Lesbók Morgunblaðsins - 31.08.1996, Side 5

sjálfan mig: Þreyta er sjálfsblekking. Og ég
held það sé rétt.“
„En draumurinn, Kaldal?“
„Draumurinn. Þú hefur kannski engan
áhuga á íþróttum?“
„Jú, ég get geymt mér drauminn. Segðu
mér þá frá víðavangshlaupinu."
„Ég æfði leikfimi hjá IR, þegar ég kom
til Reykjavíkur, og sá oft út um gluggann,
þegar þeir voru að leggja af stað til að æfa
fyrir víðavangshlaupið. Ég fékk ákafa löngun
til að hlaupa með þeim á síðustu æfingunni
fyrir sumardaginn fyrsta. Það var sunnudag-
ur, gott veður og ég í ágætu skapi. Þeir
Benedikt Waage og Helgi frá Brennu sögðu
að mér væri ekki of gott að spreyta mig.
Þarna voru engir smákarlar á ferðinni. Einar
Pétursson, bróðir Siguijóns, nýkominn frá
Englandi, þar sem hann hafði æft víðavangs-
hlaup, var einn þátttakenda.
Svo lögðum við af stað. Mér þótti þetta
ákaflega skemmtilegt. Við hlupum niður
Bókhlöðustíg, eftir Vonarstræti, Tjarnargötu,
suður Mela og beygðum svo yfir mýrina í
áttina að Briemsfjósi við Laufásveg og loks
að grindunum hjá menntaskólahúsinu. Við
höfðum lagt af stað frá leikfimishúsinu þar.
Þegar við komum á Laufásveginn, erum við
Einar hnífjafnir og einn sprettur það sem
eftir er niður allan Laufásveginn, en ég var
sjónarmun á undan að grindunum.
Þetta var nóg til þess, að þeir vildu að ég
tæki þátt í víðavangshlaupinu næsta fimmtu-
dag, en ég vildi það helzt ekki, lét þó undan
þeim að lokum. En ég sá eftir því föstudag-
inn eftir hlaupið. Þá var ég með svo miklar
harðsperrur að ég mátti í hvoruga löppina
stíga.“
Ég spurði Kaldal um lokasprettinn, sem
hann hafði minnzt á.
„Þjálfari minn, sá bezti sem ég hafði og
lærði mest af, Svíinn Kreigsman, var sérfræð-
ingur í lokaspretti og kenndi mér hvernig
maður ætti að taka hann. Það er mjög auð-
velt, en krefst þó mikillar þjálfunar. Tökuni
dæmi: Tveir hlauparar fara samsíða með
sömu skreflengd og fylgjast alveg að á góðum
hraða. Sá sem kann á lokasprettinn styttir
allt í einu skrefið, t.d. um helming, og kast-
ast þá fram af hraðanum af því að hann er
kominn í spretthlauparastellingu, en verður
að gæta þess vandlega að taka strax við með
hinum fætinum til að detta ekki fram yfir
sig. Þessum hraða heldur hann svo, eða eyk-
ur eftir vild. Allt þetta verður hann að gera
á réttu augnabliki og svo snöggt að keppi-
nauturinn átti sig ekki á því, fyrr en hann
hefur fengið gott forskot, t.d. 10 metra. Þetta
dregur þá oft kjark úr keppinautinum, og
þá er galdurinn ekki annar en að halda hrað-
anum. Hlauparinn má vara sig á að spenna
sig, þá stirðnar hann og nær ekki fullri ferð.
Hann verður að halda mýktinni um mjaðmirn-
ar til að ná sem beztum árangri. Þetta reynd-
ist mér vel. Gunder Hágg, einn mesti hlaup-
ari sem uppi hefur verið, var einhveiju sinni
beðinn að koma til Ameríku og keppa þar,
þá var hann orðinn heimsfrægur, en áður en
hann fór í Ameríkuferðina hélt hann til
Kreigsmans og lærði af honum lokasprett."
Svo skrapp Kaldal fram og sagði, eins og
til að hrista mig af sér:
„Heldurðu ekki að við séum nú komnir á
lokasprettinn?"
„Draumurinn er eftir,“ sagði ég.
„Æ — já.“
Og þegar hann kom inn aftur, sagði hann
mér drauminn.
EG VANN hjá Elfeld í Kaup-
mannahöfn. Hann var helzti
ljósmyndari Danmerkur. Hann
hafði verkstæði í Östergade 25,
og var ég hjá honum í fjögur
eða fimm ár. Þar kynntist ég
langfærasta ljósmyndara, sem
ég hef enn rekizt á, Svía sem
hét Johansson, ég veit ekki hvort hann er
lífs eða liðinn.
Svo er það, að ég kem frá keppni í Árósum
á mánudagsmorgni, en þá um kvöldið átti
að leika 9. sinfóníu Beethovens í Oddfellow-
höllinni. Við Pálmi Hannesson fórum á alla
konserta sem við gátum, og stundum fór ég
fjórum sinnum í sömu vikunni á tónleika hjá
sama listamanninum.
Ég fer beint í vinnuna hjá Elfeld. Þá segir
Johansson mér að það sé uppselt á tónleik-
ana og ég fái enga miða. Ég hleyp út til
Vilhelm Hansens, sem seldi aðgöngumiða og
margir kannast við frá þessum árum í Kaup-
mannahöfn. Þegar ég geng inn í afgreiðslu-
salinn, sé ég, að ein af afgreiðslustúlkunum
brosir til mín. Ég var vonlítill, en geng auð-
mjúkur til hennar og spyr, hvort hún geti
ekki útvegað mér eitt sæti. Hún brosir, fer
niður í skúffuna, sækir þangað miðann og
segir: „Ég bjóst við að þér munduð koma
eins og vant er og þess vegna geymdi ég
handa yður miða.“
Ég þakkaði henni fyrir og fór á tónleikana.
Ég hafði aldrei heyrt 9. sinfóníuna áður.
Ég varð yfir mig hrifinn. Gleðin og hrifning-
in hrísluðust um mig. En þegar ég kom út,
varð ég fyrir miklum vonbrigðum með sjálfan
mig, því að ég mundi ekkert úr verkinu og
gat ekki farið með nokkra nótu. Vegna þess-
ara vonbrigða fór ég í langan göngutúr út á
Löngulínu og svo heim í Rörholmsgötu 23,
við Vötnin. Háttaði og sofnaði von bráðar.
En þá byijar ballið: Mig dreymir að ég er
niðri í Oddfellow-höllinni. Salurinn er troðfull-
ur af fólki. Hljómsveitin á sínum stað, en ég
í kjól og hvítt með taktstokkinn í hendinni
og er að stjórna 9. sinfóníunni. Ég er ekkert
smeykur og hugsa með sjálfum mér: Nú skal
ég láta fólkið finna fyrir þessu!
Ég stjórna svo öllu verkinu í draumnum
um nóttina, og um morguninn þegar ég vakna
get ég raulað margt úr sinfóníunni, þar á
meðal Sönginn til gleðinnar og ýmislegt
fleira, sem ég lærði um nóttina. Og alltaf
hefur mér fundizt að ég hafi stjórnað 9. sin-
fóníunni þessa nótt.
En svo hef ég oft lent í hneykslismálum í
draumum, þegar ég hef verið kominn upp á
stjórnpallinn, áheyrendurnir byijaðir að
klappa - en uppgötva þá allt í einu, að ég
kann ekkert fyrir mér, og lamast.
Þá er gott að vakna.“
Hann þurrkar af sér svitann.
„Af hveiju heldurðu að þetta hafi stafað,
Kaldal? Af því að þú vildir verða tónlistarmað-
ur?“
„Já, ég hefði viljað það þá. En núna væri
skynsemin allri slíkri löngun yfirsterkari.
Ég heyrði stóra hljómsveit í fyrsta skipti
í Tívolí, skömmu eftir að ég kom fyrst til
Kaupmannahafnar. Það var 1. maí 1918. Ég
gekk eftir Strikinu frá Kóngsins nýja torgi
að Ráðhúsplássinu, og þá gerði úrhellisrign-
ingu, svo að ég hrökklaðist. inn til Koph, sem

manninn bak við grímuna
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS - MENNING/LISTIR 31. ÁGÚST 1996 5