Alþýðublaðið - 26.05.1988, Blaðsíða 2

2
Fimmtudagur 26. maí 1988
MÞBUBMÐIÐ
Útgefandi:
Framkvæmdastjóri
Ritstjóri:
Fréttastjóri:
Umsjónarmaður
helgarilaðs:
Blaðamenn:
Dreifingarstjóri:
Setning og umbrot:
Prentun:
Rlart hf
Flákon Hákonarson
Ingólfur Margeirsson
Kristján Þorvaldsson
Þorlákur Flelgason
Haukur Holm, Ingibjörg Árnadóttir, Ómar
Frióriksson, og Sigríður Þrúöur Stefánsdóttir.
Þórdís Þórisdóttir
Filmur og prent, Ármúla 38.
Blaðaprent hf., Síðumúla 12.
Áskriftarsiminn er 681866.
Dreifingarsími um helgar: 18490
Áskriftargjald 700 kr. á mánuði. í lausasölu 50 kr. eintakið virka daga, 60
kr. urn helgar.
HVERRA HAGSMUNA
GÆTIR ÁSMUNDUR
STEFÁNSS0N?
Ríkisstjórn Þorsteins Pálssonar greip til efnahags-
aögeröa í kjölfar gengisbreytingar krónunnar um 10% til
aö tryggja aö ný skráning krónunnar skili tilætluöum
árangri viö aö skapa undirstöðugreinum atvinnulífsins
viöunandi rekstrarskilyrði, hamla gegn sjálfvirku víxl-
gengi verðlags, gengis, launa- og fjármagnskostnaöar og
leggja grunn aö jafnvægi í efnahagslífinu. Gengisfelling
um 10% felur í sér bættan hag útflutnings- og sam-
keppnisgreina og fyrirtækja i sjávarútvegi og afstýrir
stöðvun atvinnurekstrar og treystir atvinnuöryggi á lands-
byggðinni. En auðvitaöerönnurhliðágengisfellingu; hún
spennir upp launin og eykur hættuna á verðbólguþenslu.
Þessu hefur verið mætt með því aö verja lægstu launin.
Þeir hóþar sem þegar hafa gert kjarasamninga — eöa um
80% launþega — eru varðir meö lagasetningu, þannig aö
launahækkanir hópa sem hafa lausa samninga fari ekki
fram úr hækkun launa í samningum Verkamanna-
sambandsins, iðnverkafólks og verslunarmanna eöa raski
forsendum samninganna að ööru leyti.
Aðrar aögerðir ríkisstjórnarinnar í kjaramálum voru
þær, aö hækka ellilífeyri og aðrar bætur almanna-
trygginga um 10% 1. júní n.k. og flýta hækkun persónu-
afsláttar til sama tima. Hvaö varðar svonefnd rauö strik,
var það fyrst og fremst fyrir atbeina Alþýðuflokksins að
ríkisstjórnin tók ákvörðun um að vísa ákvörðun um lág-
launabætur og afnám vísitöluviðmiðana í kjarasamn-
ingum til nefndar sem fjallar um lánskjaravísitölu og
lækkun vaxta af verðtryggðum lánum og kemur til fram-
kvæmda samtímis.
Lagasetning á kjarasamninga er að sjálfsögðu afar við-
kvæmt mál og slíkum lögum beita menn ekki að gamni
sínu. Hins vegar má öllum vera sú réttlætiskrafa Ijós, að
komið sé í veg fyrir að hverfandi lítill hópur launþega sem
enn á ósamið, nýti sér nýjar aðstæður við nýskráningu
krónunnar til að ná hagstæðari samningum en félagar
þeirra sem nýlega hafa samið. Þjóðfélagslegar afleiðingar
nýrra kauphækkana eru ennfremur Ijósar. Slíkt hefði ein-
faldlega þýtt riftun samninga yfir alla línuna og upp-
lausnarástand á vinnumarkaðnum. Þess vegna er það ill-
skiljanlegt áþyrgðarleysi af Ásmundi Stefánssyni, forseta
ASÍ að bera saman ísland og Pólland' í þessu tilliti eins
og hann gerði í viðtali við Þjóðviljann í gær. Fullyrðingar
ASÍ-forsetans að Þorsteinn Pálsson hafi „tekið hina
stjórnarflokkana til bænaog heimtað að þeir samþykktu
lögbindingu launa,“ er auðvitaö ekkert annað en smekk-
laus staðleysa. Ásmundur Stefánsson verður að vera þess
minnugurað það varfyriráherslurog orð Alþýðuflokksins
að fulltrúum verkalýðshreyfingarinnar var boðið til við-
ræðna ásamt fulltrúum vinnuveitenda við ríkisstjórnina
um hliðarráðstafanir í efnahagsmálum einkum í kjara-
málum. Uþp úr þeim viðræðum slitnaði eftir aðeins tvo
fundi, ekki síst vegna þeirra löngu óskalista sem forseti
ASÍ lagði fram, í stað þess að leggja launþegahreyfing-
unni lið með því að hafajákvæð áhrif áviðræðurvið stjórn-
völd í þessum erfiöu og viðkvæmu málum. Það er enn-
fremur makalaust, að miðstjórnarfundur ASÍ og stjórnar-
fundur BSRB álykti nær samróma í hörðu orðalagi gegn
lagasetníngu ríkisstjórnarinnar vitandi vits að stjórnvöld
eru að verja laun þorra launþega í landinu. Með öðrum
orðum er forysta launþegahreyfingarinnar að leika sér að
akademískum hugtökum meðan stjórnvöld taka að sér að
standa vörð um hag umbjóöenda þeirra í verki. Það er
engu líkara en að ASÍ- BSRB- forystan séu fyrst og fremst
í þólitískum ieik; misnoti sér aðstöðu sína til að koma
þungum höggum á ríkisstjórn Þorsteins Pálssonar í stað
þess að verja hagsmuni félagsmanna sinna.
ÖNNUR SJÖNARMIÐ
BÆJARINS besta —
fréttablað sem gefið er út á
ísafirði — fjallar í forystu-
grein síðasta tölublaðs um
virðisaukaskattinn. Þar koma
fram afdráttarlaus sjónarmið
sem virðast nú fara að skjóta
rótum um land allt:
„Viðbrögðin við virðisauka-
skattinum koma ekki á óvart.
Hagsmunahóparnir reka upp
harmakvein. Ekki við, segja
þeir, bara hinir. Sama hræsn-
in og með matarskattinn. Og
allir þykjast þeir upphefja
sönginn af elsku sinni til lág-
launahópanna í þjóðfélaginu.
Nýjasti grátkórinn syngur nú
um endalok menningar í
landinu af því að gamla góða
undanþágukerfið frá sölu-
skattinum fæst ekki yfirfært
á virðisaukann.
En stöldrum við. Hvaða
hópar þjóðfélagsins skyldu
það vera, sem stunda og
halda uppi öllu því framboði
af menningu, sem ómenn-
ingu, sem í boði er? Ætli það
séu hóparnir, sem ná ekki
skattleysismörkunum i laun-
um? Ótrúlegt að svo sé.
Mergurinn málsins er sá,
að hvort sem skatturinn heit-
ir sölu- eða virðisaukaskattur
þá ber að forðast allar undan-
tekningar eins og heitan eid-
inn og hafa þær í algjöru lág-
marki. Krafan um þær er öllu
jöfnu krafa um óréttlæti og
forréttindi til handa þeim
sem efnin hafa. Skattlagning
eyðslu er eina réttláta skatt-
lagningin. Þá borga þeir, sem
vilja eyða fjármunum og hafa
ráö á því. Með þeim hætti er
sparsemi og ráðdeiid verð-
launuð og mönnum ekki refs-
að fyrir dugnað og mikla
vinnu. En þessar dyggðir eru
kannske úreltar eins og svo
margt annað í þjóðfélagi nú-
tímans á íslandi.“
Þetta gæti nú bara veriö
klippt úr leiðara Alþýðublaðs-
ins.
ÞAÐ er alltaf dálítið bros-
legt þegar miklir flokksmenn
hefja eigin flokka til skýjanna
á kostnað annarra flokka.
Góður og gegn framsóknar-
maður, Guðmundur P. Val-
geirsson að nafni, skrifar
mikla grein um kosti sins
flokks og ókosti annarra
flokka í Tímann í gær. Reynd-
ar ber yfirskrift greinarinnar
það til kynna að greinin fjalli
um félagsmálaráðherra. En
við lestur greinarinnar kemur
þó annað í Ijós. Guðmundur
tekur nútímasagnfræðina
mjög svo frumlegum tökum
er hann fjallar um stjórnar-
myndunarviðræðurnar:
„Það fór ekkert dult að
helsta baráttumál formanns
Alþýðuflokksins var að ná
sem nánastri samvinnu við
Sjálfstæðisflokkinn að kosn-
ingum loknum. Eflaust er
mörgum enn i minni ástar-
játningar hans og tilbeiðsla
til þess væntanlega rekkju-
nautar i ríkisstjórn, að kosn-
ingum loknum. Draumur
hans var að þeir tveir flokkar
kæmu svo sterkir út úr kosn-
ingunum að þeir gætu mynd-
að ríkisstjórn án þátttöku
annarra stjórnmálaflokka.
Umfram allt bæri að varast
Framsóknarflokkinn. Þvi var
allt kapp lagt á að gera hlut
hans sem verstan og níöa
hann niður, af hálfu Alþýðu-
flokksins. Framsóknar-
flokkurinn er þó sá stjórn-
málaflokkur þjóðarinnar, sem
hefur frá upphafi haft félags-
hyggju á stefnuskrá sinni og
haft forystu eða beina aðild
að allri félagsmálalöggjöf
þjóðarinnar og með því fært
hana í röð fremstu þjóða á
því sviði til farsældar landi
og þjóð.“
Hér er vissast að gefa
mönnum færi á að anda. En
Pétur Bjarnason: Gagnrýnir
formann sinn.
höldum áfram:
„Þann flokk lagði Alþýðu-
flokkurinn svo að segja í ein-
elti og lagði sérstakt kapp á
að gera hann tortryggilegan í
augum þeirra kjósenda, sem
lítið þekktu til þeirra mála.
Með því gat hann best þjón-
að hugsjón sinni, og þá sér-
staklega formanns síns, um
brúðarsæng með Sjálfstæð-
isflokknum.
Þetta fór þó á annan veg.
Alþýðuflokkurinn fékk ekki út
á þessa hugsjón sína það
fylgi, sem hann vænti. Fram-
sóknarflokkurinn hélt vel
sínum hlut en Sjálfstæðis-
flokkurinn galt afhroð í kosn-
ingunum og kom út úr þeim
klofinn í herðar niður. Sam-
stjórn þessara tveggja flokka
var því útilokuð og óska-
draumur Jóns Baldvins runn-
inn út í sandinn."
Með öðrum orðum: Kratar
sátu uppi með Framsókn.
Eða hvað?
HELGI Seljan frv þingmaður
og félagsmálafulltrúi Oryrkja-
bandalags íslands skrifar
athyglisverða grein í Dag-
blaöið/Vísi þar sem hann set-
ur fram sjónarmið sín varð-
andi nýsamþykkt lög um sölu
áfengs öls á íslandi.
Helgi skrifar kjarnmikið
mál og gefum honum orðið:
„En ég skil vel fögnuð
ýmissa óvita og angurgapa
sem fagna aukinni gnótt
fanga við drykkju sína og
annarra, þeirra sem m.a. ætla
sér að drekka fáeina bjóra á
dag, svona í hreinu heilsu-
bótarskyni, og vera að sjálf-
sögðu alltaf „bláedrú“.
Eg skil enn betur ofsakæti
þeirra sem meö rauðar glyrn-
ur græðginnar hafa grátið
bjórleysið, ég skil þá sem
fagna af áfergju þeirra, sem
ætla sér góðan gróðahlut af
bjórnum, innflutningi hans,
framleiðslu og sölu, ætla svo
sannariega að græöa drjúgt
á þessum fordrykk dauðans.
Því auðvitað verður bjórinn
alitof oft fordrykkur að öðru
enn sterkara og því er hann
kærkominn viðbót þeim sem
vilja græða á eymd annarra.
Ég veit hins vegar að margar
eiginkonur og mæður hafa
ekki haft uppi nein húrra-
hróp, veit að hugsandi lækn-
ar hafa ekki glaðst og síðast
en ekki síst, ekki það fjöl-
marga fólk sem daglangt og
náttlangt glímir við áfengis-
vandann i öllum hrikaleik sin-
um — og þannig mætti
áfram telja.
Ég heyri nú þegar ýmsa
hafa áhyggjur sem skollaeyr-
um skelltu við öllum aðvörun-
um fyrir örskömmu."
Og Helgi heldur áfram:
„Þeir sem fullyrtu það, og
þeir voru undarlega margir,
að bjórinn væri hér nú þegar,
sumir þeirra hafa hrokkið við
þær tölur sem nú eru nefnd-
ar um allt að fimmföldun
þeirrar hámarksneyslu sem
menn geta sér til um í dag.
Þeir sem SDurðu: Er ekki
betra að drekka veikan bjór
en sterk, brennd vín? eru nú
hættir að miklu þessum al-
vörulausa spurningaleik af
ótta við að alvaran sýni bjór-
inn aðeins sem ábót á áður
alltof mikla drykkju.
Því alltof margir vildu
aldrei hugsa málið tii enda,
gera sér raunhæfa grein fyrir
uggvænlegum afleiðingum
— voru í fullyrðingum og
spurningaleikjum í þess stað
eða ypptu öxlum og sögðu:
Er bjórinn ekki kominn hvort
sem er?
Ég skil vel froðusnakka og
fréttasnápa sem beðið hafa
slefandi eftir bjórnum og
máttu vart vatni halda i hrifn-
ingu sinni. Þeir ættu sannar-
lega að eiga umbun sina vísa
hjá bjórauðvaldinu. Og
„gróðapunga“ þess auðvalds
skil ég undurvel því hér er á
ferð hrein gróðalind —
„hrein“ innan gæsalappa að
vísu.“
Og Ijúkum við hérmeð
klippingu áeldmessu Helga
Seljans um bjórinn.
PÉTUR Bjarnason,
fræðslustjóri Vestfjarðaum-
dæmis og varaþingmaður
Framsóknar ræðst nokkuð
harkalega á formann sinn,
Steingrím Hermannsson fyrir
gagnrýni hans á Ólaf Þ. Þórð-
arson sem nú er genginn yfir
til stjórnarandstöðunnar. Pét-
ur skrifar:
„Kreppa sú sem ríkis-
stjórnin hefur veriö í að und-
anförnu hefur vakið verulega
athygli landsmanna, og ekki
síður þær skiptu skoðanir
sem komið hafa fram á að-
gerðum ríkisstjórnarinnar.
Tveir þingmenn Framsókn-
arflokksins lýstu yfir and-
stöðu við þessar aðgerðir, og
töldu þær ganga of skammt.
Ólafur Þ. Þórðarson lýsti því
yfir, að hann styddi ekki
lengur ríkisstjórn Þorsteins
Pálssonar.
Vegna þeirra viðbragða
sem þessi afstaða þing-
manns okkar Vestfirðinga
vöktu hjá formanni flokksins,
Steingrími Hermannssyni,
finn ég mig knúinn til að
setja nokkur qrð á blað.
Sjónarmið Ólafs Þ. Þóröar-
sonar og einörð afstaða í
þessu máli eiga meiri stuðn-
ing en margur hyggur i kjör-
dæmi hans, fyrrum kjördæmi
formannsins, Steingríms Her-
mannssonar.
Menn kunna aftur á móti
að hafa mismunandi skoðanir
á þvi, hvort hin hörðu við-
brögð Ólafs hafi verið nauð-
synleg, eða hvort vinna hefði
mátt skoðunum okkar fylgi á
annan hátt.
Hitt kom okkur á óvart, hve
viðbrögð formannsins voru
hörð og hversu óviðeigandi
ummæli hann hafði um
flokksbróður sinn, þingmann
Vestfirðinga.
Ég tel Steingrím Her-
mannsson mann að minni
þegar hann vegur þannig að
þingmanni okkar á opinber-
um vettvangi, og reynir á
þann hátt að lítillækka hann
fyrir skoðanir hans, þótt þær
fari ekki saman við skoðanir
þingflokksins i þessu máli.
Það er helgur réttur hvers
þingmanns að hafa frelsi til
að framfylgja eigin skoöun-
um. Það frelsi ber að virða,
þó menn taki ekki undir
skoðanirnar. Ég minnist þess
ekki nokkru sinni, að hafa
heyrt Ólaf Þ. Þórðarson vega
þannig að Steingrimi á opin-
berum vettvangi þó skoðanir
þeirra hafi ekki farið saman.
Annað mál er, þótt deilt sé
innan þingflokks eða í félags-
starfi framsóknarmanna.“