Tíminn - 20.12.1967, Blaðsíða 3

T
TÍMINN
3
Jólahald
ýmissa
þjóða
Þegar tl máia kom, að sánka
samam spjalli um jóláhald, var
úr vöndu að ráða, ekki sízt með
tiliti til þess, hversu farið er að
diimrna, eða daginn að stytta, því
jafnframt slíkum rtáttúrunnar
hamförum gerist eitthvaið hlið-
stætt hið innra með fólki. Me.nn
verða hljóðir, jafnvel hræddir við
að tala, og herpa þá gjarnan
saman varir í von um að halda
því betur í sér orðunum óhreyfð-
um einhvers staðar dauðadjúpt
í sálarlífinu. Og mönnum er varla
sjálfrótt á einn og annan hiátt,
þegar þessi ösköp dynja yfir. Ég
er viss um, að sá sem laus er við
þessa kvilla, hlýtur oft að brosa
að þessum sjúklingum, hvort sem
þeir þegja eða tala, því oft fer
ekki betur þótt þeir opni munn,
allt kemur að hinu sama: þeim
er mörgum ekki sjálfrátt, sem
haldnir eru skammdegispestinni.
Hvar getur vesæll blaðamaður
vænzt hjálpar í siíkum vanda, því
lífið hér virðist hálf kollhúfulegt
þessa dagana, líklega hið eina og
sama, sem á tunglinu?
Hví ekki að leita til útlend-
inga? Því koma þeir ekki með
sólina úr suðrinu?
— Jú. vissulega. Þetta er frá-
bær hugmynd!
Vjð ættum að ganga lengra hér
á landi. Við ættum að bjóða Suð-
urlöndum heim; úr því ekki er
hægt að róa fslandi til Suður-
landa. Eða hví ekki að senda ís-
lendinga til Suðurlanda, alla þjóð
en flytja inn í landið Suðurlanda-
menn, tvö hundruð þúsund Suð
urlandamenn, og láta þá um að
lifa hér? Sem sagt, að bín til
íslendinga, og aðra en þá, sem
í landinu hafa búið til þess, eða
úr erlendu fólki!
Mjög einfalt, og lífið mundi
léttast um allan helming og meira
til. Kanmski mundi þá tíminn
verða að mokkurs konar blekk-
imgu, einhverju til að hlæja að.
Menn murndu þá Iíklega ekki fá
nokkurn tíma til að hugsa um
hann fyrir því ríkari hamingju?
Giott og vel, það er víst bara
della að vera að lifa, eða kann-
ski er lifað á alrangan hátt? Það
er líklega einhver slysni að við
skyldum hafa fundið upp tímann
og alla þá kranka, sem honum
fylgja? Kannski líður heldur ekki
á löngu þar til háskólinn fyllist
vísindum, sem aðeims leitast við
að finna leiðina til þess að vinna
á þessum vanda, sem við köllum
tfmia?
En nú er að dragast til útlend-
inga — og til háskólams, þvi þar
býr þetta ágæta fólk.
Það kostar mikla hörku og mik-
il leiðindi, að hafa sig f slíka
skólagöngu í byrjun desemiber-
mánaðar við snjófjúk og frost,
en ekk; verður samt á móti því
mælt. að sumt er broslegt við
þessa för og það heldur manni
nokkurn veginn ofan við frost-
mark.
Fyrir ofan inngöngudyr hátíða-
salar stendur til dæmis þessi hjá-
kátlega setning: Vísindin efla
alla dáð.
Hátíð, vísindi! Hvernig á að
koma þessu heim og saman?
Þetta er íslenzkt fyrirbrigði.
Enginn skilur þetta, ekki einu
sinni íslendingar, og þá er mik-
ið sagt.
Kannski hafði orðið vísindi allt
aðra merkingu á nítjándu öld en
það hefur í dag, en með leyfi
að spyrja: er manni ekki leyfi-
legt að brosa i kampinn, er nokk-
uð ljótt við það — eða þá and-
styggjast eitthvað á svona veður-
degi?
Og verið er að naula rimur,
það sér segulbandið um: Líkt þvi
að heyra inn í hrútakofa um há-
vetur, þegar bvefið er hvaö skæð-
ast í skepnunum. Útlendir menn
sitjandi við borð á ganginum,
brostu góðlátlega.
En nú er að snúa sér að efn-
inu og bregða þeim erlendu í
spjallið.
F'yrstan fæ ég að máli Roger
nakkura Búhrer, svisslending.
Hann er maður á milli tvítugs og
þrítugs, stúdent frá Zurich-há-
skóla og hefur fengizt við tungu-
málanám. Hann talar grisku og
latínu, en hér stundar hann ís-
lenzkunám. Hanm hyggst ætla að
dveljast hér í tvö ár og leggja
fyrir sig nám í fslenzkum bók-
menntum.
Roger segir frá jólum í Sviss:
Við hefjum jól í Sviss með því
að hlýða á söguna um fæðingu
frelsarans. Fjölskyldan og frænd-
fólk hennar safmast saman í kring-
um jólatré að syngja nokkra jóla-
söngva. Síðan er tekið til við að
opna jólagjafapakka, og að því
búnu reynum við að gamna okk-
ur við þær gjafir sem okkur hafa
hlotnast, en að því loknu setjumst
við að matborðinu, þar sem okk-
ar bíða betri réttir em fram eru
bornir að jafnaði.
Jólin hafa því meira tekið á sig
svip verzlunar eða peningalegr-
ar auðgunar sem lengur hefur
liðið, og þetta ágerist.
í upphafi hverrar jólahátíðar
leitast fólk við að hugsa í alvöru
um hina djúpu þýðingu jólanna,
en að loknum inngangi þeirra
verða þau með glaðhlakkalegri
svip.
Að öllum jafnaði leitast fólk
Roger Buhrer
við að vera í sem beztu skani,
reynir að fagna, og notar þá
gjarnan sem fegurst orð.
Henrik Arkalorau hefur verið
hér á landi i tvo mánuði. en hann
er grænlenzkur. Hér er hann að
læra íslenzkt mál. sögu og bók-
Henrik Arkalorav
menntir, en á vori komanda
hyggst hann halda heim.
Hvað geturðu sagt mér um
grænlenzk jól? spyr blaðamaður
inn forvitinn.
Ég vil gjarnan byrja með að
segja, að langt er síðan ég hef
haldið jólin heima. En þar sem
þróunin er ör í landi mínu er
hugsanlegt að fleiri eða færri
venjur hafi farið forgörðum.
En minningar mínar eru frá
liðnum árum, það eru bernsku
minningar um jól í Julianeháb.
í þvílíku landi sem Grænlandi,
þar sem vetur eru langir og stund
um harðir, eru jólin kærkomin,
og þeim er innilega fagnað.
Meðal flestra Grænlendinga
byrja jólin snemma á aðfangadag.
Þá eru allir vaktir, en þeir sem
vekja fólkið eru börn sem fara
syngjandi frá húsi til húss.
Þegar maður lítur út um glugg
ann sér maður að húsin eru
skreytt alls konar litum. Börnin
eru sparibúin, en helzt skyldi hver
vera í nýjum klæðum. Mörg barn-
anna hafa þá þegar móttekið jóla-
gjafir sínar. En það eru ekki
aðeins börnin sem hátíð halda
þann morgun, eða á aðfangadags-
morgun. Jólin eru tími kaffisins:
Hinir fullorðnu byrja daginn með
því að bjóða hver öðrnm til.kaffi-
drykkju.
Um miðjan dag er barnaguðs-
þjónusta, en þá koma raunar svo
.nargir fullorðnir til kirkju, að
flest börn verða að sitja flötuon
beinum frammi fyrir altarinu.
En svipmest verður hátíðin um
eftirmiðdags- eða kvöldguðsþjón
ustuna. Þar mætir jafnan svo
margt fólk að fjöldi manna neyð-
ist til að standa utan kirkjudyra
og hlýða á guðsiþjónustuna úr há-
tölurum.
Þessar guðsþjónustur eru m.iög
hátíðlegar. Allir finna til sterkrar
stemningar þegar fullorðna fólkið
tekur að syngja. Við syngjnm
sálma með hægum slag, en mjög
sterkum rómi og hrærðum, hljóm-
miklum og margrödduðum.
Eftir hina áhrifamiklu guðs-
iþjónustu fer sérhver heim til sín.
En í Julianeháb er sú hefð, að
flestir halda út á stærsta torg
bæjarins, þar sem jólatré er kom-
ið fyrir. Þar stendur mannfjöld-
inn og syngur þekkta jólasálma.
Maður deilir jólagleðinni með
bæjarbúum. Tilfi.nningin fyrir
manniegum félagsskap fær fylli-
lega að njóta sín undir slíkum
kringumstæðum.
Eftir þessa hástemmdu andakt
á torginu ganga menn um þorp-
ið eða fara heim. Og þá er tek-
ið til matar. Margir hafa orðið
sér úti um danska gæsasteik, en
að sjálfsogðu bonða margir þjóð-
lega rétti, svo sem rjúpur, héra
álkur, sjófugla eða lambakjöt.
Ein hin hugljúfasta minning
sem bundin er jólum æsku minn-
ar, er minning um fólk sem um
jólanótt gengur um og syngur
frammi fyrir húsum sem það á
einhvern hátt finnur sig bundið
vina- eða ástúðarböndum. Enn
finnst mér sem ég fái greint hin-
ar titrandi raddir þessara söng-
vara, sem ég sá ganga kyrjandi
um veðurblíða jólanótt. Þessir
frumstæðu konsertar eru vissu
lega einhver hin bezta skemmtuu
sem við eigum völ á.
Reiner Sántuar hefur verið við
nám í Oologne-háskóla, en hér
er hann að læra íslenzku og ís-
Reiner Santuar