Tíminn - 20.04.1967, Blaðsíða 7

FIMMTUDAGUK 20. april 1967.
TIMINN
7
Otgofandl: FRAMSÖKNARIFLOKKURINN
FrajnkvœmdastJórl: Krlatján Benediktsson. Ritstjórar: Pórartnn
Þórarlnsson (áb), Andrés Krlstjánsson, Jón Helgason og IndriSI
G. Þorsteinsson Fulitrúi ritstjómar: Tómas Karlsson Aag-
iýsingastj.: Stelngrtmur Gíslason Ritstj.sfcrifstofur i Kddu-
húslnu, simar 18300—18305. Sfcrlfstofur: Bankastræö J. Af.
grelOsluslmi 12323. Auglýsingasiml 19523 Aðrar sfcrlfstofur,
siml 18300 Asfcrlftargjald fcr 105.00 á mán innaniands. — 1
lausasðlu kr. 7.00 elnt — Prentsmlðjan EDDA h. f.
Walter Lippmann ritar um alþjóðamál:
Vietnam stríðið spillir sambúð
Bandaríkjanna og V-Evröpu
Sumrinu heilsað
Sumarið heilsar fremur Kuldalega. Fyrir hálfum
mánuði brá til bráðaþeys um aJJt land, og hélzt það veður-
lag á aðra vilku. Miklir snjóar runnu sundur á skömmum
tíma, og vorvextir komu í ár og fljót, svo að víða olli
sköðum. Snjólítið var orðið í fcyggð, og flest benti til
vorkomu. En veður skipaðist i lofti á skammri stundu
svo sem oft vill verða, og grimmdarfrost varð um allt
land og snjókoma norðan lands, og með þá grímu heilsar
nú landið sumrinu, þótt mildara sé síðasta dægrið.
Vorboðinn ljúfi hefur samt ekki látið á sér standa.
í hlýviðrinu á dögunum sáust ýmsir farfugjar komnir
á sumarslóðir. Liðinn vetur má vafalaust telja með
harðara móti Frost voru allmikil með köflum víða um
land og sums staðar snjóþyngsd mikil og gjafafrekt. Hey-
birgðir voru í naumara lagi eftir s.l. sumar og svo mun
nú komið um þessi sumarmál, að hey eru mjog- upp gefin,
og fáar sveitir þola harðindakafla eftir sumarmálin.
Þorskvertíð fyrir Suður- og Vesturlandi hefur orðið
með rýrara móti, og ber fleira en eitt til. Gæftir hafa
verið stirðar, færri bátar stunduðu veiðar og óvissa um
útgerðarkjör ríkti lengi.
íslendingar eru mikil sumarþjóð, og fáir iinunu halda
supiardaginn fyrsta eins hátíðlegan eða fagna honum bet-
ur.’ Sigurður Einarsson, skáld í Holti orðaði sumarfögnuð
þjóðar siifnar eitt sinn svo í Jióðlínum: „Enginn er sá
fögnuður og feginleikur hja-.vans, þótt fagurt hljómi
margt eitt unaðslag, sem jafnast við, er sál vor úr sólar-
stöfum les sumarkomu eftir vetrardag“.
Orsakir hins háa
íbúðaverðs
Það er hárétt, sem fram kom í yfirlýsingu Meistara-
sambands byggingamanna á dögunum, að það er umfram
eftirspum og verðhólgan, sem eru meginorsakavaldar
hins uppsprengda íbúðaverðs og einnig byggingakostn-
aðar í Reykjavík. Þessi umframeftirspurn á íbúðum stafar
af tvennu, að of fáar íbúðir eru byggðar 1 borginni á ári
hverju, og því er hér húsnæðisskortur, og einnig stafar
þetta af verðbólgunni, sem veldur kappiilaupi þeirra, sem
peningana hafa, um að koma þeim í fasteignir.
Stjórnarblöðin halda því síf rllt fram, að íbúðaskortur-
inn í borginni stafi af því, að fóix þyrpist sífellt til Reykja-
víkur og fjölgunin þar sé svo mikil, en við nánari athugun
sést, að þetta eru falsrök ein. Nýútkomin kjörskrá sýnir,
að fólki á kjörskrá hefur fjöigað á landinu um 9,5%
síðan 1963, eða síðustu fjögur árin, en í Reykjavík hefur
fjölgað á kjörskrá um 9,2% á þessum líma. Reykjavík
gerir því ekld betur síðustu iiögur árin en að halda
hlutfalli sínu í Jiinni almennu fjölgun á landinu. Öll
raunveruleg fjölgun eða tilflutmngar fólks hafa verið til
Reykjaneskjördæmis, en þar nefur fjölgað um 24%.
Það sem íbúðaskortinum veJdur eru hömlur þær, sem
rílrisstjórn og borgaryfirvöld nafa sett á í Reykjavík
beinlínis í því skyni að sprengja upp íbúðaverð.
Tölur um íbúðabyggingar svna þetta óvéfengjanlega.
Á vinstri stjórnar árunum 1956—58 voru fullgerðar 810
íbúðir á ári til jafnaðar, og var það mjög nærri því að
fullnægja þörf miðað við eðlilegan vöxt borgarinnar. En
síðan var hemill lagður á, og ann 1960—66 voru aðeins
byggðar 630 íbúðir á ári til jafaaðar, eða um 200 íbúðum
minna en þurfti. Þetta er orsök háa íbúðaverðsins og
einnig veruleg orsök til hás bvggingakostnaðar.
Hver verður árangurinn af Evrópuför Humphreys varaforseta?
MÓTTÖKUBNAR, seim Hum-
pihrey varaforsetá hlaut í Evr-
ópu, voru góðar o| réttar, en
spegluðu engan sérstakan
á'huga. Hafi aðaltilgangur far-
arinnar verið að fá Þjóðverja
og ítali til að gangast inn á
samning við kjarnorkutilraun-
um, er eigi að síður skynsam-
legt að gera ráð fyrir, að 'þeir
verði að lotoum við þeim til-
mælum.
En aðild verður samlþykkt
með nokkurri tregðu af þeirra
háílfu og breytir vissulega litlu
um skoðanamuninn milli nú-
tímamanna í Evrópu og sam-
tímamannanna í Bandaríkjun-
um, en þeir fjarlægjast óðum
hvorir aðra í stefnu og viðhorf-
um til heimsmálanna.
Evrópumenn efa hvorki né
vanmeta mátt Bandaríkjanna
bæði í faermálum og efnahags-
málum. Þessi máttur nýtur
fullrar viðurkenningar í Evr-
ópu. En stjórnmála- og siðferð-
isáhrif Bandaríkjan..a hafa rén
að stórkostlega síðustu árin og
vilji Evrópumanna til að fyl'gja
forustu leiðtoganna I Washing-
ton hefur minnkað að sama
skapi.
TIL ÞESS iiggja tvær megdn
ástæður að Evrópumenn og
Bandaríkjamenn fjarlægjast
hvorir aðra. Sú ástæðan, sem
hærra ber, er sýnilega styrjöld-
in í Vietnam. Andúðin á henni
er það mikil hvarvetna í Evr-
ópu, að ekki getur orðið um
neitt verulegt traust í samskipt
um þjóða að ræða meðan hún
varir. Hafi varaforsetinn ekki
orðið þessa áskynja, þá hafa
gestgjafar hans ekki verið nægi
lega hreinskilnir.
Vissulega eru til fáeinir
embættismenn og tignarmenn,
sem taka í heyranda hljóði mál
HUMPHREY
stað Bandaríkjanna í umræð-
um um átökin í Vietnam. En
fjarri fer, að þeir séu í meiri-
hluta og vörn þeirra fyrir mól-
stað okkar er tregðu blandin,
afsakandi og jafnvel dálítið
vandræðaleg. Þjóðaihagsmunir
Breta velta tii dæmis á því að
þóknast valdlhöfunum í Banda-
ríkjunum, en þeir eru síður en
svo f-agnandi og virðast eiga
mjög erfitt með að verja aukn
ar loftárásir á Norður-Vietnam.
KIN meginástæða skoðana-
munar Evrópumanna og Banda-
ríkjamanna liggur í því, að
leysing fanna kalda stríðsins
er mi-klu lengra á veg komin í
Evrópu en í Bandiaríkjunum.
Af þessu leiðir, að opinberir
málsvarar okkar tala eklri leng-
ur þá tungu, -sem samtím-amenn
í Evrópu skilja. Ræður Hum-
phreys varaforseta virðast und
arleg-a úreltar í eyrum Evrópu-
manna.
Varaforsetinn lýsti því yfir
í Evrópu, og -hefur efl-aust
gengið gott eitt til, að við
Bandaríkjamenn aðhylltumst
Atlantshafssamfélag og bætta
samhúð við þjóðir Austur-Evr-
ópu. í au-gum samtímamanna í
Evrópu eru þessi tvö markmið
ósamþýðanleg, hversu góður,
sem tilgangurinn með þeim
kann að vera.
Hver og einn, sem ætlar að
efla Atlantshafsbandalagið, hlýt
ur um leið að þjappa Varsjár-
bandalaginu bet-ur saman en
áður að áliti Evrópumanna.
Tvö andstæð hernaðarbandalög
g-eta ekki orðið til -þess að bæta
sambúðina. Saga Atlantshafs-
bandalagsins og Varsjárbanda-
lagsins að undanförnu sannar,
að þau þurf-a bæði á ótta og
andúð að halda til að efla sam-
heldni sína innbyrðis. Af þessu
leiðir, að sú sambúðarbót, sem
Evrópumenn vonast eftir o-g
vinna stöðugt að, gerir ráð fyr-
ir upplausn og afnámi banda-
lagssáttmálanna beggj-a.
Að svo komnu móli er enginn
þess umkomin-n að fullyrða,
hvort -upp úr þessu geti sprott-
ið einhvers konar víðtækara
Evrópusam-félag en áður.
V
ARANGUR Evrópufarar vara
forsetans fer eftir því, Ihivort
h-ann hefur hlustað og hvers
hann hefur orðið áskynj-a. End
urrei-sn og endurfæðing sam-
skipta okkar við Evrópumenn
verðiír að hefjast í höfði for-
ustum-anna okkar og hvergi ann
ars staðar.
Allt veltur á svarinu við
þeirri spurnin-gu, hve mikið
þeir hafa lært og að hve miklu
leyti þeim hefur tekizt að
sveigj-a stefnu sfn-a fró því, sem
við átti milli 1950 og 1960 og
í það horf, sem hæfir ástandd
samtímans síðla á sjöunda ára-
tug aldarinnar.
EJ-Reykjavík, laugardag.
f greinargerð, sem Meistarasam
band byggingamanna hefur sent
frá sér í sambandi við bygg-!
ingakostnað og söluverð fbúða,!
segir m. a. að fjármálamenn, sem j
kaupi íbúðir ófullgerðar af byggj
ingameisturum, selji þær aftur, j
jafnvel áður en þær eru afhentar, l
fyrir verulega hærra verð en
byggingameistarinn seldi þær upp
haflega fyrir. Segir, að þessir menn
eigi ótrúlega stóran þátt í umfram
eftirspuminni eftir íbúðum, en
meginorsök umframeftirspumar-
innar sé verðbólguþróunin .
1 greinargerðinni, sem Timanum
hafði ekki borizt í dag, en önnur
blöð birt segir m. a. um hagnað
af sölu íbúða: „En hvert hefur
hagnaðurinn þá farið? Til við
skiptamanna byggingameistarans
sem seldi á föstu verði. Og hverj
ir eru þessir viðskiptamenn? Það
eru annars vegar þeir, sem vantar
húsnæði ■ . Hins vegar eru það
fjármálamenn, sem komið hafa
auga á, að þeir geta hagnazt á 1
MEISTARASAMBAND BYGGINGAMANNA:
Verðbólgan og ,fjármálamenii‘
er aðalorsökin fyrir hinu háa
söluverði á húsum og íbuðum
vinnu byggingaiðnaðarmanna og
vaxandi verðbólgu. Ef nákvæm
athugun færi fram á íbúðaviðskipt
um undanfarinna ára, mundi koma
í Ijós hversu ótrúlega stóran þátt
þessir menn eiga í umframeftir-
spurninni eftir íbúðum. Bygginga
menn þekkja þess fjölmörg dæmi
að þeir sem keypt hafa íbúðir í
smíðum af byggingameisturum,
hafa selt þær aftur, jafnvel áður
en þær voru afhentar, fyrir veru
lega hærr.a verð en byggingameist
arinn seldi þær upp-haflega fyrir.“
Síðan segir, að fleiri slíkir að-
ilar en byggingameistarar byggi til
að selja, og segir m. a. — „Við
úthlutun lóða undir fjölbýlishús
í Árbæjarhverfi sumarið 1965
fengu byggingameistarar og fyrir
tæki þeirra lóðir undir 46 stiga-
hús, en aðrir aðilar, félög og ein-
staklingar, lóðir undir 58 stigahús.
Það er síðan orðið ljóst, að þessir
einstaklingar og félög fengu lóð-
irnar eingöngu til þess að selja
íbúðirnar, sem þar voru byggðar.
Það er óþarfi að geta þess, að þær
íbúðir voru að öðru jöfnu ekki
seldar ódýrar en liliðstæðar íbúð
ir, sem byggingameistarar höfðu
byggt. Við úthlutun lóða undir
fjölbýlishús við Kleppsveg árið
1964 fengu nokkrir einstaklingar
lóðir undir stigahús . Vitað er, að
þær í-búðir hafa verið boðnar til
sölu og seldar á sízt lægra verði
en hliðstæðar íbúðir byggðar á
sömu lóðum af byggingameistur
um.“