Tíminn - 21.12.1966, Blaðsíða 8

feossauB
r* T
8
Tímamynd GE.
Daniel Jónasson i Langholtskirkju.

Við erum öll
Flestir verða gripnir ein-
hvers konar hátíSaleikatilfinn-
ingu, er þeir ganga inn í guðs
hús, einkum ef þar hljómar tón
list, sem samin er og leikin
af sannri trú. Hátíðleg orgel
tónlist eftir Bach berst að eyr-
um okkar, er við göngum inn í
Laugaineskirkju síðla dags í
öndverðri jólaföstu og hljóm
burðurmn er svo einstaklega
góður í tómum kirkjusalnum.
Við veglegt pípuorgel kirkjunn
ar uppi situr ungur maður
Gústaf Jóhannesson, en hann
er organleikari kirk.iunnar.
— Síendur ekkl yfir jóla-
undirbúningur hjá ykkur um
þessar mundir?
—Ju, við erum þegar farin
að æfa jólaverkin, og það er
mikil vinna, sem í því felst.
Ætlunin er að flytja jólakantöt
una Sjá l.imins onrast hlið tft
ir Buxtehude við aftansöng á að
íangadagtkvöld, þetta er frem
FÓLK HUGSAR
Framhald af bls. 7.
og ég gat ómöguiega fellt mig
.við það. 'Þetta er sálmur, sem
jólunum einum tilheyrir.
— >ú hefur eflaust mjög
strangt um jólin.
— Nei, ekki svo mjög, það
er að vísu messur hér alla jóla»
dagana, og ufn nýárið förum
við séra Þorsteinn vestur á
elliheimilið og höldum messu
fyrir gamla fólkið í söfnuðin-
um. En ég þarf ekki að leika
við nema eina messu á dag,
en ýmsir samstarfsmenn mín-
ir hafa miklu meira að gera,
svo að ég þarf ekkert að kvarta.
ur stutt verk, fyrir kór strenci
og orgel, en það tekur talsverð
an tíma £ð æfa þetta. Bach var
mjög mikill aðdáandi Buxte-
hude„ og talið er, að hann
hafi verið hans, aðallærimeist
ari.
Hvaða kosti telur þú orgelið
hafa fram yfir önnur hljóð-
færi?
—Þú mundir þurfa að hlusta
á langan fyrirlestur, ef ég ætti
að tíunda það allt saman. Þeg
ar ég gekk til spurninga hjá
séra Bjarna á sínum tíma
hreifst ég svo mjög af orgeltón
list, að ég fór að læra á orgel
Síðar meir, er ég fór að kynn
ast hljóðfærinu, komst ég að
raun um, að þas er sérstæðara
og gefur meiri möguleika en
mörg önnur, en kannski er það
vegna þes, að mér þykir orðið
svo vænt um það. Ef ég léki á
fiðlu og þekkti það hljóðfæri
vel ,myndi mér ef til vill finn
ast það allra hljóðfæra bezL
Annars leik ég fullt eins mikið
á píanó og á orgel, og það er
ekkert sambærilegt, hvag ég er
hrifnari af orgelinu.
— Finnst þér ekki tími til
kominn að breyta dálítið um
form á kirkjutónlist.'
— Það hafa víða verið gerðar
tilraunir til þess, og þá hafa
menn leitað aftur á bak, aftur
fyrir tíma Bachs og tekið upp
hluti, sem hann ekki notaði.
Þetta er framandlegt og ágætt
útaf fyrir sig, en þó ekki þana
ig, að fólk hafi getað tekig þátt
í því eða hrifizt.
— Skipar trúin yfirleitt ekki
mjög háan sess í hugum þeirra,
TÓNLIST OG HELGISIÐIR
ERU EIGINLEGA AUKAAT-
RIÐI V!D GUÐSÞJÓNUSTUR
í félagsheimili Langholtssókn
ar hitti ég fyrir Daníel Jónas
son, en hann gegnir þar störf
um organleikara í forföllum
Jóns Stefánssonar, sem um
þessar mundir er við nám er-
lendis.
— Ég er söngkennari að at-
vinnu, segir hann. En ég var
mörg ár við nám í orgelleik
Fyrst hjá Jakobi Tryggvasyni
norður á Akureyri, og síðan í
4 ár hjá Páli ísólfssyni hér í
Reykjavík.
— Er mikig um, ag ungLr
menn leggi þetta fyrir sig?
— Nei, ekki svo mjög , og
mér skilst að það vanti alltaf
orgelleikara ? kirkjur Hvað
sjálfan mig srertir, fór ég ekki
að læra á orgel með það fyr
ir augum að gera orgelleik að
atvinnu minm, heldur fyrst og
fremst vegna þess, að hljóðfær
ið og orgeltónlistin heillaði
mig. Ég hef líka mjög lítið starf
að við kirkjur, lék að vísu við
messur í Elliheimilinu í tvö
ár, og svo hef ég leyst af í for
föllum .Þetta er annars ágætt
starf en nokkuð bindandi.
' — Hvað er það einkum við
orgelleik, sem heillar þig.
1 •• >
born a
sem gera orgelleik í kirkju að
atvinnugrein sinni?
— Ég veit ekki, hvort það er
algild regla, þótt ýmsir vilji
halda því fram, að svo verði að
vera, ef reglulegur árangur á
að nást- Ég get aðeins svarað
fyrir sjálfan mig, og ég er trú
aður maður.
— Hefur þú starfað lengi
sem organleikari í kirkju?
— Hér hef ég verið í hálft
annað ár, eða síðan Kristinn
Ingvarsson organleikari lézt. Áð
ur var ég við Grensássókn. Eg
kann þessu starfi prýðilega, en
sá er hængurinn á, að þetta er
ekki fullt starf, og því nauð-
— Það er erfitt um að segja-
Þessi hefðbundna og hátíðlega
orgeltónlist á mjög sterk ítök
í mér, en ég helga mig ekki
henni eingöngu, (og eiginlega
er ég hlynntur léttari kirkju-
tónlist, en nú tíðkast, a. m. k.
hjá þjóðkirkjunni.
— Mér hafa fundizt messu-
gerðir og þar með kirkjusöng
ur hafa staðnað alltof mikið í
föstum formum, og vert væri
að breyta þar dálítið til. Ert
þú sammála mér í þessu?
— Jú það er ég. Það
þurfa að koma nýir straumar
inn í kirkjutónlist sem aðra
tegund tónlistar, og það er ekki
rétt að vera alltaf með sömu
lögin. í mínum söfnuði, Fíla-
delfíusöfnuðinum, eru sálma
söngvamir með öðmm brag,
léttaxi og frískari og lagaúrval
ið er meira.
— Heldur þú ef til vill, að
kirkjusókn almennings myndi
aukast, ef tónlistin væri önnur
,og léttari.
— Það er erfitt að svara
þessu, en ég er þeirrar skoðun
ar að tónlistin sé aukaatriði,
þótt hún sé að vísu mikill hluti
af messugjörðinni. Fólk kemur
jólum
synlegt að stunda aðra vinnu
með. Ég starfa á daginn við
Landsbankann.
— Og að lokum, Gústaf, hvers
vegna heldur þú að fólk sæki
frekar kirkjur um jólin en á
öðrum tímum árs?
— Ætli það sé ekki bara af
vana ,og svo er það auðvitað
jólastemmningin. Það verða all
ir böm á jólunum, og mín
vegna mættu jólin vera oftar
á ári í þeim skilningi. Eg vona
a. m. k. að ég verði aldrei svo
gamall, að ég njóti þess ekki
að leika Heims um ból á barns
legan hátt.
ekki i kirkju til að hlusta á
tónlist ,heldur til þess að heyra
guðsorð /íog það er því misskiln
ingur, að kirkjusókn muni auk
ast bótt breytt sé um ritual,
kirkjurnar fái vegleg orgel og
mikla kóra. Það er staðreynd,
að boðskapur Krists nær ekki
eins tH fjöldans nú og "vrir
nokkrum áratugun, hverjn svo
sem það er um að kenna. Það
er eins og fólk nái ekki inn að
kjarna guðsþjónustunnar, og
það er líklega orsök hinnar
minnkandi kirkjusóknar síð-
ari áratuga. Ég tcl, að breytt
tónlíst og auknir helgisiðir geti
ekki bætt úr þessu heldur
verði fólk að gata sótt til guðs-
þjónustu eitthvað fyrir siau
innri mann í ríkari mæli en nú
er.
— Eruð þið ekki alltaf í sér
stakri stemmningu, þegar þið
leikið við guðsþjónustur?
— Ég veit náttúrlega ekki,
hvemig þessu er farið með
aðra, en ef ég er að leika sálma
lag, verð ég að vera sammála
því, sem sálmurinn segir, ef
ég á að gera það vel. Þeir
eru lika svo góðir margir þess
ir gömlu sálmar og segja svo
margt gott
—Ert þú með stóran kirkju-
kór.
— Hann telur u. þ. b. 15
manns. Við höfum æfingar viku
lega, og nú þegar erum við
farin að búa okkur undir jóla
hátíðina.
Gústaf Jóhannesson i Laugarneslcirkju.
J