Tíminn - 20.12.1967, Side 9

MIÐYIKUDAGUIÍ 20. desember 1967.
TÍMINN
kvöldið fer fólk í heimsóknir eða
á móti gestum.
Eftir jóiadaga lýkur öllu hátíða
haldinu, og á opidberum vett-
vangi er jólum lokið.
Joan Sigurdson er vestur-ís-
lenzk stúlka, og á hún margt skyld
fólk hér. Hingað kom hún í
Joan Sigurdson
septemiher síðastliðnum og von-
ast tíl að dveljast hér í nokkur
ár. Áður en hún kom hingað
fékkst hún við kennslustörf, eft
ir að hafa lokið prófi við Manitoba
háskóla.
Um jól í Vestuhheimi segir hún:
Kanadamenn halda jól á ýmsan
hátt, og fer jólalhald eftir þjóðleg
um, féLagslegum og trúarlegum
háttum. Almennt hafa þau tekið
á sig kaupsÝslulegan svip að jöfnu
við, eða jafnvel fremur en, trúar
legan. Jólamánuður hefur orðið
að uppskerutíma kaupmanna, og
þeir nota hann til þess að sópa
úr búðum sínum ýmtsum jólavarn
ingi og hagnast á því.
Flestir Kanadabútar halda jólin
á svipaðan hátt og evrópskir for-
feður þeirra gerðu, og þannig eru
þau að Lundi í Manitoba, þar sem
ég bý.
Flestir íbúar þesar þorps eru
komnir af íslenzku fólki sem þang
að fluttist tveimur kynslóðum fyrr
í tíma.
Jólakvöldið er hátíðlegasta
stund þessarar hátíðar. Sóknar-
börnin hjálpast við að koma fyrir
jólasveini snemm,a á aðfangadags
kvöldi, flýta sér síðan heim til að
forvitnast í jólagjafirnar, sem kom
ið hefur verið fyrir undir jóla
tré.
Jólin eru mjög róleg í þorpi
mínu, og þá eru sungnir algengir
sálmar, menn fara í heimsóknir.
og hin ríkulega útilátna jólamál-
tíð saman stendur af steiktum kal
kún og plómubúðingi.
Barbara Stasch er tuttugu og
fimm ára gömul stúlka frá Þýzka-
landi, eða rnánar tiltekið Berlin.
Hún hefur dvalizt hér á landi í
tæp þrjú ár og unnið við auglýs-
ingateikningar.
Blaðamaðurinn spyr hana am
hin þýzku jól, og hún svarar:
í Þýzkalandi er einn jólasveinn,
andstætt því sem tíðkast á íslandi,
þar sem valið er um á milli níu
til þrettán jólasveina, en á meðal
þeirra má öruggiega finna við
hæfi.
Samt sem áður má furðu gegna
hve þessi þýzki stéttarbróðir hef-
ur mikil áhrif, þvi margir taka
nú allt í einu að setja á sig trú og
byrja að elska hver annan.
Þannig má staðhæfa að þessi
fjalla- eða skógaiMi megni að
boma fram ýmsu sem vísir menn
reyna með litlum árángri að koma
fram um ár og sið.
Þar með má segja að jólin séu
raunverulega þörf hátíð — ef
menn eru ekki píndir af iðra-
kveisu — og þá leggst sú hátíð
vel í sknokk.
Þegar dimma tekur á aðfanga-
dagskvöld taka kerti að ljóma og
englarnir hoppa og hefjast af
kæti.
Tiifinningar hjartnanna r.aka
að mýkjast og bráðna eins og
kertavax, eitt andartak ríkis sæla
á jörðu og friður.
í öðrum hluta Þýzkalands dans
ar allt í kringum gullkálfinn —
en í hinum hluta þess snýst allt
um blómiskrýdda traktóra — en
hvor um sig kann ótal mörg af-
hrigði af þessu hjákátlega dansi.
í öðrum hluta Berlínar hiljómar
frelstsklukkan, og ljós eru sett í
glugga — í hinum hluta hennar
opnar fólk jólapakka, sem inni-
Ihalda appelsinur og kaffi, við
llúðraþyt fimm ára áætlunar.
En eitt er okkur sameiginlegt —
að við étum jólagæs — sem ég vil
gjaman kalla hið almenna þýzka
jólatákn.
Barbara Staseh
Patricia McLaren
Patricia McLaren, ensk stúlfca,
kom til ísland.s í september síðast
liðinn, og mun hún dveljast hér
þar til í maí næstkomandi eða
lengur. Hiún hefur nýlokið við
ritgerð um Sturlu sögu, sem met-
in mun verða síðar vegna prófs
við Lundúnaháskóla. Ég er hér á
landi a® halda áfram námi í forn-
íslenzkum bókmenntum, og einn-
ig er ég að læra nútímaislenzku
segir Patricia.
Um jólin ensku segir hún:
Jól á Englandi eru að miklu
letyti haldin vegna fjölskyldulífs-
ins eða fyrir það. Fjölskyldur
koma saman til að njóta jólanna,
og draga þá gjarnan bömin til
sin athyglina. Þess vegna getur
þessi tími orðið langur þeim sem
em einsamlir og ekiki fá tækifæri
til að vera með öðrurn meðan á
honum stendur.
Undirþúningur jólanna hefst
mörgum vikum fyrir hin raun-
verulegu jól, og ein þeirra venja
sem haldið er vi® á heimilum er
hinn hefðbundni tilbúningur jóla-
búðings, jólakaka og ljúffengra
formikaka,
Merki þess hversu jólin bera
mikian svip af kauphöndlun miá
sjá á þeim mikla ákafa
á fólki þegar það er að kaupa
gjafir og kort til jólanna, því
mörgu fólki eru sendingar og
móttökur jólakorta aðeins nokk-
urs konar viðskiptauppskurður
eða raunsókn, einungis undir á-
hrifum frá þjóðfélagslegum ástæð
um. Búðir eru skreyttar, 'og í
hinum stóru verzlunargluggum ot
ar Sankti Kláus gjöfum að börn-
unum, stórum höndum.
Fólk fer hópum saman til að
sjá uippljómunina í búðargluggum
West End í London. og stórt tré
er ár hvert reist á Trafalgar-
torgi. Tr| þetta er gjöf frá Osló-
arbúum, og eru sungair sálmar
undir þessu jólatréi á hverju
kvöldi jólanna.
Margir fara til kvöldguðsþjón-
ustu á aðfangadagskvöld, jafnvel
þótt hin trúarlega emlægni fylgi
þessu varía framar meðal alls
þorra manna. .
Það er bundið hefðinai að opaa
jólagjafapakka á jóladagsmorgun,
en börn hafa oft hengt á rúm
gafla sína sokka, í þeirri von að
Sankti Kláus kynni að koma ni'ð-
ur um reyk'háfinn og fylla þá
gjöfum.
Dagian þreyj a menn oft dasað-
ir og sljóir af áti og drykkju.
Mörg heimili eru skreytt með
trjágreinum, og jólatréð er
skreytt álfaljósum og smágjöfum.
Flestir hlusta á tal drottningar,
sem hljóðvarpað er og sjónvarp-
að um eftirmiðdaginn, en vafi
leikur á bvort fólk gefur þessu:n
marg-hálf-endurteknu orðum
nokkra verulega athygli. Daginn
eftir, svokölluðum „hnefaleika-
dag“ taka mena rólega, að hoa-
um loknum eru menn viðbúnir
a® hverfa hver til síns erils.
Venjulega er allt jólaskraut tek
ið niður á nótt hins þrettánda í
jólum, sjötta jaaúar.
Katru James er smávaxin, bros
hýr stúlka frá Wales, og hún skrif
ar sjálf á íslenzku: Ég kom í fyrra
haust og var að læra við háskól-
ann. Nú ætla ég að halda áfram
í vetur, og þá að taka próf í ís-
leaizku fiyrir erlenda stúdenta. Ég
lærði ensku við háskólann í Lond-
on áður ea ég kom hingað, og af
þvj að ég las fomeasku og svolít-
ið forníslenzku, þá datt mér í hug
a® halda áfram í íslenzku, vegna
•þess að mér faninst svo gaman að
því.
Um welska jólahaldið segir
hún:
Katrin James
f Wales hafa margar jólahefð-
ir glatazt, vegna þess að trúar-
kreddumönnum faanst jólia of
gleðilega haldin og of veraldleg
til þess að geta kallast trúarleg,
en við höfum samt sem áður marg
ar viðkunnanlegar jólavenjur.
Jólin eru vissulega trúarlega
haldin heima, þótt þau séu
kannsiki í mörgu lagi aokkuð ver-
aldleg. í hverri kirkju og kapellu
eru guðsþjónustur á hverjum degi
vikunnar fyrir og eftir jóladag,
og þar syngja kórar og einstaki-
ingar, bæði börn og fullorðnir.
lesa og kyrja, og þá taka allir
einhvern þátt í jólasöng. Á þess-
um tíma tíðkast það einnig að
kirkjukórinn fer sálma syngj-
andi um götur, og sömuleiðis mar
serar lúðrasveit um götur og torg
og leikur jólalög.
Jóladegi fylgir mest hátíð. Þá
er allur matur tilreiddur, þá eru
hús skreytt og jólatré, og þá hafa
jólagjaifir verið keyptar og sveip-
aðar marglitum pappír, en á að-
fangadag hengja börnin sokka á
veggi svo að „Sion Oorn“ jóla-
sveinnian, eða sá sem færir jóla-
gjafir, megi fylla þá gjöfum. Og
á jóladagsmiorgun opna þau alla
gjafiapakka í rúmum sínum, og
má þá sjá bréf og bönd liggjandi
á gólfinu í kringum rúm þeirra.
Að loknum morgunvenði fara
flestir til kirkju, en á meðan ann
ast húsmóðirin matreiðslu mid-
degisverðar, sem oftast er hænsna
kjöt ellegar endur eða gæsir.
Að því búnu er degiaum eytt
heima, eða fólk fer að heimsækja
vini sína og ættingja.
Þá er þessari háskólagöngu lok-
ið, en álitamál verður að telja
hvað unnizt hefur á. Að minnsta
kosti eir varla við því að buavi
að jólahald þjóðanna þróist að
nokkru af þessu spjalli, jafnvel
þótt fulltrúar tíu þjóða hafi teki®
iþátt í því.
Og hvað um jól á íslandi, hivað
um þá hugmynd sem ymprað var
á í .-upphafi, ef við flyttum suð-
lægari þjóða menn hingað til þess
að verða við og halda jól á ís-
landi?
Ætli niokkur von sé til þess að
hægt væri a® gera Miðjarðarhafs-
búa að fslendingum?
Þeir kyanu í upphafi að vera
sunnan úr álfu, ea eftir svo sem
einnar aldar líf á þessu landi —
ætli yrði þá ekki lítið eftir að
Miðjarðarhafi í þeim? Því varla
mundi suðrið gefa þeim veðurblíð
ur sínar í nesti hingað út á Nifl-
heim?
Sem sagt, okkui er varla sjálf-
rátt, hvar svo sem við erum á
jörðinni. Veðrin hafa áhrif á okk-
ur, sólin, loftið, fæðaa, mergðin
og fœðin, og kannski ótal öfl að
auki. Það er því líklegá bezt að
hver reyni að standast þar sem
hann er.' eða þar sem hann telur
sig eiga heima. Ef til vill er það
einn eini manadómur, aið reyaast
við hlutskipti sitt og kvarta .sem
minnst?
Þegar allt kemur til alls er
ekki auðvelt að sjá hvers vegna
menn halda jól og ýmsa fagnaði
á mismunandi hátt, eftir því hivað
an þeir eru, hvaða tungu þeir
tala og svo framvégis.
í mesta lagi er vonandi að ein-
hver eða einhverjir komi því til
'leiðar að nemendum sem leiðast
kynni, hæði íslenzkum og erlend-
um, gefist a® lifa þátíðlegar, líf-
miklar stundir í hátíðasal Háskól-
ans, hvað svo sem vísindum líður,
enda eru þau oft afar leiðinleg.
I
\