Lesbók Morgunblaðsins - 15.01.2000, Side 6

Joe Comombo: íbúðargeimur í sýningardeildinni „Visiona" á húsgagnasýningunni í Köln árið
1969. Hönnunin er undir áhrifum frá vísindaskáldsögum og veröld geimferðanna. í miðri íbúð er
opið svæði með dýnu og borðhúsgögnum úr plasti.
Tilraunahönnun: Gerviefnaframleiðandinn Bayer AG sýndi „íbúðarlandslag" sem framtíðarhíbýli,
sem Verner Planton hannaði á húsgagnasýningunni Visiona í Köln árið 1970.
Hönnun á umbrotatíma - síðari hluti
ANSPYRNA
GEGN FUNK-
SJÓNALISM-
ANUM
Á MQRKUM MÓDpRNI£MA OG PÓST-
MODERNISMA A 7. ARATUGNUM
SAMANTEKT BALDURJ. BALDURSSON
KÍNNING funksjónalismans
gat ekki gefið fullnægjandi
svör við þeirri gagnrýni sem
rakin var í fyrri hluta. Því
var leitað að fagurfræðileg-
um fyrirmyndum á sviðum
sem virtust ekki koma hönn-
un við. Nýjar hugmyndir
komu frá unglingamenningunni, tónlistar-
heiminum, popplistinni og kvikmyndunum.
Róttækar andhreyfingar gegn arkitektúr
funksjónalismans, hefðbundinni iðnhönnun
og hönnunar-stofnunum komu fram í Evrópu
undir lok 7. áratugarins, fyrst í Englandi og
síðan á Ítalíu og í Þýskalandi. í Bandaríkjun-
um komu út fyrstu ritin sem gagnrýndu mód-
ernismann og beindu sjónum að menningar-
legu, sálfræðilegu og táknfræðilegu hlutverki
arkitektúrs og lögðu þannig drög að kenningu
póstmódernismans.
Á 6. áratugnum veitti einkum unglinga-
menningin hinum forsmáða funksjónalisma
mótvægi: Breska popptónlistin og bandaríska
hippahreyfmgin gátu af sér formtungumál og
menningu blóma- og hippatímans („Flower-
Power“), sem ásamt popplistinni hafði áhrif á
grafíska hönnun, tísku og tilraunahúsgögn
fjölmargra hönnuða. Unglingamenning 7.
áratugarins reis upp gegn hefðbundnum at-
ferlisvenjum um leið og popplistin snérist
gegn fagurfræðilegum forskriftum. Mynd-
verk Roys Lichtenstein og Andys Warhol
breyttu ómerkilegum hversdagshlutum,
teiknimyndum og auglýsingum í list og voru
um leið skopstæling á neyslusamfélaginu.
Þessi nýja fagurfræði hafði einnig mikil
áhrif á hönnun. Með gerviefnum var hægt að
leika sér að formum, oft á hæðnislegan og
ögrandi hátt, og í tengslum við uppreisn 68-
kynslóðarinnar gegn hefðbundnum, borgaral-
egum lífsháttum voru gerðar tilraunir með ný
sambýlisform. Smekkleysa og hversdags-
Auglýsingaplakat fyrir rokktónleika í Fillmore West-tónleikahöliinni í Los Angeles sem hannað
var af Wes Wilson árið 1967 og endurspeglar „psýkedelískt" formtungumál rokkmenningarinn-
ar frá áhrifum ofskynjunarlyfja.
6 LESBÓK MORGUNBLAÐSINS - MENNING/LISTIR 15. JANÚAR 2000