Alþýðublaðið - 04.02.1988, Blaðsíða 2

2
Fimmtudagur 4. febrúar 1988
MMMMMÐ
Útgefandi:
Framkvæmdastjóri
Ritstjóri:
Fréttastjóri:
Umsjónarmaður
helgarblaðs:
Blaðamenn:
Dreif ingarstjóri:
Setning og umbrot:
Prentun:
Blað hf.
Valdimar Jóhannesson
Ingólfur Margeirsson
Kristján Þorvaldsson
Þorlákur Helgason
Haukur Holm, Ingibjörg Árnadóttir
og Sigríður Þrúður Stefánsdóttir.
Þórdís Þórisdóttir
Filmur og prent, Ármúla 38.
Blaöaprent hf., Slðumúla 12.
Áskriftarsiminn er 681866.
Áskriftargjald 600 kr. á mánuði. í lausasölu 50 kr. eintakið virka daga, 60
kr. um helgar.
ANDLIT REAGANS OG
MANNSLÍF
ALÞÝÐUNNAR
í NICARAGUA
Valdaferill Ronalds Reagans, forseta Bandaríkjanna,
hefureinkennst af umsvifum hans í utanrlkismálum frem-
uren af átaki í innanríkismálum. Þenslan í efnahagslífinu,
hrunið á verðbréfamörkuðunum og fallandi gengi dollar-
ans eru allt dæmi um efnahagsstefnu sem beðið hefur
skipbrot. En Reagan hefurekki heldurborið höfuðið hátt
í utanríkismálum. íranshneykslið, aðstoð hans við kontra-
skæruliða í Nicaragua og þungar áherslur í geimvarna-
áætluninni hafa ekki verið honum til framdráttar. Hins
vegar hafa samningar Bandaríkjarina við Sovétmenn um
fækkun kjarnorkuvopna vegið þar upp á móti.
Nú þegar valdaferli Reagans í forsetaembætti er að
Ijúka, hefur forsetinn lagt nær allt í sölurnar til þess að
þrýsta í gegn beiðni um rúmlega 36 milljón dollara stuðn-
ing við kontraskæruliðana í Nicaragua. Fulltrúadeild
Bandaríkjaþings greiðir atkvæði um beiðnina á skrifaðri
stundu og enn er óvíst hvernig málið fer eða hvaða með-
höndlun það fær í náinni framtíð. Margir þekktustu tals-
menn Demókrataflokksins, sem hefur meirihluta í báðum
þingdeildum, hafa lýst sig andvíga áframhaldandi fjár-
stuðningi við skæruliðana í Nicaragua. Sú skoðun á sér
hljómgrunn um víð og breið Bandaríkin. Það er ekki að-
eins hæpin, heldur forkastanleg afstaða Bandaríkjafor-
seta að freista þess að knýja í gegn áframhaldandi fjár-
stuðning við kontra.skæruliðana á sama tíma ogfriðar-
viðleitnin I Mið-Ameríku hefur aldrei verið meiri. Þar að
auki ætti sagan, og ekki síst Víetnamstríðið, að hafa kennt
Bandaríkjamönnum að bein eðaóbein afskipti af innanrík-.
ismálum erlendra ríkja er ekki aðeins röng stefna, heldur
setur ímynd Bandríkjanna í mikla hættu um alla heims-
byggð.
Mllt frá því að hinir hægri sinnuðu kontraskæruliðar hófu
skipulagðan hernað gegn sandínistastjórninni, hefur
Reagan forseti veitt pólitískum undirsátum sínum,
skæruliðunum, alla þá aðstoð sem hann hefur megnað á
hverjum tíma. Sandinistastjórnin hefur afrekað að hefja
uppbyggingu lýðræðislegs þjóðfélags á rústum eins
grimmastaeinræðisríkis Mið-Ameríku, þrátt fyrirað mikil
fjárútlát hafafarið í stríðið gegn dollarahermönnum kontr-
anna. Reagan forseti er því sekur um að hafa gert sitt ítr-
asta til að steypa lýðræðislegri stjórn Nicaragua bæði
efnahagslega og hernaðarlega. Þaö er hins vegar óvist
hvort honum tekst þetta ætlunarveirk sitt. Andstaðan
gegn stefnu Reagans í Nicaraguavemöturæ meiri eftir því
sem sandinistastjórnin festist í sessí í landinu, lýðræðis-
leg uppbygging velferðar heldur fram og friðarviðræður í
Mið-Ameríku í kjölfar Guatemala-sáttmálans aukast.
Þetta hefur Bandaríkjaþing skynjað æ sterkar og afstaðan
til kontraskæruliðanna markast af þessum nýju viðhorf-
um. Sá eini sem ekki virðist skilja neitt og berst enn fyrir
fjárstuðningi Bandaríkjanna til morðsveita kontraskæru-
liðanna er forsetinn sjálfur, Ronald Reagan. Það virðist
orðið perónulegt kappsmál forsetans að berja stuðning-
inn í gegn til að geta haldið pólitísku andliti sínu. Pólitískt
andlit Ronalds Reagans vegurhins vegarekki þungt gegn
mannslífum alþýðunnar í Nicaragua sem berst fyrir að
ráða eigin hag, eigin lífi, eigin landi og eigin framtíð.
ÖNNUR SJÓNARMIÐ
VESTFJARÐA—
SAMNINGURINN svo-
nefndi hefurvakiö þjóöar-
athygli. En hvað segja blöðin
fyrir vestan. Vestfirska frétta-
blaðið birtir leiðara um málið
í síðasta tölublaði og þar
skrifar Ólafur Geirsson rit-
stjóri:
„Fulltrúum launþega og
atvinnurekenda hér fyrir vest-
an, tókst að ná samkomuiagi,
sem byggist á skynsemi og
raunhæfu mati á efnahags-
horfum næstu missera.
Af sjónarhóli launþega má
segja, að þarna sé enn ein
tilraunin gerð, til að tryggja
hag hinna lægst launuðu og
þeirra, sem vinna við fisk-
vinnsluna. Viðurkennt er aö
þeir þurfa ekki endiiega að fá
sem mestar launahækkanir i
krónum talið, heldur þarf að
tryggja kaupmátt þeirra
launa, sem greidd eru.
Af stórnarhóli vestfirskra
atvinnurekenda má segja að
þarna hafi tekist að tryggja
vinnufrið í eitt ár. Slikt er
auðvitað til bóta. Þessir
samningar eru hins vegar
gerðir í því trausti, að ríkis-
stjórn þessa lands viðurkenni
ýmsar staðreyndir, sem hún
hefur ekki fengist til að viður-
kenna tii þessa.
Ríkisstjórnin verður að við-
urkenna þá staðreynd, aö
fastgengisstefna hennar er
orðin tóm vitleysa. Hún er
tóm vitleysa i augum þeirra,
sem vilja heilbrigt efnahags-
líf hér á landi og hún er út-
flutningsatvinnugreinunum
fjötur um fót.
Fastgengisstefna í þjóðfé-
lagi verðbólgu og gífurlegs
og vaxandi viðskiptahalla er
fjarstæða. Þessi fjarstæða
veldur mikilli eignaupptöku
hjá útflutningsatvinnuvegun-
um og fjármagnsflutningi til
viðskipta- og þjónustugreina,
sem margar hverjar blómstra
i skjóli þess að geta keypt er-
lendan gjaldeyri á útsölu-
verði.
Á þessari stundu er því
ekki nein sérstök ástæöa til
þess að vera bjartsýnn um að
stjórnvöld sýni skilning i
þessum málum.
í skorinorðri greinargerð,
sem aðilar að vestfirsku
samningunum gáfu út, er
meðal annars bent á, að
þessir sömu aðilar hafi and-
mælt „þjóðarsáttinni" 1986
og talið hana grundvallarmis-
tök. Þetta hafi siðar komið í
Ijós aö var rétt.“
ANNAÐ blað, sem gefið er
út á ísafirði, heitir Bæjarins
besta. Leiðari síðasta tölu-
blaðs fjallar ennfremur um
Vestfjarðasamninginn. Þar er
leiðarahöfundurinn ívið
skáldlegri — og hvað skal
segja — dálítið staðbundn-
ari. Grípum niður í leiðarann:
„Það tókust samningar í
Alþýðuhúsinu. Enn einu sinni
sýndu Vestfirðingar að þeir
eru til forustu fallnir. Allir
sem til þekkja gera sér grein
fyrir að samningsstaðan var
þröng. Þeim mun meiri
ástæða er til aö fagna skyn-
samlegri lausn. En fordæm-
ið, sem þarna var skapað,
gerir kröfur. Meginforsenda
samkomulagsins er lækkun
verðbólgu. Takist það ekki
eru þessir samningar sem og
aðrir fyrir bí.
Hér verður ekki lagður
dómur á kjarasamninginn
sem varð endanlegur afrakst-
ur helgarinnar. Almennt hlýt-
ur fólk þó að fagna, að gamli
bónusinn skyldi aflagður.
Hann var þyrnir í augum og
þótti lítt sniðinn að mann-
legu eðli. Vökulögunum var
ekki aflétt á sínum tíma til að
taka upp þrælahald í nýrri
mynd í landi. Og þótt órétt-
mætt kunni að þykja að taka
svona sterkt til orða má full-
yrða, að bónusinn, i þeirri
mynd sem hann var kominn í,
er betur gleymdur en geymd-
ur.
Vestfirðingarnir brutu
ísinn. Það hafa þeir áður
gert. Um allt iand biðu menn
í ofvæni. Trúlega hefur óró-
leikinn ekki verið hvað
minnstur hjá þeim leiðtogun-
um, sem þessa dagana hafa
af því atvinnu að stilla
strengi hörpu sinnar til átaka
á vinnumarkaðnum. Af við-
brögðum þeirra, bæði fyrir
og eftir kjarasamning Vest-
firðinganna, má ráða, að svo
hefur þar verið á málum hald-
ið, að falskleiki hörpunnar
virðist orðinn i meira lagi.
Hljóöfæraleikari, sem ekki
gætir hljóðfæris síns getur
aldrei vænst að ná árangri.
Þaö má vel vera að hluti ís-
lensku þjóöarinnar sé orðinn
þreyttur á mjálminu um slök
kjör fiskvinnslufólks. Sé svo
illa að því búið, sem fram er
haldið, geti það einfaldlega
fengið sér eitthvað annað aö
gera. Þetta er einföld og góð
latína í augum þess, er veit
það eitt, að hann kaupir
gjaldeyri í bankanum og varð-
ar þar af leiðandi ekkert um
frystihúsakellingavæl á hinu
og þessu krummaskuði.
íslenska þjóðin þykist vera
orðin nokkuð sammála um
að höfuðóvinur hennar sé
verðbólgan. Sé svo i raun,
verða menn að taka höndum
saman og tryggja, að hóf-
samir og raunsæir samning-
ar Vestfirðinga haldi gildi
sínu. Verði gamla sagan um
annað og meira til þeirra er á
eftir koma endurtekin, verður
af því aðeins dregin sú álykt-
'un, að við gerum ekki það
sem við segjum og segjum
-ekki það sem viö meinum. En
kannski myndi nú einhver
segja, að það væri ekki nýi
sannleikur um eðfi mörland-
ans.“
VIÐ skulum Ijúka þessum
leiðaraklippum úr lands-
byggöarblööum um Vest-
fjarðasamninginn á niðurdýfu
Eftir aö Pétur Sigurðsson og Jón
Páll Halldórsson tókust i hendur i
Alþýðuhúsinu á ísafirði og undir-
strikuðu þar meö Vestfjarðasamn-
inginn svonefnda, hafa flest biöð
landsins skrifað leiðara um þessa
sátt, sem nefnd hefur verið „Sól-
skinssamningur*1. í dag lítur Alþýöu-
blaðið á nokkra leiöara um málið
sem birst hafa i iandsbyggðarblöð-
um.
i leiðara Dags á Akureyri.
Leiðarahöfundurinn, Áskell
Þórisson ritstjóri segir:
„Viöbrögö við þessum
áfanga hafa yfirleitt verið á
einn veg. Verkalýðsforingjar
jafnt sem atvinnurekendur
hafa fagnaö því að einstakl-
ingsbónusinn sé á undan-
haldi. Þó hafa einstaka dreg-
ið i efa að verkafólkið sjálft
muni una því að þeir sem
hraðar geta unnið dragi vagn-
inn fyrir hina. En slik sjónar-
mið munu lúta í lægra haldi
þegar á reynir. Einstaklings-
bónusinn er eitt það versta
sem hefur verið innleitt í ís-
lenskt atvinnulif og i því sam-
bandi mætti minnast viðtals
sem Dagur átti viö Jón Þor-
steinsson, verkstjóra í hrað-
frystihúsinu Skildi á Sauðár-
króki. Jón sagði tæpitungu-
laust að bónusinn í núver-
andi mynd ætti eftir að út-
rýma stéttinni. „Það endist
enginn í stéttinni til lengdar í
því stressi sem honum fylg-
ir“ sagði verkstjórinn.
Annars er Vestjarðasamn-
ingurinn einnig merkilegur
fyrir þá sök að þar virðist
vera haft að leiðarljósi að
hækka laun án þess að þau
fari sjálfvirkt á verðbólgubál-
ið. Við íslendingar höfum
bitra reynslu af því báli og í
fljótu bragði virðast Vestfirð-
ingar hafa á þvi meiri skiln-
ing en t. d. forystumenn
Verkamannasambandsins.
Þar er meira lagt upp úr
stríðsyfirlýsingum og handa-
slætti en raunverulegum
skilningi á högum þeirra sem
semja á fyrir.
Ekki verður því haldið fram
hér að umræddur Vestfjarða-
samningur geti gengið
óbreyttur fyrir allt verkafólk.
En þarna var gefinn tónn sem
er ekki eins falskur og sá
sem Guðmundur J. og Karvel
Pálmason hafa gefið, tónn
sem er skynsamlegur og inn-
an þeirra marka sem þjóðar-
búið þolir.
Áður en langt um liður
verður svo ríkisvaldið að láta
til sín taka svo hægt sé að
halda áfram og Ijúka verkinu.
Sem dæmi má nefna vaxta-
málin sem svo sannarlega
þarf að lagfæra og þenslu
sem rekja má til fram-
kvæmda á vegum hins opin-
bera. Beðið er eftir ákveðn-
um skrefum frá rikisvaldinu
— skrefum sem munu ásamt
skynsamlegum samningum i
anda þeirra Vestfirðinga —
gera þaö að verkum að
næstu mánuðir munu liða án
þess að verðbólgan sundri
og eyðileggi þann árangur
sem þó hefur tekist að ná í
efnahagsmálum þjóðarinn-
ar.“
Nýjustu skoðanakannanir sýna að fylgi Kvennalistans
hefur aukist mjög mikið. Ein af forystukonum flokksins
var spurð að því hverju þessi mikla fylgisaukning sætti.
Þingkonan hugsaði sig um í dálitla stund og svaraði
síðan:
— Við höfum sinnt kalli tímans!