Alþýðublaðið - 11.08.1988, Qupperneq 2

2
Fimmtudagur 11. ágúst 1988
MPYBUBLMin)
Útgefandi: Blaö hf.
Framkvæmdastjóri: Hákon Hákonarson
Ritstjóri: Ingólfur Margeirsson
Fréttastjóri: Kristján Þorvaldsson
Umsjónarmaöur
helgarblaðs: Þorlákur Helgason
Blaöamenn: Haukur Holm, Ingibjörg Árnadóttir og Ómar
Friðriksson.
Dreifingarstjóri: Þórdís Þórisdóttir
Setning og umbrot: Filmur og prent, Ármúla 38.
Prentun: Blaöaprent hf., Síðumúla 12.
Áskriftarsíminn er 681866.
Áskriftargjald 800 kr. á mánuöi. í lausasölu 50 kr. eintakiö virka daga, 80
kr. um helgar.
FISKELDI - NÝ
RÍKISFORSJÁ?
Nefnd sem landbúnaðarráðherra skipaði þann 24. júní
síðastliðinn til að kanna starfsskilyrði fiskeldis hefur nú
kynnt niöurstöður sínar og tillögur i fjölmiðlum. Tillögur
nefndarinnar eru í stuttu máli þær, að komið verði á ríkis-
ábyrgðum á rekstrarlán í fiskeldi sambærilegt við ríkis-
ábyrgðir sem Norðmenn veita til fiskeldisfyrirtækja. Auk
þess leggur nefndin til að komið verði á fót ábyrgðarfélagi
á vegum bankaog sjóða fyrir greinina. Nefndin hefurenn-
fremur bent á möguleika fiskeldis og nefnir í því skyni, að
miðað við núverandi framleiðslugetu seiðaeldisstööva
verði að gera ráð fyrir að a.m.k. 10 milljónir seiða fari að
jafnaði í eldi á ári hverju og allt að 5 milljónum seiða í haf-
beit. Nefndin hefur ennfremur reiknað út að útflutnings-
verðmæti sé a.m.k. 5 milljarðar króna á verðlagi dagsins í
dag. Bendir nefndin á í niðurstöðum sínum, að nánast öll
aðföng til fiskeldis séu innlend, þannig að um sé að ræða
hreina framlegö til gjaldeyristekna. Nefndin hefur enn-
fremur borið saman skilyrði fjármögnunar til stofnfram-
kvæmda á íslandi og í samanburðarlöndunum og ber þar
allt að sama brunni að mati nefndarinnar; skilyrði eru mun
óhagstæðari á íslandi en í samanburðarlöndunum. Þá
hefur nefndin borið saman aðstöðu til uppbyggingar fisk-
eldis og kemst að þeirri niðurstöðu að skilyrðin eru mun
betri í samanburðarlöndunum með tilliti til styrkja, hærra
lánahlutfalls, niðurgreiddra vaxta, lægri eiginfjárkröfu
auk sérstaks lántökuskatts á íslandi sem ekki er að finna
erlendis. Niðurstöður nefndar landbúnaðarráðherra eru
meðal annars þær að rekstur fiskeldisfyrirtækja verði að
teljast mun auðveldari í samanburðarlöndunum, þar eð
fiskeldisstöðvar eigi kost á lánum fyrir öllum rekstrar-
kostnaði, sums staðar með ríkisábyrgð á rekstrarlánum,
og að styrkir auki rekstrarlánamöguleika í samanburðar-
löndunum.
Þessar niðurstöður nefndar landbúnaðarráðherra eru
sumpart eðlilegar, en að hluta til verður að teljast óraun-
sætt að bera saman aðstöðu og skilyrði til rekstrar fisk-
eldisstöðva á íslandi og víða erlendis. Sú krafa, til að
mynda, að rekstur fiskeldis hérlendis verði skilyrðislaust
að fá ríkisábyrgð og styrki er ekki haldbær. Fiskeldi er eins
og hver annar rekstur fyrirtækja. Menn og fyrirtæki hafa
sett á stofn fiskeldisstöðvar í von um ágóða og ef ákveðn-
arforsendurhafabrostiðfyrirtekjunumerekkert sjálfsagt
að hægt sé að krefja ríkið endalaust um að borga brúsann
og veita ríkisábyrgðir fyrir áframhaldandi rekstri sem oft
á litla framtíð fyrir sér. Það er hins vegar í sjálfu sér ekki
óeðlilegt að komið verði á fót ábyrgðarfélagi á vegum
bankaog sjóðatil að réttagreinina við og þá rekstrarerfið-
.leika sem við blasa. Það er ennfremur yfirlýst stefna ríkis-
stjórnarinnar að minnka og fækka ríkisábyrgðum og það
hlýtur því að teljast óviðeigandi af landbúnaðarráðherra
aó nefnd í hans nafni krefjist nú stórkostlegra ríkis-
ábyrgða og mikilla styrkja úr ríkissjóði. Samanburðurinn
við útlönd er í þessu tilliti óraunhæfur, til að mynda ríkir
ekki það mikla ríkisábyrgðarkerfi í Noregi sem er hérlend-
is. Þá má nefna, að fiskeldi í Noregi er hluti af norskri
byggðastefnu um framleiðslukerfi í smáum einingum og
hefur hlotið sérstaka velvild stjórnvalda af þeim sökum.
Það er því ýmislegt sem bendir til að nefnd landbúnaðar-
ráðherra um starfsskilyrði fiskeldis verði að treysta meira
áeigin mátt fiskeldisfyrirtækjaen ríkisforsjáí framtíðinni.
ÖNNUR SJÓNARMTÐ
GARRI, góðvinur Alþýðu-
blaósins, hefur verið að
skrifa að undanförnu um
nauðsyn þess að gefa út dag-
blað á ensku svo túristar
megi lesa allt um landsins'
gagn og nauðsynjar þegar
þeir drepa hér niður fæti um
hásumarið. Garri skilurekk-
ert í því að einkaframtaks-
menn skuli ekki fyrir löngu '
hafa hlaupið upp til handa og
fóta og hrint þessari erlendu
blaðaútgáfu í framkvæmd.
Því eins og Garri segir:
„Ekki þýðir svo sem aö
ganga að því sem vísu að
þessir útlendu ferðamenn
skilji upp til hópa íslensku.
Þess vegna er víst meira en
tómt mál að tala um að þeir
geti lesið Timann eða Morg-
unblaðið til þess að fylgjast
með því sem er að gerast í
heimsmálunum, nú eða hér
innanlands, á meðan þeir
gista landiö.“
Þarna segir Garri óvart dá-
lítið sem gaman er að. Hann
heldur nefnilega að Tíminn
og Morgunblaðið standi að
jöfnu hvað varðar upplýsingar
um heimsmálin, innanlands
sem utan. Garri er búinn að
vera svo lengi á Tímanum að
hann er búinn að missa allt
Tímaskyn.
En hins vegar er það rétt
hjá Garra, að það er tómt mál
að tala um að erlendir ferða-
menn lesi bara Moggann og
Tímann. Okkur er mjög til efs
að nokkur túristi lesi Mogg-
ann, hvað þáTímann.
En það eru nokkur sjónar-
mið til viðbótar sem eru at-
hyglisverð í penna Garra, og
túlka vel hugsunarháttinn hjá
vinum hans og hinum póli-
tíska frændgarði. Garri
er nefnilega alveg klár á því
að svona blað á ensku fyrir
túrista muni standa undir sér.
Garri segir að auglýsingatekj-
urnar ættu að vera drjúgar og
„einhverju myndu sölutekjur
einnig skila“.
Við á Alþýðublaðinu erum
ekki sammála þessu mati
Garra. Við teljum að það sé
tómt mál að tala um aö gefa
út ferðamannablað á ensku
fyrir túrista sem skilaði tekju-
afgangi. Einhverjar auglýsing-
ar slæddust eflaust út í slíkt
blað, en það myndi ekki
ganga í sölu; i fyrsta lagi
vegna þess aö túristar eru of
fáir til þess og komur þeirra
stopular, þorri þeirra of
blankur eða nískur og þar að
auki er mikið framboð á er-
lendu lesefni og ferðamenn
fá sína fræðslu um ísland
með öðrum hætti en að lesa
íslensk blöð á ensku. Þar að
auki er stærstum hluta túr-
ista skítsama hvaö er að ger-
ast hér innanlands: þeireru
fyrst og fremst komnir til að
skoða náttúru landsins og
lesa í mesta lagi um gengið,
sem er jú í sífellu að breyt-
ast.
En þetta er nú skoðun
okkar Alþýðublaðsmanna,
sem Garra þykir eflaust ekki
upp á marga fiska. Hvað um
það. Garri er brattur eins og
fyrri daginn og heldur því
sem sagt fram að útgáfa ís-
lensks blaðs á ensku sé

Biað fyrir útlendinga
Garri á Timanum heldur þvi fram
að útgáfa á íslensku blaði á ensku
sé myljandi bissness.
Matthias: Steingrimur og efna-
hagsvandinn aðalvandamál rikis-
stjórnarinnar.
Árni: Hverjirhafa kennt íslending-
um ofneyslu?
myljandi bissness. En ein-
hverjai efasemdir fær þó
Garri og finnst betra að hafa
vaðið fyrir neðan sig. Garri
skrifar (hugsi nokkuð):
„En hitt er svo annað mál
að taki einkaframtakið ekki
við sér i þessu máli þá er vist
ekki um margt annað að
ræða en að horfa til hinnar
stóru forsjár rikisins sem
margnefnt einkaframtak má
annars hvorki heyra né sjá.“
Garri er með öðrum orðum
venjulegur pilsfaldakapítal-
isti! Fari einkaframtakið á
hausinn með hugmyndina, þá
kemur ríkið og reddar málun-
um. Og vilji einkaframtakið
ekki líta við þessari hug-
mynd, þá skal ríkið samt
koma og framkvæma hana,
þó svo að bissnessinn sé af-
leitur og allt fari úrskeiðis.
Rikiö borgar samt.
Hvar skyldi nú hann Garri
hafa lært svona hugsunar-
hátt?
ÞAU sjónarmið Matthíasar
Á. Mathiesen i sjónvarps-
fréttum í fyrrakvöld, að ríkis-
stjórnin ætti við tvenns
konar vanda að stríða; efna-
hagsvandann og Steingrím
JHermannsson, hafa vakið
verðskuldaða athygli. Nú er
það svo að Steingrímur og
Páll frá Höllustöðum voru
eitthvað að skensa forsætis-
ráðherrann okkar á baksíðu
DV en hann er að heilsa upp
á forseta Bandaríkjanna
þessa dagana. Matthías, sem
er forsætisráðherra í fjarvist-
um Þorsteins, gat illa setið á
strák sínum og sýndi ein-
hverja frábærustu framkomu
i fréttum sjónvarps sem einn
pólitíkus hefur lengi gert, og
vitnaði í gömlu ríkisstjórnina
þegar Steingrímur var forsæt-
isráðherra. Matthías sagði að
ekki hefðu menn farið á taug-
um eða efnahagsmálin farið í
hnút þótt að „Steingrímur
hefði stöku sinnum brugðið
sér út fyrir landsteinaná1.
Eins og þjóðin man var Stein-
grímur víðförull og víðsýnn
forsætisráðherra og því
munu orð Matthíasar hafa
verið einkar lymskulega
valin, eins konar „understate-
ment“ eins og Bretar kalla
slíkan húmor.
Nú væri bara gaman aó
heyra og sjá Steingrím koma
á skjáinn og vitna um afrek
Matthíasar í fyrri ríkisstjórn,
t.d. byggingu flugstöðvarinn-
ar, meö sama húmor. Stein-
grímur gæti til að mynda
sagt, „að Matthías hafi farið
stöku sinnum örlítið fram úr
fjarlögum". Eða þannig sko.
ARNI Bergmann, ritstjóri
Þjóðviljans, setur fram þá
spurningu í leiðara í gær,
hvort það sé ekki alveg eðli-
legt að Islendingar eyði um
efni fram, þar eð allur auglýs-
ingaheimurinn sé stöðugt í
fjölmiðlum að nuddast i því
að segja fólki að eyða, eyða
og eyða:
„Við búum í blönduöu hag-
kerfi sem svo er kallað, sem
hefur i stórum dráttum
kapítaliska siðu að leiðarljósi
og þeir hafa verið að vinna á
að undanförnu. Og í reynd er
marglofuð nægjusemi óvinur
þeirra siða: fyrirtækin vaxa
ekki nóg, gróðinn safnast
ekki nógu hratt, nema að fólk
sé alltaf óánægt með sitt
neyslustig, alltaf undir þrýst-
ingi fjölmiðla og auglýsinga-
heims um að allir þurfi að
breyta og bæta og henda því
sem ekki er i tisku og kaupa
nýtt strax i gær. Þeir sem
eiga landið gefa svo sitt for-
dæmi með miklum offjárfest-
ingarævintýrum og feikna-
lega dýru samkrulli sinnar
einkaneyslu og rekstrar fyrir-
tækja. Og ríkisstjórnin flýtir
fyrir t.d. bilaþrönginni með
lækkun aðflutningsgjalda. Ef
við tökum miö af því, að
menn vaxa ekki upp i tóma-
rúmi, að hlutur sem liggur í
pækli tekur til sín salt, þá er
það satt að segja mjög
skrýtið að oddvitar borgara-
legra flokka skuli undrast
eða hneykslast á því neyslu-
mynstri sem hinn íslenski
meðalþegn hefur tekið upp
eöa stefnir á. Mætti kannski
orða það sem svo að ekki
farist yfirpúkum að kvarta yfir
hitasvækjunni í helvíti.“
Vel mælt.
Einn
me8
kaffinu
Fastur viöskiptavinur á krá einni var vanur að setjast
við barborðið, panta drykk, taka síðan frosk úr vasa
sínum setja hann á barborðið og horfa á froskinn.
Kvöld eitt gat barþjónninn ekki stillt sig lengur og
spurði manninn af hverju hann tæki alltaf frosk úr
vasanum setti hann á barborðið og starði á hann?
Maðurinn svaraði: „Ég horfi á froskinn á meðan ég
drekk. Þegar ég sé orðið tvo froska, þá sting ég þeim
báðum í vasann og fer heim.“