Alþýðublaðið - 11.05.1984, Blaðsíða 2

2
Föstudagur 11. maí 1984
f-RITSTJÓRNARGREIN
Niðurlæging Sjálfstæðisflokksins
Það er kreppa í Sjálfstæðisflokknum. Það er
deilt um völd. Það er ágreiningur um ágæti
stjórnarsamstarfsins. Það eru mjög skiptar
skoðanir um málefni.
Formaður og varaformaður Sjálfstæðis-
flokksins, Þorsteinn Pálsson og Friðrik Sóp-
husson fá litlu ráðið um framvindu mála í
stjórnarsamstarfinu. Þeir hafaeinfaidlegaorð-
ið að taka þvi sem ráðherrarnir hafa rétt að
þeim. Þettasvíður. Það hefurekkert fariðámilli
mála um nokkurt skeið að báðir þessir menn
vilja ráðherrastóla. Þeir telja að stöðu sinnar
vegna i flokknum, þá beri þeim að sitja í ráð-
herraembættum. Meirihluti þingflokks Sjálf-
stæöisflokksins og ráðherrar flokksins láta
sig þetta litlu varða. Ekki eru neinar líkur á því
að neinn ráðherranna sex standi upp fyrir for-
manni flokksins og bjóði honum stóiinn sinn.
Formaður Sjálfstæðisflokksins má þvi bíta í
það súra epli að fá ekki ráðherrastól undir sig.
Hann þorirekki í slag um þettaatriði, af óttavið
niðurstöður mála. En veikleikamerki er það ó-
neitanlega fyrir formann stærsta stjórnmála-
flokks í landinu, að vera ekki treyst fyrir ráð-
herraembætti.
Hitt ersvo annað mál, að það myndi litlu sem
engu breyta fyrir stöðu og styrk ríkisstjórnar-
innar hvort Þorsteinn Pálsson sæti þar á ráð-
herrastóli. Stjórnin yrði hvorki betri né verri
þess vegna. Formaður Sjálfstæðisflokksins
hefur ekki reynst vera sá harðdrægi málfylgju-
maður sem sópar að, eins og margir sjálfstæð-
ismenn höfðu vonað þegar hann hlaut kjör á
landsfundi flokksins. Þvert á móti hefur for-
maður Sjálfstæðisflokksins virst hikandi og
óöruggur i afstöðu sinni til mikilvægra mála.
Þorir sjaldan að taka af skarið, eins og þó oft er
ætlast til að formanni stjórnmálaflokks. Virð-
ist óviss og hræddurum stöðu sína í flokknum.
„Haltu mér slepptu mér“ afstaða Þorsteins tii
frægrar ræðu Friðriks Sóphussonar varafor-
manns flokksins á Seltjarnarnesi, þar sem
hann gaf rikisstjórninni lélega einkun, sýnir
glögglega hvernig formaðurinn tvístígur.
En víst eru það fleiri í forystuliði Sjálfstæðis-
flokksins sem hika og láta undan sfga, þegar á
móti blæs. Ráðherrar flokksins verða þar ekki
undanskildir. í núverandi stjórnarsamstarfi
hefur komið I Ijós, að á fjölmörgum miklivæg-
um sviðum, hefur Sjálfstæðisflokkurinn orðið
að hopa undan framsóknarmönnum, þótt um
grundvallaratriði í stefnu Sjálfstæðisflokksins
hafi verið að tefla. Landbúnaðarmálin ber þar
hæst. Niðurlæging Sjálfstæðisflokksins í
þeim efnum er hrikaleg. Sjálfstæðismenn hafa
þar ekki komist fetið fyrir Framsóknarflokkn-
um. Ekki hefur það heldur hjálpað til að í þing-
flokki Sjálfstæðisflokksins eru lika menn, sem
mega ekki til þess hugsa að hróflað verði við
landbúnaðarsukkinu og óráðsíunni á þeim
vettvangi. útfiutningsbótakerfið blæs út frem-
uren að dregin séu saman seglin, eins og sjálf-
stæðismenn hafaeinatt lagt áherslu á. Gróða-
mafían í milliiiðakerfi landbúnaðarinserenn til
staðar. Ekki máhreyfavið neinu þar. Sjálfstæð-
isflokkurinn lúffar ( Mangómálinu. Sjálfstæð-
ismenn verða að sætta sig við óbreytt ástand
í Framkvæmdastofnun og sjóðakerfinu al-
mennt. Dæmin eru ófá og þeim fjölgar.
Það er þvf fátt um fína drætti hjá Sjálfstæðis-
flokknum um þessar mundir. Reiptogið um
ráðherrastólana vekur hlátur hjá almenningi.
Kjósendur fylgjast líka með því hvernig hvert
stefnumál Sjálfstæðisflokksins á fætur öðru,
verður að engu i núverandi stjórnarsamstarfi.
Flokkurinn er eins og oft áður, þurs á brauöfót-
um.
— GÁS.
r
Olympíudans 4
píubankinn“.
„Við tryggjum Ólympíuleikana“
auglýsir eitt tryggingarfélag. Gen-
eral Motors eru komnir með bíl á
markaðinn, sem kallast Ólympía og
eru ólympíuhringirnir á stuðaran-
um. Vissulega er bíll þessi ekkert
annað en eftirmynd af Centurybíl
G.M., en framleiðandinn álítur að
Bandaríkjamenn séu fúsir til að
greiða 400 dollurum meira en þeir
þyrftu ef þeir keyptu Century, til
þess eins að keyra um í opinberum
ólympíubíl.
í auglýsingum i sjónvarpinu
drekkur þungaviktarboxarinn Ken
Norton, Budweiser, sem er hið op-
inbera ólympíuöl. Auk þess eru
aðrar opinberar ólympíuvörur aug-
lýstar í sjónvarpinu, allt frá nær-
buxum til pulsu meðöllu. McDon-
ald auglýsir ólympíuhamborgara,
fyrir það borguðu þeir 4 milljónir
dollara.
ABC-sjónvarstöðvarnar keyptu
sjónvarpsréttinn af leikunum fyrir
225 milljón dollara. Til samanburð-
ar má geta þess að sjónvarpsréttur-
inn af Moskvu-leikunum 1980 var
seldur fyrir 80 milljón dollara. En
auk þess fær framkvæmdanefndin í
Los Angeles þóknun frá evrópsk-
um, japönskum og áströlskum
sjónvarpsstöðvum.
Njóttu KókaKóla
Njóttu Kóka Kóla! hrópar risa-
stórt auglýsingaskilti, sem hefur
verið komið fyrir á ólympíuleik-
vanginum í Coliseum. Kókakóla
fyrirtækið lætur ekkert tækifæri út
greipum renna að minna á að
stærsti keppinautur þeirra, Pepsi-
kóla, fær ekki að auglýsa á Ólym-
píuleikunum.
Minningarpeningur um leikana
hefur þegar verið sleginn og ef hann
selst upp verður ágóðinn af honum
220 milljón dollarar.
Allt virðist því ganga skipuleggj-
endum Ólympíuleikanna í haginn.
Bara ef þessi læti út af ólympíueld-
inum hefðu ekki komið til. Fotinos
borgarstjóri í Olympíu í Grikklandi
var ekkert um allt auglýsingabröltið
gefið. Honum fannst það vanhelga
ævagamla hugsjón leikanna, sem
eldurinn var tákn fyrir. hann hótaði
að eldurinn yrði ekki kveiktur í
Ólympíu. Logar hans mynda ekki
$-merkið, sagði hann. Papandreo
forsætisráðherra Grikklands varð
að skerast í Ieikinn, svo eldurinn
gæti lagt af stað á tilsettum tíma.
Forsaga málsins er sú að ákveðið
var að selja auglýsingarétt í hlaup-
inu með eldinn. Hver kílómetri
kostaði 3000 dollara. Grikkirnir
tóku það ekki í mál.Ákváðu Banda-
ríkjamenn þá að peningunum, sem
kæmu inn fyrir hlaupið, yrði varið
til líknarmála. Eftir stífa samninga-
fundi var loks ákveðið að ágóðan-
um yrði varið til íþrótta fyrir fatl-
aða. Þegar búið var að ganga frá
þessu samkomulagi uppgötvuðu
Grikkir að Hell angels voru meðal
þeirra, sem höfðu keypt nokkra
auglýsingakílómetra. Grikkirnir
fórnuðu höndum og spurðu hvað
næst? Nasistar, Ku Klux Klan?
Þeir sem sjá um leikana voru
hinsvegar ákveðnir í að fá sitt í
gegn. Þeir eru þegar búnir að selja
um 2000 km. og segja að ekki verði
aftur snúið, enda séu það bara jafn-
aðarmenn og kommúnistar, sem
deili á söluherferðina, en í Grikk-
landi eru jafnaðarmenn við völd.
Forn hugsjón
Franski baróninn de Coubertin
hafði örugglega eitthvað annað en
gróðabrall og stjórnmálavafstur í
huga, þegar hann fékk hugmyndina
um að endurvekja Ólympíuleikana
1896. Þeir áttu að hvíla á hugsjón-
um forn-Grikkja, um hreina sál í
hraustum Iíkama, og frið og heil-
brigðan keppnisanda meðal þátt-
takanda. En þessar hugmyndir hafa
tekið stökkbreytingum á þeim tæpu
100 árum sem síðan eru liðin.
að þegar verði stöðvuð smíði út-
varpshússins nýja, og það notað til
annars en útvarpsrekstrar.
í leiðaranum sagði orðrétt:
„Þingmanninum hefði verið nær
að leggja til sölu á Seðlabankahús-
inu, eða eignarhluta ríkisins í ís-
lenskum aðalverktökum. En hann
kýs fremur, að sneiða af einni helstu
menningarstofnun þjóðarinnar,
sem aldrei hefur notið sannmælis
hjá stjórnvöldum. Væntanlega fær
þessi tillaga þá meðferð, sem hún á
skilið; að henni verði fleygt í rusla-
körfuna".
Þingmenn urðu snarlega viðþess-
ari ósk blaðsins, því á þriðjudag
báru þrír þingmenn fram tillögu til
rökstuddrar dagskrár í málinu, en
slík tillaga jafngildir frávísunartil-
lögu. í tillögunni segir: „Þar sem
efni þessa þingmáls er ekki á rökum
reist og á sér enga raunhæfa stoð,
ályktar Alþingi að taka fyrir næsta
mál á dagskrá“.
Slík meðferð þingmála er mjög
sjaldgæf, og ef tillagan verður sam-
þykkt er það umtalsvert áfall fyrir
viðkomandi þingmann. Það verður
því stór ruslakarfa, sem gleypir til-
Iögu þingmannsins, ef frávísunar-
tillagan verður samþykkt. Það er
eftirtektarvert, að það er fyrrver-
andi menntamálaráðherra, Ingvar
Gíslason, sem er fyrsti flutnings-
maður tillögunnar og er það hon-
um tii sóma.
Úr skýrslu 1
munurinn, rösklega 11 milljónir
króna, kemur úr rekstri félagsins.
Ríkið á 56,6 milljónir
Spurt er um stofnfjárframlag
íslenska ríkisisn og verðmæti
eignarhluta þess í árslok 1982.
Stofnfjárframlag ríkissjóðs hefur-
staðið óbreytt í bókum félagsins
frá árinu 1967, þá að upphæð 8,5
milljónir króna, sem er 85 þúsund
nýkrónur. Framreiknað til ársloka
1982 með verðbreytingastuðli
ríkisskattstjóra nemur stofnfjár-
framlagið 6,2 milljónum króna.
Verðmæti eignarhluta ríkissjóð í
árslok 1982 nam 56,6 milljónum
króna að stofnfé meðtöldu.
Við höldum áfram að segja frá
skýrslu utanríkisráðherra um ís-
lenska aðalverktaka, enda er hún
mjög fróðleg og veitir nauðsyn-
legar upplýsingar um þetta mikla
fyrirtæki, sem hefur verið þjóð-
inni eins og lokuð bók til þessa.
1
verslunarinnar, sagði í samtali við
Alþýðublaðið að hann og fleiri
þingmenn hefði ítrekað óskað eftir
því við formann landbúnaðar-
nefndarinnar að hann afgreiddi
málið úr nefnd, þannig að það fengi
umræður og afgreiðslu í þingdeild-
um. Hins vegar hefði Egill Jónsson
ævinlega hummað það fram af sér.
Hann vildi augljóslega ekki fá mál-
ið á dagskrá; vildi svæfa það í
nefndinni.
Eiður Guðnason kvaddi sér hljóð
um þingsköp í efri deild þingsins í
fyrradag vegna þessa máls, þar sem
hann lýsti þessum óskiljanlegu
vinnubrögðum formanns land-
búnaðarnefndar. Krafðist Eiður
þess að þetta mál fengi eðlilega
þinglega meðferð. Forseti efri deild-
ar beindi í því framhaldi ákveðnum
tilmælum til Egils Jónssonar að
hann sæi til þess að þetta mál feng-
ist afgreitt úr nefndinni. Þessum til-
mælum forseta deildarinnar hefur
nú Egill Jónsson svarað. Það gerði
hann í gærmorgun með því að neita
því að taka málið á dagskrá í land-
búnaðarnefndinni.
„Það er ljóst að framsóknar-
mennirnir í Sjálfstæðisflokknum,
menn eins og Egill Jónsson, hika
ekki frekar en sjálfir þingmenn
Framsóknarflokksins, við að þæfa
mál og salta í nefndum, sem þeim
eru á móti skapi. Og beita til þess
ofbeldi ef ekki vill betur,“ sagði Eið-
ur Guðnason. „Ég mun hins vegar
leita allra þinglegra leiða til að fá
málið úr nefndinni og til afgreiðslu.
Hér er um mikilvægt hagsmunar-
mál neytenda að ræða. Síðusta
kartöfluhneykslið er talandi dæmi
þar um þar sem neytendum er boð-
ið upp á skepnufóður."
Frumvarp Eiðs Guðnasonar,
Karls Steinars Guðnasonar, Stefáns
Benediktssonar og Guðrúnar Jóns-
dóttur er um breytingar á lögum um
framleiðsluráð landbúnaðarins.
Þar er lagt til að einkaréttur land-
búnaðarráðuneytisins, Grænmetis-
verslunar ríkisins, til innflutnings á
kartöflum og nýju grænmeti verði
afnumin. Þess í stað veiti viðskipta-
ráðuneytið leyfi til innflutnings, ef
innlend framleiðsla nægir ekki til
að sinna neysluþörfinni og verði
gætt ítrustu hollustuverndar við
slíkan innflutning.
Hver á 1
verslunarinnar auk þess sem kar-
töflubændur eiga tvo menn í stjórn
hennar.
Verslunin er ekki rekin með því
sjónarmiði að hún skili hagnaði,
heldur skilar ágóði af sölu sér í hag-
stæðara verði til neytandans, að
sögn stjórnarmanna. Það þýðir í
raun og veru að þegar tap verður á
rekstrinum þá hækkar verðið til
neytenda. Það er því hinn almenni
neytandi sem borgar brúsann af
hinni gölluðu vöru, sem undanfarið
hefur verið á boðstólunum. Heil
200 tonn voru innkölluð og það
hlýtur að koma niður á vöruverð-
inu.
Aftur á móti hefur umboðssal-
inn, sem í þessu tilfelli er Samband-
ið, enga ábyrgð á vörunni eftir að
búið er að skipa henni upp og mats-
menn hafa tekið sýni. Matið byggist
á einu kílói á hvert tonn, sem verður
að teljast mjög lítið.
Viðvíkjandi markaðsleit, sögðu
formælendur verslunarinnar að
þeir leituðu víða hófanna. Fyrst og
fremst í riollandi, Póllandi og
Þýskalandi, auk Finnlands einsog
alkunna er. Hinsvegar höfðu þeir
ekki athugað hvort hægt væri að
flytja inn kartöflur frá Portúgal, en
á fundinum kom fram að hægt er
að fá nýjar kartöflur þaðan árið um
kring.
Væntanlegar eru á markaðinn
nýjar kartöflur frá Ítalíu.
Forráðamenn Grænmetisversl-
unarinnar kenndu fyrst og fremst
verslunarmönnum um léleg gæði
Tillagan 1 Neitar
vörunnar. Sögðu að geymsluað-
staða væri ófullnægjandi í búðum
og þeir vissu dæmi þess að kartöfl-
ur hefðu legið í meira en tvo mán-
uði í búðum. Þeir hvetja neytendur
til að skoða pökkunardag. Auk
þess bentu þeir á að á pokunum
stæðu leiðbeiningar þess eðlis að
varan skyldi geymd á köldum og
myrkum stað.
í ljós kom að kartöflur eru keyrð-
ar út einu sinni í viku í úthverfi
Reykjavíkur og nágrannabæi. Þeir
töldu ekki ástæðu til að breyta því
fyrirkomulagi og auka tíðni út-
keyrslunnar, þrátt fyrir það að
geymsluþol vörunnar væri lélegt í
verslunum.
Þegar þeir voru spurðir álits á því
að leyfa frjálsan innflutning á
grænmeti, einsog Neytendasamtök-
in hafa lagt til og Alþýðuflokkurinn
flutt frumvarp um, brugðust þeir
hinir verstu við. Sögðu að það gengi
af innlendri kartöflurækt dauðri.
Eftir fundinn var farið með
blaðamenn í skoðunarferð um >
geymslur og pökkunarsali verslun-
arinnar. Virtust kartöflurnar, sem
voru sýndar í hinu besta ásigkomu-
lagi. Var einn poki skoðaður og
kom þá í ljós að leiðbeiningin um
að varan skyldi geymd á köldum og
myrkum stað, stóð alls ekki á þeim
poka, né neinum öðrum poka á
staðnum.
Innihald pokans reyndist að
miklu leyti óskemmt , aðeins þrjár
kartöflur skemmdar. Innihaldið
var líka öllu betur útlítandi en þær
kartöflur, sem viðstaddir áttu að
venjast í búðum. Hinsvegar voru
þær kartöflur, sem neytendum var
boðið upp á í verslun Grænmetis-
verslunarinnar öllu líkari því, sem
neytandinn er vanur að fá úr pok-
unum. Býsnuðust kaupendur mjög
yfir vörunni og sögðu hana ekki
einusinni skepnufóður.
FÓLKÁFERÐ!
Þegar fjölskyldan ferðast
er mikilvægt
að hver sé á sínum stað
— með beltið spennt.
|gUMFERÐAR
Práð