Alþýðublaðið - 22.07.1987, Blaðsíða 4

Illllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll
Fyrsta skrefið
í átt að
fransk-þýskum
her?
1111111111111111111111111111111 ■ ■ 111B ■ I i i I ■ I ■ B111EI
Frakkar og Þjóöverjar hafa ^
löngum eldaö grátt silfur saman.. W
En nú er öldin önnur.
Sameiginlegur her Frakka og
Vestur-Þjóðvcrja. Hersveitir skip-
aðar liermönnum beggja landanna,
marsérandi í takt í sátt og samlyndi.
Hugmyndin, sem komin er frá
Helmut Kohl kanslara Vestur-
Þýskalands, hefur vakið mikla at-
hygli í Frakklandi.
Tilhugsunin um slíkt bræðralag
erfðafjendanna, Frakklands og
Þýskalands, gefur hugmyndaflug-
inu lausan tauminn. Franska blaðið
„Libération“ birti fyrir skömmu yf-
irlit yfir 100 blóði drifin samskipti
landanna tveggja og forsíðuteikn-
ingu þar sem franskur og þýskur
hermaður fallast tárvotir í faðma
þar sem þeir sitja saman í skrið-
dreka. Við myndina stendur: „Þetta
hefðum við átt að hugsa út í fyrr.
Saman hefðum við getað haldið
Indókína og Alsír og Alsass og
Lorraine . . . “
En hvað sem öllu gamni líður, þá
hafa orðið all sterk viðbrögð við
tillögu Kohls, sem endurspegla út-
breiddar hugmyndir um evrópska
varnarsamvinnu á sama tíma og
óvissa og ósamlyndi eru ríkjandi á
mörgum sviðum í samskiptum milli
stjórnvalda í París og Bonn.
Afvopnun
af hálfum hug
Það gildir raunar líka um Vestur-
þýsku stjórnina innbyrðis og einnig
er skoðanaágreiningur og togstreita
milli þjóðernissinnaðra og
„Evrópusinnaðra" Frakka. Allt að
meira eða minna leyti vegna samn-
inga stórveldanna um afvopnun og
fækkun skammdrægra kjarna-
flauga í Evrópu, sem hafa hlotið
samþykki Evrópubandalags-
ríkjanna, en þó með semingi. I hug-
um margra jafngildir þetta því að
hlutverk stórveldanna og Evrópu-
bandalagsins hafi aukist á kostnað
einstakra ríkja. Aðrir hafa fyllst
bölsýni og ótta, líkt og afvopnun sé
geigvænleg ógnun, áður óþekkt
tómarúm.
Opinberlega eru viðbrögð
Mitterands Frakklandsforseta og
Chirac forsætisráðherra nánast þau
sömu. Þeir segja að tillaga Kohls sé
í samræmi við samkomulag um
fransk-þýska samvinnu, en að
henni verði ekki hrundið í fram-
kvæmd að svo stöddu þar eð ýmsar
pólitískar hindranir séu í vegi.
Reyndar er samvinna í varnar-
málum eitt af því sem tekið var með
í svokallaðan „Élysée-sáttmála,“
fransk-þýska samkomulagið sem de
Gaulle og Adenauer gerðu með sér
1963. Eins og er birtist þessi sam-
vinna einkum í sameiginlegum her-
æfingum og að vissu marki sameig-
inlegri þjálfun fyrir yfirmenn hers-
ins. Hins vegar hefur samvinna á
öðrum sviðum verið í lágmarki, í
hergagnaframleiðslunni til dæmis.
Chirac hefur nýverið tilkynnt að
Frakkar muni sjálfir smíða og
standa straum af kostnaðinum við
nýja, háþróaða gerð flugvéla —
Rafale — sem er greinilega sett til
höfuðs Eurofighter-flugvélunum
sem Þjóðverjar eiga þátt í að smíða.
Útilokað
að svo stöddu
í fyrirsjáanlegri framtíð er sam-
einaður fransk-þýskur her ekki í
augsýn, af þeirri einföldu ástæðu
að þýski herinn er innan vébanda
sameinaðs herafla í Nató og hlítir
yfirstjórn þess, en franski herinn er
algerlega undir frönskum yfirráð-
um. Frakkland hefur staðið utan
hernaðarbandalagsins síðan 1966.
„Það kemur ekki til greina að
Frakkland gerist aðili að herafla
Nató á þessum forsendum,“ sagði
Chirac nýlega, aðspurður um þann
möguleika.
En fransk-þýskt bandalag er hug-
mynd sem á greinilega fylgi að
fagna í Frakklandi ef marka má ný-
lega skoðanakönnun þar sem 60%
aðspurðra kváðust vera hlynntir
hugmyndinni.
Hún er sú nýjasta af mörgum til-
lögum sem hafa verið bornar fram
um evrópskt varnarsamstarf með
Vestur-Þýskaland og Frakkland
sem kjölfestu og kjarna.
Undir stjórn jafnaðarmanna í
Frakklandi hefur utanríkis- og
varnarmálapólitíkin verið að þok-
ast til samkomulags við Vestur-
Þýskaland og í átt til franskrar þátt-
töku í herjum Nató. Árið 1983 var
komið á fót sérstakri 47.000 manna
sveit, sem skyldi taka þátt í vörnum
Vestur-Þýskalands ef til innrásar
kæmi frá Sovétríkjunum. Og í fyrra
gaf Mitterand grænt ljós á hugsan-
lega notkun franskra kjarnorku-
vopna, sem samkvæmt sérstöku
samkomulagi við Vestur-Þýskaland
mætti hafa í bakhöndinni ef þyrfti
að verja þýska jörð.
Skiptar skoðanir
Þá er það einnig álitamál hvort af
víðtæku fransk-þýsku eða evrópsku
varnarsamstarfi getur orðið á með-
an skoðanir eru jafn skiptar og
raun ber vitni. Þjóðverjar eru þeirr-
ar skoðunar að Bandaríkin séu hið
sjálfsagða forysturíki og kjarn-
orkuvopn þeirra ómissandi. Frakk-
ar með sínar hugmyndir um sjálf-
stæðar, þjóðlegar varnir og eigin
kjarnorkuvopn, óháð herstyrk At-
lantshafsbandalagsins.
Engu að síður eru hinar ýmsu
hugmyndir á kreiki beggja vegna
Rínarfljóts um hernaðarsamvinnu
ríkjanna tveggja. Helmut Schmidt,
fyrrverandi kanslari hefur lagt til að
hefðbundinn herafli landanna verði
sameinaður og ennfremur komi til
evrópskt varnarsamstarf með sam-
vinnu við Bandaríkin og Kanada og
leysi það Nató af hólmi. Frönsk
kjarnorkuvopn verði notuð í
Evrópu.
Formaður kristilegra demókrata,
Alfred Dregger, hefur svipaðar
hugmyndir um evrópska öryggis-
gæslu, þar sem frönsk kjarnavopn
verði einnig þáttur í vörnum Þýska-
lands.
í Frakklandi hefur Laurent
Fabius, fyrrverandi forsætisráð-
herra bryddað á því sama; að
frönsk kjarnavopn nái til varna
Vestur-Þýskalands og fleiri hug-
myndir falla í mjög svipaðan farveg
þar sem grundvallarhugmyndin er
einhvers konar samsteypa herja og
varna Evrópulandanna, sérstaklega
Frakklands og Vestur-Þýskalands.
Gaullistar þverneita
En hugmyndir sem þessar mæl-
ast ekki alls staðar svona vel fyrir.
Varnarpólitík Frakka er mótuð af
Gaullistum og þjóðernissjónarmið
eru sett þar ofar öllu. Mitterand
hefur fallist á þau í öllum aðalatrið-
um, þótt ekki hafi það alltaf verið
svo.
Grundvallaratriði stefnunnar
birtast umbúðalaust í meðförum
Michel Debré, einhvers harðasta
fulltrúa hennar, sem ekki hirðir um
að sveipa orð sín kurteisisblæju eins
og forsetinn og forsætisráðherrann
gera. Hann sópar öllum hinum nýju
hugmyndum til hliðar og segir að
tillögurnar um franska atómvopna-
regnhlíf yfir til Þýskalands séu bull.
Og um fransk-þýskan sambandsher
segir hann: „Hvers konar leikur er
þetta eiginlega. Ef þetta er grín, þá
er það lélegt grín. Og ef það er ekki
grín, þá er það alvarlegt mál, því
það getur leitt til þess að franskar
hersveitir lendi undir yfirráðum
herafla Nató.“ Sú tilhugsun er
greinilega verri en nokkuð annað
og við það situr.