Tíminn - 05.01.1967, Blaðsíða 8

8
TÍ6VIINN
FIMMTUDAGUR 5. janúar 19G7
landbúnað
Árferði.
Árið 1966 var veðurfarslega
óhagstætt landbúnaðinum,
enda þótt veðráttan væri lang
tímum saman góð frá sjónar-
miði borgarbúa og þeirra, sem
sjósókn stunda. Á vestanverðu
landinu, allt frá fjallgarðinum
milli Eyjafjarðar og Skaga-
fjarðar, vestur og suður um
land, allt til Skaftafellssýslna
var veturinn frá áramótum og
tii vors óvenju snjóléttur. Má
segja, að jörð væri þar lengst
af alauð. Stillur voru óvenju
langvarandi, úrkoma hverfandi
iítil, en frost með mesta móti
frá áramófcum fram í byrjun
maí. Klaki gekk óvenju djúpt
í jörð, þar eð snjór var ekki
henni til hlífðar, liklega dýpra
en nokkru sinni síðan 1918.
Vatn fraus í vatnsleiðslum á
fjölda býla til mikils baga, en
affcur á móti voru samgöngur
á lgndi eins auðveldar og á sum
ardegi í hinum snjólausu lands
hlutum til mikilla þæginda fyr
ir alla og ekki sízt^mjólkurfram
leiðendur. stóð gekk sjálfala
'hrossasveitum og beit nýttist
einnig vei handa sauðfé hjá
þeim, sem ekki hafa margt í
högum og enn leggja sig eftir
útbeit á vetrum, en þeim fer
nú fækkandi, sem telja að það
svari kostnaði að beita fé ail
an éeturinn, a. m. k. þegar heý'
forði er nægur.
Austan og norðaustan lands
var veturinn aftur á móti ó-
venju snjóþungur. Þar voru sam
göngur erfiðar langtímum sam
an vegna snjóþyngsla og lang-
varandi hagíeysur. Kom það
sér sénstaklega illa fyrir bænd
ur 'í þeim landshluta, því þar
voru hey með allra minnsta
móti vegna kals í túnum og lít
illar sprettu yfirleitt sumarið
1965, enda var flutt mikið magn
af heyi, um 3.200 smáléstir, til
Austur- og Norðausturlandsins
veturinn 1965—‘66.
Það voraði seint og illa um
land allt. í maí og fyrri hluta
Yfírlitseríndi dr. Halldórs
Pálssonar, húnaðarmálastj.
■
l'
júní var veðráttan mjög köld
þótt ekki væri mikið um hríð
arveður. Aftur á móti voru
sífelldar kuldarigningar eink-
um á Suður- og Vesturlandi
frá því snemma í maí og
fram eftir júnímánuði. Úr-
koman var óven.iu mikil, sums
staðar þreföld meðalúrkoina,
og kom engum að gagni, en
olli margvislegu tjóni. Vegna
kuldans þiðnaði jörðin litið
seim ekkert í maí og gróðri mið
aði mjög hægt, svo gefa þurfti
lambám víðast fulla gjöf
út maí og víða fram eftir
júnímánuði, einkum tví-
lembum. Kuldarigningarnar
fóru mjög ilia með lambfé, eink
um þar sem þurfti að haida
fé á skjólalausum túnum fram
eftir öllu vori, til þess að hægt
væri að gefa ánum, þar eð gróð
unlaust var í úfchaga. Lömb
stóðu bjórvot í keng dag og
nótt vikum saman, þótt dyngt
væri í ærnar töðu og kjarn-
fóðri. Vetrarúnum ám le>ð
líka illa í vorrigningunum og
fyrir koffl, að þær króknuðú
úr kulda og vosbúð. Ég held,
að ekki ætti að alrýja fullorðn
ar ær að vetrarlagi, það er
hættulegt og ómannúðlegt.
Lömb þroskuðust óvenju illa
í vorrigningunum, enda urðu
dilkar rýrir eins og vikið verð
ur að síðar og hvergi rýrari en
á Suðvesturlandi, þar sem mest
rigndi.
Hin mikla úrkoma, jafnhliða
því, hve kalt var og jörð þiðn-
aði hægt, olli því, að víðast
hvar var ekki nokkur leið að
vinna jörð til sáningar, fyrr
en um og eftir miðjan júní,
öll vorverk drógust því á lang-
inn.
Veruleg brögð voni að kali
í túnum, einkum í yStranda-
sýslu, Suður-Þingeyjarsýslu og
Eyjafirði. Þessi köl virðast þó
ekki eins alvarlegs eðlis og köl-
in á Aiuisturiandi árið áður.
Kölnu túnin nörðanlands tóku
víða verulega við sér, er leið
á sumarið, og er því von um,
að þau gefi nokkra uppskeru
á næsta ári. Hin þráláta kulda
tíð og næðingar s. 1. vetur og
vor, fóru líka illa með kvist-
og trjágróður, einkum sumar
hinar innfluttu tegundir. í
uppsveitum sunnanlands, þar
sem trjágróður slapp að mestu
eða öllu leyti við skemmdir í
aprílhretinu 1963, fór hann
mjög illa s^ 1. vor, t. d. í Hauka
dal í Biskupstungum, þar sem
urmull trjáa var visnaður og
aldauður um Jónsmessuleytið í
sumar.
Því miður bendir margt til
þess, að öruggara verði að
treysta gróðri af innlendum upp
runa en eriendum til ræktunar
hér á landi, þegar eitthvað á-
bjátar, þótt vonandi reynist
sumt af hinum innflutta gróðri
þolið.
Heyskapartíð var yfirleitt hag
felld og nýting heyja varð
víðast hvar ágæt og hvergi
slæm. Þó urðu verulegir hay-
skaðar um austanvert landið,
sérstaklega þó í Skaftafeilssýsl
um og allt vestur undir Eyja
fjöll, í ofsaveðri dagana 22.
—24. júli.
Heyskapur varð með allra
minnsta móti í flestum sýsl
um landsins sérstaklega í þeirn
landshlutum, sem snjólausir
voru s. 1. vetur og jarðklakinn
var mestur í. Tún spruttu mjög
seint vegna jarðklakans og
kuldatíðar fram eftir vori og
sumri. Sláttur hófst með allra
seinasta móti, viða ekkj fyrr
en nokkuð var liðið á júlímán
uð. Víða voru tún þó mjög illa
sprottin, er sláttur hófst, en
sakir kulda og þurrka spratt
há víðast hvar afar illa, nema
þar sem allra fyrst var slegið
og borið á eftir fyrri slátt. Lítið
var þvj slegið af há og víða
spratt hún ekki nóg tO haust
beitar fyrir Kýr.
Á Austurlandi vax heyfengur
þó í góðu meðallagi og mun
meiri en 1965 og í Austur-
Skaftafellssýslu hefði orðið met
heyskapur, ef ekki hefði tapazt
hey í óveðrinu í júlí.
Haustið var með afbrigðum
úrkomulítið og hægviðrasimt
sunnan og vestan lands allt til
októberloka. Var það góður
sumarauki, grös féllu þar seint
og fé fór vel með síg fram eft
ir hausti. Þó var tíðin fremur
köld. Á austanverðu Norður
landi var haustið fremur kal-t
og nokkuð hretasamt. Kýr komu
þar á fulla gjöf í októberuyrj
un. Austanlands var tíðin í
haust fremur óstOlt.
Með byrjun nóvember spillt
ist tíð og hefur veðráttan ver
ið með eindæmum óstillt og erf
ið síðan. Sí og æ hafa skipzt
á verstu hríðarveður, hlákublot
ar, frost og rok af öllum átt-
um, jafnvel sama sólarhring-
inn. Stöðugt bætist við snjóinn,
Dr. Halldór Pálsson
sem verður að svellum og
ihjarni jafnóðuim vegna blot-
anna. Beit hefur þvi notast
illa í vetur og sums staðar hafa
verið hagbönn vikum saman
og nú er jarðlaust víða um
land. Útilitið er því hið
ískyggOegasta.
Áburðarnotkun.
Notkun tilbúins áburðar hef
ur farið ört vaxandi á undan-
förnum árum, bæði vegna þess,
að túnin hafa stækkað mikið
og einnig óx áburðarnotkun á
hvern hektara ræktaðs iands til
muna fyrir nokkrum árum. Nú
bregður hins vegar svo við, *,ð
áburðarnotkunin hefur ekki auk
izt í hlutfalli við stækkun túna.
Heildarnotkun tilbúins áburð
ar áí(Sustu 4 ár hef.. verið:

Úr Skelðaréttum
Fosfatáburður P-O-,
Kalíáburður K2O
Notkun köfnunarefnisáburðar
var því 3,5% meiri og kalí 5,6%
meiri 1966 en 1965, en notkun fos
fatáburðar var aðeins minni 1966
en árið áður.
Það er varasamt að minnka
notkun fosfatáburðar í hlutfalli
við köfnunarefnið, því víða er
mikill skortur á fosfórsýru í ís-
lenzkri mold. Ég vil eindregið
hvetja bændur til þess að not-
færa sér þá möguteika, sem fyrir
hendi eru hjá Rannsóknarstofnun
landbúnaðarins í Reykjavík og
hjá Rannsóknarstofu Ræktunarfé-
lags Norðuriands á Akureyri, til
þess að Játa rannsaka áburðar
þörf túna sinna. Héraðsráðunaut
arnir eru hinir réttu aðilar, til
þess að hafa milligöngu í þessu
efni.
Áburðarverksmiðjan i Gufunesi
framleiddi a árinu 1966 22720 smá
lestir af Kjarna, sem er 6,6%
minna magn en framleitt var árið
áður. Áburðarsaian seldi alls á
árinu 53.344 smálestir af áburði,
þar af 25.455 smálestir af Kjarna,
5.028 smálestir af Kalkammon salt
pétri (26%N), 889 smálestir af
kalksaltpét:,, 11.243 smálestir af
1966 1965 1964 1963
smál. smál. smál. smál.
10.537 10.175 10.018 9.552
5.695 5.702 5.100 4.709
3.497 3.313 3.186 2.933
þrífosfati, 5.550 smálestir af klór
súru kalá og 458 smálestir af
brennisteinssúru kalí. 3.500 smál.
af garðaáburði og um 1.200 smá-
lestir af ýmsum öðrum áburðar
tegundum. Því miður hækkaði
verð á tilbúnum áburði til bænda
verulega frá því 1965. Verð á
Kjarna hækkaði 16,4%, á þrífos-
fati 18,0% og á kalí 10,3%, mið
að við áburðinn kominn á bíl I
Gufunesi.
Uppskera og jarðar-
gróði.
Heyfengur var með allra
minnsta móti, þegar litið er á
landið í heild, víða 10—15%
minn. en í fyrra, miðað við heil-
ar sveitjr, en hey eru yfirleitt
vel verkuð eins og áður var að
vikið. Allmargir bændur reyndu
að kaupa hey s. 1. s>imar, strax
er þeir sáu, að eigin heyfengur
yrði allt of lítill. Nokkrum tókst
að útvega sér nökkuð af heyi.
en öðnun ekki. Verðlag á tieyi
fór stöðugt hækkandi og s.
haust var það orðið tvöfalt dýrara
en haustið áður. Nú mun bví nær