Alþýðublaðið - 06.06.1987, Blaðsíða 8

MÞYSUBLMtlB
Laugardagur 6. júní 1987

NEIL KINNOCK
sjálfsöruggur og sigurviss
Breski Verkamannaflokkurinn leggur
óvenjulega mikið upp úr persónu
flokksleiðtogans í yfirstandandi kosn-
ingabaráttu. Neil Kinnock hefur verið
mikið í sviðsljósinu og skoðanakann-
anir benda til þess að sú aðferð hafi
gefist vel. Áframhaldandi velgengni
er þó undir því komin að Kinnock
takist að sniðganga varnarmálin sem
mest, en leggja þess í stað aðaláhersl-
una á atvinnumálin.
Neil Kinnock ásamt konu sinni Glenys. Hann hefur gefið verkamannaflokknum breska nýja von í þessari kosningabaráttu, ólfkt
því sem var I kosningunum 1983 þegar Michael Foot leit út eins og sigraður maður strax í upphafi.
Sjaldan hefur breski verka-
mannaflokkurinn flykkt sér svo
mjög um persónu foringja síns eins
og í kosningabaráttunni núna.
Forsíðan á stefnuskrá flokksins
er prýdd myndum af Neil Kinnock
og fyrsta sjónvarpskynning flokks-
ins snerist öll um hann sjálfan, fjöl-
skyldu hans og framabraut. Skipu-
lagssérfræðingar flokksins telja að
sigurviss persóna Kinnocks sé besta
auglýsing flokksins og ennþá sem
komið er hefur sú skoðun reynst
rétt, ef marka má skoðanakannan-
ir. Allt svipmót flokksins er nú með
•öðru yfirbragði en í síðustu kosn-
ingum árið 1983.
Þá var flokksleiðtoginn þvergirð-
ingslegur skynsemistrúarmaður,
Michael Foot að nafni, sem kunni
engan veginn að nýta sér fjölmiðla
og hafði að baki sér klofinn og
sundraðan flokk. Hann kollsigldi
sig gersamlega í kosningabarátt-
unni.
Árið 1983 fékk Verkamanna-
flokkurinn afar lélega kosningu.
Hin róttæka, sósíalska stefnuskrá
flokksins fann ekki náð fyrir aug-
um kjósenda. Flokkurinn var með
nauman meirihluta yfir Bandalagi
frjálslyndra og Demókrata og
missti yfir til íhaldsmanna fleiri at-
kvæði en nokkru sinni síðan í
heimsstyrjöldinni síðari. Þá þegar
varð það brennandi spurning hver
ætti að leysa Michael Foot af í for-
mannssætinu.
Kinnock kom á óvart
Mörgum til undrunar var Neil
Kinnock valinn sem flokksformað-
ur í september 1983. Stjórnmála-
spekingar töldu að þar hefði flokk--
urinn gert herfileg mistök, á borð
við það þegar Michael Foot var val-
inn sem eftirmaður James Callagh-
an árið 1980.
Foot, sem kom frá vinstri væng
flokksins, tókst ekki að halda liði
sínu saman. Fjórum mánuðum eft-
ir að hann tók við forystu í flokkn-
um gengu fjórir áhrifamiklir menn
úr flokknum og stofnuðu demó-
krataflokkinn, SDP. Innbyrðis átök
í flokknum leiddu það af sér að
kosningabaráttan 1983 varð magn-
lítil og óviss.
Neil Kinnock, sem er sonur
námuverkamanns frá Wales, til-
heyrði vinstri væng flokksins eins
og fyrirrennari hans. Margir töldu
að pólitískur bakgrunnur hans,
ásamt reynsluleysi í hlutverki leið-
togans myndi gera honum ókleift
að marka flokknum þá föstu stefnu
sem var honum nauðsynleg. Kinn-
ock var of ungur til að hafa kynnst
stjórnarsetu af eigin raun og hann
hafði aðeins átt sæti í fulltrúaráði
flokksins í fáein ár.
Íklípu
Strax í upphafi virtist svo sem orð
efasemdarmanna ætluðu að sann-
ast. Aðeins sex mánuðum eftir for-
mannskjörið stóð Kinnock and-
spænis alvarlegu pólitísku vanda-
máli. Kolanámumenn höfðu hafið
verkfallsaðgerðir, undir forystu
Arthurs Scargill, sem urðu von
bráðar áhrifamestu aðgerðir verka-
manna i allri Evrópu síðan fyrir
stríð.
Kinnock var algerlega á bandi
kolanámumanna, en hann var ekki
jafn hrifinn af foringja þeirra og
grunaði hann um pólitísk óheilindi
í þessari baráttu. Utkoman varð sú
að afstaða Kinnocks til þeirra
vandamála sem sköpuðust vegna
verkfallsins, var talin óklár og tví-
stígandi.
Verkamannaflokkurinn og Kinn-
ock virtust ekki hafa neina skoðun
á því hvernig staðið var að aðgerð-
unum, né til þeirra hörðu og oft
blóðugu átaka sem fylgdu í kjölfar-
ið. Skoðanakannanir sýndu ört
minnkandi fylgi flokksins. Talað
var um að Kinnock hefði hlotið sína
eldskírn.
En þá þegar mátti sjá ýmis merki
þeirra eiginleika, seiglu og festu,
sem síðan hafa verið vörumerki
hans.
Gegn vinstri sveiflu
Árið eftir varð það ljóst að Kinn-
ock hafði ekki í hyggju að sitja að-
gerðalaus á meðan flokkurinn
fremdi pólitískt sjálfsmorð. Á
flokksþinginu í október 1985 hóf
Kinnock herferð sína gegn harð-
línumönnum á vinstri væng flokks-
ins. Jafnframt tryggði hann sér ör-
uggan meirihluta í miðstjórn
flokksins og vinstrisinnarnir Eric
Heffer og Tony Benn, sem höfðu
haft veruleg áhrif, voru nánast'
teknir úr sambandi.
Ennfremur markaði Kinnock
fremur hófsama stefnu og dró t.d.
til baka kröfu um úrsögn Bretlands
úr Evrópubandalaginu. Flokkur-
inn hafði orðið að viðurkenna að
ekki sé hægt að bæta hag hinna
verst settu nema hafa til þess til-
styrk hins breiða fjölda. Kinnock
hefur lýst því yfir að Verkamanna-
flokkurinn verði að höfða til breið-
ari hóps kjósenda en hingað til ef
hann á að gera sér vonir um að
komast til valda.
Margir fyrrverandi bandamenn
Kinnocks á vinstri væng flokksins
telja að hann hafi átt undarlega
auðvelt með að Iáta af sósíölskum
hugsjónum sínum í viðleitni sinni
til að selja flokkinn kjósendum.
Kinnock hefur að sínu leyti gefið
það sígilda svar jafnaðarmanna að
sósíalskar hugsjónir séu einskis
virði án pólitískra áhrifa.
Flokkurinn hefur aðeins haldið í
eitt af fyrri grundvallarskilyrðum
sínum: Ef Verkamannaflokkurinn
kemst til valda mun Stóra-Bretland
losa sig við kjarnorkuvopn sín og
jafnframt krefjast þess að Banda-
ríkjamenn fjarlægi öll kjarnorku-
vopn frá breskum herstöðvum.
Þetta mál gæti orðið Akkilesar-
hæll í yfirstandandi kosningabar-
áttu Verkamannaflokksins. Meiri-
hluti breskra kjósenda hefur mjög
sterka þjóðernisvitund og lítur svo
á að sterkar landvarnir, með
kjarnavopnum, séu nauðsyn.
Takist Kinnock, hér eftir sem
hingað til, að koma í veg fyrir að
varnarmálin verði aðalbaráttumál-
ið í kosningunum og beina þess í
stað sviðsljósinu að hinu mikla at-
vinnuleysi í landinu, þá er það ekki
óhugsandi að Verkamannaflokkur-
inn vinni sigur í kosningunum þann
11. júní n.k.