Tíminn - 13.04.1967, Qupperneq 7

FIMMTUI>A<HIR 13*.apn0L1963.
ÞINGFRETTIR
TÍMINN
San ákvæði hafnarlagafrum
varpsins varhugaverð
Llr ræðu Gfela Guðmundssonar um stjórnarfrumvarp til hafnarlaga
Gisli Guðitwmdssön ræddi fnum-
varp ríkisstjómariJtnaT til hafna-
laga, er þa<V var til 1. umræSu í
neSri defld á mánudag. Sagði
Gísli að hér kænri stórmál fram
svo seint að ólíkiegt hlyti að telja,
að það gæti lilotið afgreiðslu á
þessu þmgi, nesma samstarf geti
á komizt um það.
Rakti GísM sogu þessara miála
nokk'Uð og miin«S á þingsályk.tiun
frá 1998 um 10 ára áætlun um
nauðsynlegustu hafnarframkvæmd
ir og endurskoðun haínalaga og
var atvi nnutækj anefnd falin þessi
endurskoðun. Giísli Guðmundsson
var formaður atvinnutæikjanefnd-
ar. Áætltnrinni var og útlbýtt
1959 meðal þmgmanna. Upphæð
áætlunarinnar var rúmíLega 700
milljónir króna um fr.amkvæmdir
í 78 höfnium, sem nú myndi senni-
lega nálgast 2 míMjarða við nú-
verandi krónugildi.
Gerði Gísli síðan frekari grein
fyrir störfum atvinnutækjanefnd
ar og áliti hennar og ffflögwm í
hafnarm'álunum.
í frumvarpinu, sem nefndin sbil
aði til rí'kisstjómarinnar voru m.
a. tvö nýmæli, aimað um að rífeis-
framl'ag til hafnargerða yrði hækfe
að til muna eintoum til undirstöðu
framtovæmda í hverri höfn, en hitt
um að gera hafnabótasjóð einn-
ig að almennri lénastofnun fyrir
hafnargerðirnar í landinu. Síðan
þetta frumvarp var afhent rí'kis-
stjórninni er liðið hátt á sjötta
ár og frá rífeiisstjórninni hefur
ekkert frumvarp komið um þessi
efni fyrr en mú, að þetta frum-
varp er lagt fyrir í þinglok.
Þegar tvö ár voru liðin frá því
atvinnutækjanefnd hafði skilað
inn frumvarpinu og rífeisstjórnin
gerði efckert í málinu fluttu Fram-
sóknarmenn frumvanp um hæfek-
un rítoisframlags til hafnargerða
sem var hugsað til bráðabirgða
meðan hafnalög væru í endurskoð
un. Þetta frumvarp fékk ekki af-
greiðslu á þinginu. Síðan höfðum
við flutt annað frumvarp á nokkr-
um síðustu þingum og þessu þingi
um að höfnum yrði skipt í þrjá
flokka og framlögin færu eftir
flokkum allt upp í 75% og jafn-
'framt átovæði um að ríkissjóður
greiddi skuldalhala sinn á þessu
sviði og eftirleiðis yrðu gerðar
tveggja ára áætlanir um hafnar-
framkvæmdir á svipaðan hátt og
vegaáætlanir. Þetta mál hefur ekki
náð fram að ganga.
Á ÞINGPALU
ic Meirihluti utanríkismálanefndar hefur lagt fram nefndarálit um
tillögu Framsóknarmanna um samstarf og aðgerðir til að afla rétti
fslands til landgrunnsins viðurkenningar. Leggur meirihlutinn til að
tillögunni verði vísað frá þinginu.
Umræður hófust á Alþingi í gær um tillögu til þingsályktunar um
endurskoðun vegaáætlunar fyrir árin 1967 og 1968. Ingólfur Jónsson
samgöngumálaráðherra hafði framsögu fyrir tillögunni og afsakaði live
seint tillagan væri fram komin og lítil aukning á framlögum til vega-
mála væri ráðgerð í tillögunni. Umræðunni um vegaáætlunina var
frestað að loknu máli ráðherrans og fyrirhugað að halda henni áfram
á kvöldfundi í gærkveldi. Hallidór E. Sigurðsson var á mælendaskrá-
Verður væntanlega unnt að greina frá ræðu hans í blaðinu á morgun.
F.JW' •••■.■■yy.

Gísli GuSmundsson
Gísli sagðist hlynntur því að
reynt yrði að afgreiða þetta frum-
varp á þessu þingi, þótt seint væri
það fram komið, svo seint að ekki
myndi tafeast að afgreiða það,
nema um afgreiðsluna gæti tekizt
sams'tarf — en slíku samstarfi
er auðvitað voniaust að koma á,
nema tryggt sé að væntanieg hafna
lög, sem afgreidd yrðu á þessu
þingi yrðu ótvírætt til bóta frá
þeim hafnalögum, sem nú gilda.
Ýmis atriði eru í þéssu frum-
varpi, sem sérstaklega þarf að
gefa gaum að. M.a. mun ekki eiga
alls staðar við, að hafnarmála-
stjóri hafi framkvæmd hafnargerða
að öllu í sínum höndum. Ákvæði
um að um sjálískuldarábyrgð rík-
issjóðs vegna lána til hafnargerða
sé etoki lengur að ræða þari að
athuga. í 8. grein frumvarpsins
er stigið spor aftur á bak, þar sem
segir, að kostnaðarhlutur ríkissjóðs
og uppliæð ábyrgðar megi ekki
nema samtals nema 90% af styrk
hæfum kostnaði þess framkvæmda
áfanga, sem lán er tekið til. Þetta
þarf að a'thuga betur.
í 7. gr. er tekið fram, að til
styrfchæfs kostnaðar teljist ekki
vextir á byggingartíma, lántöku-
kostnaður eða annar fjármagns
kostnaður og ekki heldur kostnað-
ur vegna lóða eða landkaupa fyrir
höfn, gengistap á erlendum lán-
um né kostnaður vegna hækkun-
ar verðtryggðra lána. Þetta þarf
að athuga gaumgæfilega.
í 6. gr. frumvarpsins segir, að
hluti ríkissjóðs af stofnkostnaði
hafnargerðar á hverjum stað skuli
vera allt að 75% stofnkostnaðar
hafnangarða, og öldubrjóta og allt
að 40% stofnkostnaðar annarra
styrtohæfra hafnarmannvirkja. —
í núgildandi lögurn fram 1946
segir hins veg_r, að það sé skylda
ríkissjóðs að greiða mikinn hluta
kostnaðarins en í þessu frumvarpi
er aðeins um lögbundið hámark
að ræða, þannig að ríkissjóður má
ekki greiða hærra en þar er til-
greint og ríkissjóður megi þar af
leiðandi greiða minna en það há-
mark. Hér er tillaga um að breyta
réttarstöðu hafnargerðanna gagn-
vart ríkissjóði og hér er um stærri
breytingu að ræða og í aðra átt
en ætlá hefði mátt.
Fáist þessu ákvæði, sem þannig
breytir réttarstöðu hafnanna gagn
vart ríkissjóði, get ég ekki greitt
þessu frumvarpi atkvæði því þetta
er alvarlegt spor aftur á bak.
Gísli Guðmundsson gerði ýms-
ar fleiri athugasemdir við einstök
ákvæði frumvarpsins e hvatti þá
þingnefnd, sem málið fengi til at-
hugunar að taka ábendingar sínar
til gaumgæfilegrar athugunar.
SJÁLF-
BOÐA-
LIÐAR
Skrfstofa Framsóknarflokks
ins óskar eftir sjálfboSaliðum
til starfa frá kl. 2—6 í dag.
NAMSKBD FYRIR STARFS-
FÓLK VFRKSMIDJUIÐNAMR
Einar Ágústsson bar í gær í
sameinuðu þingi fram fyrirspurn
til menntamálaráðherra um það,
hvað liði undirbúningi þess að kom
ið yrði á fót námskeiði fyrir starfs
fólk verksmiðjuiðnaðarins svo sem
ákveðið hefði verið í lögum um
iðnfræðslu.
Einar sagði, að þessi ákvæði
laganna hefðu verið samþykkt sam
hljóða og sérstaklega útfæ.. og
RÍKISSTOFNUN TIL AÐ STUÐLA AD
FFLINGU NIDURSUDUIÐNAÐAR
Jón Skaftason hefur lagt fram
tillögu til þingsályktunar um sér-
staka ríkisstofnun tii þess
að stuðla að uppbyggingu niður-
suðuiðnaðar og fleira. Tillaga Jóns
er svohljóðandi:
„Alþingi ályktar að fela ríkis-
stjórninni að hlutast til um, a
komið verða á fót sérstakri ríkis-
stofnun, er hafi það meginhlut-
vgrk að stuðla að uppbyggingu
niðursuðuiðnaðar til hagnýting
ar sjávarafurða, með því að veita
tækniaðstoð og annast markaðs-
leit fyrir niðursoðnar sjávarvörur.
í greinargerð segir:
„Fátt er nauðsynlegra fyrir
smáþjóð eins og íslendinga en
að koma á fót fullkomnum iðnaði fólksins. Nú þegar er svo komið,
í því skyni að hagnýta náttúrw
auðæfi landsins svo sem hezt má
verða.
Umbverfis landið eru einhver
beztu fiskimið á Norður-Altants-
hafi. Yfir 95% af útflutningi lands
manna eru sjávarafurðir, sem að
mestu leyti eru fluttar úr landi
óunnið hráefni. Sú þróun á sér
stað meðal flestra annarra pjóða,
að fólkið flyzt í vaxandi mæli úr
sveitunum í þéttbýlið við sjávar-
síðuna. Ef ekkert verður gert í
náinni framtíð til þess að koma
á fót öruggum iðnaði á þessum
stöðum, má búast við vaxandi al
vinnuleysi og versnandi afkomu
að um tímabundið atvinnuieysi -.r
að ræða í mörgum sjávarljiorpum \
umhvertfis landið.
Það er því lífsnauðsyn fyrir ís-
ienzku þjóðina, að allt verði gert
sem hægt er til þess að koma á
fót niðursuðu- og niðurlagningar-
iðnaði sjávarafurða víðs vegar um
landið og skapa þannig fólki ör-
ugga atvinnu, jafnframr því sem
verðmæti sjávaraflans er marg-
faldað. Til þess að möguiegt sé
að koma þessu í framkvæmd verð-
ur að koma nýju skipulagi á þe’si
mál. Stofnkostnaður við niður-
suðuverkstviiðjur er 1 ár og ýmis
tæknileg vandamái viö að etja,
bæði í sambandi við byggingu og
rekstur. Gera þarf margháttaðar
tilraunir til þess að gera vöruna
sem samkeppnishæfasta á hinum
ýmsu mörkuðum, jafnt því sem
framkvæma þarf viðtæka markaðs
leit, sem ætíð hlýtur að vera mjög
kostnaðarsöm og í flestum tiifeli-
um ofvaxin einstaklingu-m að
leggja út í án stuðnings.
Það liggur því ljóst fyrir, að
brýna nauðsyn ber til, að komið
verði á fót stofnun, em veiti
tæknilega aðstoð við uppbygging-
una áður greinds iðnaðar og ann-
ist markaðsleit, eftir því sem nauð
syn krefur.“
undirstrikuð al þingnefnd við
afgréiðslu málsins. Samkvæmt lög-
unum á ráðherra að setja reglu-
gerð um þessi námskeið að fengn
um tillögum iðnrekenda og verk-
smiðjufólks. Mi-.ill áhugÞværi á
því hjá þeim, sem hér ættu ’• igs-
muna að gæta, að slík námskeið
yrðu hafin hið fyrs.a jg því væri
þessi fyrirspurn borin fram, því
mönnum fyndist hér of langur
dráttur vera á o nn.
Gyli Þ. Gíslason, menntamála
ráðherra, sagði, að hann hefði
óskað eftir tillögum iðnfræðslu-
ráðs um reglugerð fyrir slík nám
skeið og ennfremur eftir tillög-
um Iðju og Pélags ísl. iðnrekenda
um fyrirkomulag námskeiðannai
Umsagnir þessara aðila hefðu ekki
borizt ennþá til ráðuneytisins oz
ætti iðnfræðsluráð : önnum vegna
þess, hve mörg nýmæli hefðu ver-
ið í hinum nýju iðnfræðslulögum
Kvað ráðherrann þó vonir standa
til að þessar tillögur bærust von
bráðar og unnt yrði að hefja þessi
námskeið í upphafi, næsta skóla-
árs.
Einar Ágústsson ítrekaði það,
að sér fyndist þessi undirbúning-
ur hafa tekið óhæfilega langan
tíma, og vonandi yrði staðið við
það, að þessi námskeið verði hafin
í byrjun næsta skólaárs.