Alþýðublaðið - 09.10.1987, Blaðsíða 2

2
Föstudagur 9. október 1987
MMÐUBLMIHI
Sími: 681866
Útgefandi: Blað hf.
Ritstjóri:
Ritstjórnarfulltrúi:
Blaöamenn:
Umsjónarmaöur
helgarblaós:
Ingólfur Margeirsson.
Jón Daníelsson.
Ingibjörg Árnadóttirog Kristján Þorvaldsson.
Þorlákur Helgason.
Framkvæmdastjóri: Valdimar Jóhannesson.
Skrifstofa: Halldóra Jónsdóttir. Eva Guðmundsdóttir.
Þórdis Þórisdóttir, Ólöf Heiður Þorsteinsdóttir
og Guðlaugur Tryggvi Karlsson.
Setning og umbrot:
Prentun:
Filmur og prent, Ármúla 38.
Blaðaprent hf., Síðumúla 12.
Áskriftarsíminn er 681866.
Huldulauna-
flokkurinn
H áttsettir starfsmenn og yfirmenn stofnana hjá Fteykja-
víkurborg þiggja há laun, sem eru að minnsta kosti tvöföld
á við taxta. Þessi frétt var á forsíðu Alþýðublaðsins í gær
og gaf þar að lesa að laun manna í háum stöðum hjá
Reykjavíkurborg væru á bilinu 150—180 þúsund, og trún-
aðarmál þar að auki. Samkvæmt nýjum lögum sem tóku
gildi um síðustu áramót, taka menn í æðstu stöðum borg-
arinnar ekki laun samkvæmt ákveðnum launaflokkum í
kjarasamningum opinberrastarfsmannaheldureru launa-
kjör þeirra ákveðin „einhliða" sem þýðir að í rauninni er
unnt að bjóða í menn í samkeppni við einkageirann. Þar
sem þetta efsta launaskref borgarinnar er einkamál laun-
þega og vinnuveitenda ríkir mikil leynd yfir launakjörum
háttsettra borgarstarfsmanna og yfirmanna stofnana
borgarinnar. Samkvæmt upplýsingum skrifstofustjóra
borgarstjóraembættisins eru launin trúnaðarmál. Ljóst er
að um verulegaryfirborganirerað ræða, því miðað við op-
inbera launaflokka kveður efsti launaflokkurinn BHM á
um 74—94 þúsund krónur eftir starfsaldri. Huldulaunin
eru hins vegar, eins og fyrrsegir, á bilinu 150—180 þúsund
krónur.
Huldulaunakerfið segir sína sögu. I fyrsta lagi er Ijóst að
ríki og borg geta ekki keppt við einkageirann hvað varðar
launagreiðslur og því eðlilegt að hæfir starfsmenn flytji
sig úropinberum stofnunum og taki til starfahjáeinkafyr-
irtækjum. Þessi flótti er löngu orðinn staðreynd og kemur
að sjálfsögðu verst niðuráopinberum stofnunum og ríkis-
fyrirtækjum sem eru í samkeppni við einkafyrirtæki.
Glöggt dæmi er Ríkisútvarpið sem misst hefur marga af
sinum hæfustu dagskrárgerðarmönnum og tækniliði til
einkaútva psstöðvanna og Stöðvar 2. Þá eru stórar ríkis-
stofnani i hálfgeröúm lamasess vegnaflóttastarfsmanna,
eins og iil að mynda víða í heilbrigöiskerfinu þar sem
starfsfólk gefst upp vegna lágra launa. Það er því löngu
kominn tími til aö kjarasamningar opinberra starfsmanna
séu endurskoðaðir með tilliti til almennra launa á launa-
markaði. Sú lausn að búa til huldulaunaflokk er slæm
vegna hins gífurlega munar sem ríkir milli almennra
launaflokka opinberra starfsmanna og yfirmannalaun-
anna nýju.
Við skulum samt gera okkur grein fyrir því, að huldu-
launaflokkurinn er til kominn vegna mikillar launaþenslu
í einkageiranum og almenns launaskriðs í þjóðfélaginu.
Huldulaunaflokkurinn er því tilraun til aö stöðva flóttann
úr æðstu stöðum borgarinnar. En engu að síðurbýður
huldulaunaflokkurinn upp á pólitíska valdamisnotkun þar
sem flokksgæðingum er hampað í efstu stöðum fyrir mik-
inn pening. Ef Reykjavíkurborg og ríkið á ekki annarra
kostavöl í samkeppninni við einkageirann en hækka laun-
in til móts vió almennan launamarkað, verður það að ger-
ast fyrir opnum tjöldum. Opinber laun eiga ekki að vera
feimnismál. Þau eru greidd af skattborgurum sem eiga
heimtingu að vita um öll launaskrefin. Jafnframt verðurað
tryggja það, að hæfir menn með tilskilda menntun og
reynslu setjist í stóla háttsettra starfsmanna og yfir-
manna stofnana, en að þær stöður verði ekki feitur biti
sem klifurmýs flokkakerfanna klifra eftir.
K
jaramál
Magnus Marisson
skrifar
„Til að ieggja grunn að komandi kjarasamningum þarf strax að koma i veg fyrir allar verðlagshækkanir með
algjörri verðstöðvun sem gilti frá síðustu mánaðamótum," skrifar Magnús Maríusson m.a. í grein sinni um
kjaramál.
Festum verðlagið!
Þungar áhyggjur sækja nú
að ráðamönnum og máttar-
stólpum þessa lands. Hið
sameiginlega áhyggjuefni
sem meira að segja lætur öll
pólitísk landamæri lönd og
leið er það, að laun hækkuðu
um eitt og hálft prósent um
síðustu mánaðamót. Á sama
tíma gerðist það að rúmlega
fimm prósenta hækkun kom
til viðbótar sem uppbót fyrir
alls kyns verðlagshækkanir á
viðmiðunartímabilinu. Ætli
það hafi aldrei hvarflað að
hinum hækkunarglöðu mönn-
um á meðan þeir voru að
hækka verð á hinu og þessu
að það ætti eftir að koma
þeim í koll seinna? Sennilega
ekki. Ætli menn hefðu þá
ekki reynt að hafa meira
taumhald á verðlagshækkun-
unum en raun bervitni. í
stuttu máli má rekja fimm
prósenta viðbótarhækkunina
til þeirra staðreynda að verð
ávörum og þjónustu hefur
hækkað of mikið og því til
viðbótar hafa skattar verið
hækkaðir. Sem olía á eld hef-
ur erlent lánsfé streymt inn í
landið og valdið bæði
spennu og óróleika í hagkerf-
inu þannig að það er við það
að springa.
Nú þegar og raunar áður
en fyrrgreindar hækkanir
komu til framkvæmda voru
hinir áhyggjufullu menn farn-
ir að tala um að það væri
ótækt að þessar hækkanir
yrðu að veruleika. Skyldi
verkafólkið i frystihúsunum
og verksmiðjunum vera á
sama máli? Skyldi afgreiðslu-
fólkið i verslununum vera á
sama máli? Skyldu þeir sem
þurfa að vinna tvöfaldan
vinnudag til þess að hafa í •
sig og á vera á sama máli?
Þannig má lengi telja og það
er alveg víst að hinn almenni
launamaður sem ekki er orð-
inn nema hálfdrættingur í
fyrirvinnu hann slær ekki
hendinni á móti kauphækkun
og það meiri en þeirri sem
nú fékkst. Ef menn hugleiða
aðeins nánar það sem hér er
á ferðinni þá blasir það við
að þeir sem ráða og eiga,
telja að verið sé að borga
hærri laun en grundvöllur er
fyrir. Á hina hliðina höfum
við hinar ýmsu stéttir sem
augljóslega þurfa hærri laun.
Þetta hlýtur að vekja upp þá
spurningu hvað sé hægt að
gera til þess að hægt sé að
greiða þeim hærri laun sem
sannanlega þurfa þau án
þess að allt hagkerfið fari á
annan endann? Þessari
spurningu verður aðeins
svarað í samvinnu allra við-
komandi aðila, þ.e.a.s. ríkis-
valds, atvinnurekenda og
verkalýðshreyfingar. Með öðr-
um orðum, þá verða þessir
aðilar að koma sér saman um
ramma í kringum efnahags-
starfsemina sem staðið verð-
ur við út í ystu æsar allt
samningstímabilið og ekkert
dregið undan.
Til þess að leggja grunn
að komandi kjarasamningum
þarf strax að koma i veg fyrir
allar verðlagshækkanir með
algjörri verðstöðvun sem gilti
frá síðustu mánaðamótum.
Ekki verði lagðir á meiri
skattar en orðið er en í stað-
inn innheimtir þeir skattar
sem alltaf er verið að tala um
að ekki skili sér. Genginu
verður að halda eins föstu og'
hægt er. Með öðrum orðum,
það verður að setja allt verð-
lag fast nú þegar til að skapa
skilyrði fyrir raunhæfa kjara-
samninga næst þegar samið
verður. Þegar kemur að
næstu kjarasamningum
verða hagsmunaaðilarnir þrir,
atvinnurekendur, ríkisvald og
verkalýðsfélög að semja um
ramma fyrir næsta efnahags-
tímabil og það verður að vera
rammi þar sem aðilarnir þrír
standa allir við sínar skuld-
bindingar. í komandi kjara-
samningum verður að sjálf-
sögðu að bæta hlut þeirra
sem helst þurfa á því að
halda, hinir betur settu hafa
nú þegar það gott að þeir
ættu að geta unnt þeim lakar
settu að fá nokkra lagfær-
ingu. Fari svo að ekki náist
samkomulag um allar helstu
hagstærðir fyrir næsta samn-
ingstímabil og menn virða að
vettugi heilbrigða skynsemi
og réttlætið, þá fyrst erum
við í vanda stödd. Þess
vegna verðum við jafnaðar-
menn að beita okkur af alefli
fyrir þvi að þjóðarsátt náist
um þau mál sem stuðlað geti
að friði og velsæld í efna-
hagslífinu.