Alþýðublaðið - 08.03.1989, Qupperneq 4

4
Miövikudagur 8. mars 1989
I BIIÐBI VIKU
Jón Sigurðsson mðherra skrifar
Norðurlönd, Island og Evrópa
Sú spurning er ofarlega á baugi um þessar mundir,
hvernig samstarf Norðurlandanna ætti að þróast á næstu
árum i ijósi breytinga, sem eru að verða í Vestur-Evrópu.
Norræn samvinna er afar mikilvæg en hún getur ekki leng-
ur i sama mæii og áður snúist um málefni, sem eingöngu
snerta Norðurlöndin innbyrðis, heldur verður hún einnig
að þjóna hagsmunum Norðuriandanna i alþjóðlegu sam-
hengi.
Það er ánægjulegt að þetta við-
fangsefni hefur hvatningu til end-
urnýjunar í norrænu samstarfi. í
þessu sambandi vil ég sérstaklega
nefna tillögu ráðherranefndar-
innar um efnahagsáætlun Norð-
urlanda 1989-1992 ásamt skýrsl-
um hennar um Norðurlöndin og
Evrópu og skýrslu sérstakrar
nefndar um alþjóðamál, sem
starfað hefur á vegum Norður-
landaráðs.
Nýja norræna________________
efnahagsáætlunin
Hin nýja efnahagsáætlun hefur
að markmiði að auka samvinnu
Norðurlanda innbyrðis og jafn-
framt að laga þau að þeim breyt-
ingum sem eiga sér stað umhverfis
okkur. í áætluninni er m.a. lögð
áhersla á mikilvægi þess að fyrir-
tæki á Norðurlöndum njóti sam-
bærilegrar stöðu á fjármagns-
markaði og önnur vestur-evrópsk
fyrirtæki. Þetta þýðir að á næstu
árum verður að koma á auknu
frelsi varðandi fjármagnshreyf-
ingar milli ríkja.
íslenska ríkisstjórnin hefur ný-
lega ákveðið að endurskoða regl-
ur varðandi fjármagnshreyfingar
og viðskipti með fjármálaþjón-
ustu milli íslands og annarra
landa. Frjálsræði verður aukið í
áföngum, m.a. á grundvelli nor-
rænu efnahagsáætlunarinnar, að
teknu tilliti til íslenskra efnahags-
aðstæðna. Fyrsta skrefið hefur
þegar verið tekið, með auknu
frelsi varðandi skammtíma
greiðslufresti við innflutning á
vörum.
Friverslun með
fiskafurðir —
orkufrekur iðnaður
Tæplega 60°/o af innflutningi
íslendinga eru iðnaðar- og neyslu-
vörur frá EB-ríkjunum og stærst-
ur hluti útflutnings okkar þangað
eru fiskafurðir. Fyrir okkur er
augljós sanngirni að fríverslun í
Vestur-Evrópu nái einnig til fisk-
afurða, en svo er ekki nú. Því mið-
ur verður að segja að grannar
okkar á Norðurlöndum hafa
hingað til verið stærsti þröskuld-
urinn í því efni. Enn einu sinni
verðum við að leggja áherslu á
þýðingu þess fyrir okkur að fá
frjálsan aðgang að mörkuðum i
EFTA og EB fyrir mikilvægustu
útflutningsvörur okkar og til þess
þurfum við stuðning annarra
Norðurlandaríkja. Og þetta hlýt-
ur að vera forsenda þess, að við
getum tekið þátt í efnahagssam-
starfi Norðurlanda á jafnréttis-
grundvelli.
ísland hefur sérstöðu í Evrópu
að því leyti, að þar eru ónýttar
orkulindir vatnsafls og jarð-
varma. Við viljum beisla þær til
atvinnuuppbyggingar og höfum
áhuga á samstarfi við aðrar Norð-
urlandaþjóðir, sem búa við aðrar
aðstæður í orkumálum. Nú fara
fram athuganir og viðræður við
nokkur evrópsk fyrirtæki um
byggingu á nýju álveri á íslandi
ásamt tilheyrandi virkjunum.
Sænska fyrirtækið Gránges Al-
uminium kemur þar við sögu.
Norðurlönd og Evrópa
Norræn samvinna hefur aldrei
einskorðast við efnahagsmál og
hún á auðvitað ekki að gera það.
Nánari samvinna milli Norður-
landa og Evrópubandalagsins,
t.d. með einhvers konar tolla-
bandalagi milli EB og EFTA, má
ekki leiða til þess að við sláum af
kröfum okkar á mikilvægum
sviðum, t.d. varðandi umhverfis-
vernd, vinnuumhverfi og neyt-
endavernd. Fríverslun milli Vest-
ur-Evrópuríkja má aldrei standa í
vegi alþjóðlegrar fríverslunar.
Samræming í skattamálum milli
Norðurlanda og EB má heldur
ekki leiða til þess að við sláum af
þeini miklu kröfum, sem við ger-
um til samfélagsþjónustu. Við
verðum að slá skjaldborg um hina
norrænu þjóðfélagsgerð, sem á
rætur sínar í sameiginlegum
ntenningararfi okkar, lýðræðis-
hefð og umhyggju fyrir þeim sem
minna mega sín í lífsbaráttunni.
Um leið og við bætum skipulag
norrænnar samvinnu, m.a. í því
skyni að treysta samband okkar
Jón Sigurðsson.
við EB-ríkin, verðum við að setja
markið hátt á öðrum sviðum eins
og varðandi umhverfisvernd og
menningu. Samstarfsáætlanir um
umhverfisvernd og um aðgerðir til
þess að koma í veg fyrir mengun
sjávar, sem samþykktar voru í
Helsingör, voru góð bygjun á því
mikla átaki, sem þörf er á í um-
hverfismálum. Á því sviði eiga
Norðurlönd að láta mikið að sér
kveða á alþjóðavettvangi — til
þess höfum við góðar forsendur.
Lífríki jarðar hefur nógu lengi
mátt þola rányrkju og mengun frá
eitruðum úrgangsefnum. Norður-
landabúar eiga að sýna öðrum
jarðarbúum, hvernig athafnir
eiga að fylgja orðum í því skyni að
vernda umhverfi okkar vegna
framtíðar mannkyns.
Menningarsamvinna og
iþróttir___________________
Við verðum einnig að styrkja
samvinnu okkar í menningarmál-
um og gefa henni enn þá dýpri
merkingu meðal almennings. Ég
vil sérstaklega nefna samvinnu á
sviði íþrótta og í því sambandi
bendi ég á niðurstöðu skýrslu um
framtíðarhlutverk íþrótta í nor-
rænu samstarfi, sem byggð er á er-
indum er flutt voru á norrænni
íþróttaráðstefnu, er samstarfs-
nefnd norrænna íþróttasam-
banda gekkst fyrir í Bosöm í Sví-
þjóð 13rl5. júní í fyrra. Það verð-
ur að veita meiri fjármunum til
samvinnu Norðurlanda á sviði
íþrótta og styðja við hana á allan
annan hátt. Þetta þýðir einnig að
Norðurlöndin verða að auka sam-
vinnu sína um íþróttamál á al-
þjóðavettvangi, ekki síst til að
styðja íþróttaiðkun æskufólks og
fatlaðra.
Samvinna Norðurlanda stend-
ur nú frammi fyrir krefjandi verk-
efnum á sviði alþjóðlegra efna-
hagsmála. Ráðherranefndin und-
irbýr nú starfsáætlun um það
hvernig leysa skuli þessi mikil-
vægu verk af hendi en — hversu
mikilvæg sem þau eru — megum
við aldrei missa sjónar á þeim
grundvallargildum, sem samstarf
okkar Norðurlandabúa byggist á.
(Greinin byggist aö hluta á ræðu sem Jón Sig-
urðsson viðskipta- og iðnaðarráðherra hélt i al-
mennum umræðum á þingi Norðurlandaráðs, 27.
febrúar 1989.)
„Fyrir okkur er augljós sanngirni að fríverslun i Vestur-Evrópu nái einnig til fiskafurða, en svo er nú ekki.
Því miður verður að segja að grannar okkar á Norðurlöndum hafa hingað til verið stærsti þröskuldurinn í því
efni. Enn einu sinni verðum við að ieggja áherslu á þýðingu þess að fá frjálsan aðgang að mörkuðum EFTA
og EB fyrir mikilvægustu útflutningsvörur okkar og til þess þurfum við stuðning annarra Norðurlanda. Og
þetta hlýtur að vera forsenda þess, að við getum tekið þátt í efnahagssamstarfi Norðurlanda á jafnréttis-
grundvelli," segir Jón Sigurðsson ráðherra m.a. í grein sinni.
FRÉTTIR
Hagstofnun landbúnaðarins
Ætlað að kenna bændum bókhald
Þingflokkar rikisstjórnarinnar hafa til umfjöllunnar
frumvarp um Hagstofnun Landbúnaðarins. Frumvarpið
hefur þegar mætt töluverðri andstöðu einstakra þing-
manna og þykir sýnt að það njóti m.a. ekki stuðnings Al-
þýðuflokksins. A Búnaðarþingi á dögunum sagði
Steingrímur J. Sigfússon landbúnaðarráðherra að Hag-
stofnunin væri mikið þarfaþing fyrir bændur. Hagstofnun
er m.a. ætlað að kenna bændum að halda bókhald og hafa
yfirumsjón með gerð og þróun bókhaldsforrita fyrir bók-
haldsstofur bænda.
Hagstofnun landbúnaðarins
yrði ríkisstofnun undir yfirstjórn
landbúnaðarráðherra. Aðsetur
yrði á Hvanneyri í Andakílshreppi
og yrði reksturinn í tengslum við
Búvísindadeild Bændaskólans á
Hvanneýri. Kostnaður yrði
greiddur úr ríkissjóði af sértekj-
um, sem stofnuninni væri heimilt
að afla með því að taka að sér sér-
stök verkefni fyrir stofnanir, fé-
lagasamtök og einstaklinga.
llpplýsingamiðlun__________
í landbúnaði
Þessari nýju landbúnaðar-
stofnun er ætlað að vinna heildar-
upplýsingar um afkomu
landbúnaðarins, afkomu bænda í
einstökum landshlutum og af-
komu einstakra búgreina fyrir
hvert ár og taka saman yfirlit um
þróun þessara mála. Upplýsingar
á að vinna úr niðurstöðum bú -
reikninga sem berast frá bókhalds-
stofum bærida svo og öðruni
þeim gögnum sem nauðsynleg
þykja og tiltæk eru.
Stofnuninni er ætlað að vinna
nauðsynlegar upplýsingar vegna
verðlagningar búvara, hagsýslu-
gerðar og annars sem þurfa þykir.
Yfirumsjón með hagrannsóknum
í landbúnaði í samvinnu og sam-
starfi við stofnanir sem annast
sambærilegar rannsóknir. Þá er
stofnuninni ætlað að hafa frum-
kvæði um áætlanagerð við bú -
rekstur, útgáfustarf og hagrænar
leiðbeiningar til bænda í sam-
vinnu við leiðbeiningaþjónustu
bændasamtakanna og aðra þá að-
ila sem sinna fræslu um
landbúnað.
Bændum kennt bókhald
Þá er stofnuninni ætlað það
merkilega hlutverk að stuðla að
því að bændur færi bókhald fyrir
bú sín, m.a. með skipulagðri
fræðslustarfsemi meðal bænda
um gagnsemi bókhalds og útgáfu
leiðbeininga um bókhald og
skattskil. 1 þessu sambandi er
stofnuninni m.a. æltað að hafa
yfirumsjón með gerð og þróun
bókhaldsforrita fyrir bókhalds-
stofur bænda svo og forrita fyrir
áætlanagerð í búrekstri í sam-
vinnu við bændasamtökin.
Að endingu er gert ráð fyrir að
Hagstofnun hafi samstarf við
Bændaskólann um kennslu í
landbúnaðarhagfræði.
Söfnunarstöð hagtalna
Búnaðarþing og aðalfundur
Stéttarsamband bænda hafa á
undanförnum árum samþykkt
ályktanir um nauðsyn þess að
koma á fót Hagstofnun landbún-
aðarins, þar sem á einni hendi
væru hagtölur landbúnaðarins og
þar sem úrvinnsla gagnanna færi
fram. Á Búnaðarþingi í síðustu
viku lýsti Steingrímur J. Sigfús-
son því yfir að hann beitti sér fyrir
að draumurinn yrði að veruleika.
Markmið bændasamtakanna
með því að hvetja til stofnunar
Hagstofnunar landbúnaðarins
hefur verið að stuðla að samræm-
ingu á öflun upplýsinga, ásamt
því að leggja meiri áherslu á úr-
vinnslu og túlkun þeirra. Bent er á
að ríkisvaldið fjármagni nú þegar
ýmsa þætti, sem ætlað er að Hag-
stofnun sinni. Með nýju stofnun-
inni yrði fært á einn stað, t.d. ýmis
þau verkefni sem unnin eru hjá
Búnaðarfélagi íslands, Búreikni-
stofu landbúnaðarins, Fram-
leiðsluráði, Hagstofu og
Þjóðhagsstofnun. Samræmingin
er því hið mesta þjóðþrifamál, að
mati bændasamtakanna.