Alþýðublaðið - 16.06.1988, Blaðsíða 2

2
MMDUMMIIÐ
Útgefandi:
Framkvæmdastjóri:
Ritstjóri:
Fréttastjóri:
Umsjónarmaöur
helgarblaðs:
Blaöamenn:
Dreifingarstjóri:
Setning og umbrot:
Prentun:
Blað hf.
Hákon Hákonarson
Ingólfur Margeirsson
Kristján Þorvaldsson
Þorlákur Helgason
Haukur Holm, Ingibjörg Árnadóttirog Ómar
Friðriksson.
Þórdís Þórisdóttir
Filmur og prent, Ármúla 38.
Blaðaprent hf., Síðumúla 12.
Áskriftarsíminn er 681866.
Áskriftargjald 700 kr. á mánuði. í lausasölu 50 kr. eintakið virka daga, 60
kr. um helgar.
ENDURSKIPULAGNING
LANDBÚNAÐARINS
Agreiningur ríkir nú innan ríkisstjórnarinnar um land-
búnaðarmál. Framsóknarflokkurinn og Sjálfstæðisflokk-
urinn annars vegar og Alþýðuflokkurinn hins vegar eru
ósammála um hvernig greiða beri úr fjárhagserfiðleikum
landbúnaðarins. Óformleg viðræðunefnd þriggja ráðherra
stjórnarflokkanna hefur leitast við að finna leiðir út úr
þeim ógöngum sem landbúnaðarmálin eru komin í og eitt-
hvað virðist hafa þokast í samkomulagsátt þótt flokkana
greini enn á um heildarleiðir. Offramleiðsla landbúnaðar-
vara og þá einkum kindakjöts hefur skapað kerfi niður-
greiðslna og útflutningsbóta sem íþyngir rikissjóði æ
meir. Þrátt fyrir þá staðreynd að Jóni Baldvin Hannibals-
syni fjármálaráðherra tókst að skila hallalausum fjárlög-
um og þrátt fyrir að fjármálaráðherra hefur sýnt mikla
þrautseigju og dug til að halda ríkissjóði réttum megin við
strikið, sýna bráðabirgðaáætlanir í fjármálaráðuneytinu
að gera megi ráð fyrir halla á ríkissjóði á þessu ári sem
nemur um hálfum milljarði króna. Það er því brýn nauðsyn
að stjórnarflokkarnir axli þá ábyrgð sameiginlega að
íþyngja ekki ríkissjóði um of, og sýna sanngirni, réttsýni
og dómgreind í kröfum um rfkisútgjöld. Alþýðuflokkurinn
hefur löngum bent á þá nauðsyn að endurskipuleggja
atvinnuvegina frá grunni. Liður í þeirri endurskipulagn-
ingu er að færa undirstöðuatvinnuvegina frá sjálfvirkri
verndun hins opinbera. Sjálfvirk ríkisforsjá sem stundum
hefur verið nefnt pilsfaldakapítalismi, felur í sér að
atvinnufyrirtækin færa eigendum sínum verulegan
hagnað í góðæri en skilaríkinu litlu, en njótaverndar ríkis
þegar illa árar sem þýðir að eigendurnir taka enga áhættu
en skattgreiðendur mikla. Þessu verðurað sjálfsögðu að
breyta.
Hvað landbúnaðinn varðar, erýmislegt sem þarf að lag-
færa. í fyrsta lagi verður aó stokka landbúnaðinn upp og
endurskipuleggja hann að nýju. Skera verður niður fram-
leiðslu á illseljanlegum búvörum og hætta þeim dæma-
lausa leik að flytja út kjöt og aörar landbúnaðarafurðir á
yfirfullan erlendan markað en taka síðan erlend lán til aó
standa straum af endaleysunni. í öðru lagi þarf markvissa
landnýtingu í þágu skógræktarog gróðurverndar sem lið
í heildarendurskipulagningu landbúnaðarins. í þriðja lagi
þarf að draga úr sjálfvirkni ríkisábyrgðar í kostnaði land-
búnaðarins. í fjórða lagi er mikilvægt að lækka milliliða-
kostnaðinn, lækka vinnslukostnað landbúnaðarvara með
því að einfalda og skera niður sölu- og verðmyndunar-
kerfið í landbúnaðinum.
Það er mikilvægt að stjórnarflokkarnir nái samstöðu um
þessar aðgerðir án misklíðar. Eitt mesta ágreiningsefnið
er búvörusamningurinn svonefndi. Það er Ijóst að standa
verður við þá málamiðlun sem gerð var við stjórnarmynd-
unina um framkvæmd búvörusamningsins en hitt er
einnig nauósynlegt, að endurskoóa verður samninginn
samkvæmt ákvæðum i búvörulögum. Endurskipulagning
landbúnaðarins þýðir miklar umbreytingar á högum
bændaog landsbyggðarfólks. Þaðerþví mikilvægt aðjafn
umfangsmikilli endurskipulagningu sé gefinn aðlögunar-
tími.
ÖNNUR SJÓNARMIÐ
ÞORARINN Þórarinsson,
fyrrum ritstjóri Tímans, birtir
grein i sínu gamla málgagni í
gær, sem fjallar um hve betur
styrkir til landbúnaöar hafa
gagnast hérlendis en i lönd-
um Efnahagsbandalagsins.
Þórarinn segir fullum fetum
aó styrkir til landbúnaðar hafi
veriö öllum til hags, beint
eóa óbeint.
Á tímum landbúnaðar-
deilna er full ástæöa til aö
doka lítils háttar viö þessi
sjónarmið. Þórarinn skrifar:
„Þegar litið er á málið frá
þessu sjónarmiði veröur ekki
hægt að komast hjá þeirri
niðurstöðu, að landbúnaðar-
styrkirnir hafi gagnast betur
hér en í löndum Efnahags-
bandalagsins. í löndum Efna-
hagsbandalagsins er víöa gíf-
urlegt atvinnuleysi, einkum í
stórborgum. Á íslandi hefur
ekki veriö teljandi atvinnu-
leysi um alllangt skeið.
Þessu valda að sjálfsögðu
ýmsar ástæður, en sú ekki
síst, að enn býr hér í sveitum
og hefur atvinnu við land-
búnað hlutfallslega fleira fólk
en í löndum Efnahagsbanda-
lagsins.
Þessi staðreynd hefur dul-
ist íslendingum seinustu
árin, þvi aö sjórinn hefur
verið gjöfull og mikið flutt
inn af erlendu lánsfé. Atvinna
hefur því verið meö mesta
móti. En sjórinn getur brugð-
ist og endalaust er ekki hægt
að taka lán erlendis. Þegar
þrengir að af þessum ástæö-
um, mun þjóðinni reynast
það þungur baggi ef land-
búnaðarframleiðsla hefur
stórlega dregist saman og
fólksstraumur legið úr dreif-
býlinu til höfuðborgarsvæðis-
ins.“
Og síöan skrifar Þórarinn:
„Nokkur visbending er at-
vinnuástandið í sveitaþorpun
eins og Hellu og Hvolsvelli
um þesar mundir. Ef land-
búnaðarframleiðsla heldur
áfram að dragast saman,
myndi svipað ástand koma til
sögu miklu víðar. Og stór-
borgin Reykjavik myndi ekki
sleppa, ef fólksfjöldinn hefði
stóraukist þar vegna aðflutn-
inga úr dreifbýlinu. Þá gæti
ástandið þar orðið likt því,
sem var hér á kreppuárunum
fyrir síðari heimsstyrjöldina.
Énginn, sem það man, mun
óska eftir sliku aftur.
Þeir, sem fárast yfir styrkj-
um til landbúnaðarins, þurfa
að átta sig á, hvaða þýðingu
þeir hafa haft fyrir Reykjavík
og fleiri kaupstaði og kaup-
tún. Með þeim hefur veriö
komið í veg fyrir að þar
mynduðust skilyrði fyrir at-
vinnuleysi í stórum stíl og til-
heyrandi vandræði. Hér er
því ekki í raun um að ræða
styrki til einnar stéttar eða
eins atvinnuvegar, heldur
styrki sem þjóðin hefur öll
notið góös af með einum eða
öðrum hætti, beint eða
óbeint, Reykvíkingar og
Reyknesingar ekki síður en
aðrir landsmenn.
Stundum heyrast þær
raddir, að styrkir tii landbún-
aðarins standi í vegi heil-
brigðrar iðnþróunar og vaxtar
iðnaðarins. Reynslan talar
öðru máli. Hvergi hefur land-
búnaður verið styrktur meir
og hvegi hefur iðnaður vaxið
meira og þróast betur en í
Japan. Reynslan þar sýnir, að
eigi þjóð að farnast vel þurfa
blómiegur landbúnaður og
vaxandi iðnaður að haldast í
hendur."
Svo mörg voru þau orö.
ÞJÓÐVILJINN fjallar í
leiðara í gær um ráöningu
Ómars sjónvarpsmanns
Ragnarssonar yfir á Stöð 2.
Blaðið kemst aö þeirri frum-
legu niöurstöðu að það séu
sjálfstæðismenn sem hafi
fælt Ómar yfir á Stöð 2.
Möröur Arnason ritstjóri er
merktur sem leiðarahöfundur
og hann siglir á eftirfarandi
oröum úr höfn í forystugrein
sinni:
„Ómar Ragnarsson frétta-
maður hefur sagt upp á Sjón-
varpinu og ætlar í haust að
hefja störf hjá helsta sam-
keppnismiðlinum, Stöö tvö.
Þetta eru tiðindi i daglega lif-i
inu vegna þess að helstu
sjónvarpsmenn eru nauðugir !
viljugir einskonar heimilisvin-
ir þjóöarinnar, og i þeirra
hópi hefur Ómar Ragnarsson
talsverða sérstöðu af ýmsum
ástæðum. Það er áfall fyrir
Sjónvarpið að missa Ómar.
Menn koma og menn fara,
á Sjónvarpinu einsog á öör-
um fjölmiðlum og öðrum
vinnustöðum, og Ómar þarf
engum að svara um sína at-
vinnu. Og hvað Sjónvarpið
varðar kunna að vera fullkom-
lega eðlilegar skýringar á því
að á þeim bæ verði menn að
sætta sig við að sjá af
Ómari.
Þvi er hins vegar ekki að
neita að brottför eins litrík-
asta og vinsælasta starfs-
manns Sjónvarpsins yfirá
Stöðina vekur nú sérstaka
athygli, vegna þess að ríkis-
útvarpið hefur verið í sér-
stöku sviðsljósi undanfarin
misseri, einkum Sjónvarpiö.
Þróunin í því fyrirtæki, sem
íslendingar eiga í samein-
ingu, hefur að undanförnu
mótast einkum af tvennu.
Annarsvegar hefur Sjónvarpið
orðið fyrir hverri niðurlæging-
unni af annarri í samkeppn-
inni við Stöð tvö, — sem
sjáfiur útvarpsstjóri kallar há-
þróaða myndbandaleigu með
heimsendingarþjónustu.
Hinsvegar hefur Sjálfstæðis-
Ómar: Samkvæmt leiöara Þjóð-
viljans voru það sjálfstæðis-
menn sem hröktu hann af Sjón-
varpinu.
flokkurinn reynt af fremsta
megni að gera áhrif sín sem
allra mest á ríkisútvarpinu og
sérstaklega á Sjónvarpinu.
Menntamálaráðherra er úr
Sjálfstæðisflokknum, út-
varpsstjóri er úr Sjálfstæðis-
flokknum, formaður útvarps-
ráös er úr Sjálfstæðis-
flokknum og yfir menn í inn-
lendri dagskrárgerð og á
fréttastofu eru báðir tengdir
flokknum traustum böndum.“
Og síðan segir:
„Það er engu líkara en
þetta tvennt hangi saman, aö
Sjálfstæðisflokkurinn ætfi
sér að ganga frá ríkisútvarp-
inu af umhyggjusemi gagn-
vart einkareknum stöðvum.
Stofnuninni er haldið að-
krepptri með fé, hvort sem
athugaðar eru fjárveitingar
eða afnotagjöld, á sama tima
og það hefur tapað hundruð-
um milljóna i auglýsingatekj-
um frá þvi nýju stöðvarnar
urðu til. Þetta hefur leitt til
verulegs niðurskurðar á dag-
skránni, sérstaklega í Sjón-
varpinu, á sama tíma og dag-
skrá Stöðvar tvö styrkist,
bæði i tíma og að gæðum.
Aö auki hefur verið tekinn
upp sá siður að fela öðrum
fyrirtækjum framleiðslu
meginhluta innlendrar dag-
skrár. Þaö er í sjálfu sér eðli-
legt, og getur stutt við bakið
á vaxandi kvikmyndaiðnaði,
en hefur að undanförnu verið
stundað i þeim mæli að farið
er að stórsjá á tæknideild-
inni, einu af fjöreggjum Sjón-
varpsins.
Óg fréttastofa Sjónvarps
hefur ekki farið varhluta af
þeirri sérkennilegu sýkingu
sem herjar á Laugaveginn.
Þar stendur sífellt þras viö
yfirmenn um vinnulag og
launamál, sem endar með
áhugaleysi og atgervisflótta,
og er hinn nýi fréttastjóri
ekki öfundsverður af sinu
hlutskipti."
Og lokaorð leiðarahöfund-
ar verða þessi:
„En Sjálfstæðisflokkurinn
ræður og Sjálfstæðisflokkur-
inn stjórnar, og Sjálfstæðis-
flokkurinn vill hvorki efla né
treysta. Þessvegna var tillaga
Svavars söltuð, og þessvegna
getur Stöð tvö tínt sér starfs-
menn á Sjónvarpinu einsog
laufblöð af trjánum."
Kannski hefði verið nær að
segja að laufblöðin falli af
sjálfu sér af trjánum. Ha?
Einn
tneð
kaffinu
Trúboöi einn var staddur í fyrsta sinn í þorpi í Afríku.
Hann hitti fyrir svertingja á götunni og spurði hann
hvar pósthúsið væri. Svertinginn sagði honum til vegar.
— Veistu annars hver ég er? spurði trúboðinn dálítið
hróðugur.
— Nei, svaraði svertinginn.
— Ég er nýi trúboðinn sem mun sýna þér leiðina til
himna, sagði trúboðinn.
— Þú sem veist ekki einu sinni hvar pósthúsið er?
svaraói svertinginn forviða.