Alþýðublaðið - 30.04.1988, Qupperneq 6

6
Laugardagur 30. apríl 1988
komið allri verkalýðshreyfing-
unni til góða. Ég vil t.d.
benda á rétt foreldra til að
vera heima hjá veikum börn-
um. Þessu kom Sókn í gegn.
Mér finnst eðlilegt að við
veltum því fyrir okkur hvað
við getum gert þegar við fá-
um hverja launakönnunina á
fætur annarri sem sýnir svart
á hvítu að það eru fyrst og
fremst konur sem eru lág-
launahóþur.
Mér finnst of lítið heyrast
frá verkalýðshreyfingunni að
menn velti því fyrir sér að
konum sé tryggður aðgangur
að stjórnum og nefndum
með kvótakerfi. Það kemur
ekki síst körlunum til góða
að sjónarmið kvenna komi
meira fram.“
Sigurður: „Ég vil benda á
að í samningum að undan-
förnu eins og Akureyrarsamn-
ingnum voru konur í meiri-
hluta, og í blönduðum félög-
um reynist oft erfiðara að fá
konur til starfa en að þær
hafi ekki átt kost á því.
Og um réttindamálin vil ég
aðeins minna á að það kom
úr sölum Alþingis að ákveðið
var á sínum tíma að greiða
laun í fæðingarorlofi. Við eig-
um að styðja góð mál hvaðan
sem þau koma, og ég vil alls
ekki útiloka að lagasetning
um lágmarkslaun geti ekki
þjónað sínum tilgangi."
._______
Sigríður Oúna Kristmundsdóttir: Löggjafarsamkoman á að lög-
binda lágmarkslaun, ef...

Starfsaldurs-
hækkanir
Sigriður Dúna: „Mig langar
að beina umræðunni inn á
starfsaldur og prósentu-
hækkanir. Eins og allir vita er
starfsaldur kvenna sundur-
slitinn og þess vegna koma
starfsaldurshækkanir konum
síður til góða en körlum.
Jafnframt er það visasti
vegurinn til að auka launabil-
ið milli þjóðfélagshóþa að
semja um prósentuhækkanir
á laun. Farsælla er að taka
upp krónutöluhækkanir á
laun, eins og þeir gerðu
reyndar í Vestfjarðasamning-
unum fyrir jól.“
Þóra: „Það eru einmitt kon-
ur sem standa harðastar
gegn minni starfsaldurs-
hækkunum. Við hér fyrir
norðan fórum fram á hæsta
mun við 5 ár og fyrir austan
hæsta launamun eftir 7 ára
starf, en það voru konurnar í
Vestmannaeyjum sem stóðu
harðastar á 15 árum, og að
endingu var fallist á launa-
mun upp að 12 árum.í Akur-
eyrasamningunum er gert ráð
fyrir að starfsaldurshækkanir
flytjist á milli. Þótt fólk fari í
önnur störf fylgja réttindin
með og eins þó að menn taki
sér hlé á starfi.“
Guðrúrr. „Ef við trúum því
að veruleg hækkun lágmarks-
launa geti ekki skilað sér til
þeirra sem er verið að semja
fyrir, dregur þaö allan mátt úr
kjarabaráttu. Ég veit að þaö
er erfitt aö koma i veg fyrir
að hækkunin fari uþþ allan
skalann, en mér finnst það
minna atriði en að fólk geti
lifaö af laununum."
Sigrún: „Með lágmarks-
launum ætti að vera trygging
fyrir því að fólk geti lifað af
laununum, en við komum
ekki f veg fyrir launamun
með því.
Það er stefna atvinnurek-
Sigrún Ágústsdóttir: Stefna atvinnurekenda aö borga undir
borðið og sundra launþegum.
Guðrún Jónsdóttir: Það er geysilega stór spurning hvort konur
eigi að semja sér.
Viötal:
Þorlákur Helgason
enda að sundra launþegum
með þvl borga fólki undir
borðið og efla þannig launa-
misrétti.“
— Getur verkalýðshreyf-
ingin nokkuð komið i veg
fyrir að launabilið verði
annað en það sem atvinnu-
rekendur vilja?
Þóra: „í Noregi eru núna
viðurlög við því ef hærri laun
eru greidd en lögbundnir
kauptaxtar segja til um. í Sví-
þjóð er jafnlaunastefnan
sprungin, svo að þetta virðist
erfitt viðureignar. En ég er
sammála Birni Grétari að það
þarf hugarfarsbreytingu."
Ekki bara hægt
að leggja fram
óskalista
Sigurður: „Kannski er
vandi verkalýðshreyfingarinn-
ar fólginn í því að samið er
án þess að hinn almenni
launþegi hafi fengið að kynn-
ast raunverulegum vanda við
að ná samningum. Fyrir
bragðið hafa menn haldið að
það hafi verið samið án átaka
og án þess að það hafi verið
barist sem skyldi. Menn hafa
gengið svo langt í gagnrýn-
inni að halda að hægt sé að
leggja fram óskalista til upp-
áskrifunar. Málið er alls ekki
svona auðvelt, og kannski er
nauðsynlegt það sem er að ,
gerast hjá verslunarmönnum
að beitt sé slagkrafti og látið
reyna á.“
— En sundrungin i verka-
lýðshreyfingunni fer ekki
eftir flokkum?
Sigurður: „Ég hef aldrei
orðið var við að það færi eftir
flokkum. Það fer frekar eftir
starfsgreinum eðajafnvel
landshlutum.“
Björn Grétar: „Ég hef hald-
ið því fram að verkalýðshreyf-
inguna ætti að skipuleggja
eftir starfsgreinadeildum.
Það kom í Ijós í Akureyrar-
samningunum að hreyfingin
getur llka unnið eftir svæð-
um.“
Þóra: „Nú er meiningin að
Verkamannasambandið verði
deildaskipt, sem er eðlilegt
vegna þess að hagsmunirnir
eru svo ólíkir. Samt held ég
að við eigum að sameinast í
launakröfunni sjálfri, og við
gerum ekkert gagnvart ríkis-
valdinu i húsnæðismálum,
skattamálum og slíku, ef við
semjum út um allt land. Þar
verðum við að vera öll
saman."
Fengu ekki klapp
á bossann
Þóra: „Það voru kannski
einn eða tveir í sambands-
stjórn ASÍ sem sögðu að
matarskatturinn væri nauð-
synleg tekjuöflun fyrir ríkis-
sjóð, en þeir fengu ekki beint
klapp á bossann fyrir.“
Björn Grétar: „Það vita allir
að verðlag á nauðsynjum
hefurhækkað stórum undan-
farna mánuði, og þó að við
mótmælum matarskatti og
öðrum hækkunum ná skila-
boðin úr miðstjórn ASÍ ekki
út til hins almenna félags-
manns."
Þóra: „Þú talar um matar-
skattinn, og vondur var hann
en verri sú kjaraskerðing sem
þessi fjárans greiðslukort
eru, en fólk óttast ekkert
meiren greiðsludag þeirra.
Fólk hefur líka dembt sér út í
afborganir með greiðslukort-
um, sem eru dýrustu við-
skipti á markaðnum í dag.“
Gjörsamlega
óverjandi
Þóra: „Það má ekki ske að
bölvaldur okkar, lánskjaravísi-
talan, setji fólk á hausinn, en
það er hættan, ef launa-
hækkanirnar fara út í verðlag-
ið.“
Sigrún: „Gæti ekki verið,
Þóra, að við séum búin að
láta heilaþvo okkur dálítið
mikið í sambandi við verð-
bólguna og launin. Það er tal-
að um verðbólguskriðu um
leið og laun hækka, en eng-
inn talar um verðbólgu sem
fylgir því að lán eru visitölu-
bundin."
Þóra: „Það er erfitt að
neita því að laun tengist
verðlagi, en ég hef mestan
áhuga á að viö fáum viðun-
andi kaupmátt. Þess vegna
tel ég verr farið en heima set-
ið, ef við setjum lágmarks-
laun, og þau verða einskis
virði að lokinni undirritun.“
Sigríður Dúna: „Ef við ætl-
um að gefast upp við að
hækka lægstu launin vegna
þess að við óttumst verð-
bólgu, þá finnst mér leggjast
litið fyrir okkur stöllur hvar í
þjóðmálabaráttu sem við er-
um, vegna þess að við vitum
það að þau lágu laun sem
eru greidd I dag eru gjörsam-
lega óverjandi.
Meginmál er að við breyt-
um hugsunarhættinum þann-
ig að fólk sem hefur hærri
laun viðurkenni að hækkun
lágmarkslauna gangi fyrir.“
Björn Grétar: „Ef við ekki
breytum hugsunarhættinum
þá fylgir auðvitað verðbólga í
kjölfar kjarasamninga, en við
höfum breytt tekjuhlutföllum
áður í þjóðfélaginu og getum
haldið verðbólgu i skefjum
og komið þannig í veg fyrir
kjararýrnun sem hlýst af
verðhækkunum."
Þó að þeir
spásséri ekki
ekki eftir
Austurstræti
— Ein spurning í lokin: Er
tími verkalýðsleiðtoga ekki
liðinn?
Þóra: „Ég vil svara síðustu
spurningu þinni þannig Þor-
lákur, að ætlum við að halda
uppi öflugri kjarabaráttu
verðum við að breyta hugsun-
arhættinum og vinnubrögð-
um í verkalýðshreyfingunni.“
Björn Grétar: „Það er eng-
inn verkalýðsforingi ódauð-
legur eða sjálfskipaður, þó að
mannskepnan sem hópvera
velji sér foringja.“
Sigurður: „Eg vil nú svara
því að það geti verið verka-
lýðsforingjar, þó að þeir
spásséri ekki daglega eftir
Austurstræti."