Tíminn - 05.01.1968, Qupperneq 9

"T' K r ,r | í^p m
6 I 5Ö'Ö I 8% i\i
9
F^STUDAGTJR 5. janáar 1968.
Utgefandi: FljtAMSOKNARFLOKKURINN
Framkvíemdast.ión Krtstián Benediktsson Kitstiórai Þorannr
Þórarinsson <ábi Andrés Kristiansson lón Helaason oe Indnði
G Þorsteinsson Fulltrúr ritstjórnar fómas Karlsson Aug
lýsingastjóri: Steingrimui Gislason tíitsti skrifstofut < Gddu
búsinu. símar 18300- 18305 Skrifsofur Bankastræti 7 A1
greiðslusimi: 12323 Auglýsingasimi 19523 Aðrai skrifstofur
sími 18300. Áslkriftargjald kr 120.00 á mán. Innanlands — í
lausasölu kr. 7.00 eint. — Prentsmiðjan EDDA ti 1
Rétta stefnan
í áramótagrein Eysteins Jónssonar, formanns Fram
sóknarflokksins, var sýnt fram a með glöggum rökum,
hvemig stjórnarstefnan hefði leitt til glundroða og
ófamaðar í efnahagsmálum þjoðarinnar. Jafnframt rifj-
aði hann upp meginkjarna þeirrar stefnu, sem Fram-
sóknarmenn hafa beitt sér fyrir. Eysteinn sagði m.a.:
„Meginkjarni þessarar stefnu er samstarf ríkisvalds,
eihkaframtaks, félagsframtaks og launþegasamtaka um
atvinnu og kjaramálin. Samstarfshópar þessara aðila
kryfji sameiginlega og með varaniegu samstarfi til mergj-
ar málefni hverrar starfsgreinar og samstilli kraftana
til þess að vinna að þeim. Á þessu samstarfi verði byggð-
ur áætlunarbúskapur og í því sambandi svæðaáætlanir,
sem era annað og meira en nafnið tómt og miða að því
að efla jafnvægi í byggð landsins. Tekin verði upp stjórn
á fjárfestingunni og því komið tram fyrir, sem þýðingar-
mest er fyrir atvinnulífið og nauðsynlegustu þjónustu-
framkvæmdum svo sem íbúðum. skólum, spítölum, veg-
um, höfnum o.s.frv., f stað þess stjórnleysis og þeirrar
botnlausu sóunar, sem nú ríkir.
Snúið verði alveg við blaðinu í lánamálum og tekið
atvinnugrein njóti sín sem bezt: vélar tæki, hagræðing,
markaðir, rannsóknir, skipulag, rekstrarfé, stofnlán, sam-
göngur o.s-frv, Síðan verði ríkisvaldi og bankavaldi beitt
í samstarfi við einkaframtak og félagsframtak til þess
að koma því í framkvæmd, sem þýðingarmest er, svo
að sem beztur árangur náist í framleiðslu og þjónustu
í hverri grein.
Snúið verði alveg við blaðinu í lánamálum og tekið
hæfilegt tillit til þess, hversu rmkið peningamagn þarf
að vera í umferð til þess að atvmnufyrirtækin hafi lífs-
nauðsynlegt rekstrarfé í stað þess að herða að lána-
starfsemi eftir formúlum, gevðum aí handahófi, sem
banna mönnum nálega allar bjargir í atvinnurekstrinum.
Endurskoða verður allt skatta- og tollakerfið með það
*yrir augum að létta álögur á atvmnulífinu og yfirgefa
í því sambandi ofsköttunarsceínuna, sem átt hefur að
vinna gegn verðbólgu, en orðið tiecur atvinnulífinu fjötur
um fót og átt drjúgan þátt í að skapa þá ömurlegu sjálf-
heldu, sem atvinnu- og kjaramáhn eru komin í. En í þessa
stefnu heldur ríkisstjórnin sl’ku dauðahaldi, að hún
stórhækkar nú skatta á fasteignum o.fl.. þótt ríkissjóður
fái mörg hundruð milljóna króna tekjuauka umfram
útgjaldaauka af gengislækkumnni“.
Þetta er í stuttu máli sú efnatiagsstefna. sem Fram-
sóknarflokkurinn hefur beitt sér fyrir. Þetta er svipuð
stefna og fylgt hefur verið í flestuœ nágrannalöndum
okkar. En ríkisstjórnin lokar augunum fyrir því. Hún
heldur dauðahaldi í glundroða > fjárfestingarmálum,
lánsfjárhöft og ofsköttun.
Ohæfur ræðismaður
Það hefur að vonum vakið mikla furðu, að ríkis-
stjórnin hefur nýlega skipað i ræðismannsstöðu í Suður-
Afríku íslenzkan mann sem sam'i» cæmt viðtali, er nýlega
birtist í Vísi, ber íslandi og tsiendingum hina ömur-
legustu sögu. Sennilega hefur þetta viðtal farið framhjá
ríkisstjóminni. En hvort sem pvi er til að dreifa eða
ekki, er það sjálfsögð krafa. að ræðismannsumboðið
verði tekið af umræddum manni. enda satt að segja næsta
lítil þörf fyrir íslenzkan ræðismann t Suður-Afríku.
Geri ríkisstjórnin þetta ekki. er framkoma hennar
í þessu máii orðin algert hneyksli.
Þórannn Þórari-nsson:
„ÞID ERUÐ HRESNT EKKERT
BETRIEN BJARNIVAR 1958“
Ég hitti nýlega á götu kunn-
mgja minn úr Sjálfstæðis-
flokknum. Hann hefux nokkurn
atvinnuiekstur með höndum, og
oarst tal'ð að efnahagsmálum og
horfum í þeim efnum. Hann
virtist ekki sérlega bjartsýnn
eftir all? „viðreisnina“ og allt
góðærið. Talið barst m.a. að
kaupgjaldsmálum, og tók hann
að ásaka Framsóknarflokkinn í
þe.m einum. Orð hans féllu eitt
hvað á þá leið, að flokkar létu
það ráða alltof miklu um gerðir
si’.iar, hvort þeir væru í stjórn
eða stiörnarandstöðu. Til frek-
ari áherzlu sagði hann: Þið eruð
hreinl ekkert betri en Bjarni
var sumarið 1958.
I liiefni af þessu þykir mér
reit að rifja upp söguna frá
1955. Eins og menn vafalaust
muna, tor ríkisstjórn Framsókn
arflokksins Alþýðubandalagsins
og Alþýðuflokksins (vinstri
s: ornn, síðari) þá með völd, en
Sjáifstæðisflokkurinn var í
stjórnai andstöðu.
Ffnahagslögin T95R
Það var ljóst vorið 1958, að
óm; akvæmilegt var að grípa til
mejihattar efnahagsaðgerða, ef
a • innulifið átti ekki að stöðv-
ast. Árin á undan höfðu verið
óhagstæð útflutningsframleiðsl-
B u.ini og hafði því orðið að grípa
til útflutningsuppbóta í sívax-
andi mæli. Tekna var aðallega
at'Iað með háum tollum á minna
nauðsynlegar vörur. Þegar það
oæilis* við. að árið 1957 var enn
ó.iagstæðara en hin fyrri, varð
eicki kornizl hjá því að gera
nýjar ráðstafanir tii hjálpar út-
flu .ningsframleiðslunni. Fram-
sóknaimenr. töldu málum svo al-
variega komið. að ekki yrði kom
izt hjá gengisfellingu, en vegna
afstööu samstarfsflokkanna var
heidui valin óbein gengisfelling.
þ.c. að iagt var á 30—55% yfir
færslugjald á nær allan seldan
gjaldejrr: Þetta fé var notað til
útílutningsuppbóta. Þótt í staðinn
væru felldár niður nokkrir eldri
innflutningstollar, leiddi þetta
að sjáiifögðu til verulegra verð
næickana. Ti3 að koma í veg
fyrn k;,araskerðingu, var sú leið
farin að hækka strax allt kaup
am 5% en fella niður auknar
vísilölubætur. nema verðlhækk-
un.n vrði meiri en 5% (9
visitöiustig. en vísitalan var þá
19' síig.. Það skyldi strax greitt
sem yrð* umfram þessa 5% verð
nækkun f reynd þýddi þetta, að
menr urðu ekki fyrir neinni
skerðmgu á vísitölubótunum,
naidui fengu þær greiddar fyrr
en ena
Lög um framangreindar efna-
nagsráðftafanir voru sett í mai
1958 Auk Sjálfstæðismanna
greiddt atkvæði gegn þeim
Elnai Oigeirsson í neðri deild
og Egger’ Þorsteinsson i efri
deild. Sást á því. að Sjálfstæðis
flokkurmn átti stuðningsmenn
i iveimui stjórnarflokkunum.
Vprl'fmannaWaSi?!
Sira> eftir að eínahagslögin
v.jru seil ■ mai 1958, hóf Sjálf-
c‘æðisíiokkurinn mikla baráttu
gegn þeim undiT forustu þáver-
andi aðalritstjóra Morgunblaðs-
I ms ð.iaina Benediktssonar. Bar
átta þessi fólst fyrst og fremst
í þvi að fá verkalýðsfélögin til
að knýja fram grunnkaupshækk
an, ti' viðbótar vísitöluuppbót-
uium. Fyrst var aðalsókninni
Demt að Dagsbrún og reynt að
ta hana til að ríða á vaðið. Svo
hart var þetta sótt, að þegar
Dagsbrún hélt félagsfund 19.
júni. gaf Sjálfstæðisflokkurinn
út sérslakt blað, Verkamanna-
blaðið, i nafni lýðræðissinnaðra
vaikamanna. Þar sagði m.a.:
.Dagsbrúnarstj'órnin virðist
vera þeirrar skoðunar, að fresta
ólÞun aðgerðum í kaup. og kjara
malum verkamanna. Verkamenn
eru hins vegar þeirrar skoðunar
að eí eitthvað á að gera á þessu
ári til þess að vega upp á móti
rýrnandi kaupmætti launa þeirra
bá beri að gera það nú þegar,
en ekk' í haust eða fyrri hluta
veirai. bví reynslan er sú, að
haustið og tíminn fram að ára-
mátum hefur ávallt reynst versti
tí.iiinn ti’ þess að knýja fr'am
eudurbatur á samningum".
ó Dagsbrúnarfundinum var
svo fluttur samskonar boðskap-
ur af hálfu þeirra Sjálfstæðis-
manna og Alþýðuflokksmanna,
er oar iétu heyra til sín.
Grunnkaupshækkanir
Srnúðar fram
Þráti fyrir þessar og aðrar
ögranir tókst ekki að fá Dags-
brún tii að gera verkfall. Sjálf-
■> æðisuokkurinn sneri sér þá að
Oðcm verkalýðsfélögum, sem
nanr >-eði yfir, ásamt hægri
krötum Rafvirkjafélagið og Sjó
.nannaféiag Reykjavíkur voru
láítn hefja verkföll i lok júní-
mauaðar Þá var einnig leitað
liðvcizlu Einars Olgeirssonar, en
nann hafði veruleg ítök i félög-
um lárniðnaðarmanna. Félög
iárniðnaðarmanna hófu einnig
vex'kiali um þessi mánaðamót..
Þessum verkföllum lauk svo, að
knúin iar fram 6—7% kaup-
nækkur til viðbótar þeirri 5%
sauphækkun, er fólst í efnahags
íögunum í júlímánuði fékk
tðja einnig verulega kauphækk-
an. Dagsbrún fér sér hins vegar
gætilega og vék Mbl. hvað eftir
annað að því f Mbl. 8. ágúst
ou-tisl tii dæmis gremjufullur
leiðari er bar fyrirsögnina:
S.ttxiaieikurinn með Dagsbrún.
Þu- var stjórn Dagsbrúnar afel'.d
fyrir aó hafa ekki látið til skar-
ar jkiíáa Viðræður voru þó hafn
ar mul Dagsbrúnar og atvinnu-
rðicenda og lauk þeim með sam
xoniutag um miðjan september
Samkvæmt þvi hækkaði kaup
Dagsbrunarmanna um 9%, tii við
oo.ai þeim 5%, sem fólust í efna
aagslöpunum í kjölfar þessara
camninga fór svo hliðstæð kaup
aæekur um land allt. Geta má
oess. að þetta mun eina verulega
írunnkaupshækkunin. sem at-.'
/■anurcKendur hafa veitt Dags-
Oxtm. an verkfalls Sjálfstæðis
fljÁkurinn sá um, að atvinnurek
e.iouf orugðust nú betur við en
endranæi
Að samningum lokum, hóf
x\fLu. vamt mikil skrif um, að
o'i.ð væi’i að leggja alltof bung
ar byröar á atvinnuvegina með
ae.tsurr kauphækkunum!
VitnisburSur Einars
f i amangreindar grunnkaups-
næKkanir leiddu til þess, að
efnahagslögin frá vorinu 1953.
misstu marks og nýir erfiðleikar
íeiddu til falls vinstri stjórnar-
innar. Eitt fyrsta verk þeirra
floKka, sem þá tóku saman hönO'
um, Sjalfstæðisflokksins og Al-
þýðufl., var að lækka allt grunn
kaup um 6% í ársbyrju 1959.
í þingræðu, sem Einar Olgeirs
son héui 15. desember 1960, rifj-
að' nann upp samstarfið frá
ju.nrinu 1958 og sagði m.a..
„Ég átti einu sinni dálítið
saman við Sjálfstæðisflokkinn
að sæida þetta sumar (sumarið
1958). . . • Sjálfstæðisflokkurinn
studdi almennar launakröfur,
sem aimenningur var með þá,
og virtist ekki sjá nein vand-
kvæði á, að ríkisstjórnin og
pjoðarbuið gæti vel borið
'aunatcröfurnar, og mér þótti
mjcg vænt um, að Sjálfstæðis-
flokkurinn væri þessarar sömu
sk.jðunar, og ég vona, að það
hafi ekki verið nein hræsni hjá
ájálfstæðisflokknum. Ég vona,
að hann hafi ekki verið að
stuðla neitt að þvi að setja þjóð
arbuið á höfuðið, og ég vona,
að pei) menn úr Alþýðuflokkn-
um. sem stóðu þá með því, að
laimahækkanir væru mjög nauð
synlegar hafi verið þeirrar skoð
unar ,að þjóðarbúið bæri þetta
vei“
Bjarir Benediktsson lét höfuð
ið síga ir.eðan Einar lýsti þannig
samstarfi þeirra sumarið 1958.
1.1. * pögninni játaði hann, að
oað \ u rétt, sem Einar sagði.
T ✓ennt ólíkt
Þá er að víkja að lokum að
pean aourði kunningja míns úr
Sjá.fstæðisflokknum, að Fram
sóknarílokkurinn hafi breytilega
aísiöðu i kaupgjaldsmálum eftir
þvi. hvort hann er í ríkisstjóm
eða utan. og hann minni að því
.eyti á framkomu Bjarna Bene-
diktssonar sumarið 1958.
Þessu er síður en svo þannig
i'arið. Fiamsóknarflokkurinn hef
ur dag, þegar hann er í stjórn
arandstöðu, nákvæmlega sama
viðhoríið og hann hafði sem
stjórnarfiokkur vorið 1958, þeg
ar efnahagsráðstafanirnar voru
gerðar þá. Hann beitt sér þá
fyrn því, að launþegar fengu
t'uliar vísitölubætur, en grunn-
a.aapshækkanir taldi hann ekki
tímabærar að sinni. í dag beitir
úann sei fyrir því, að launþegar
fái íullar vísitölubætur, en hann
hcfur exki hvatt og hvetur ekki
til að "erkalýðshreyfingin hefji
oarattu fyrir grunnkaupshækkun
um að sinni.
Bjam Benediktsson taldi, þeg
ar hapr. var í stjórnarandstöðu
sumarií 1958 að launþegar ættu
eicki aðeins að fá fullar dýrtíðar
oætur heldur einnig verulega
gríiurköupshækltun. Nú þegar
nann e. i ríkisstjórn undir svip
aðum kringumstæðum, telur
nann a. iaunþegar eigi hvorki að
fa dý’tlðarbætur eða grunn-
•caupshækkun,
AfstaÓE Framsóknarflokksins
andír oáðum þessum kringum-
sCæðuir markast af ábyrgðartil-
finnmgu og sanngirni. Afstaða
Bjama var ábyrgðarlaus 1958.
»n er ósanngjörn nú.