Alþýðublaðið - 21.02.1986, Page 3

Föstudagur 21. febrúar 1986
3
KOSSAR
Kossinn hefur án efa fylgt mann-
kyninu allt frá forsögulegum tíma
og til atómaldar, en þó er ekki auð-
hlaupið að því að fræðast til hlítar
um þennan þátt mannlegrar hegð-
unar. Það er hægt að leika sér að
hugmyndinni um það hvernig og
við hvaða tækifæri þessi athöfn var
framkvæmd á tíma Neanderthals-
mannsins; hvort því fylgdu til dæm-
is sérstök hljóð eða tilburðir, en allt
verða það tómar getgátur. Það
krefst ýtarlegra, menningarsögu-
legra rannsókna að fá um þetta
nokkra haldbæra vitneskju.
En svo undarlegt sem það er, þá
hafa mannfræðingar, sem annars
eru sérlega áhugasamir um táknmál
líkamans og merkingarberandi til-
burði, sama og ekkert fjallað um þá
sérstöku tegund snertingar.
Atferlissálfræðin hefur heldur
ekki tekið þetta hátterni til sérstakr-
ar athugunar og heldur ekki aðrar
stefnur innan sálfræðinnar. Jafnvel
Margaret Mead, sem hefur fjallað
ýtarlega um líkamlega snertingu og
rutt burt ýmsum fordómum í því
sambandi, nefnir ekki kossa. Aftur
á móti fjallar hún ýtarlega um sið-
venjur sem hefta frjálsa tjáningu,
ekki síst í samskiptum kynjanna og
hvernig slíkar hömlur geta hindrað
eðlilega þróun persónuleikans.
Hún fjallar um sjálfsímynd út frá
kynferði og kynferðislegan þroska.
— En kossar ekki orð um þá.
Bók Elaine Morgan „Hvaðan
kom konan“, sem á sínum tíma
vakti mikla athygli og fjallar m.a.
um tilfinningatjáningu milli kynj-
anna tekur þetta efni heldur ekki til
meðferðar, hvorki beint né óbeint.
Náttúrufræðingurinn Desmond
Morris sem er þekktur fyrir að
koma fram með sennilega tilgátu
um „prímata" sem millistig milli
apa og manns veitti því ekki athygli
að apar kyssa hver annan. Og sam-
bærileg vinahót annarra dýra hafa
heldur ekki verið rannsökuð.
Hin síðari árin hefur hver kenn-
ingin rekið aðra um náið, mannlegt
samneyti, ekki síst náin samskipti
kynjanna, en engum hefur þótt það
ómaksins vert að rannsaka kossa,
sem hafa þó táknmerkingu á ótelj-
andi vegu.
Svo fjölbreyttur er tilgangur og
margþætt merking þessarar athafn-
ar að það eitt gerir hana að verðugu
rannsóknarefni. Kossinn er hvort
tveggja í senn, tjáningarmáti bund-
inn persónu hvers einstaklings og
menningarlegt fyrirbæri sem getur
táknað hina ólíkustu hluti, allt frá
merkingarlitlum siðvenjum og upp
í ýmsar töfrakúnstir.
Sums staðar er það ævaforn sið-
ur að kyssa fræ, sem er væntanlega
einhvers konar frjósemisathöfn, en
í ritum sálfræðinga, t.d. hjá Freud
mætti ætla að kossinn væri „tabú“.
Þótt erótíska hliðin sé látin liggja
milli hluta, er kossinn jafnan tákn
um nærveru eða nálægð einstakl-
ingsins og jafnframt merki um til-
vist hans yfirleitt; að hann sé lifandi
og móttækilegur fyrir áhrifum um-
hverfisins. Menn kyssa það sem
veldur viðkvæmni — eða hrifn-
ingu, eða einfaldlega í kveðjuskyni.
hvernig sem það ber að er tilgangur-
inn ávallt sá að láta vita af nærveru
sinni eða koma einhverjum boðum
til skila án orða. Að tjá sjálfan sig.
Einhver kynni að segja að of
mikið væri úr þessu gert. Að það sé
óþarfi að gera svo algengan sið að
heimspekilegu viðfangsefni og að
vel megi komast af án þess að vera
síkyssandi til hægri og vinstri. En
málið er ekki alveg svo einfalt.
Kossar hafa merkingu.
Sú var tíð að kossar voru notaðir
til að innsigla einhvers konar sam-
komulag. Þá var kossinn bindandi
athöfn. Þá mun það ekki vera óal-
gengt að kossar séu notaðir sem
tæki til að fá vilja sínum framgengt
eða koma sér í mjúkinn hjá annarri
manneskju.
Þá er kossinn notaður sem vopn.
Einnig er það algengt minni að koss
brennimerki menn dauðanum.
Júdasarkoss er þekktasta dæmið
um það.
Kossar hafa löngum verið til
marks um virðingu eða undirgefni.
í kaþólskum sið tíðkast það að
kyssa á biskupshring og trúræknir
kaþólíkar sem heimsækja Vatíkan-
ið kyssa á tær St. Péturs. Samskon-
ar virðingarvott hafa veraldlegir
höfðingjar fengið í gegnum tíðina
frá undirsátum sínum og ekki er
útilokað að enn kyssi menn á hönd
fagurrar konu til að votta henni að-
dáun sína.
í Rússlandi er það siður að menn
kyssast á báðar kinnar. Það er vott-
ur um vináttu, sem hefur ekkert
Það getur borgað sig að hringja
fyrst og spyrja um verð, áður en þú
ferð með heimilistæki í viðgerð.
Verðmunurinn á þessari þjónustu
er nefnilega allt að 70% á höfuð-
borgarsvæðinu. Þetta kom fram í
niðurstöðum verðkönnunar sem
Verðlagsstofnun framkvæmdi nú
nýverið.
Tilgangurinn með birtingu könn-
unarinnar er að vekja athygli á því
að verðlagning hjá viðgerðarverk-
stæðum er mjög misjöfn. Má sem
dæmi nefna eftirfarandi:
— Viðgerð á heimilistæki sem
tekur eina klukkustund og er
unnin á verkstæði getur kost-
að frá kr. 400 til kr. 678 á höf-
uðborgarsvæðinu (um 70%
verðmunur). Á Akureyri
kostar slík viðgerð 440 til 623
tákngildi umfram venjulegt hand-
tak. I vestrænum ríkjum er þessi
siður að mestu aflagður og handa-
band komið í staðinn, en jafnvel sú
snerting er á undanhaldi. Menn
vilja halda öðru fólki í hæfilegri
fjarlægð. Raunar hafa sumar fjöl-
skyldur þann sið að kyssast í hvert
skipti sem fjölskylduboð er haldið,
en slíkt kossafár er að jafnaði ekki
mjög innihaldsríkt.
Menning okkar hefur þróast á
þann veg að kossar standa nú fyrst
og fremst sem tákn um náin sam-
skipti kynjanna. Að öðru leyti kær-
ir fólk sig ekki um að opinbera fyrir
öðrum sinn innri mann.
kr. og á Neskaupstað 406 til
521 kr. svo dæmi séu tekin.
— Viðgerð á heimilistæki sem
unnin er heima hjá þeim sem
á tækið og tekur allt að einni
klukkustund kostar á höfuð-
borgarsvæðinu frá kr. 548 til
kr. 1.180 en frá kr. 768 til kr.
1.255 ef Iágmarks aksturs-
gjaldi er bætt við (63% verð-
munur). Á Akureyri er verð á
sambærilegri þjónustu 763 til
1.202 kr. og á Neskaupsstað
521 til 1.143 kr.
— Viðgerð á t.d. sjónvarps- og
myndbandatækjum sem tek-
ur eina klukkustund á verk-
stæði á höfuðborgarsvæðinu
kostar frá kr. 590 til kr. 766
(30% verðmunur). Utan höf-
Viðgerð á verkstæði sem tekur eina klst., samtals verð
Fálkinn, Suðurlandsbraut. 8, R. 590.00
Friðrik Jónsson, Skipholti 7, R. 684.001*
GunnarÁsgeirsson, Suðurlandsbraut 16, R. 750.001)
Heimilistæki, Sætúni 8, R. 765.001)
Hljómbær, Hverfisgötu 103, R. 621.00
Hljómvirkinn, Höfðatúni 2, R. 730.001)
Miðbæjarradíó, Hverfisgötu 18, R. 766.00,)
Radíó og sjónvarpsverkst., Laugavegi 147, R. 637.501*
Radíóbúðin, Skipholti 19, R. 684.001)
Radíóbær, Ármúla 38, R. 600.00
Radíóhúsið, Hverfisgötu 98, R. 615.00
Radíóstofan, Skipholti 27, R. 708.75
Radíóþjón. Bjarna, Síðumúla 17, R. 621.00
Radíóþjón. Stefáns, Laugavegi 89, R. 630.00
Rafmagnsverkst. Sambandsins, Ármúla3, R. 685.00
Sónn, Einholti 2, R. 665.001)2)
Tónborg, Hamraborg 7, Kóp. 712.50
ÍSAFJÖRÐUR
Póllinn, Aðalstræti 9 594.151)
Sería, Aðalstræti 27 599.50
SAUÐÁRKRÓKUR
Kaupfélag Skagfirðinga, Aðalgötu 16 501.25
AKUREYRI
Akurvík, Glerárgötu 20 765.001)
Hljómver, Glerárgötu 32 680.001)
Radíóvinnustofan, Kaupangi 678.75
NESKAUPSTAÐUR
Ennco, Nesgötu 7 722.501)
ESKIFJÖRÐUR
Radíóvinnust. Odds, Strandgötu 15 545.00
ATHUGASEMDIR:
1) Uppgefið verð miðast við viðgerðir á sjónvarps-
og myndbandstækjum. Viðgerðir á útvarpstækjum
og einfaldari tækjum eru ódýrari.
2) Þjónustugjald að upphæð 25 kr. er lagt á hvern
reikning og er innifalið í þessari upphæð.
Ekki sama hver
gerir við tækið
Kossinn gefur til kynna nálægð og afhjúpar persónuleika einstaklingsins.
uðborgarsvæðisins er verð-
dreifing minni.
Flest verkstæðin sem könnuð
voru eru með s.k. mælagjald inni-
falið í verði sínu auk útseldrar vinnu
og mörg þeirra innheimta sérstakt
þjónustugjald fyrir hvern reikning.
Viðgerð á tækjum getur tekið
mislangan tíma eftir því hver annast
hana auk þess sem hún er misjafn-
lega af hendi leyst. Einingarverð á
viðgerð gefur því aðeins vísbend-
ingu um heildarverð hennar en þess
má geta að skv. lauslegri athugun
þá taka margar viðgerðir á þeim
tækjum sem hér er fjallað um
minna en tvær klst.
Rétt er að benda á það að mörg
verkstæði gera aðeins við tilgreind-
ar tegundir tækja þannig að eigend-
ur tækja hafa í raun ekki frjálst val
um það hvar þeir fá viðgerðarþjón-
ustu. Því er það ekki óráðlegt þegar
kaup á tæki eru ákveðin að gera
verðsamanburð á viðgerðarþjón-
ustu.
Neytendur eru hvattir til þess að
afla sér upplýsinga um verð á við-
gerð áður en hún er unnin.
Þeir sem hug hafa á því að kynna
sér betur verðkönnunina á við-
gerðaþjónustu heimilistækja, sjón-
varps- og myndbandstækja sem hér
hefur verið getið um, geta fengið
Verðkynningu Verðlagsstofnunar
sér að kostnaðarlausu. Liggur blað-
ið frammi á skrifstofu stofnunar-
innar og hjá fulltrúum hennar utan
Reykjavíkur. Símanúmer Verðlags-
stofnunar er 91—27422.
Hafnarfjörður:
Skært
lúðrar
hljóma
Laugardaginn 22. febrúar n.k.,
heldur Lúðrasveit Hafnarfjarðar
sína árlegu tónleika. Tónleikarnir
verða í Iþróttahúsinu við Strand-
götu og hefjast kl. 15.00.
Að vanda er efnisskráin mjög
fjölbreytt. Léttur blús, kvikmynda-
tónlist, nútíma lúðrasveitarlög og
þyngri verk, að ógleymdum hefð-
bundnum mörsum.
Sveitin hefur æft mjög vel undir
þessa tónleika, og var m.a. í Ölfus-
borgum við æfingar um síðustu
helgi.
Stjórnandi Lúðrasveitar Hafnar-
fjarðar er Hans Ploder, og formað-
ur hennar er Lárus S. Guðjónsson.