Alþýðublaðið - 08.03.1989, Síða 2

2
Miðvikudagur 8. mars 1989
MÞYÐUBUÐIÐ
Útgefandi: Blað hf.
Framkvæmdastjóri: Hákon Hákonarson
Ritstjóri: Ingólfur Margeirsson
Fréttastjóri: Kristján Þorvaldsson
Augiysingastjóri: Steen Johansson
Dreifingastjóri: Sigurður Jónsson
Setning og umbrot: Filmur og prent, Ármúla 38.
Prentun: Blaðaprent hf., Síðumúla 12.
Áskriftarsíminn er 681866.
Áskriftargjald 900 kr. á mánuði innanlands. í lausasölu 50 kr. eintakið.
EKKI LENGUR TIL SYNIS
#•
I dag er alþjóðadagur kvenna. Konur á íslandi ætla meðal
annars að halda upp á daginn með þvi að minna landslýð,
karla og konur, á það misrétti sem ríkir með þjóðinni. Ekki
bara í veraldlegum efnum, heldur ekki síður á andlegu sviði.
Þrátt fyrir jafna þátttöku kvenna á við karla á ýmsum sviðum
atvinnu-, félags- og menningarmála úti í samfélaginu, virð-
umst viö eiga langt í land með að virða helming þjóðarinnar
sem einstaklinga. Áherslur stjórnmálamanna beinast að
öðru. „Karlmennskan" birtist víöa. Afleiðingin er meðal ann-
ars sú að hlýju málin víkja.
Launin endurspegla vanmat á þeim störfum sem konur
sinna. Stóraukin atvinnuþátttaka kvenna utan heimilis hefur
ekki dregið úrvinnu konunnar inni áheimilinu, og heldurekki
dregið úr gildi uppeldis og hlutverks konunnar við umönnun
barnanna. Samfélagið situráeftir. Viðbrögðin eru of máttlítil.
Það þarf miklu meira til þess að viðurkenna breytta hætti —
að viðurkenna að staða konunnar hefur breyst í íslensku
samfélagi.
Enn sem komið er hefur þjóðfélagsstaða konunnar lítið
breyst. Hún sinnir fleiri störfum — á heimili og utan þess, án
þess að aðstæður breytist. Og virðingin fyrir konunni er sem
fyrr. Hún er fyrst og fremst til sýnis.
Félögin 16 sem ætla að minnast kvennadagsins ætla að
helga daginn baráttu gegn kynferðislegu ofbeldi gagnvart
konum og börnum. Þau benda á að daglega birtist niðurlæg-
ingin í hvers kyns klámi, nauðgunum og óðru ofbeldi inni á
heimilum. Og í auglýsingum þarsem konan er sýningargrip-
ur.
Það er verðugt umhugsunarefni fyrir þjóð alla að á miklum
velmegunartímum, þegar þjóðin virðist vera að springa úr
velferð, hrópi kvennahreyfingar á okkur til að minna sérstak-
lega á það misrétti sem ríkir. Ekki bara misrétti á vinnumark-
aði, í launum eða titlum úti í samfélaginu, heldur það sem
viðgengst í skjóli velmegunarinnar. Inni á heimilunum undir
verndarvæng einkalífsins og úti á verslunarmarkaðnum til
að þóknast neyslunni.
Staða og virðing konunnar í íslensku þjóðfélagi er ekki
hennareinkamál. Það hvílir meiri ábyrgð ástörfum konunnar
nú við uppeldi og umönnun en við viljum af vita. Skólinn, fisk-
vinnslan, heilbrigðisstofnanirnar og heimilin eru ekki ein-
hver sérleyfi sem konur hafa öðlast. Þrátt fyrir þessar
augljósu staðreyndir breytast viðhorfin í þjóðfélaginu furðu
lítið. Það er enn sem fyrr litið á konuna sem viðhengi karls.
Ef körlum tekst ekki að breyta hugsunarhætti sjálfra sín, er
vitanlega ekki við neinu öðru að búast en að helmingaskipti
verði án hjálpar karlanna. Kvennaframboðin sýna hug kvenna
og margra karla til jafnréttisins. Það er ofureinföld
staðreynd.
SÝNUM AÐGÁT
Vetur konungur skrýðist enn sínu fegursta. Samgöngur eru
erfiðarog við erumdaglegaminnt áað við búum í stóru landi.
Það verður að minna okkur á að við verðum sömuleiðis að
læra að umgangast þetta land af þeirri tillitssemi og skiln-
ingi sem til er ætlast. Það er ekki ósjaldan sem kallaðar eru
út hjálparsveitirtil að leitatýndra. Allt of oft er lagt út áþetta
land í algjöra óvssu. Það verður að koma einhverri reglu á
ferðir manna um óbyggðir. Áttaviti hlýtur að teljast vera jafn-
mikilvægur ferðafélagi um óbyggðir eins og ökuskírteini í
Austurstræti.
ÖNNUR SJONARMID
Ekki eru frændur okkar á eitt sáttir i trúmálum.
PAFI heimsækir ísland með
pompi og prakt á sumri komanda á
ferð sinni um Norðurlönd. Ekki
hefur heyrst af mótmælum við
komu yfirmanns kaþólskra hingað.
En í Noregi blossa deilur, enda
trúarlíf á ýmsa vegu i því landi.
Bjarmi, sem er kristilegt tímarit
segir fráóeiningu frændaokkar. Til
stóð að halda samkirkjulega guðs-
þjónustu í tilefni heimsóknar páf-
ans, en ekki vilja allir vera með:
„Carl Fr. Wislöff, fyrrum
prófessor við Safnaðarháskólann í
Osló, hefur lengi rannsakað við-
horf lúthersku og kaþólsku kirkn-
anna til trúarinnar. Hann segir að
rómverks-kaþólska kirkjan hafi
ekki horfið frá einni einustu af
þeiin óbiblíulegu kennisetningum
sem knúðu fram siðbótina. Kirkjan
i Róm kennir ennþá að „kirkjan
sæki ekki öryggi sitt einvörðungu til
heilagrar ritningar" lieldur komi
erfikenning kirkjunnar einnig við
sögu; henni sé skylt að veita viðtöku
og lieiðra með jafnmikilli lotningu
og Bihlíuna. Enn ákallar kaþólska
kirkjan Maríu og dýrlingana og
kaþólskir prestar flytja daglega
messur fyrir iifandi og dauðum.
Altarissakramentið er bæði talið
vera gjöf sem trúaður maður þiggur
og jafnframt fórn sem borin er
fram fyrir Guð, segir Wislöff."
Meðal félaga sem ekki vilja vera
í hópnum sem fagnar páfa segir
Bjarmi vera fulltrúa kristniboðs
meðal Sama og Heimatrúboðsins.
Grunar okkur að fleiri muni heltast
úr lestinni. Trúardeilur virðast
halda Norðmönnum við efnið — en
varla andann?
FERÐASKSRIFSTOFUR
eru að ganga frá tilboðum um
flutninga á ferðamönnum til út-
landa. Orlofssjóður bandalags há-
skólamanna býður upp á innan-
landsferðir án skilyrða. Um út-
landsferð 26. maí í steluhús á
Frakklandi segir hins vegar í auglýs-
ingu:
„Þessi ferð kann að breytast
vegna deilu Flugleiða við stéttarfé-
lög um samningsrétt launafólks.“
Svo virðist sem deilan við Flug-
leiðir eigi eftir að draga dilk á eftir
sér. Líklegast sé t.d. að háskóla-
menn komist ekki úr landi. Heyrst
hefur þó úr herbúðum háskóla-
fólks að nær hefði verið að setja
fyrirvara um „að ferðin kynni að
breytast“ ef af verkfalli verði 6.
apríl. Eins og kunnugt er hafa fjöl-
mörg félög háskólamanna boðað
verkföll 6. apríl, ef félagsmenn fall-
ast á í atkvæðagreiðslu. Er hætt við
að pyngja verkfallsmanna verði
farin að léttast seint í mai, ef af
verkfalli verður.
BÚNAÐARÞINGSFULL-
TRUAR glíma við tilvistar-
vanda. Ágúst Gíslason sem Tíminn
titlar „loðdýrabónda" lét svo um
mælt á þinginu, sem staðið hefur
yfir á Sögu um hríð, að fulltrúar ný-
greina landbúnaðar ættu að leysa
hreppabúnaðarfélögin af hólmi.
Sem kunnugt er, eru yfir 200
hreppabúnaðarfélög í landinu. Var
upplýst á þinginu að „nokkuð
víða“ væru lítil tengsl búnaðarfé-
laga við fulltrúa á Búnaðarþingi.
EINN MEÐ
KAFFINU
Listaverkasalinn við lista-
manninn: „Hvað borgaröu fyrir-
sætunni á dag?“
Listamaðurinn: „Hún fær nú
ekki mikið á daginni"
DAGATAL
Bensín í blóðinu
Eg setti bensín á bílinn í gær. Ég
hef nú alltaf farið með bílinn á
ESSO, það er mitt merki. Konan
fer hins vegar alltaf með bílinn á
SHELL því það er hennar merki.
Þess vegna er ég farinn að setja
bensín á bílinn núorðið, því mér er
einhvern veginn illa við að sett sé
annað bensín á bílinn en mitt
merki. Þetta er erfitt að útskýra
og varla fyrir neinn að skilja nema
bíleigandann. En það er álíka til-
finning og að blanda saman vín-
tegundum. Maður drekkur sinn
drykk og þar með er málið útrætt.
Maður pantar sér ekki tvöfaldan
vískí og þvínæst skrjúdræver með
vodka og þriðja drykkinn gin og
greip. Þannig drekkur enginn
heilvita maður. það er einnig ein-
hver ónotaleg tilfinning að vita að
bílnum sínum — kærasta vini
mannsins eftir fertugt — með eitt-
hvað sull í maganum.
Nei, ég þarf ekkert að vera að út-
skýra það, ég er ESSO-maður.
Hef alltaf verið það.
Eg verð að viðurkenna dálítið áð-
ur en lengra er haldið. Það kom
auðvitað sem reiðarslag þegar ég
frétti fyrir nokkrum árum að allt
bensín á íslandi væri sama ben-
sínið. Bensínið kemur ekkert frá
þessum virtu olíufélögum í Ame-
ríku. Bensínið kemur allt frá Sov-
étríkjunum. og svo breytist það í
SHELL, ESSO og OLÍS. En í
raun ganga bílarnir okkar fyrir
kommúnistaeldsneyti.
Ég varð nú bara rúmliggjandi í
tvo daga þegar ég uppgötvaði
bensíngabbið. Ég hef alltaf verið
harður andstæðingur komm-
anna. Ég hef meðfædda fyrirlitn-
ingu á kommúnisma. Ég þarf
ekkert að útskýra það. Það er bara
þannig. Og ég er búinn að styðja
þessa komma áratugum saman án
þess að hafa hugmynd um það.
Búinn að dæla einhverjum
kommaóþverra ofan í ástina
mína, bílinn minn. Dyggur vinur-
inn hefur samt látið þennan við-
bjóð ofan í sig án þess að hósta.
Látið sig hafa það og brennt ben-
síninu með mjúkum gangi. En
hann vissi betur. Bíllinn minn
vissi að hann var ekki að njóta
bandarísks eldsneysis; ekki að
svolgra bragðgott bensín úr auð-
lindum Texas. Hann vissi að verið
var að prakka Sovétdrullu ofan í
hann. En hugrakkur bar hann
harm sinn í hljóði. Eins og allir
bílarnir á íslandi.
Eg hef nú samt haldið tryggð við
mitt merki. Maður á að halda sínu
striki í lífinu. Þó að ég viti í dag,
að allt sé þetta sama bensínið, þá
er merkið mitt.
En nú er eiginlega komið að
kjarnanum. Nú hefst grein mín í
raun. Ég er bara stundum smá-
tíma að koma mér að aðalpunkt-
inum. Ég var að lesa í Alþýðu-
blaðinu að Landsbankinn vilji
ekki styðja Óla í Olís lengur.
Bankinn veitir bara enga ábyrgð
fyrir olíunni frá Sovét eins og veitt
er bankatrygging fyrir hinum
olíuförmunum frá Sovét. Og svo
las ég í blaðinu að Alþýðubank-
inn, dvergurinn í bankamarkaðin-
um hafi hlaupið undir bagga með
OLÍS og veitt Olíufélaginu
bankaábyrgð í annað skipti svo
Óli megi halda áfram að dæla
sama bensíninu á bilana eins og
hin olíufélögin sem eru í harðri
samkeppni við OLÍS — með sama
bensínið.
Mér var nú bara hugsað sem
svo: Hvernig væri ef öll dagblöðin
væru alveg jafnstór og alveg eins,
með nákvæmlega sömu fréttirnar
og alveg sömu síðurnar, nema
blaðhausinn væri mismunandi?
Og svo væru blöðin í villtri sam-
keppni — ekki um innihald eða
efni — heldur um blaðhaus. Og
Landsbankinn tæki upp á því að
hætta lánum og fyrirgreiðslum til
eins blaðsins af því að ritstjórinn
færi í taugarnar á bankaráðinu og
bankastjóranum? Hvað myndi
ritstjórinn gera?
Hringja í Alþýðubankann.
PS til ritstjóra: Ég gleymdi að
segja í byrjun: Ég fór á OLÍS-stöð
í morgun með bílinn. Vinsamleg-
ast leiðréttið. Kær kveðja,