Tíminn - 28.01.1968, Blaðsíða 8

Tíminn - 28.01.1968, Blaðsíða 8
Mynd fcessi birtist síðastl. þriðjudag í sænska blaðinu Dagens Nyheter. Hringurinn á myndinni sýnir leið þá, sem blaðið telur að Bandaríkjamenn láti flugvélar með kjarnorkuvopn fljúga að staðaldri. M$nn og málefni 8 r Ognaratburður á Grænlandi Tíminn vakti athygli á því í forustugrein síðastl. miðviku- dag, að þau táðindi hlytu að vekja mikinn áhugnað, að amerísk sprengjuþota með kjamorkuvopn hefur farizt á Grænlandi. Að vísu er því yfir- lýst, að þessum vopnum fylgi ekki sprengju- og geislunar- hætta. Vonandi reyndist þetta rétt, en aldrei er að vita, hvort sá öryggisbúnaður, sem hér um ræðir, reynist nógu traustur. En þessi atburður er óhugn anlegur af öðrum ástæðum. Danska stjórnin hefur marg- sinnis tekið fram, að hún leyfi ekki, að flogið sé með kjarn- orkuvopn yfir danskt yfirráða- svæði. Þetta vita Bandaríkja- menn vel. Samt gerist atburð- ur eins og þessi. í framhaldi af þessu varp- aði Timinn fram þeirri spum- ingu, hvernig væri ástatt með ísland í þessum efnum. Þar er þannig ástatt, að ríkisstjóm- n hefur lýst yfir því, að hún leyfi ekki staðsetningu kjarn- orkuvopna hér á landi. En ekki er kunnugt um, að hún hafi líkt og Danir bannað flugvélum með kjarnorkuvopnum að fljúga yfir landið og að lenda á því. Það er hins vegar alveg óhjákvæmilegt eftir það, sem nú hef ur gerzt. Hættuleg nauðlending í umræðum, sem urðu á Al- þingi í tilefni af fyrirspurn frá Magnúsi Kjartanssyni, gaf utanríkisráðherra yfirlýsingu, sem skilja mátti á þá leið, að ríkisstjórnin myndi árétta það við viðkomandi ríki, að flug- vélum með kjarnorkuvopn væri ekki leyfilegt að fljúga yfir landið og lenda á því. Mbl. hefur síðan tekið fast í þann streng. Það segir í forustugrein á föstudaginn: „Sá atburður að bandarísk sprengjuþota með kjarnorku- sprengjur innanborðs hrapaði í nauðlendingu á Grænlandi hefur vakið óhug meðal manna hér á landi og á hinum Norð- urlöndunum. Það hefur lengi verið vitað, að slíkar þotur með þessi ógnarvopn eru stöð- ugt á flugi allan sólarhringinn allan ársins hring og einstaka sinnum hafa slíkar þotur hrap að, þótt enn hafi ekki orðið kjarnorkusprenging af þeim sökum. Gagnvart okkur íslend- ingum liggja fyrir skýrar yfir- lýsingar Bandaríkjamanna um, að engin kjarnorkuvopn séu höfð um hönd hér á landi og er í sjálfu sér engin ástæða til að draga í efa að svo sé. Hins vegar vekur atburðirtúnn á Græn landi óhug manna hér og leið- ir hugann að því, hvað gerast mundi ef slík sprengjuþota nauðlenti hér á landi. Til slíks má ekki koma og við þurfum að fá tryggingu fyrir því, að slík hernaðartæki komi ekki nálægt okkar ströndum“. Þannig virðist alger sam- staða allra flokka og blaða um þetta mál og er það vel. Kátir ráðherrar Eins og menn muna, taldi ríkisstjórnin í haust, þegar þing kom saman og lagði til- lögur í efnahagsmálum fyrir þingið, að alls óvíst væri, hvort nauðsynlegt væri að gera eitt- hvað fyrir atvinnuvegina. Það væri verið að skoða þessi mál. Svo þegar Wilson lækkaði pund ið, var beðið i heila viku, með- an verið var að skoða málefni útflutningsatvinnuveganna enn betur. Síðan kom gengisfelling- in. Krónan var lækkuð um 25%, þar af 5% vegna falls pundsins og 20% vegna útflutn- ingsatvinnuveganna. Af framhaldsráðstöfunum rík isstjórnarinnar eftir gengisfell- inguna var ekki annað að sjá en að hún teldi gengislækkun- ina ríflega fyrir útflutningsat- vinnuvegina og tryggja þeim hagstæðan rekstur. Gengishagn aðurinn var tekinn af útgerðar mönnum og sjómönnum og lagð ur i opinbera sjóði (Fiskveiða- sjóð o. fl.). Allar útflutnings- uppbætur til útgerðarinnar, sem voru fyrir í fjárlögunum, voru felldar niður. Til viðbót- ar var mönnum heitið 250— 300 millj. kr. tollalækkun, mið- að við óbreytta tollstiga, svo að gengislækkunin yrði neyt- endum ekki eins þungbær og ella. Áður en Wilson felldi purnþ ið, voru ráðherramir heldur niðurlútir. Þeir voru hins veg- ar hinir kátustu, þegar þingið fékk jólafríið. Það var búið að margreikna út, að nú væri allt í lagi. Eftir áramótin myndi útgerðin hefjast af nýjum þrótti. „Fullkomnasta ®ensíislækkunin“ Það mátti skilja á þessu og fleiru, að ríkisstjórnin taldi sig hafa undirbúið gengislækkun- ina mjög vel. Hún hefði verið ákveðin eftir vandlega yfirveg un og skoðun á aðstöðu útflutn ingsatvinnuveganna. Það heyrð ist haft eftir reiknimeisturum ríkisstjórnarinnar, að þessi gengisfelling væri hin „full- komnasta“, sem gerð hafi ver- ið á íslandi. Áður hefðu menn svó að segja fellt gengið á kné sér með fá og ófullkomin gögn í höndum um ástand atvinnu- veganna, en nú hefðu verið fyrir hendi vönduð könnun og skýrslur um alla þá þætti máls- ins, sem máli skiptu. Það var þvi ekki nema von, að menn þættust þess vissir, að gengislækkunin myndi fryggja áframhaldandl snurðu- lausan rekstur útflutningsat- vinnuveganna og vertíð myndi byrja af fullum k'rafti strax um áramótin, hvað sem öðrum áhrifum gengislækkunar liði. Þessi mikla fórn myndi þó allténd tryggja, að ekki yrðu tafir á mikilvægasta þættinum í öflun þjóðar- og gjaldeyris- tekna. Það hlyti þó að niega treysta því, að ríkisstjórnin hefði vitað gerla um áhrif geng islækkunarinnar á atvinnuveg- ina eftir hina miklu skoðun á afkomu þeirra og þeirrar tafar, sem varð á ákvörðun gengis- lækkunarprósentunnar. Uppbætur í kjölfar gengislækkunar Þegar þingið kom saman eft- ir áramótin, var gleðisvipurinn horfinn af ráðherrunum. Þeir voru ekki sömu kátu menn- irnir og þegar Wilson felldi pundið. Allir hinir „vönduðu“ útreikningar höfðu brugðizt. Það kostaði lengri og meiri þrautir en nokkru sinni fyrr að ákveða fiskverðið til útgerð arinnar og voru bátarnir bundn ir á meðan. Loksins var það ákveðið af einum manni, en útgerðin féllst ekki á það, nema hún fengi miklar uppbæt ur til viðbótar. Þá var eftir að ákveða fiskverðið til frystihús- anna og því er ekki lokið enn, þegar þetta er ritað. Frystihús- in eru stöðvuð á meðan og hef ur þannig sama og engin út- gerð átt sér stað allan janúar, fyrst vegna stöðvunar bátanna og síðan vegna stöðvunar frysti húsanna. Hvernig sem samn- ingum frystihúsánna og ríkis- stjórnarinnar lyktar, er það vitað, að meginútkoman verð- ur, að þau munu fá stórfelldar nýjar uppbætur. Þannig er sýnilegt, að stór- fellt uppbótakerfi mun fylgja strax í kjölfar gengisfellingar- innar til aðstoðar útgerð og fiskiðnaði. Það hefur aldrei skeð fyrr, að uppbótakerfi sé eins konar fylgifrumvarp geng islækkunar, því að gengislækk- anir eru gerðar til að gera upp- bætur og styrki til útflutnings- atvinnuveganna óþarfa. Jafn- framt þessu virðist allt benda til þess, að loforðið um 250 milljón króna tollalækkunina, til að draga úr kjaraskerðingu almennings vegna áhrifa geng- islækkunarinnar, verði svikið að verulegu eða öllu leyti. Úti á þekju Af aðgerðum og yfirlýsingum lúkisstjórnarinnar frá því þing kom saman í haust að dæma er ekki unnt að draga aðra ályktun, þegar á málið er litið i heild, en að ráðherramir hafi ekki haft hugmynd um megin- þætti efnahags- og atvinnulífs þjóðarinnar eftir að hafa hald- ið stjórnartaumum i sínum höndum i samfleytt átta ár! Enn ömurlegri verður myndin, ef við er bætt yfirlýsingum og úttekt ráðherranna á þjóðarbú- inu fyrir kosningarnar, þar sem þeir sogðu, að atvinnuveg- irnir stæðu á traustum viðreisn argrundvelli og unnt væri að tryggja blómlegan rekstur þeirra og óskert kjör launþega, þrátt fyrir það þótt nokkuð blési á inóti varðandi útflutn- ingsverðlag. Ríkisstjórnin rúin h'austi Ríkisstjórn, sem verður upp- vis að slíkum býsnum i blindni og ráðleysisfálmi, hefur rúið SUNNUDAGUR 28. janúar 1968. sig öllu trausti. Slík ríkisstjórn getur hvorki haft traust þorra atvinnurekenda eða launþega. Og ríkisstjórn, sem ekki hefur traust, getur aldrei leyst þau vandamál, sem við er að glíma, viðhiitandi. Úr þessu verður spurningin aðeins þessi: Hve- nær kemur fjórða gengisfell- ing þessarar ríkisstjórnar? Eðlilegra væri að vísu að spyrja: Hvenær segir þessi ráð- leysisstjóm af sér? En menn eru hættir að spyrja svo, því að ekkert er ljósara en það, að ráðherrar þessarar stjórnar hafa það sem númer eitt að sitja í ráðherrastólunum, hvaS sem tautar. Að leysa vandamál þjóðarinnar viðhlítandi kemur númer tvö hjá þeim herrum og skiptir ekki svo miklu máli, ef atriði númer eitt er fulltryggt. „Nærverkefna- lausar“ Stjórnarblöðin keppast við að lýsa því, hve vel sé búið að skipasmíðastöðvunum. Málm- og skipasmiðir hafa aðra sögu að segja. í ályktun, sem Málm- og skipasmíðasamband íslands sendi blöðunum fyrir fáum dögum, segir svo: „Á undanförnum árum hef- ur meginhluti þeirra fiskiskipa sem bætzt hafa í skipastól lands ins, verið smíðuð erlendis. Nú eru sjö stálskipasmíða- stöðvar starfandi viðs vegar um landið. Árleg afkastageta stöðv anna mun vera 2300—2500 rúm lesta skipastóll. Um 500 manns gætu haft fulia atvinnu hýá þessum stálskipasmíðastöðvum. Stálskipasmíðastöðvar þessar hafa verið nær verkefnalausar miánuðum saman, og eru sum- ar þeirra þegar að stöðvast vegna verkefnaskorts. Jafn- framt skortir tréskipasmíða- stöðvar tilfinnanlega verkefni". Áreiðanlega eru skipasmiðim ir dómbærari og vita meira um þétta mál en ritstjórar stjórn- arblaðanna. Mörg hundruð atvinnuleysingjar Skráning atvinnulausra manna hefur farið fram víða um land undanfarna daga. Fullnaðartölur liggja enn ekki fyrir, en þó er vist, að mörg hundruð manna hafa verið skráðir atvinnulausir. Atvinnu- leysi er nú almennara en það hefur verið um langt skeið. Og því miður bendir flest til þess, að það sé ekki tímabundið, heldur muni halda áfram að aukast, nema alveg sérstakar ráðstafanir verði gerðar til að efla atvinnuvegina og auka at- vinnulífið. Svo ömurlega er hér ástatt eftir mesta og lengsta góðæri, sem þjóðin hefur notið. Sú stjórn, sem þannig hefur haldið á málum, veldur ber- sýnilega ekki vandanum. Svona er komið vegna þess, að hún hefur ýmist haft enga stefnu eða ranga stefnu. Það er vax- andi krafa í öllum stéttum og um allt land, að þessi stjórn segi af sér og reynt verðj að bjarga því sem bjargað verður.

x

Tíminn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Tíminn
https://timarit.is/publication/50

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.