Alþýðublaðið - 25.10.1986, Qupperneq 2
2
Laugardagur 25. október 1986
RITSTJQRNARGREIN
Heimilishjálp handa
öldruðum forsmáð
Málefni aldraðra í Reykjavík hafa verið til um-
fjöllunar á slðum Alþýðublaðsins að undan-
förnu, þó einkum aðbúnaður þess fólks sem
nýtur heimahjúkrunar og kjör þeirra sem við
heimahjúkrun starfa, en þareru I miklum meiri-
hluta Sóknarkonur.
Við athugdn kemur I Ijós að laun þessara
kvennaeru „Alþingi og þjóðinni til skammar"
eins og JóhannaSigurðardóttir, þingmaður Al-
þýðuflokksins orðaði það I samtali við blaðið.
Sóknarkonum eru boðin laun kr. 143,00 á
klukkustund fyrir erfiða og vandasama vinnu.
Og samkvæmt heimildum, þora borgaryfirvöld
ekki að hækka launin við þennan arm Sóknar-
kvenna, af ótta við að aðrar Sóknarkonur komi
á eftir! Rökfærslan í slíkum málflutningi sann-
ar sig sjálf.
Hvað ætli Davlð Oddsson, borgarstjóri sé að
hugsa, á meðan hann leggur blessun sína yfir
þessa píningu? Heimilishjálp aldraðra er rekin
gegnum Félagsmálastofnun Reykjavlkurborg-
ar. Deildarstjóri hjá þeirri stofnun hefur sagt I
samtali við blaðið, að það sé mjög erfitt að fá
fólk til starfa við Heimilishjálpina og ástæðan
sé meðal annars alltof lág laun. Er nokkur
hissa? Allavegaekki borgarfulltrúarSjálfstæð-
isflokksins sem eru vanari nær hundrað þús-
und krónum I launaumslagi sínu fyrir hvern
mánuð en 143 krónum á tfmann.
Aðalheiður Bjarnfreðsdóttir, formaðurStarfs-
mannafélagsins Sóknar, sagði I samtali við Al-
þýðublaðið að hún væri búin að margþrasa I
þessu, en það væri eins og að tala við grágrýt-
ishnullunga frekar en fólk, þegar launalagfær-
ingu bæri á góma. Sá vitnisburður segir slna
sögu um viðbrögð borgarinnar þegar réttlætis-
mál eru áferðinni. En sé þessi launaplning yfir-
lýst stefna sjálfstæðismeirihlutans I Reykja-
vlk, þávaraðminnstakosti þagað vandlegayfir
henni I kosningabaráttunni fyrir borgarstjórn-
arkosningarnar slðustu. Það er kominn tlmi til
að stefna Sjálfstæðisflokksins I þessum mál-
um afhjúpist, — þótt seint sé.
En þótt borgaryfirvöld beri hér mikla sök, þá
má ekki gleyma þvl að stefna núverandi ríkis-
stjórnarhefurverið þessu fólki, — sem og öðr-
um láglaunamönnum, sérstaklega fjandsam-
leg. í þeim efnum er nærtækast að vitna til
orða Jóhönnu Sigurðardóttur, alþingismanns,
sem hún lét falla á Alþingi I umræðum um
stefnuræðu forsætisráðherra:
,,r" jármálaráðherra framkvæmir loforð
íhaldsins um afnám tekjuskattsins með því að
hækkatekjuskattinn milli áraum 66%, ásama
tíma og launin hækkuðu um 32%. Fjármála-
ráðherra leikur síðan þær reikningskúnstir
sem allir launþegar sjá I gegnum. Hann hækk-
ar tekjuskattinn um 650 milljónir á þessu ári
umfram það sem áætlað var, — skilarsvo laun-
þegum til bakaá næsta ári 300 milljónum af of-
teknum sköttum þessa árs.“
Þarfuku fyrirheitin til launafólks. Og Jóhanna
segir einnig:
,, Það er smánarblettur á þessu þjóðfélagi að
láglaunafólk þurfi að gefa atvinnurekendum
alla sína krafta og orku á kostnað barna og fjöl-
skyldu og þiggja fyrir það — molana af borðum
atvinnurekenda. Það hefur of lengi — alltof
lengi verið troðið á sjálfsvirðingu þessa fólks.
Það er skylda okkar stjórnmálamanna og aðila
vinnumarkaðarins að leggjast nú á eitt og
bæta kjör þessa fólks. Það er ábyrgðarhluti að
láta þetta fólk lifa á þessum sultarkjörum".
Jóhanna Sigurðardóttir alþingismaður lýkur
máli sínu með þessum orðum:
,,Alþýðuflokkurinn hefur úrræðin til að
breyta þessu þjóðfélagi. Bæta kjör fólksins og
jafna eigna- og tekjuskiptinguna í landinu. Við
biðjum þig aö vera með og taka þátt í þeirri
breytingu.“
ÖB
Jóhanna 1
um almannatryggingar og voru
helstu nýmæli þeirra hin svo-
nefnda tekjutrygging. Tekju-
tryggingin leggst við elli- og ör-
orkulífeyri ef sjálfsaflatekjur líf-
eyrisþegans eru undir ákveðnu
marki sem nefnt hefur verið frí-
tekjumark. Greiðist hún að fuilu
við það mark en skerðist um 55®/o
af tekjum umfram frítekjumark-
ið. Þó að með þessu ákvæði hafi
greiðslur hækkað verulega til elli-
og örorkulífeyrisþega, sem ekki
höfðu aðrar tekjur en einstakl-
ingslífeyri almannatrygginga, þá
hafa makabæturnar ekki fylgt
þessari breytingu og eru nú mið-
aðar við grunnlífeyri elli- og ör-
orkulífeyrisþega en ekki hæstu
lífeyrisgreiðslur (þ.e. grunnlífeyri
og tekjutryggingu án uppbótar)
eins og áður var.
Sé litið á þessa forsögu málsins
verður að telja að það hafi ekki
verið vilji löggjafans að breyta
viðmiðuninni við hæstu lífeyris-
greiðslur, enda ekki um að ræða
breyttar aðstæður sem réttlættu
það að leggja aðra viðmiðun til
grundvallar.
Elli- og örorkulifeyrisþegar
hafa oft ekki annað sér til fram-
færslu en lífeyri almannatrygg-
inga. Þegar þar við bætist að
maki elli- og örorkulífeyrisþegans
getur ekki aflað heimilinu tekna
vegna þess að hann er bundinn
heima við vegna örorku hans eða
langvarandi sjúkdóms, — og hef-
ur því einungis makabætur al-
mannatrygginga, eða rúmar 3
þús. kr., — þá verður framfærslan
slikri fjölskyldu ofviða.
Á það ber einnig að líta að þeir,
sem bundnir eru heima við vegna
umönnunar við maka sinn, spara
þjóðfélaginu mikið fé því að gera
má ráð fyrir að að öðrum kosti
þyrfti öryrki eða ellilífeyrisþegi,
sem þarf mikla umönnun, að
dveljast á sjúkrastofnun eða vist-
heimili þar sem kostnaðurinn á
dag getur orðið a.m.k. 25% hærri
en heildargreiðslur sem maki ör-
yrkja eða ellilífeyrisþega fær nú
greiddar mánaðarlega.
I desember sl. var fjöldi þeirra,
sem nutu makabóta, 82 skv. upp-
lýsingum Tryggingastofnunar rík-
isins, 78 konur og 4 karlar. Kostn-
aður á mánuði, miðaður við nú-
gildandi makabætur, er um 280
þús. kr. eða 3,3 millj. kr. á ári. Ef
frv. þetta yrði að lögum yrði
kostnaðurinn 669 þús. á mánuði
eða 8 millj. kr. á ári.
Útgjöld, sem frv. þetta hefði
því í för með sér, væri á ári um 5
millj. kr. Það segir sig sjálft að sá
kostnaður er ekki nema brot af
því sem ríkissjóður þyrfti ella að
greiða ef umönnunar makanna
nyti ekki við því að ekki er önnur
leið fær í slíkum tilfellum en vist-
un á stofnunum.
13. gr. laganna orðist svo:
Greiða má maka elli- og ör-
orkulífeyrisþega makabætur allt
að 80% af grunnlífeyri og tekju-
tryggingu ef sérstakar ástæður
eru fyrir hendi.
2. gr.
Lög þessi öðlast þegar gildi.
Kjartan 1
hafa átt í vaxandi samkeppni við
þessi lönd á hinum ýmsu fiskmörk-
uðum.
„Þar sem fríverslun er í gangi þar
fella menn niður tollmúra og eins er
litið eftir því að ekki séu ríkisstyrk-
ir“, sagði Kjartan. „Fiskiðnaðurinn
er jú hliðstæður öðrum iðnaði. Ég
hef verið að flytja tillögur um þetta
og mæla fyrir þessu bæði hjá EFTA
og innan Evrópuráðsins. Með því
að taka málin upp á þessum grund-
velli fáum við stuðning ýmissa ann-
arra þjóða. Ég bind því vonir við
það, ef ríkisstjórnin beitti sér á
þessum vettvangi með mér og öðr-
um þingmönnum sem hafa verið að
vinna að þessu, þannig gæti náðst
verulegur árangur. Þetta er sem sagt
önnur leið til að ná árangri og leið
sem skilaði árangri til Iengdar Iitið“.
Kjartan sagði að oft áður hafi
verið reynt að mótmæla og taka
þessi mál upp við einstaka ríkis-
stjórn. „Það hefur bara ekki skilað
betri niðurstöðu en raun ber vitni.
Það er nánast lífsspursmál fyrir
okkur að ná árangri í þessum efn-
um og það frekar fyrr en síðar“,
sagði Kjartan Jóhannsson alþingis-
maður og fyrrverandi sjávarútvegs-
ráðherra.
Rakarar 1
könnuninni i janúar ’85 var munur-
inn hins vegar 37,5%.
Samhliða verðkönnuninni var at-
hugað, hvort stofurnar upplýsi við-
skiptavinir sína um verð með áber-
andi hætti. Samkvæmt gildandi
reglum eru hárgreiðslu- og rakara-
stofur skyldar að hafa verðskrár
sem sjást utandyra með verði á al-
gengustu þjónustu sem seld er.
Einnig ber að láta verðlista liggja
franyni á áberandi stað inni á stof-
unni. í ljós kom að tæplega helm-
ingur rakarastofa verðmerkja í
samræmi við fyrra atriðið (verð-
skrár sem sjást utandyra). Verð-
skrár innandyra, lágu frammi á
áberandi stað hjá 85% stofanna. Er
þetta hlutfall svipað og þegar Verð-
lagsstofnun kannaði þetta síðast og
því ljóst að enn vantar á að allar
rakarastofur upplýsi um verð.í sam-
ræmi við gildandi reglur.
Evrópuráðið:
Ráðherrafundur
um íþróttamál
Á vegum Evrópuráðsins var efnt
til fundar með ráðherrum aðildar-
ríkjanna sem fara með íþróttamál
30. sept.—2. okt. í Dublín á Irlandi.
Með helstu málefna fundarins
voru:
íþróttir fyrir fatlaða; íþróttir og
fjármál; íþróttir og umhverfis-
nefnd; íþróttaslys; baráttan gegn
misnotkun Iyfja við íþróttakeppni
og aðgerðir gegn kynþáttamisrétti
við íþróttasamskipti.
Þá var fjallað um réttarstöðu at-
vinnumanna í íþróttum; nánara
samstarf stærstu íþróttasamtak-
anna um niðurröðun „stórvið-
burða“ á iþróttasviðinu og að lok-
um um ýmis íþróttapólitísk mál.
Mesta athygli vöktu ályktanir um
að alþjóðlegu íþróttasamtökin ættu
að herða viðurlög við misnotkun
lyfja og jafnvei dæma brotlega
íþróttamenn ævilangt frá keppni.
Þá var einnig samþykkt að beita
harðari aðgerðum gegn kynþátta-
misrétti og styðja íþróttasamtökin í
því að meina Suður-Afriku þátt-
töku í alþjóðlegri íþróttakeppni.
Við lok fundarins urðu umræður
um undirbúning að næsta fundi
ráðherranna og var samþykkt að
■hann verði haldinn á íslandi haust-
ið 1989.
Fyrir hönd íslands mættu á
fundinn í Dublin Knútur Hallsson
ráðuneytisstjóri, Reynir G. Karls-
son íþróttafulltrúi og Alfreð Þor-
steinsson fulltrúi ÍSÍ.
Auglýsing um prófkjör
Alþýðuflokksins
í Suðurlandskjördæmi
Ákveðió hefur verið að hafa prófkjör um skipan fjögra
efstu sæta framboðslista Alþýðuflokksins í Suður-
landskjördæmi vegna komandi Alþingiskosninga.
Framkvæmd prófkjörsins veröursamkvæmt reglum Ai-
þýðuflokksins.
Framboðum skal skila fyrir 26. október til formanns
stjórnar kjördæmisráðs, Ágústs Bergssonar llluga-
götu 35, 900 Vestmannaeyjar.
Stjórn kjördæmisráðs.
Landvernd
Aðalfundur Landverndar verður haldinn 22. og 23. nóv.
1986 í Risinu, Hverfisgötu 105, Reykjavík. Dagskráverð-
ur send út síðar.
Stjórnin.
''//V/M
Hálkuvöm
_ Utboð
vegagerðin Snjómokstur
Vegagerð ríkisins óskar eftir tilboóum f snjómokstur
og hálkuvörn á Vesturlandsvegi 1986—1987 og á nokkr-
um öðrum vegum I Kjósarsýslu.
Útboðsgögn veröa afhent hjá Vegagerð ríkisins, aðal-
gjaldkera, Borgartúni 5, Reykjavik frá og með 28. októ-
ber 1986.
Skila skal tilboðum á sama stað fyrir kl. 14:00 þann 10.
nóvember 1986.
Vegamálastjóri.
Landvari
Almennur félagsfundur verður haldinn að Hótel
Esju Reykjavík fimmtudaginn 30. okt. nk. og hefst
kl. 20.
Á dagskrá eru almenn félagsmál.
Stjórn Landvara.