Alþýðublaðið - 19.02.1987, Qupperneq 5

Fimmtudagur 19. febrúar 1987
5
HVERSVEGNA
styðja þau Alþýðuflokkinn?
Skúli Johnsen,
borgarlæknir:
„Fyrst og fremst finnst mér mál-
efnaleg staða Alþýðuflokksins
mjög góð. Flokkurinn hefur komið
fram með mikið af góðum þingmál-
um á undanförnum árum, sem sýn-
ir að það er verulegur vaxtarbrodd-
ur og góð endurnýjun í flokknum.
Ég held einnig að það hafi komið
fram, að þeir örðugleikar sem fyrir
voru innan flokksins um skeið, hafi
hert flokkinn og þjappað honum
saman til góðra verka. Enda er
flokkurinn í öflugri sókn í dag.
Ef ég ætti að nefna einstök mál,
þá dettur mér t.d. í hug eignarhald
á landi allri þjóðinni til heilla, —
þ.e. almenningseign á gæðum
landsins. Það finnst mér vera mikið
þjóðþrifamál.
Skattamálin og vaxtapólitíkin,
sem Alþýðuflokkurinn heldur fram
eru mál sem mjög nauðsynlegt er að
nái fram að ganga. Eins má segja,
að hugmyndir Alþýðuflokksins um
kaupieiguíbúðir sé sjálfsagt mál,
sem ætti að vera komið í gagnið fyr-
ir lögnu.
Eins er mjög margt í vinnubrögð-
um flokksins, sem mér fellur vel.
Hann var opnaður mjög mikið, og
það fannst mér hafa mjög jákvæð
áhrif á ýmsa starfshætti innan
flokksins. Ég held að í raun og veru
hafi átt sér stað endurnýjun á al-
gildum hugmyndum, sem áttu þátt
í því að gera jafnaðarmannaflokka
að stærstu flokkum á Norðurlönd-
unum.
Einnig hefur ákveðin endurnýj-
un átt sér stað innan flokksins, sem
mér finnst að hafi hleypt nýju blóði
í flokkinn og alla starfshætti hans.
Ég held að hún sé grundvöllur til
þess að koma fram með hugsjónir
jafnaðarmanna. Þess vegna styð ég
Alþýðuflokkinn. Hann er flokkur
mannúðarstefnu og því að mínu
skapi.
Gunnar Dal, rithöfundur:
„Ég styð Alþýðuflokkinn vegna
þess að ég hef alltaf stutt mannúð-
arstefnu og jafnaðarmannaflokkar
hafa verið bestu talsmenn mannúð-
arstefnu í heiminum. Það er fylli-
lega tími til kominn að sama sagan
gerist á íslandi og á öðrum Norður-
löndum, að jafnaðarmenn fái
sterkan flokk, og ég held að íslend-
ingar yrðu farsælastir einmitt ef
sterkur húmanískur flokkur jafn-
aðarmanna réði ferðinni í framtíð-
inni.
Þetta er mín lifsskoðun og hefur
alltaf verið. Þess vegna styð ég Al-
þýðuflokkinn, — hann setur mann-
úðarmál á oddinn og þau ber ég fyr-
ir brjósti"
Rögnvaldur Sigurjónsson,
píanóleikari:
Ég hef alltaf stutt Alþýðuflokk-
inn. Kannski er það fyrst og fremst
vegna þess að éj> er hlynntur blönd-
uðu hagkerfi. Eg lít þannig á málin
að það sé alger nauðsyn að við
höldum jafnvægi í okkar þjóðfélagi
og um þá hugsjón finnst mér Al-
þýðuflokkurinn alltaf hafa staðið
vörð. Auðvitað eiga menn að vera
frjálsir að því að gera hvað sem þeir
vilja, en allir eiga að hafa janfnan
rétt, — bæði til almannatrygginga
og annars.
Ég hélt lengi vel að allir menn
hugsuðu svona, en það virðist samt
ekki vera, hvernig sem á því stendur.
En Alþýðuflokknum hef ég fylgt að
málum alveg frá því ég var ungur
maður. Sem sagt, — Krati fram í
fingurgóma!
Alþýðuflokkurinn kom á skikk-
anlegum almannatryggingum á sín-
um tíma. Það var geysilegt átak þá
og vera má að menn séu búnir að
gleyma því og haldi að það sé sjálf-
sagður hlutur, en það þurfti svo
sannarlega að berjast fyrir því. Og
t.d. það eigum við Alþýðuflokkn-
um að þakka.
En það sem ég vil sérstaklega
undirstrika er að ég styð Alþýðu-
flokkinn í dag fyrst og fremst vegna
þess að hann vill afnema það okur
sem viðgengst í samfélaginu með
ríkið sjálft í fararbroddi. Að ríkis-
valdið skuli leyfa sér að koma fram
við þegna landsins, eins og það hef-
ur gert er algert hneyksli, — t.d. í
húsnæðismálum. Reyndar í lána-
málum almennt.
Sjálfur tók ég lán upp á 110 þús-
und krónur, af því að ég þurfti
nauðsynlega að skipta um hljóð-
færi, — og hvað gerist? Lánið er
komið upp í 500 þúsund krónur á
fáum árum. Ég er sannfærður um
að Alþýðuflokkurinn breytir þess-
um málum komist hann til áhrifa;
ekki mín vegna, heldur vegna allra
landsins þegna. Til þessara hluta
treysti ég Alþýðuflokknum best.
Óttar Guðmundsson,
læknir
Ég er mjög hrifinn af þeim fersk-
leika sem mér finnst vera yfir Al-
þýðuflokknum í dag. Og ég sé Al-
þýðuflokkinn sem eina raunhæfa
valkostinn sem sterkt afl gegn Sjálf-
stæðisflokki og Framsóknarflokki.
Þess vegna er ég mjög ánægður
með flokkinn og treysti honum bet-
ur en öðrum til að vinna að mínum
helstu áhugamálum, sem eru á sviði
heilsugæslu og félagsmála. Þess
vegna styð ég Alþýðuflokkinn óhik-
að.
Atli Heimir Sveinsson,
tónskáld
Ég er fylgjandi mannúðlegri um-
bótastefnu. Þess vegna styð ég Al-
þýðuflokkinn. Þetta er nú ekki
flóknara en það!
Skúli Steinsson, varðstjóri
Ég styð Alþýðuflokkinn vegna
þess að ég trúi því að jafnaðarstefn-
an stuðli að réttlæti manna í mill-
um. Sem betur fer er Alþýðuflokk-
urinn í sókn og því raunhæft að
gera sér vonir um réttlátara og betra
þjóðfélag í framhaldi af því. Svona
einfalt er þetta. Þess vegna styð ég
Alþýðuflokkinn.
Stefán Ingólfsson, verkfræöingur:
Húsnæðislánakerfið sprungið
Menn gátu séö þetta fyrir. Ráöuneytið leyndi upplýsingum. Áhrif
hávaxtastefnunnar eru nú að koma í Ijós með minnkandi kaupgetu
Stefán Ingólfsson, verkfræðing-
ur, og fyrrum deildarverkfræðing-
ur hjá Fasteignamati ríkisins, þekk-
ir fasteignamarkað á íslandi og
nýja húsnæðislánakerfið betur en
flestir aðrir. Hann hefur ekki notið
hylli félagsmálaráðherra fyrir að
segja álit sitt á þessu nýja kerfi, og
að vara við þeirri þróun, sem nú er
veruleiki. Alþýðublaðið innti hann
álits á ummælum Jóhönnu Sigurð-
ardóttur, sem fram koma í viðtali
við hana hér í blaðinu.
Ekki á óvart
Stefán Ingólfsson sagði, að þær
tölur, sem Jóhanna hefði greint frá
og þær tölur, sem fram hefðu kom-
ið í Helgarpóstinum í síðustu viku,
mynduðu ramma um raunverulega
stöðu þessara mála. Það væri sama
hvort notaðar væru tölur Jóhönnu,
sem hún hefði sett fram af mikilli
varfærni, eða tölur Helga Más
Arthúrssonar i Helgarpóstinum,
sem færu sennilega nær raunveru-
legu ástandi. Samkvæmt þeim væri
kerfið augljóslega sprungið.
Stefán Ingólfsson kvaðst vilja
nefna fjögur atriði, sem skiptu
verulegu máli í allri umræðunni um
húsnæðislánakerfið.
Fyrsta:
„Hingað til hefur nánast ekkert
komið fram, sem hefur komið mér
á óvart“, sagði Stefán. „Það hefur
verið mín atvinna í gegnum árin að
afla upplýsinga og fylgjast með
þróun fasteignamarkaðar hér á
landi. Upplýsingar mínar stóðu öll-
um til boða. Allt það, sem nú hefur
gerst, var fyrirsjáanlegt, samkvæmt
þeim upplýsingum, sem fyrir lágu.
Það er þó lakast að það eru ekki öll
kurl komin til grafar ennþá.“
Annað:
Annað atriðið, sem Stefán nefndi
er þetta: „Það, sem hefur skapað
þessi vandræði er hve fasteigna-
markaðurinn er gríðarlega fjár-
frekur. Til þess að þetta kerfi geti
gengið, er nauðsynlegt að minnka
þessa fjárþörf. Þar gildir fyrst og
fremst lækkun á útborgun. Það
verður að stýra þessum markaði
með ákveðnum stjórnunaraðgerð-
um. Það yrði of langt mál að rekja
þær hér. Ég hef sett þær fram i 10
liðum.
Útborgunarhlutfallið verður að
fara í 65%, sem er hámark. Eftir
það getur kerfið gengið reiknings-
lega upp... annars ekki. Ein stjórn-
unaraðgerðin væri sú, að lána ekki,
nema útborgunarhlutfallið sé
65%“
Þriðja:
Þriðja atriðið, sem Stefán ræddi,
er eftirfarandi: „Þegar frumvarpið
að nýju húsnæðisstjórnarlögunum
lá fyrir Alþingi, hefði félagsmála-
ráðherra, eða ráðuneytinu, borið að
leggja fram gögn, sem til voru í
ráðuneytinu, og sýndu, að þetta
kerfi gengi ekki upp. Þetta eru
gögn, sem ég vann fyrir ráðuneytið,
en voru, því miður, vandlega geymd
þar og komu ekki fyrir sjónir nokk-
urs manns.
í þessum gögnum kemur m.a.
fram hvernig fé frá lífeyrissjóðun-
um leitaði inn á fasteignamarkað-
inn. Hægt hefði verið að meta
hvernig fjármunir lífeyrissjóðanna,
sem fóru áður beint inn á fasteigna-
markaðinn, myndi nýtast í gegnum
nýja húsnæðislánakerfið. Einnig
kom fram í þessum gögnum skipt-
ing á því hverjir voru að kaupa í
fyrsta skipti og hverjir í annað. Þá
lágu fyrir hjá ráðherra upplýsingar
um fjölda fólks, sem komið var yfir
miðjan aldur og þurfti að minnka
við sig húsnæði. Allar þessar upp-
lýsingar og skýrslur hefðu gert
mönnum kleift, að meta eftirspurn-
ina þ.e. ásókn i lán og einnig nettó-
aukningu fjármagns í húsnæðis-
kerfinu, sem skiptir meginmáli. —
Þessar upplýsingar komu aldrei
fram, og það harma ég mjög“
Fjórða:
Fjórða atriðið, sem Stefán gat
um, er þetta: „Það, sem nú er raun-
verulga að koma fram, er minnk-
andi kaupgeta. Nú eru að koma í
Ijós áhrif hækkandi raunvaxta,
áhrif hávaxtastefnunnar. Mér varð
ljóst fyrir tveimur árum, að svona
myndi fara. Við gátum dregið
ályktanir af reynslu Bandaríkja-
manna og Vestur-Evrópu-búa, þar
sem kaupgeta minnkaði gífurlega í
kjölfar hækkunar á raunvöxtum.
Þetta endurspeglast í neitunum um
lán af því Húsnæðisstofnun telur
umsækjendur ekki geta staðið und-
ir greiðslum. Þetta hefur aldrei
gerst áður hér á landi í þessu kerfi,
og markar tímamót í húsnæðislán-
um.
í eðli sínu er viðmiðun við laun
rétt, þegar afstaða er tekið til láns-
umsókna. En vextirnir eru hins veg-
ar komnir upp fyrir hættumörk.
Þau liggja að mínu mati við 2‘/2%.
í þessum efnum er allt farið úr
böndunum, og félagslegi hluti kerf-
isins hefur snúist upp í andstæðu
sína“
Unnt að bjarga
Stefán sagði, að ekki blési byr-
lega fyrir þessu nýja húsnæðiskerfi.
Ranglega hefði verið staðið að mál-
inu í byrjun, og menn virtust ekki
vilja horfast í augu við staðreyndir.
Ef hins vegar verður gripið til nauð-
synlegra ráðstafana strax i vor, þá
má bjarga þessu kerfi, og það er
nauðsynlegt, því meginhugsunin í
því er rétt!‘