Alþýðublaðið - 21.02.1986, Blaðsíða 2

2
Föstudagur 21. febrúar 1986
RITSTJÓRNARGREIN-
Hlutur kvenna í
kjarasamningum
I þeim kjarasamningum, sem nú standa yfir, er
mjög brýnt að huga vandlega að launakjörum
kvenna. Það er staðreynd, sem enginn neitar,
að konur á vinnumarkaði bera mun minna úr
býtum en karlar. Mikill meirihluti þeirra er í
þeim hópi launþega, sem lægstu launin hafa.
Konur vinna iðulega störf sem enginn karimað-
ur fengist í. Margir vinnuveitendur Ifta á konur
sem annars flokks vinnuafl.
I fataverksmiðjum og ýmsum léttum iðnaöi
starfa konur að miklum meirihluta. Verk-
smiðjuvinnan er illa borguð og álag á vinnu-
stað oft með því versta, sem þekkist hér á
landi. í sjúkrahúsum landsins er yfirgnæfandi
meirihluti starfsliðs konur. Þarvinnaþærí eld-
húsum, við hverskonar ræstingu og yfirleitt
eru þeim ætluð flest óþrifalegustu störf, sem
til falla.
H in svokallaða jafnlaunastefna er lítið annað
en orðin tóm. Sömu laun fyrir sömu vinnu eru
lögbundin, en þó fá karlar nær undantekninga-
laust hærri laun. Þeir vinna nefnilega ekki
störfin, sem konurnar verða að sætta sig við.
Þeir njóta ýmissa hlunninda og yfirborgana,
sem konum stendur alla jafna ekki til boða.
Konurermikill meirihluti þess vinnuafls, sem
er í hinum eiginlegu láglaunastörfum. Stað-
reyndir tala sínu máli i þeim efnum. Konur eru
hið eiginlega hreyfiafl fiskvinnslunnar í land-
inu. Daglangt standa þær við snyrtingu og
pökkun í frystihúsunum, og mjaka launum sín-
um eitthvað uppá við með bónus, sem eykur
vinnuálagið gifurlega og veröur að einhvers-
konar þrældóms—vítahring.
Pað eru konur, sem þrífa skóla landsins og
skrifstofubyggingar, eftir að venjulegum vinnu-
degi lýkur. í lakast launuðu störfunum í skrif-
stofum og verslunum eru konur. Þær hamast á
ritvélum og tölvuborðum prentsmiðja og þær
gæta barna á dagheimilum og gæsluvöllum.
Það eru konur, sem sitja við afgreiðsluborð
stórmarkaðanna, gjaldkerastúkum bankanna,
þar sem karlmenn sjást varla, nema ( stöðum
yfirmanna. Það eru yfirieitt konur, sem stjórna
símaborðum fyrirtækja og eru ritarar forstjór-
anna.
r
Ohætt er að fullyrða, að ef þessi störf væru
betur launuð, myndu karlmenn sækja í þau af
meiri áhuga en raun ber vitni. Vinni karl og
kona hlið við hlið að sama starfi, má nánast
ganga að því vtsu, að karlmaðurinn nýtur ein-
hverrar launauppbótar, sem konan ekki fær.
Flestar þessara kvenna hafa hvergi nærri lok-
ið vinnudegi, þegar hinum launaða dagvinnu-
tíma lýkur. Þátaka heimilisstörfin við; matseld,
þvottar, barnauppeldi, — húsfreyju og móður-
hlutverkið. — Þó má fullyrða, að fá hiutverk
kvenna á vinnumarkaði eru jafn erfið og það
sem einhleypar mæður hafa fengið. Eða hver
kannast ekki við ungu konuna í strætó, sem
fyrir klukkan átta á morgnana keppist við að
koma barni eða börnum til dagmömmu, svo
hún geti mætt á réttum tíma í vinnuna. Kjör og
aðstaða þessara kvenna eru með slíkum ólík-
indum, að erfitt er að skiija hvernig þær náend-
um saman, ef það á annað borð tekst.
Sannleikurinn er sá, að kjör kvenna á íslensk-
um vinnumarkaði eru til háborinnar skammar.
Karlaveldið við samningaborðið verður að gefa
máistað þeirra meiri gaum og veita kjörum
þeirrameiri athygli en gert hefurverið. Jafnrétt-
ishugsjónin er hljómið eitt á meðan hlutskipti
íslenskra kvenna á vinnumarkaði er óbreytt.
Bætt launakjör kvenna er í mörgum tilvikum
spuming um einföld mannréttindi. Ekki bara
eiga konur að standa jafnfætis körlum á þessu
sviöi, heldur jafngilda bætt kjörþeirra bættum
kjörum heimilanna í landinu. Ef menn gaum-
gæfa stöðu launakvenna sjá þeir mikið mis-
rétti, sem verður að leiðrétta. Þetta er ein af
mikilvægustu kröfum kjarabaráttunnar.
Arni
7
ég því, að það er eins og það sé að
færast meira raunsæi í allar um-
ræður um landbúnaðarmál. Það er
ekki bara einstefnuakstur lengur.
Menn eru farnir að átta sig á því, að
það þarf að kanna þennan undir-
stöðuatvinnuveg þjóðarinnar, og
líta á hann eins og aðra undirstöðu
atvinnuvegi og athuga hvernig við
getum hagrætt, lagfært og sparað.
Beinar greiðslur
Beinar greiðslur til bænda fyrir
afurðir hafa mikið verið til umræðu
að undanförnu. Engri annarri stétt
í þjóðfélaginu er gert að brenna
hluta launa sinna á verðbólgubál-
inu, og er þá átt við það hve seint
bændum berst hluti af afurða-
greiðslum. Leiðir til úrbóta hafa
verið kannaðar, en þar virðast
margir Þrándar í Götu. Aðalvand-
inn er auðvitað sá, að afurðir berast
á markað í miklu magni á ör-
skömmum tíma, þ.e. i sláturtíð.
Geymslukostnaður verður gífurleg-
ur, og afurðalán bankanna full-
nægja hvergi nærri þörfinni. Það er
því erfitt að ná í það fjármagn, sem
þarf til að greiða afurðir að fullu
við slátrun. Hins vegar tel ég að
slátrun gæti farið frarn oftar á ári
en nú er. Þessi mál þarf öll að kanna
mun betur en gert hefur verið.
Milliliðakostnaður
Við athugun á þessum mála-
flokki hefur mér fundist milliliða-
kostnaður frá bændum til neytenda
vera ótrúlega hár, og að hvergi
nærri hafi verið gert nægjanlegt
átak í markaðsleit. Sláturkostnaður
og nýting dýrra sláturhúsa er einnig
mikið vandamál, og lítið verið gert
til að Ieysa það. Til dæmis væri það
vel þess virði að kanna hvort ekki
jmætti nýta sláturhúsin til almennr-
ar kjötvinnslu, m.a. til að vinna
kjöt og sláturafurðir i neytendaum-
búðir, bæði fyrir innlendan og er-
lendan markað. Þar gæti landbún-
aðurinn margt Iært af fiskvinnsl-
unni og fyrirtækjum íslendinga í
Bandaríkjunum.
Þá vil ég enn leggja þunga
áherslu á beitarstjórn í landinu.
Alltof lengi hefur staðið á þvi, að
fyrir hendi væru aðgengileg grunn-
kort eða gróðurkort, sem eru algjör
forsenda þess, að hægt sé að hefja
skipulagða beitarstjórn og ítölu.
Þetta er hagsmunamál allra lands-
manna.
Síðast en ekki síst vil ég árétta þá
skoðun mína, sem oft hefur komið
fram, að fátt er mikilvægara en að
stuðla að skilningi og samvinnu
dreifbýlis og þéttbýlis. Talsvert
skilningsleysi hefur komið fram í
ýmsum myndum á högum og kjör-
um stétta. Kannski hefur þetta
kristallast hvað best í umræðum að
undanförnu um kjördæmamálin
og um rétt þjóðarinnar til landsins.
En það er þjóðinni lífsnauðsynlegt,
að friður ríki á milli íbúa borga og
bæja annars vegar og sveitanna
hins vegar.
Alþýðuflokkurinn 70 ára
Alþýðuflokkurinn minnist 70 ára
afmælis síns með hátíðarsamkom-
um að Hótel Sögu sunnudaginn 16.
mars næstkomandi. — Síðdegis
þennan dag er boðað til hátíðar-
fundar með vandaðri dagskrá. Um
kvöldið verður síðan samkoma og
dansleikur.
Dagskrá hátíðarfundarins verður á
þessa leið:
Kl. 13:30 Lúðrasveit verkalýðsins
leikur.
Kl. 14:00 Hátíðarfundurinn settur:
Mörg prestsembætti
auglýst laus—2 ný
Biskup íslands hefur auglýst 10
prestsembætti laus til umsóknar og
er umsóknarfrestur til 25. mars n.k.
Þau eru:
Ný embætti:
1. Staða sjúkrahúsprests þjóð-
kirkjunnar.
2. Seltjarnarnesprestakall í
Reykjavíkurprófastsdæmi, (Sel-
tjarnarnessókn).
Óveitt prestaköll
1. Sauðlauksdalur í Barðastrand-
arprófastsdæmi, (Sauðlauks-
dals-í Saurbæjar-, Brjánslækjar-,
Haga- og Breiðuvíkursóknir).
2. Bíldudalur í Barðastrandar-
prófastsdæmi, (Bíldudals- og
Selárdalssóknir).
3. Staður í ísafjarðarprófasts-
dæmi, (Staðarsókn).
4. Hólmavík í Húnavatnsprófasts-
dæmi, (Kaldrananess-, Drangs-
FÓLKÁFERÐ!
Þegar fjölskyldan ferðast
er mikilvægt
að hver sé á sínum stað
með beltið spennt. J
MÍUMFERÐAR
1ÍRÁÐ
J
ness-; Staðar-, Hólmavíkur- og
Kollafjarðarnessóknir).
5. Bólstaðarhlíð í Húnavatns-
prófastsdæmi, (Bólstaðarhlíð-
ar-; Bergsstaða-; Auðkúlu^ Svína-
vatns- og Holtastaðasóknir).
6. Hólar í Skagafjarðarprófasts-
dæmi, (Hóla-, Viðvíkur- og Ríp-
ursóknir).
7. Laugaland í Eyjafjarðar-
prófastsdæmi, (Munkaþverár-;
Kaupangs-, Grundar-, Möðru-
valla-, Saurbæjar- og Hólasókn-
ir).
8. Raufarhöfn í Þingeyjarprófasts-
dæmi, (Raufarhafnarsókn).
Hin nýju embætti voru samþykkt
af Alþingi við síðustu fjárlagagerð.
Hin óveittu prestaköll hafa sum ver-
ið prestslaus um nokkurt skeið en
þjónað af nágrannaprestum. Önn-
ur eru laus þar sem þjónandi prest-
ar hafa fengið lausn, t.d. vegna ald-
urs eins og sr. Bjartmar Kristjáns-
son á Laugalandi eða skipunar í
annað prestakall, svo sem sr. Dalla
Þórðardóttir á Bíldudal, sem er að
taka við Miklabæjarprestakalli. Þá
er tveimur hinna óveittu prestakalla
þjónað af settum prestum, þeim sr.
Baldri Rafni Sigurðssyni á Hólma-
vík og sr. Bjarna Th. Rögnvaldssyni
á Raufarhöfn.
Nýlega er útrunninn umsóknar-
frestur um Reykhólaprestakall í
Barðastrandarprófastsdæmi, um-
sækjandi er einn, sr. Bragi
Benediktsson félagsmálastjóri í
Hafnarfirði.
Jóhanna Sigurðardóttir, varafor-
maður Alþýðuflokksins.
Kl. 14:10 Kristinn Sigmundsson,
óperusöngvari syngur við undirleik
Jónasar Ingimundarsonar.
Kl. 14:30 Ávörp erlendra gesta.
KI. 14:45 „Úr 70 ára sögu Alþýðu-
flokksins" Leikarar flytja sam-
fellda dagskrá.
KI. 15:05 Félagar úr Islensku
hljómsveitinni leika.
Kl. 15:25 Bergþóra Árnadóttir
syngur.
Kl. 15:45 Ávarp: Jón Baldvin
Hannibalsson, formaður Alþýðu-
flokksins.
Kl. 16:00 Átta Fóstbræður syngja
og stjórna fjöldasöng. Kynnir:
Gunnar Eyjólfsson.
Dagskrá kvöldsamkomu verður á
þessa leið:
Kl. 19:30 Sameiginlegur kvöld-
verður.
Haukur Morthens skemmtir matar-
gestum.
Laddi flytur sína vinsælu dagskrá.
Hljómsveit Magnúsar Kjartansson-
ar leikur fyrir dansi.
Veislustjóri: Birna Eyjólfsdóttir.
Á matseðli verður skelfisksúpa,
marinerað lambalæri og afmælis-
eftirréttur.
Almennar upplýsingar: Kaffiveit-
ingar á hátíðarfundinum kosta 200
krónur fyrir manninn. Verð að-
göngumiða á kvöldsamkomuna er
1.650 krónur fyrir manninn.
Vinsamlega tilkynnið þátttöku í
kvöldsamkomu til skrifstofu Al-
þýðuflokksins klukkan 13—17 dag-
lega í síma 29244. Þar eru jafnframt
veittar allar nánari upplýsingar um
afmælishátíðina.
Norræna húsið
Keisarinn
Á morgun, laugardag, verður
sænska myndin Keisarinn (Kejsar-
en) sýnd í Norræna húsinu. Myndin
er frá árinu 1979, gerð af Gösta
Hagelbáck, eftir sögu Birgittu
Trotzig „Sjukdommen“ og lýsir líf-
inu í litlu þorpi á Skáni á kreppuár-
unum. Sýningin hefst kl. 14.30
Þá hefur sýningin Tónlist á
Norðurlöndum verið framlengd um
eina viku, en henni átti annars að
Ijúka nú um helgina. Á sýningu
þessari má sjá ýmislegt fróðlegt,
sem tengist tónlistarsögu íslands.
FÉLAGSSTARF
Alþýðuflokksfélögin
Akureyri
hafa ákveðið að viðhafa opið prófkjör um 2 efstu sætin
á framboðslista flokksins til bæjarstjórnarkosning-
annaf vor. Kjörgengirtil prófkjörs eru allirflokksbundn-
ir Alþýðuflokksmenn sem lögheimili eigaáAkureyri og
náð hafa 18 ára aldri á kjördegi bæjarstjórnarkosning-
anna.
Framboðsfrestur er til laugardagsins 22. febrúar kl. 20.
Framboðum ásamt meðmælum 11 flokksbundinna Al-
þýðuflokksmanna skal skila á skrifstofu flokksins að
Strandgötu 9.
Skrifstofaflokksins eropin allavirkadagafrákl. 15—19
og laugardaginn 22. febrúar frá kl. 15—20. Rétt tii þátt-
töku í prófkjörinu hafa allir sem lögheimili eiga á Akur-
eyri, náð hafa 18 ára aldri fyrir árslok 1986 og eru ekki
flokksbundnir I öðrum stjórnmálaflokkum.
Dagsetning prófkjörsins og kjörstaður svo og fyrir-
komulag atkvæðagreiðslu utan kjörfundar verður aug-
lýst rækilega innan skamms.