Alþýðublaðið - 24.04.1982, Blaðsíða 8

alþýöu
blaðið
Laugardagur 24. apríl 1982
Útgefandi: Alþýöuflokkurinn. *,
Framkvæmdastjóri: Jóhannes Guömundsson
Stjórnmálaritstjóriogábm. Jón Baidvin Hannibalsson.
Ritstjórnarfulltrúi: Guömundur Arni Stefánsson.
Blaöamaöur: Þráinn Hallgrimsson.
Gjaldkeri: Halldóra Jónsdóttir. Auglýsingar: Sigriöur Guðmundsdóttir.
Dreifingarstjóri: Sigurður Steinarsson.
Ritstjórn og auglýsingar eru að Siðumúla 11, Reykjavik, simi 81866.
Áskriftarsíminn
er 81866
Amnesty International:
Fjöldi fanga pyntaður til að
játa þátttöku í hryðjuverkum
Amnesty International hcfur
lýst þungum áhyggjum af á-
standinu I tyrkneskum fangels-
um. t nýlegri tilkynningu sam-
takanna segir aö samtökunum
hafi borist nýjar skýrslur um
pyntingar og dauöa fanga, sem I
haldihafa veriö af stjórnmálaá-
stæöum. Þeir fangar sem taidir
eru hafa látist i fangelsum þar i
landi eru nii komnir yfir 70 aö
mati samtakanna.
Samtökin hafa hvatt tyrknesk
yfirvöld til aö láta rannsaka
dauöa Bahadir Dumanli, sem
lét lifiö þann 3. janúar 1982 og
mágs hans, Ataman Ince, sem
lést þann 26. október 1981 I
Istanbúl.
Mannréttindasamtökin hafa
hvaö eftir annaö reynt aö fá
tyrknesk yfirvöld til að stööva
pyntingar i tyrkneskum fang-
eisum, þar sem samtökunum
hafa boristóyggjandi lýsingará
alls konar pyntingaraöferöum,
sem notaðar eru i fangelsum
þar i landi. Þar á meöal má
nefna hvers konar hrottaskap,
barsmiöar, raflost, kynferðis-
legt ofbeldi ásamt ýmsum öör-
um meöulum, svo sem „kross-
festingunni” — þar sem
fangarnir eru látnir hanga úr
krossi I loftinu, áöur en raflosti
er beitt.
Bahadir Dumanli var kennari
að mennt og hann var handtek-
inn ásamt konu sinni Ayatin þ.
29. október 1981, þremur dögum
eftir aö bróöir hennar, Ataman
Ince hafði látist i varöhaldi.
Yfirvöld neituöu aö láta fjöl-
skyldunni eftir lik Atamans til
greftrunar. Frú Ayatin Dumanli
var látin laus snemma i desem-
ber. Bahadir Ðumanli var
flutttur úr fangelsi i sjúkrahús,
þar sem hann lést.
Mannrettindasamtökin hafa
haldið þvi fram, að yfirvöld I
Tyrklandi gefi samtökunum
ekki fullnægjandi svör. Þannig
hafa yfirviid aöeins svaraö til
um 54 af 64 tilfellum sem sam-
tökin hafa leitaö upplýsinga um.
Tvisvar segja yfirvöld að lög-
reglumenn hafi verið sendir i
fangelsi fjrir aö „valda dauöa
fanga”. Rettarhöld standa yfir i
11 öðrum málum og rannsókn
stendur yfir i 14 málum. eftir
þvi sem embættismenn segja.
Af öðrum málum sem leitaö
hefur veriö upplýsinga um,
„Núna er ég í Balikes-
ir-f angelsinu. Fætur
mínir, hendur, og hand-
leggir eru bólgnir vegna
pyntinganna. Konur eru
pyntaðar á sama hátt og
karlar. Dauðinner betri.
Glæpur minn er að vera
í félagi í verkalýðssam-
bandinu . KISK."
Hluti af orðsendingu
Suleyman Kirteke,
starfsmanni verkalýðs-
félags, sem handtekinn
var i janúar 1981.
segja yfirvöld aö engin þörf sé á
lögsókn i 15.
Amnesty International hefur
iýst þvi yfir, aö samtökin fagni
þvi, ef yfirvöld vilji láta rann-
saka þessi mál, en þau leggja á
það þunga áherslu að enn berist
fregnir af pyntingum i landinu,
sem viröast unnar kerfisbundiö
og vera allviötækar.
Tyrknesk yfirvöld sögðu I
nóvember á siöasta ári, aö
30.000' manns væru i haldi
vegna stjórnmálaástæöna þar
með taldir þeir, sem sakfelldir
hafa verið svo og fangar sem
biða réttarhalda, en hafa ekki
verið bornir sökum enn sem
komiö er.
Amnesty international hefur
einmitt lagt á þaö áherslu, að
nauösynlegt sé aö vernda
mannréttindi þeirra fanga, sem
i haldi eru án þess að þeir hafi
veriö bornir ákveönum sökum.
Nú má halda mönnum i' 45 daga
án þess aö formleg kæra komi
fram, en á siöasta hausti var
þetta timabilstytt úr 90 dögum i
45. A þessum tima má enginn úr
fjölskyldu viðkomandi hafa við
hann samband og hann hefur
ekki rétt til aö leita ráöa lög-
fræöings, eftir þvi sem heimild-
ir Amnesty international segja.
Fjöldi fanga hefur lýst þvi,
hvernig þeir voru neyddir til aö
játa aö þeir heföu tekiö þátt I
hryöjuverkastarfsemi.
AM/Þ
Flokksþing jafnaðarmanna i Þýskalandi
Schmidt styrkir stöðu sína
Þeir sem haröast hafa gagn-
rýnt Helmut Schmidt kanslara
V-Þjóöverja innan Jafnaöar-
mannaflokksins þýska uröu aö
láta i minni pokann á flokks-
þingi þeirra Jafnaöarmanna,
sem Iauk f gær I Miinchen. AUar
meirháttar stefnuyfirlýsingar
kanslarans, svo sem stefnan I
öryggis og varnarmálum, orku-
málum og umhverfismálum
voru samþykktar meö yfirgnæf-
andi meirihluta fulltriia, sem
voru hátt á fimmta hundraö á
flokksþinginu. Þingiö stóö i
fimm daga og skilur ekki eftir
sig neinn klofning i rööum jafn-
aöarmanna eins og pólitískir
andstæðingar þeirra höföu þó
vænst.
Þvert á mótí má halda þvi
fram fullum fetum, að flokks-
þingiö hafi orðiö til aö hreinsa
andrúmsloftið og styrkja flokk-
inn inn á viö. Það uppgjör, sem
margir höföu beöið eftir varð að
engu, eftir að menn höföu hlýtt á
ræðu kanslarans. Augljóst var
að kanslarinn leitaði eftir ein-
ingu um stefnu si'na i flokknum,
án þess þó aö slá beinlinis á
kröfurýmissa þeirra, sem harð-
ast hafa gagnrýnt hann upp á
siökastið. Hann hvatti flokks-
menn, einnig þá sem gagnrýnt
hafa forystuna, til samvinnu, en
þar má nefna sérstaklega tals-
menn friðarhreyfingarinnar,
umhverfisverndarmenn og
kvennahreyfingu innan jafnað-
armannaflokksins. Aðeins
tvisvar I ræöu sinni gagnrýndi
hann andstæðinga sina i flokkn-
um.
Erhard Eppler, sem einna
haröast hefur gengið fram i
gagnrýninniá Schmidt, var ekki
siður sáttfús I ræöu sinni á þing-
inu. Án þess að slá af kröfum
umhverfisverndarmanna, og
þeirra manna i flokknum, sem
vilja beita sér fyrir nýrri varn-
arstefnu, talaöi hann einnig um
nauðsyn samstööu innan jafn-
aðarmannaflokksins. Og ræða
Willie Brandts á mánudag s.l.
varð ekki sist til þess aö lægja
eldaófriðar, sem menn hafa tal-
iö aö mundu kvikna fyrir alvöru
á flokksþinginu.
Sigur Schmidts fellst ekki sist
i þvi aö þingið studdi stefnu
hans og Nato i eldflaugamálinu,
sem byggist á þvi aö Rússar
veröi hvattir I samningaviðræö-
um viö Bandarikjamenn til að
draga úr vigbúnaði i Evrópu-
hluta Sovétrikjanna. Frestað
varaö taka endanlega ákvöröun
um uppsetningu Cruise og
Pershing II flaugunum þar til I
loka næsta árs. Einnig hlaut
Schmidt stuöning i orkumála-
stefnu sinni, þar sem þeim
möguleika var ekki hafnað aö
auka enn nýtingu kjarnorkunn-
ar i landinu.
Greinilegt var á ráöstefnunni
aö Helmut Schmidt haföi lagt
stefnu sina I ýmsum grundvall-
armálum undir. Hann lagði
þunga áherslu á stefnu sina i
varnarmálum, sagði aö undan-
sláttur gagnvart stefnu Sovét-
e 03
3 S-
* 3
e+
(V CL
2*
3 —
c ©*
7?
Vi &
3
p 3
C*
o: w
S=*T3
C *rs
3 “
3
g. S-
EST
< 3
» o:
m 5
c 3
stjórnarinnar mundi sigla öllum
samningum stórveldanna um
samdrátt i kjarnorkuvopna-
framleiöslu I strand. „Flokks-
þingiö veit hve mikilvægt mál
ég tel hér á feröinni”, sagöi
hann. Enginn hinna 440 fulltrúa
efaöist um, aö Schmidt kanslari
óskaði i þessu máli eftir fullum
stuðningi flokksmanna, enda
kom á daginn, aö stefna hans i
öryggismálum naut fylgis meg-
inþorra fundarmanna.
Flokksþingiö hefur vakiö
feiknaathygli viða um heim og
hafa fulltrúar bræðraflokka
flykksttil Munchen. Um það bil
3000 gestir sitja þingiö, þar á
meðal nokkrir forystumenn
jafnaðarmanna á Norðurlönd-
um.
Guðjón Högnason, Malmö skrifar:
Hver er réttur annarra
búsettir eru erlendis í
Greinarkorn um
kosningarétt
Fyrir nokkru siðan var gestur
á ferð frá íslandi, hér við Eyr-
arsund. Boðaði hann á sinn fund
námsmenn i Kaupmannahöfn
og Lundi, þvi hann hafði góðar
fréttir þeim að segja. Ekki
fengu aðrir að vita um þessa
samkomu, þó vel mætti hann
vita að flestum Islendingum er
forvitni á að sjá og heyra svo
frægan mann, nýkominn frá
Islandsströndum. Þófór það svo
að þetta fréttist manna á milli,
og einn af oss sauðsvörtum
almúganum, laumaðist i skjóli
myrkurs inn á þessa samkomu.
Það kom i ljós að þessi sóma-
maður hafði góðar fréttir að
flytja námsmönnum og læknum
búsettum á norðurlöndum. Það
höfðu verið gerðar breytingar á
kosningarlögum á tslandi,
þannig að nú skyldi vera
auðveldara fyrir þessa fyrr-
nefndu hópa fólks að nota sinn
kosningarétt.
Við sem erum ekki svo láns-
söm að tilheyra þessum hópi
óskum þessu fólki til hamingju
og teljum að lögin séu spor i
rétta átt. Þessar breytingar eru
þó svo ófullnægjandi og
óréttlátar að furðu gegnir, og
minnir mann helst á kosninga-
lög, sem notuð voru fyrir
hundrað árum, þegar kosninga-
réttur fór eftir auði og met-
orðum. En námsfólki og lækn-
um er þetta sannarlega ekki of
gott, en Guð má vita hvers
vegna bara læknum, þvi jafnvel
aðrar stéttir menntamanna eru
búsettir á norðurlöndum, lengri
eða skemmri tfma, til þess aö
bæta þekkingu sina og læra
nýjungar. Hvergi i þessum nýju
lögum er minnst á stærsta hóp
Islendinga sem hefur hrakist
frá föðurlandi sinu, vegna
húsnæðisleysis eða atvinnu-
leysis og þannig bein afleiðing
Islendinga, sem
stuttan tíma?
af úrræðaleysi og ódugnaði
o.s.frv.
Þegar þetta fólk stofnar
heimili i nýju landi, sem er
mjög kostnaðarsamt, missir
það, þegar i stað sin grund-
vallar mannréttindi þ.e.a.s.
kosningarétt og kjörgengi i sinu
ættarlandi. Þetta fólk hlýtur
sömu meðferð i islenskum
lögum, sem stór afbrotamenn,
og hefur mörgum okkar þótt það
þung hegning. Eða eru islenskir
stjórnmálamenn ef til vill
hræddir við að þetta fólk, myndi
ekki kjósa þá aftur ef það hefði
kosningarétt i sinu heimalandi.
Sá ótti er ef til vill ekki
ástæðulaus.
tslendingar hafa alloft fengið
sinar fyrirmyndir frá frænd-
þjóðunum á noröulöndum, I
ýmsum málum, sumt hefur
reynst vel, annað illa. 1 Sviþjóð
þar sem þetta er skrifað hafa
allir sænskir rikisborgarar
kosningarétt i sinu heimalandi,
og breytir þá engu hve lengi þeir
hafa verið búsettir erlendis, eða
hvar þeir búa. En i þessu máli
eins og i öllu öðru er hægt að
finna meðalveg. Allir Islend-
ingar sem flytja erlendis ætla
sér einhverntima að flytja heim
aftur. Við höfum sterka
þjóðerniskennd Það sama
gildir um þá, sem flytja til
norðurlanda, allir ætla sér heim
aftur og flestir gera það lika,
þegar þeim hefur vaxið fiskur
um hrygg, jafnvel þó að rikis-
valdið i ættarlandinu hafi ekkert
iÞ
íslendingafélagið í Malmö og nágrenni:
Kosningaréttur aðeins
til forréttindahópa
Aðalfundur Islendingafélags-
ins i Malmö og nágrenni
(IMON) haldinn að Regements-
gatan 14iMalmö i Sviþjóð, þann
28. mars 1982 vill lýsa óánægju
sinni yfir þeim breytingum sem
nýlega hafa verið gerðar á
lögum um rétt fólks sem er
búsett á norðurlöndum, til
bæjar- og sveitarstjórnarkosn-
inga.
Fundurinn telur að þessar
breytingar séu mjög óréttlátar,
þar sem ákveðnir hópar fólks fá
viss forréttindi, i þessu tilfelli
námsfólk og læknar i fram-
haldsnámi.
Eðlileg og sanngjörn lausn á
þessumálier að ályti fundarins
að allir islenskir ríkisborgarar,
sem eru búsettir erlendis fái að
halda kosningarétti sinum i að
minnsta kosti 4 ár eftir brott-
flutning frá íslandi.
(t tslendingafélaginu
eru 440meðlimir)