Alþýðublaðið - 13.06.1990, Blaðsíða 5

Miðvikudagur 13. júní 1990
TÓNUST
5
gíbó-seoill

SW&9rel.6ns'aea!
SWIa9teln v 9
ötL>900
|5
ogAO^*5'1
msNSgtt0Si
jÖNftS s.
SSsw5
GU OL AööSSöN
100
ftGÖTLI
Leoníd Tsjtsjík, ptanó; Ný ís-
lenzk uerk fyrir djasskvintett (ís-
lensku óperunni, föstudaginn 8.
júní.)
Það var verulega fjölmennt í sal
íslensku óperunnar sl. föstudag,
er sovézki píanósnillingurinn Tsjí-
sjík og fimm valinkunnir hérlendir
sveiflarar héldu einu tónleika
þessarar Listahátíðar helgaðar
djassi, nema ef sumir vilja flokka
,,Blámatónhrif“ Gershwins þar
undir, er Giinther Schuller ætlar
að flytja þriðjudagnn 12. með Sin-
fóníuhljómsveitinni og áðurnefnd-
um gerzka harpsláttumanni. Þessi
stöku tvö atriði em tæplega mikill
djassskammtur, en á hinn bóginn
vissulega vísbending um fjölhæfni
Rússans; í fljótu bragði skjóta að-
eins tvö önnur píanistanöfn upp
kolli í huga manns, sem eru, eða
voru, jafnvíg á blálist og hálist:
Friedrich Gulda og André
Previn.
Hin góða aðsókn — að virtist ríf-
lega 90% sætanýting — gaf tilefni
til lauslegra vangaveltna um,
hvort djassinn væri að auka vin-
sældir sínar á skerinu. Hitt var
soldið sérstakt, að mér sýndist
millikynslóðin áberandi fjarri
góðu gamni, en hinsvegar mikið
af fólki ýmist vel innan við þrítugt
eða langt fyrir obn fertugt; gæti
það hugsanlega verið til marks
um, að endurnýjun djassfylgjenda
eigi sér nú stað eftir „glötun"
þungarokkskynslóðar?
Leoníd Tsjísjík átti að sjá um
fyrri hluta tónleikanna. í Listahá-
tíðardagskránni stóru er hið við-
lesna hljómborðsmennskutímarit
Keyboard borið fyrir því, að Leo-
níd sé risi í sovézkum djasspíanó-
leik: „Uppistaðan er þett sveifla;
bætið við vænum skammti af
tækni, kryddið með ögn róman-
tískum andblæ, blönduðum
óbeizlaðri sköpun, og þið fáið
Leoníd Chizhik."
Nú jæja. Það ku vera mikið í
vændum.
Píanistinn hitaði sig upp á
nokkrum frostrósum í þyngri
kantinum, blábyrjandi á liggjandi
fetilstóni, en áður en varði voru öll
fallstykkin komin í skotstöðu og
allt á fulla ferð. Allt sýnilega leikið
af fingrum fram, spunnið ellegar
snarstefjað (nema númer fimm,
Love is Here toStay), hver ópus-
inn á fætur öðrum, unz aðeins
minnið um þá sateftir í heilaend-
urvarpsstöðvum áheyrenda.
Tsjísjík er geigvænlegur tekník-
er, um það er engin spurning. Hins
vegar saknaði maður þess að fá
ekki meiri fjölbr^tni í dýnamík,
stil og hraða. Það var eins og að-
eins fyrsti og fimmti gír væru virk-
ir þetta kvöld, ogaðeins piano og
forte. Þéttingsfullur salur Gamla
bíós er að vísu ekki með sérlega
hjálpfúsan hljómburð, svo það hef-
ur kannski gefið þann bakslag, að
slaghörpuleikarinn tók aðglamra
dulítið meir en góðu hófu gegndi.
Undirritaður var ekki nema
meðalhrifinn, ogekki viss um, að
Tsjísjík hafi hér átt eitt af sínum
betri kvöldum. Spuni hans var á
köflum vélrænn og óinnblásinn,
en slíkt hlýtur reyndar alltaf að
þurfa að taka með í reikninginn,
þegar impróvísaqón er annars
vegar, eða getur það verið, að
Kanar hafi að einhverju leyti vél-
rænni smekk en Gamlaheimsbú-
ar? Spyr sá er ekki veit. En gjarna
vildi ég fá að heyra Tsjísjík aftur í
betri og smærri sal við afslapp-
aðra tækifæri.
Eftir hlé komu fram fimm góð-
kunnir íslenzkirdjassarar af yngri
kynslóð með fjórar nýsmíðar.
Ríkarður Örn Pálsson
skrifar
um tom-tom-slætti í niðurlagi.
Pétri lætur vel aðherma alls konar
avant-garde-effekta, og er trúlega
sterkari sem nútímaslagverkshof-
undur en sem hefðbundinn swing-
trommari. Á síðarnefndu sviði
kemur hann stundum nokkuð
harkalega út, auk þess sem hann
hefði mátt vera neðar í styrk og
sýna t.d. Stefáni S. meiri tillitssemi
í sólóum hans; burstaslátturinn
var hins vegar í hæfilegu jafnvægi.
Að lokum varþanið „Þegar ölíu
er á botninn h\olft“, stykki eftir
alt-saxistann Sigurð Flosason. Það
bar með sér, eins og hin verkin
(sízt þó verk Tomasar) að vera
samið í hjáverkum, og hefði eins
og hin tvö kannski frekar átt
heima á djassbúllu en í konsertsal,
þar sem dauðaþögn ríkir meðal
áheyrenda og athygli helzt óskert.
Engu að síður berað þakka fram-
lag fimmmenninganna og Listahá-
tíðar, því eins og komið hefur
fram, eru ný djasstónverk ekki
beinlínis fastur liður á þessum tví-
æringi. Sá er þettaskrifar hefur að
auki trú á því, að sitthvað af fyrr-
getnum tónverkum eigi eftir að
heyrast aftur með tíð og tíma, auk-
in og (einkum) endurbætt.
R.Ö.P.
„Dýpsta verkiö í mínum huga var númer þrjú eftir Tómas bassaleikara Ein-
arsson, er hann valdi heitiö Vaskir, Vaskir, Vaskir Menn,"segir Ríkaröur Örn
Pálsson tonlistargagnrynandi Alþýðublaösins um djasstónleika Listahá-
tíðar í íslensku óperunni.
Launagreiöendum ber aö skila afdreginni staðgreiðslu af launum og
reiknuðu endurgjaldi í hverjum mánuði. Með gírókerfi staðgreiðslu er unnt
að greiða í öllum bönkum, sparisjóðum og pósthúsum.
Eindagi staðgreiðslufjár er 15. hvers mánaðar.
Munið að gera skil tímanlega!
RSK
RÍKISSKATTSTJÓRI
síaóóSIE-^
Samkvæmt upplýsingum Listahá-
tíðar mun þetta vera fyrstu frum-
fluttu íslenzku cyassverkin á þeim
vettvangi frá því er Samstæður,
hið ljúfa og íbyggna kammerdjass-
verk Gunnars Reynis Sveinssonar
var flutt 1970. Er því óhætt að
segja, að tími sé til kominn.
Taka má fram strax, að ekkert
verkanna slagaði nálægt því upp í
Samstæður að gæðum, hvað þá
lengd (sem vissulega er ekki það
sama), enda hefur varla staðið til
að ýta verki Gunnars ofan af verð-
skulduðum stalli; það verk er mun
meira gegnumsamið og sólóum
settar prengri skorður en gengur
og gerist í djassópusum. Verk fjór-
menninganna voru að þessu leyti
hefðbundnari í því að vera yfirleitt
spunnir einleikskaflar innan í
skrifuðum ,,riff“-ramma í upphafi
og niðurlagi, með örfáum undan-
tekningum í formi útskrifaðra bak-
grungsstrófna í löngum nótnagild-
um. Á hinn bóginn var tónmálið
nýtízkulegra, enda annað varla
eðlilegt eftir tuttugu ár.
Fyrst var „Varla Vals“, djassvals
eftir saxistann Stefán S. Stefáns-
son, afslappað ogsnoturt verk, en
ekki meðal sterkustu framlaga
Stefáns hin seinni ár. Stefán mun
sem kunnugt er ábyrgur fyrir
mörgum tónsmíðum og utsetmng-
um fyrir Stórsvát Ríkisútvarpsins,
þar sem hann jafnframt var aðal-
barítonsaxofónleikarinn, eða allt
að því er hinu merka nýjabrumi í
djass- og millimúáklífi Islendinga
var fórnað á altari sparnaðar í
rekstri, en hefur auk þess verið
mikilvirkur við að unga út kom-
andi sveiflukynslóðum sem kenn-
ari í djassdeild FÍH-tónlistarskól-
ans. Þetta kvöld snerti hann hins
vegar ekki barítoninn, heldur var
einatt á tenór-sax.
„Eigin spýtut"1 nefndist Op. 2
kvöldins og var eftir Mezzoforte-
hljómborðsmanninn Eyþór Gunn-
arsson, huggulegt stykki, en rétt í
meðallagi eftirminnilegt. Eyþór er
flinkur og framsækinn píanisti og
þó nokkuð að þreifa fyrir sér í
frjáls- og framúistefnu-djassi, sem
er vel.
Dýpsta verkið i mínum huga var
númer þrjú eftir Tömas bassaleik-
ara Einarsson, er hann valdi heitið
Vaskir, Vaskir Vaskir Menn (heyrð-
ist mér kynnt; i dagskránni var
ekki stafur um það) sem byggði
minna á virtúósíteti en bitastæð-
um, etnískt-hljómandi hægferðug-
um hugmyndum, er í krafti tóna-
málsins náðu að kveikja í ímynd-
unarafli hlustandans. Að öllum
sólóum ólöstuðum stóð slagverks-
einleikur Pétuis Grétarssonar í
lokin upp úr meðmiklum og litrik-
Bláir drauaar
I ÓperunnT
EINDAGI
STAÐGREIÐSLUFJÁR
ER 15. HVERS MÁNAÐAR

V 1« l' o
HVÍTA HÚSID / SIA