Alþýðublaðið - 12.10.1988, Blaðsíða 4

Miðvikudagur 12. október 1988

Vaxtalœkkunin
Bankarnir misfljótir til
Raunvextir lækkuðu i
8,75% í gær, en vegna
tæknilegra ástæðna kemur
sú lækkun ekki til fram-
kvæmda alls staðar fyrr en í
næstu viku, þar sem ekki
allir bankarnir treysta sér til
að leiðrétta þær breytingar
sem þarf að gera á útsendum
greiðsluseðlum. Vextir af
skuldabréfum verða lægstir
hjá sparisjóðunum 20% en
hæstir hjá Landsbanka og
Iðnaðarbanka 21%. Af spari-
sjóðsbókum verða þeir
lægstir 5% hjá Iðnaðar-
banka, en hæstir 9% hjá
Landsbanka og Iðnaðar-
banka.
Að sögn Yngva Arnar Krist-
inssonar hagfræðings hjá
Seðlabankanum hafa allir
bankarnir tilkynnt vaxtalækk-
un, en af tæknilegum ástæð-
um taka nokkrar þeirra ekki
gildi fyrr en 21. þ.m. Á það
við um greiðslur af skulda-
bréfum, en greiðslutilkynn-
ingar vegna þeirra þarf að
senda út með nokkrum fyrir-
vara, og því getur sú lækkun
ekki komið til framkvæmda
fyrr en í næstu viku. Búnað-
arbankinn, Verslunarbankinn
og sparisjóðirnir hafa þegar
lækkað vextina. Verslunar-
bankinn er ekki aðili að
Reiknistofu bankanna og er
með sitt eigið skuldabréfa-
kerfi. Hvað t.d. Búnaðarbank-
ann varðar, má gera ráð fyrir
að viðskiptavinir fái leiörétt-
ingu er þeir koma í bankann
að greiða, hafi greiðsluseðlar
verið sendir út fyrir vaxta-
breytingu. „En hinir bankarnir
treysta sér ekki til að standa
í þessari vinnu og fresta
þess vegna gildistökunni."
Vextir af víxlum verða á bil-
inu 19 til 20,5%, þar er Sam-
vinnubankinn lægstur, en
Iðnaðarbankinn hæstur. Vext-
ir af skuldabréfum verða
lægstir hjá Verslunarbankan-
um 19,5%, en þar er að vísu
um að ræða svokallaða kjör-
vexti, sem þýðir að miðað er
út frá þessari grunntölu, en
síðan er álag ofan á vexti
eftir mati á skuldurum. Af
öðrum skuldabréfum eru
vextir lægstir hjá sparisjóð-
unum 20%, en veröa það
einnig hjá Samvinnubankan-
um og Útvegsbankanum
þann 21. n.k., og hæstir verða
þeir hjá Landsbankanum og
Iðnaðarbankanum 21%. Vext-
ir á verðtryggðum skuldabréf-
um fara alls staðar niður í
8,75%, en hjá Landsbankan-
um, Iðnaðarbankanum, Sam-
vinnubankanum, Útvegsbank-
anum og Alþýðubankanum
kemur sú lækkun ekki til
framkvæmda fyrr en í næstu
viku. Þar er Verslunarbankinn
einnig með kjörvexti og
lækka þeir í 8%.
Af vöxtum af innlánum má
nefna að vextir af tékkareikn-
ingum verða hæstir hjá Al-
þýðubankanum 4%. Nokkrar
breytingar verða á almennum
sparisjóðsbókum, hjá Iðnað-
arbankanum eru vextir 5%,
en hæstir eru þeir 9% hjá
Landsbankanum, Búnaðar-
bankanum og Útvegsbankan-
um.
Óverðtryggðir skiptikjara-
reikningar miðað við óbreytta
innistæðu i.eitt ár munu bera
lægsta vexti hjá Iðnaðar-
bankanum 11,3%, en hæsta
17,18% hjá Alþýðubankanum.
Vextir af verötryggöum inn-
lánsreikningum hafa verið
óbreyttir mjög lengi, 2% af 3
mánaða reikningum og 4%
af 6 mánaðareikningum. Af 3
mánaða reikningum verða
þeir lægstir hjá Útvegsbank-
anum 0,5% og 1,5% hjá
Landsbankanum, en aðrir
verða áfram með 2%. Af 6
mánaða reikningum verða
þeir einnig lægstir hjá Út-
vegsbankanum 2%, 3,5% hjá
Landsbanka og Búnaðar-
banka, og 3,75% hjá spari-
sjóóunum.
Þá má geta þess að með-
altal viðskiptavíxla er nú
24,1%, en var 28% af 30 daga
víxlum, hjá sparisjóðunum
eru þeir 22,3%, en hæstur er
Alþýðubankinn 26,6%.
RÍKISSTOFNANIR
OG SKÓLAR
3JA OG
SÍÐASTA
afgreiðsla á APPLE Macintosh tölvum
samkv. samningi Innkaupastofnunar ríkisins
og menntamálaráðuneytisins við Radíóbúðina verður
í byrjun desembermánaðar.
Pantanir þurfa að berast skrifstofu vorri fyrir
20. OKTOBER NK.
' *r
Uppl. veitir Kári Halldórsson í síma 26844.
INNKAUPASTOFNUN RIKISINS,
Borgartúni 7, 105 Reykjavik.
ABNA
STOFNSI
Hr. forseti.
Ég vil leyfa mér að hefja
mál mitt á að óska yður til
hamingju með kosningu yðar
í embætti forseta fertugasta
og þriðja fundar Allsherjar-
þingsins. Ríkisstjórn íslands
óskar yður allra heilla í þessu
mikilvæga og virta embætti.
Hr. forseti.
Þegar stofnskrá Samein-
uðu þjóðanna var undirrituð
litu margir svo á, að það
markaði fyrsta stórsigur frið-
arins í heimi nútímans.
Stefnt var að alþjóöaöryggis-
kerfi sem tryggja átti friö
með sameiginlegu átaki
þannig að svæðisbundin frið-
argæsla yrði að mestu óþörf.
Illu heilli varð draumur
þessi aldrei að veruleika.
Þess í stað örvaði kalda
stríðið vöxt herðanðarbanda-
laga og öryggiskerfis, sem
byggðist á gagnkvæmum
ótta við gereyðingarmát
kjarnavopna.
KROSSGÖTUR
Ég skal ekki leggja dóm á
hvort meinbugir voru á stofn-
skránni sjálfri eóa hvort hún
helgaðist af of mikilli bjart-
sýni. Svo kann að vera, en ég
er þess þó fullviss, að í raun-
inni hafi hugmyndin um
„einn heim“, sem stofnskráin
kveður á um, aldrei verið fyrir
borð borin.
Þaðan af síður skyldu
menn vanmeta árangur þann
sem mannkynið hefur náð að
undanförnu í viðleitni sinni
til að fjarlægja sumar þær
tálmanir, sem staðið hafa í
vegi stofnskrár Sameinuðu
þjóðanna.
Sagan mun að sjálfsögðu
kveða upp sinn dóm. Ég mun
þó hætta á að lýsa því yfir
hér, að ef til vill stöndum við
nú á krossgötum ( samskipt-
um Austurs og Vesturs. Ekki
er að efa að einhugur og
staðfesta Vesturlanda hafa
átt drjúgan hlut í þeim þátta-
skilum sem orðið hafa. Þó
ber að viðurkenna að fram-
farir í Austri hafa einnig
gegnt nokkru hlutvérki, en
þar hafa breytingar á stjórn-
arháttum haft (för með sér
sveigjanlegri og frjórri utan-
ríkisstefnu en áöur.
Árangur hefur fyrst og
fremst orðið á sviði afvopn-
unar og i svæðisbundnum
deilumálum. Á sviði afvopn-
unar er svo komió að við
um okkur ekki nægja að
reisa skorður við fjölgun
kjarnavopna, heldur höfum
við hafist handa við raunveru-
lega fækkun. Samningúrinn
um útrýmingu meðaldrægra
kjarnavopna á landi, sem
fagnað var á íslandi sem
tímamótaáfanga, hefureflt
trú manna á möguleikum af-
vopnunar almennt og hleypt
nýjum þrótti í viðræður, sem
miða að fækkun langdrægra
kjarnaflauga, efnavopna og
hefðbundinna vopna. Engu
þýðingarminni er sá árangur
sem náðst hefur i viðleitni
manna til að finna lausn á
svæðisbundnum deilumál-
um, er árum saman hafa
verið Þrándur í Götu alþjóð-
legra friðarumleitana.
RÆTT ANDRUMSL0FT
í SAMSKIPTUM
RANDARIKJANNA OG
SOVÉTRÍKJANNA
Þegar á heildina er litið,
hefur þessi þróun eflt traust
manna á að Sameinuðu þjóð-
unum — sem kaldastríðs-
samkeppni hamlar ekki leng-
ur — takist að uppfylla þær
vonir sem bundnar voru við
þær í upphafi.
Ofangreindan árangur má
ekki síst rekja til hins bætta
andrúmslofts í samskiptum
Bandaríkjanna og Sovét-
ríkjanna. Þó væri rangt að
líta á Sameinuðu þjóðirnar
sem aukaskeifu einvörðungu
í diplómatískum samskiptum
stórþjóða. Með því væri horft
framhjá því gifurlega starfi
sem sérstofnanir Sameinuðu
þjóöanna hafa innt af hendi
til að draga úr orsökum ófrið-
ar manna í millum. Með til-
raunum sínum til að uppræta
slíkar orsakir, hvort sem um
er að ræða fátækt, sjúkdóma,
fáfræði eða misrétti, hafa
Sameinuðu þjóðirnar ekki
einungis lagt af mörkum dýr-
mætan skerf til friðar um
víða veröld, heldur einnig
komið í veg fyrir að svæðis-
bundnir árekstrar breiddust
út yfir orrustuvelli kalda-
stríðsins.
Ennfremur hljótum við að
spyrja hvar komið væri fyrir
okkur hefðu Sameinuðu þjóð-
irnar ekki gegnt afgerandi
sáttahlutverki í margvísleg-
um staðbundnum átökum.
Þetta hefur á ýmsan hátt
verið stærsta stund Samein-
uðu þjóðanna eins og veiting
friðarverðlauna Nóbels til
friðargæslusveitanna í ár er
til vitnis um. Á tiltölulega
skömmum tíma hefur stofn-
unin í senn haft milligöngu
um brottflutning herja Sovét-
manna frá Afganistan og
vopnahlé í stríðinu milli írana
og íraka. Tilraunum Samein-
uðu þjóðanna er ekki síst
fyrir aö þakka að endalok
íðsins (Vestur-Sahara eru
ef til vill í sjónmáli og að
árangur hefur náðst i sátta-
umleitunum á Kýpur. Gangi
allt að óskum, getur svo farið
að viðleitni Sameinuðu þjóö-
anna í Angóla og Namibíu —
en réttlát krafa Namibíu-
manna um sjálfstæði sér til
handa verður ekki sniðgengin
lengur — beri ávöxt innan
tíðar.
ALVARLEGUR
FJÁRHAGSVANDI
Hr. forseti.