Tíminn - 29.10.1967, Blaðsíða 2

1
14
TIMINN
þessi mál til skoðunar í heild og
gredða fyrir göngutferðum, einnig
leiðum fyrir ríðandi fólk. Það er
eitt aí hinum aiiria stænstu mál-
um þéttlbýlis, að búa þamnig í
haginn, að menn geti haldið
tryggð við hestinn. Svo þarf vit-
anieiga að taka ferðamálm á þann
h'átt að gera úr garði heppilega
staði tii gistingar fyrir þá, sem
ferðast akandi, og tjaldstæði og
aðra ferðaþjónustu. Ég vil léggja
áherzlu á það, a® það vakir fyrir
okkur, að þetta sé allt saman
skoðað í einni heiid og reynt að
gera sér grein fyrir þessum verk-
efnum þannig, að þau hangi
samah,.
Bitt,’ sem þyrfti endilega að
gera hér við Faxaflóa, væri að
koma upp einni góðri fjailalyftú,
ekki bara vegna skíðaferða, held-
ur enigu siður vegna sumarfcrða.
Nú eru sumir, sem halda, að það
auki mönnum leti og værð, að
hafa slíkar lyftur. Það er mesti
misskilniingur. Það ýtir stórkost-
lega undir alla útivist og ýtir
einnig undir fjallagöngur, því að
það er mannleg náttúra að vilja
alltaf fara hærra.
Ég eá'ast um að í nokkru landi ver
aldarinnar sóu aðrir eins mögu-
leikar til að gera paradís fyrir
útilíf eins og hér er á Kjalvegi.
Þar eru jöklar á báða vegu og
þar eru tvö einhver stærstu jarð-
hitasvæði landsins. Annað í Kerl-
ingarfjö-llum og hitt á Hveraivöll-
um. Þar er þapnig ástatt, að á
sumum stöðum eru hverirnir eig-
inieg-a að bræða jökulinn. Það er
eins-takt að hafa slíka fjölbreytni.
Þarna eru víðlendar slóðir fyrir
gönguferðir og stórkostlegir mögu
leikar fyrir þá, sem viija nota
hesta o-g þarna er Hvítárvatn.
Þarna er ótæ-mandi uppspretta
a-f heitu vatni. Það væri hægt að
byggja þarn-g glerhús og hafa næg
an hita og ailt, sem heita va-tnið
gefur allan ársins ‘ hring. Þarna
mætti hafa sundlaugar og skíða-
slóðir allt árið.
Vandamál æskunnar
Ræða Jónasar Árnasonar var
fiiutt um frumvarp ríkisstjórnar-
innar um æskulýðsmál. Lagði
Jónas áherzlu á a@ koma yrði í
veg fyr-ir, að unig-lingar færu að
líta á sig sem sérstaka manngerð,
sem enga samleið ætti með öðr-
um og of mikið væri gert að því
að stía u-nglingum frá samvistum
við hina eldri, en það taldi hann
he-ppilegustu og þroskavænlegustu
ynigri ættu sem mest saman að
sælda og sem mest sameiginilegt.
Þá ræddi Jónas um þá sko'ðun
sína, sem hann sagðist grundvalta
á niánum kyn-num við ung-linga,
að hinir eldri væru beinlínis að
sá til vandamlála í hugum æsk-
unnar.
Erfiður aldur
Jónas Árnason sagið m.a.:
„Unglingar hafa í dag býsna
ákveðnar meiningar um það, hvað
valdi þeim sálarlífs- og tilfinn-
m'gatrufl-unium, sem þeir verða
fyrir, ef þeir haga sér á einhvern
hátt öðru vísi en sæmilegt getur
taiiizt, ætla allt að æra með há-
vaða, eða vinna j-a-fnvel spjöli á
umhverfi sínu og maður s-pyr,
hvers vegna i ósköpunum þeir
láti svona, þá horfa þeir gjarna
á mann með i'nnil-egum sakleysis-
svip og segja: „Við erum á svo
enfiðum aldri.“
Maður reynir kannski að halda
því fram, að það sé ekki cndi-,
lega víst, að þ-eir séu á neitt
erfiðari a-ldri heldur en t.d mað-
ur sjálfur eða mannfólkið upp
og ofan, en það kemur tyrir 1-it-
ið. Unglingarnir eru sannfærðir
um algera sérstöðu sína í þess-
um efn-um, erid-a tetja þeir sig
hafa fengið hana rækilega stað-
festa af ummælum ýmis-sa sál-
fræðinga og annarra málsmetandi
manna, en fyrst og fremst þó af
þeim greinum i vikuritum og öðr-
um skemmtiritum, . sem þeir
gleypa í si-g af hvað mestr-i á-
f-ergju.
Þegar unglingur, sem reynzt
he-fur hið mesta prúðme-nni, fer(
allt í ei-n-u að valda leiðindum
eða jafnvel vandræðum með fram
komu sinni, eins og stundum kem
ur fyrir, er allt eins líkleg-t, að
ha-nin hafi 1-esið einhverja ómerki-
lega sálarlíf-sspeki í uppáh-alds-
skemmtiritinu sínu og dregið af
því þá ály-ktun, að hann hljóti
áð vera kvalinn af ým-sum ann-
arle-gum k-enndum, einfaldlega
vegna þess, að han-n sé ungling-
ur, og nú sé um að gera, að ná
sér niðri á ein-bverjum fyrir þetta.
Komplexar
Það er jafnve'l hU'gsani-egt líka,
að hann hafi þennan vísdóm frá
einihverjum viðurkenndum sál-
fræðin-gi. Ég hef heyrt unglinga
vitna í ýmsa slíka menn til a-f-
sökunar á vafasömu framferði
sínu. Þetta er allt saman ein-
hverjum svokölluðum kompl-exum
aðailumræðuefnium unglinganna.
Mér er jafnvel ekki grunlauist
um, að sumir þeirra séu betur
að sér í kompliexum en filestum
eða öllum þeim námisgreinum,
sem þeir eiga að læra í skólian-
um. Og raunar engin furða, svo
mj'ög sem um þessi fyrirbœri er
rætt og ritað opinberlega.
Að búa til vandamál
í blaði einu, sem nýtur miki-lla
vinsælda mcðal unglinga, sá ég
einhverju sin-ni grein, þar sem
nákvæimleg-a voru raktir allir þeir
komipl'exar, sem þjáð geta fólk á
þessum aild-ri. Allt frá þeim
komplexum, sem stafa frá snög-gri
stækkun á nefinu, til þeirra, sem
orsákast af breyting-um á tiltek-
inni kirtlastarfsemi. Þetta er mik-
ill bálkur og óg. er viss um, að
eftir lestur þessara greina, hefur
margur unglingurinn, verið orð-
i-nn a.m.k. einum komplexinum
r-íkari he-ldur en áður. Með þe-ssu
vildi óg segja, að hið mikla um-
tal í ræðu og riti, sem uppi er
haft um vandamál æskulýðsins,
’T'f? í rvirgpv hát.' n»«i« ti’ þess
aða uka þessi vandamál ferkar en
en hitt -'tunijum þeca' má! þcssi
ber á góma, geri ég samanburð
á jafnöldrum mínum, þegar vi'ð
vorum uingir, og æskulýðnum í
da-g, og sl-íkan samanburð hygg
ég, að margir ykkar hafi einnig
gert, h-áttvirtir alþingismenn. Við
áttúm að sjálfsöúðii við vmi-s
vandamál að stríða. En okkur
skorti ada fræðilega undirstöðu
til þes's að rökræða þau hver við
annan, eða orsakir þeirra. Eg er
ekki viss um, að við höfum nokk-
urn tíma heyrt orðið kompl'ex,
og efilaust ekki einu sinni skilið
það, þótt við hefðum heyrt það,
og allra sízt' héfðum við getað
gert vangaveltur út af sliíkum
fyrirbærum að tómstundadútli,
eins og ungt fólk g-erir nú til daigis.
Þá var gaman að vera
ungur
Það má eflaust segja, að við
höfum vitað of lítið um tilifinn-
ingaljf okkar og leyndardóma
kirtlastar-fseminnar. Má vel vera,
að okkur hefði veitzt auðveldara
að yfirstíga margs kyns erfiðleika
ef við hefðum vitað meira. Þó
fuillyrði éig, að við nutum lífsins
belur og með eðlilegri hætti,
heldur en ungt fólk gerir í dag.
Þá var líka sú skoðun ríkjandi,
að það væri gaman að vera ung-
ur, ég "ið trúðum þessu og fund-
um það reyndar oftast nær sjálf-
ir. Okkur fannst það gaiman. Nú
er það hins vegar fullyrt af á-
byrgum aðilum jafnt sem óábyrg-
um, að það sé fyrst og fremst
erfitt að vera ungur og vissulega
miá með sanni segja, að það sé
á ýmsan hátt erfiðara nú en fyrr-
um .vegna þess að lífið er orðið’
flóknara og margt svo mjög á
hverf-anda hveli, að slíkt hljóti að
va-lda öryggisleysi í sálum hinna
ungu En margt et líka orðið
mikilu tryggara nú og möguleik-
ar þeir, sem við þessu fólki blasa,
miklu fleiri og glæsilegri en
nokkru sinni fyrr.“-
Bvn.-jðajafnvægi
í frumvarpi Gísla Guðmunds-
s-onar og fl. um stof-nun Byggða-
ja-fnvægissjóðs til verndunar og
eflingar landsbyggðar, segir m.a.
í greinargerð:
„Gert er ráð fyrir, að By-ggða-
jafnvægis'sjóður fái til umráða
2% af tekjum ríkissjóðs ár hvert,
í fyrsta sinn af tekjum ársins
1969. Miðað við áætlun fjárlaga
fyrir 1967 yrðu þessar árstekjur
sjóðsins: um 94 millj. kr., en
breytast í hlutfalli við tekjur rík-
issjóðs, sem á að tryggja það, að
starfsgeta sjóðsins haldist, þótt
verðlag breyti-st. Einhverj-um
kann að þykja þetta há upphæð
við fyrstu sýn, en að vel athug-
uðu máli verður það varla talið
frekt í sakirnar farið, þó að lagt
sé til, að ríkið verji árlega 2
aurum af hverri krónu til að
skipule-ggja á þann hátt, sem hér
er g-ert ráð fyrir, sók-n ge-gn þeirri
öfugþróun. sem hér hefur
átt sér s-tað, og tryggja
framtíð þeirra bygigða, sem alið
hafa up-p mikinn hluta þess fólk-s,
sera starfað hefur að uppbyggingu
la-ndsins til þessa eða nú er á
starfsaldri. Hér er um að ræða
svipaðan hundraðshluta af ríkis-
tekjum og veittur var ti-1 að „bæta
úr atvinnuörðúgleikum í landimu“
áriG 1957 Rétt er líka að hafa
það í huga, að ýmis framlög rík-
isins til verklegra framkvæmda
víðs vegar. um land hafa farið
hlutfallslega 1-æ.kkandi í sein-ni tíð
miðað við (imsetningu fjárlaga. í
12. gr. frv. er gert ráð fyrir, að
sjóðurinn fái lántökuheimiild all-t
að 200 millj. kr. á ári í 5 ár, og
er gert ráð fvrir. að n'W«ió«m-
ábyrgist þau lán, sem sjóðstjórn
in tekur samkv. þeirri heimild.'
Ennfremur segir: .
,,Hér er ekki um það að ræða,
að hver-gi meg-i leggja niður byggt
ból eða flytja á ha-gkvæmari stað
Uppbygging-una ber að miða við
það að hagnýta sem bezt gacð?
náttúrunnar til lands ne siáva>‘
þai .sr.m þau eru til staðar. Björgu-
l.ega.staði ætti ekki að yfirgefa,
heldur stefna að því þar, að gera
mönnUm kleift að koma atvinnu-
rekstri sínum og aðstöðu í sam-
ræmi við það, sem hæfilegt n;á
teljast og óhjákvæmilegt á hverj-
um tí-ma. En jafnframt ber að
ha-fa það i huga. að ráðið til þess
að hindra beina eða hlutfallslega
fóiksfækkun í einhverjum lands-
hluta getur verið m.a, í þvi fó-lg-
ið, að koma þar upp þéttbýlis-
hverfum eða efl-a kaupstaði og
kauptún, sem fyrir eru, og ver
þá byggðajafnbægissto.fnuninni að
sjálfsögðu að greiða fyrir upp-
byggingu og vexti slíkra staða,
jafnhliða annarri un-nbygvingu
þar um slóðir Aukning fólks-
fjölda á slí-kum þéttbýlisstöðum,
þótt hún í bili dragi ti-1 sín eitt-
hvað af fól-ki úr umhverfi sín-u,
getur verið brýnt hagsmunamiá.1
hlutaðeigandi land-shluta, ef hún
ræður úrslitum um það, að hann
sem hei'ld haldi sín-um hlut. í
bæjum og þorpum skapast líka
markaður og ýmsir aðrir sdíkir
möguleikar fyrir nálægar s-veitir.
Af þessu leiðir, að byggðajafn-
vægismálið verður ekki leyst, svo
að vel sé, nema á það sé litið
frá heildarsjónarmiði hinna stóru
lan-dsh-luta, en þá jaifnframt haft
í huga, að björgulegar byggðir,
þótt nú séu af einhverjum ástæð-
um fámen-qar og eigi í vök að
verja-st, dragist ekki aftur úr í
sókn þjóðarinnar til bættra at-
vinnuhátta og betri lífskjara.
Byggðajafnvæ-gi-sstarfsemin á ekki
að vera fólgin í „atvinnuleysis-
ráðsstöfunum“ eða örvun þjóð-
hagslega ’ óhagkvæmrar fra-m-
leiðslu, heldur í því að gera börn
um landsins kleift — með aðstoð
fjármagns og tækni — að grund-
valla búsetu sína, lífsafkomu og
menningu á náttúrugæðum til
lands og sjávar, hvar á landin.u
sem þau eru, — að koma með
skynsamlegum ráðum I veg fyrir,
að lands'byggðin eyðist eða dr-ag-
ist svo aftur úr, að framtíðarvon-
ir hennar verði afí engu gerðar.
Koma þarf í veg fyrir þann mis-
SUNNUDAGUR 29. október 1967
skilning, se-m stundum ber á, að
hin fámennari byggðarlög og at
vinnurekstur þéirra sé yfirleitt
byrði á þjóðarbúskapmum. Aithug-
anir hafa leitt í Ijós, að í sum-
um fámennum sjávarpMissum t.d.
skilar hver íbúi að meðaltaili svo
mikiilli gj aldeyrisvöruframleiðslu
í þj-óðarbúið. að athygli vekur við
saamnburð. Víða í sveitum er
framleiðslan líka án efa mjög
mikil, ef reiknað er á þennan
hátt. En þar sem fjármagn stoort-
ir og tækni er af skornum
skammti, verður þetta oft á anm-
an veg. Þess ber einnig að geta,
að engin stétt í þjóðféil-aginu mun
leggja hlutfallslega eins mikið
fram af eigin tekjum og með
vinnu sinni til uppbyggingar í
landinu og bændaistéttin. Óhætt
mun að gera ráð fyrir, að hag-
nýt þjóðarframleiðslia minmki
ekki, heldur vaxi við aukið jafn-
vægi í byggð landsins."
Tómas Karlsson.
BÖKUNARKEPPNI
Framihald af bls. 18.
100 gr. fínbrytj-að súkkat (ef
vdll).
Þeytið eggin og sykuri-nn
vel saman o.g bdiandið volgu
sýrópinu saman við. Blandið
kryddinu, súkkatinu og lytfti-
duftinu í hveitið og hrærið
það vel saman við eggjahrær-
una. Setjið d-eigið í vel smurt
jó'lakökumót, og bakið við 175
stig í oa. 1 k-lst.
í staðinn fyrir sýróp má
setja hunang. Brauð þ-etta er
mjög gott með smjöri, bæði
með kaffi og te.
SMAPENINGAR
Framihald af bls. 18.
nokkurs staðar annars staðar,
og það verður að vera tryggt,
að hægt sé að n-ota penin-g-
inn í sjá-lísal'anum, þegar hann
er kominn í umferð.
Eva teikur starf siftt mjög
alvarlega, og hún segir m.a.:
„Það er skylda mín, að sjá til
þess, að Bandaríkj’amenn hafi
nóg af smápeningum, og þeir
þ-urf-a st-öðuigt meira og meira
eftir því sem sjálfsölunum
fjölgar í 1-andinu. Já, og gléym-
. ið því svo ekki, að það er-u
að minnsta kosti átta milljón-
ir myntsa-fnara í landinu, og
þeir Purfa sitt.“
Vinnudegin-um lýkur ek-ki
fyrr cn klukkan 6 og þ-á heild-
ur hún heim í litlu ibúði-na
sín-a, þar sem hún lætur fara
vel um 'sig, eða hún býr sig
undir að tak-a á móti gestum,
því hún hefur mjög gaman af
að fá til sín gesti. Þegar eitt-
hvað mikið liggur við, býður
hún þó g-estunu-m frekar
klú-bbinn, sem hún er í, en
hvað svo. sem hún þarf að
gera á kvöldin lætur hún það
aldrei bregða-st, að hún er
komin í rú-mið ek&i s-íðar en
kl. 10,30, enda veitir ekki af,
því vinnudagurinn byrj'ar
snemma, eins og fyrr segir.
Eva Adams hefur hlotið
margs konar viðurkenningu,
en þakklátust er hún fyrir
viðurkenninguna, sem hún
hlaut frá Fjiármálaráðuneytin-u
1967. — Hún gaf til kynna,
að ég hefði leyst störf mí-n
vel af hendi, sagði þessi ein-
staMega d-uglega og drífandi
kona, sem reynd-ar trúir ekki
á það, að ráða konur til starfa
aðeins vegna þess að þær eru
konur, heldur vegna þ-eirra
hæfileika og kun-náttu, sem
þær bafa til að bera.
uppcídishættina og til góðs og
ummar báðum, að hinijj eldri og
að kenna. Komplexar eru, þótt
ótrúlegt megi virðast, eitt af
FYRSTIR með STÆRRA rými
320 lítra DJÚP-
FRYSTIRINN
STÆRRA geymslurými
miðað við utanmál.ryð-
frír, ákaflega öruggur í
notkun, fljótasti og bezti
djúpfrystirinn.
KPS-djúpfryst er
örugglega djúpfryst.
Aðalumboð: Einar Farestveit & Co. Vesturgötu 2
Verzlunin Búslóð við Nóatún
Baldur Jónsson s/f. Hverfisgötu 37.