Alþýðublaðið - 28.05.1988, Qupperneq 10

10
Laugardagur 28. maí 1988
MMÐUBIMÐ
Útgefandi:
FramKvæmdastjóri
Ritstjóri:
Fréttastjóri:
Umsjónarmaður
helgaqblaðs:
Blaóamenn:
Dreifingarstjóri:
Setning og umbrot:
Prentun:
Rlart hf
Hákon Hákonarson
Ingólfur Margeirsson
Kristján Þorvaldsson
Þorlákur Helgason
Haukur Holm, Ingibjörg Árnadóttir, Ómar
Friðriksson, og Sigríóur Þrúður Stefánsdóttir.
Þórdís Þórisdðttir
Filmur og prent, Ármúla 38.
Blaðaprent hf., Síðumúla 12.
MENNING ER EKKI
AFGANGSSTÆRÐ
Nýlokið er úthlutun styrkja úr Þjóðhátíðarsjóði fyrir árið
1988og þarmeðellefu úthlutunum úrsjóðnum. Hóladóm-
kirkja og Listasafn Sigurjóns Ólafssonar hlutu stærstu
upphæð að þessu sinni, 260 þúsund krónur hvor. Styrkn-
um til Hólakirkju verður varið til viðgerðar á altarisbrík
kirkjunnar en styrknum til Listasafns Sigurjóns Ólafs-
sonar til endurbyggingar á vinnustofu listamannsifis og
lokaframkvæmda við viðbyggingu safnsins. Það er
ánægjulegt að sjóðurinn hafi veitt þessum tveimur
umsóknaraðilum hæstu úthlutun úrsjóðnum, og berfyrst
og fremst að líta á úthlutunina sem viðurkenningu á því
starfi sem verið er að vinna við Hóladómkirkju og Lista-
safn Sigurjóns Ólafssonar.
Listir og menning hafa þrifist vel á íslandi án styrkja eða
hvatningar hins opinbera gegnum tíðina. Ótrúlega vel.
Það?^r fyrst og fremst krafti listamannanna sjálfra eða
velvifdarmannalistaog menningarað þakka, aö jafn mikið
hefur áunnist í íslenskum menningarheimi eins og raun
ber vitni. Einstaklingar á borð við Ragnar Jónsson, oft
kenndan við smjörlíkisgerðina Smára, hafa lyft stærri og
fleiri grettistökum en ríki og sveitarfélög, og stuðlað meir
að framgangi lista og menningar en hinn opinberi
skömmtunargeiri. Sem dæmi var Ragnar Jónsson
ómetanleg stoð Sigurjóns Ólafssonar myndhöggvara
meðan þeir báðir lifðu. Án Ragnars hefðu listamenn á
heimsmælikvarða eins og Sigurjón Ólafsson, ekki haft
þau starfsskilyrði sem listamenn þurfa við sköpun sína.
EkkjaSigurjóns Ólafssonar, BirgittaSpur, áeinnig miklar
þakkir skilið fyrir ódrepandi baráttuhug og mikla fórnfýsi
við að umbreyta og byggja við vinnustofu manns síns og
gera úr þeim híbýlum vandað listasafn. Þegar ríki og borg
drógu lapþirnar, barðist hún og aðrir stuðningsmenn fyrir
Listasafni Sigurjóns Ólafssonar sem nú er orðin prýði
fyrir borg og ríki og ber miklum listamanni vitni.
Framlög ríkisins og einstakra sveitarfélaga til lista og
menningarmála hafa ávallt verið afgreidd sem afgangs-
stærð. Styrkjakerfið er ennfremur orðið sjálfvirkt og lítið
stefnumótandi eða hvetjandi. Framlögin eru skyldu-
afgreiðslasem eigaekkert skylt við menninyarpólítík.Hins
vegar eiga styrkjakerfi ríkis og sveitarstjórna til lista því
miður oft skyit við flokkapólitik en ósýnilegar úthlutunar-
reglur sem taka mið af flokkslit listamannaeru náttúrlega
verri en engar. Afgangsstærðin sem rennur til lista og
menningar er auðvitað útgjaldahlið á ríkisreikningum.
Einmitt vegna þess að framlög til lista og menningar eru
útgjöld, hafamargirviljað stimplaframlögin sem óþörf og
beinan þjófnað af skattgreiðendum. Nýfrjálshyggjan og
postular þeirra eru til að mynda óþreytandi að setja
samasemmerki milli tilveruréttarlistamannaog listgreina
ogsölugetu þeirraeðaaðsóknar.Slíkurhugsunarhátturer
reginfirraog beinlínis hættulegur. List og menning verður
aldrei stærð á rekstrarreikningi. Þetta eru atriði sem
stjórnvöld verða öðru fremur að gera sér grein fyrir.
Opinber framlög til lista og menningar verða því að
mótast af menningarpólitík og virðingu og skilningi á
listinni og menningunni sem slíkri, en ekki áhagnýtu gildi
þeirra. Menning er ekki afgangsstærð. Hún er forsenda
siðaðs þjóðfélags.
ÖNNUR SJÖNARMIÐ
Margir „af þessari gerö“ vinna hjá
sjónvarpi.
Er innlend dagskrárdeild
sjónvarpins klúbbur Hrafns
Gunnlaugssonar og félaga?
Ögmundur Jónsson, formaö-
ur starfsmannafélags sjón-
varpsins svarar Hrafni vegna
útboösstefnu sjónvarpsins
og þess aö Stöð 2 átti aö fá
verkefni sem Ögmundur telur
sjónvarpsfólk geta sinnt.
Hrafn hafði vænt starfsfólk
sjónvarpsins um aumingja-
hátt: Þetta fólk tefur fyrir
breytingum, og því miöur á
fólk af þessari gerð alltaf
auöveldara uppdráttar innan
ríkisstofnana heldur en úti á
hinum frjálsa vinnumarkaði."
Ögmundur Jónsson sem er
einn „af þessari gerð“ bendir
Hrafni í Mogga í gær á um-
hverfi innlendrar dagskrár.
„Á einu sviöi hefur orðið
umtalsverð fjölgun og út-
þensia hjá Sjónvarpinu seinni
tíð og það er i skrifstofuhald-
inu hjá innlendri dagskrá-
deild. Fram hefur komið i
gögnum, að þessi deild hefur
ekki aukið framleiðslu miðað
við fjölgun starfsmanna.
Skýringin er að hluta til sú
að viðbótarmannafli hefur að
verulegu leyti farið í stjóm-
sýslu af ýmsu tagi og þá
einkum við að aðstoða dag-
skrárstjórann. Það er varla að
undra að maðurinn hafi
áhyggjur af ríkisrekstri eða
eins og fulltrúi hans, Baldur
Hermannsson, orðaði það ný-
lega í viðtali við Morgun-
blaðið: „Það eru engin dæmi
þess, nokkurn tíma í mann-
kynssögunni, að ríkið hafi
verið betri framkvæmdaaðili
en einkafyrirtæki. Sumum
finnst jafnvei orka tvímæiis
að Sjónvarpið skuli yfirleitt
framleiða nokkurn skapaðan
hlut...“ Ef áhöfnin hefur
þessi viðhorf þá er það vissu-
lega undravert að nokkuð
skuli yfirleitt framleitt.
En hvað eru menn með
svona viðhorf þá yfirleitt að
gera hjá rikinu? Hvers vegna
vinnur Hrafn Gunnlaugsson
ekki úti á hinum frjálsa
markaði? Svarið er einfalt.
Staða hans hjá ríkinu hefur
fært honum völd í hendur og
nú hefur hann fundið leið til
þess að efla þessi völd. í
stað þess að nýta þá fjár-
muni sem honum er treyst
fyrir til framleiðslu í Sjón-
varpinu í samráði og sam-
vinnu við aðra starfsmenn
stofnunarinnar þá er hann nú
kominn i aðstöðu til þess að
deila þessu fé að eigin duttl-
ungum til fyrirtækja í land-
inu.“
Ragnar Stefánsson „jarö-
skjálftafræöingur og sjón-
varpsáhorfandi" sat fyrir
framan kassann um hvlta-
sunnuna. Honum þykir Hrafn
Gunnlaugsson ota sínum
tota með þvl að endursýna
Óöal feöranna og láta „svein-
staula" lesa fyrir sig spurn-
ingar, „tii að draga enn fram
mikilíeik sinn þessa heims-
fræga kvikmyndaleikstjóra,
og hélt maður nú að þar væri
ekki á bætandi, en auðvitað
er alltaf mikilvægt að heyra
hvernig vitund mikilmenn-
anna hefur mótast af um-
hverfinu. Maður lifir alltaf í
þessari von sjálfur, og vili
vita hvernig draumarnir gætu
ræst. Sérstaklega var þó
mikilvægt að vita það fyrir-
fram hvað myndin þýddi.
Enda kom það i Ijós þegar
myndin loksins birtist að það
hefði verið útilokað að skilja
hana nema með því að heyra
þessar útskýringar höfund-
arins.
Myndin útskýrir hvers
vegna menn verða eftir i
sveitinni, sem hin kristaltæru
markaðslögmál Þorsteins
Pálssonar og félaga, hafa
löngu gert óþarfa. Það er
auðvitað vegna hugieysis,
heimsku og fáfræði, ekki síst
kvennanna. Fyrir utan þessa
eiginleika skiptir illmennskan
auðvitað miklu máli líka í
þessu sambandi. Allir þeir
aðilar, sem þessa biómynd
Ragnar Stefánsson: „Auðvitað er
alltaf mikilvægt að vita hvernig
vitund mikilmennanna hefur mót-
ast af umhverfinu.“
prýða eru samsettir úr þess-
um þáttum að meira eða
minna leyti, nema Stefán
greyið þessi undurgóða
söguhetja, sem verður að
lúta i lægra haldi fyrir þeirri
massífu illmennsku sem ein-
kennir allar aðrar söguhetjur
myndarinnar.
Höfundur myndarinnar álít-
ur sjálfan sig vera Stefán
góða, nema að því leyti að
Hrafn slapp og er nú heims-
frægur orðinn, sem Stefán
hefði auðvitað orðið ef hann
heföi sloppið. maður gat
næstum séð Hrafn Gunn-
laugsson tárast yfir mann-
gæsku og illum örlögum
þessa tvífara síns.“
Ragnar lætur ekki þar við
sitja og gefur mynd Kristínar
Jóhannesdóttur: Glerbroti,
álíka einkunn, en sú mynd
var sýnd sama kvöldið í sjón-
varpi.
„Glerbrot er álíka lágkúru-
leg i pólitiskri umfjöllun sinni
og Óðalið. Allar manneskjur
eru voðalega vondar nema
sjálfur Theófílus, sem er svo
góður að hann gæti verið rit-
stjóri Morgunblaðsins.
Stjórnendur stúlknaheimilis-
ins eru þar í ofanálag lesb-
ískar, sem er það versta af
öllu vondu. Þrátt fyrir allt
þetta illþýði er þó stofnunin
verst, og svo náttúrlega hið
opinbera.
Það er auðvitað alveg
óþarfi að vera að ræða um
þessi flóknu vandamál öli,
eða um vanmátt manneskj-
unnar til að leysa mannlegan
vanda. Nei, þetta er einfalt
mál: Niður með lessurnar,
niður með vonda fólkið, niður
Félagsmálastofnun, niður-
skurð á öllum sviðum. Amen!
ÞÚFÆRD . .
lOOg MEIM JOGURT
ÞEGAR ÞÚ KAUPIR 500g DÓS!*
* Eða réttara sagt 102 g þegar miðað er við verð á jógúrt í 180 g dósum.