Alþýðublaðið - 31.01.1991, Qupperneq 2

2
Fimmtudagur 31. janúar 1991
Eigi að vikja!
Margir telja að Jón Ásbergsson,
forstjóri í Hagkaup, eigi ekki pól-
itískan frama úr þessu — ekki
innan Sjálfstæðisflokksins. Þar á
bæ gildir sú regla að víkja aldrei
fyrir öðrum. Ellert B. Schram
fékk að finna fyrir þessu um árið,
þegar hann af miklum dreng-
skap vék fyrir Pétri sjómanni Sig-
urössyni og gaf honum pláss á
lista. Eftir það var Ellert úti í
kuldanum. Talið er að örlög Jóns
í pólitík verði hin sömu.
Þær vilja fríð
Við hittum á dögunum niðri á
Alþingi fimm ungar stúlkur úr
Hafnarfirði og tókum þær tali.
Þær höfðu gert sér ferð i höfuð-
borgina til að koma á framfæri
áskorun til ríkisstjórnarinnar
þar sem sagði: Vid viljum frid á
jörö. Ekkert stríd. Engiri vopn.
Gerurn þetta á friðsamlegari
hátt. Áskorunina afhentu þær
forsætisráðherra, Steingrími
Hermannssyni hátíðlega. Stúlk-
urnar höfðu fyrr um daginn beð-
ið fyrir friöi í skóla sínum, Víöi-
staðaskóla, en þar sitja þær í 8.
bekk. Því miöur varð þeim stöll-
um ekki að ósk sinni, stríðið
braust út. Engu að síður var
þetta einlæg og falleg bón, og
áreiöanlega vona flestir að frið-
samleg lausn finnist, þrátt fyrir
allt. Stúlkurnar fimm heita: He-
lena B. Jónasdóttir, Gudhjörg
Birgisdóttir, Jóhanna M. Fleck-
enstein, Ásta Eridriksdóttir og
Bjurnev Valsdóttir.
Afhentu
trúnaðarbréf
Tveir sendiherrar okkar afhentu
nýlega trúnaðarbréf sín. Tómas
A. TómaSson afhenti landsstjór-
anum í Kanada, Ramon John
Hnatyshyn, trúnaðarbréf sitt
sem sendiherra íslands í Kan-
ada. Þá afhenti Ingvi S. Ingvars-
son, sendiherra okkar í Dan-
mörku, Margréti Danadrottn-
ingu trúnaðarbréf.
Svanhildur
formaður norræna
kennara-
sambandsins
Á fundi NLS, Norræna kennara-
sambandsins, í Osló í síðasta
mánuði var Svanhildur Kaaber
kjörin formaður sambandsins
fyrir þetta starfsár. NLS vinnur
að stefnumörkun í kennslu- og
félagsmálum, ekki síst vegna
þeirra miklu breytinga sem nú
eiga sér stað meðal Evrópu-
þjóða. Stefnuskráin verður rædd
ítarlega á stjórnarfundi í Reykja-
vík í maí. Á myndinni eru þau
Svanhildur og fyrrverandi for-
maður, Norðmaðurinn Per Wöi-
en.
FRÉTTASKÝRING
reiagsmaiaraouneytiö sa astæðu til að hrekja þá útreikninga sem fram voru lagðir i borgarraði um greiðslubyrði vegna félagslegra íbúða.
Kjör í félagslega íbúöakerfinu:
Borgarráð fékk kol-
rangar upplýsingar
Húsnæðismálin hafa verið i örri þróun siðustu ár-
in. Svo virðist sem margir hafi ekki áttað sig á að
þeim breytingum sem hafa verið að eiga sér stað.
Það tók þá fyrst steininn úr þegar starfsmaður hús-
næðisnefndar Reykjavikurborgar sendi borgarráði
kolrangar upplýsingar um greiðslubyrði af félags-
legum ibúðum. Þær röngu upplýsingar voru étnar
upp af ýmsum f jölmiðlum athugasemdalaust.
TRYGGVI HARÐARSON SKRIFAR
Félagsmálaráðuneytið^ sá
ástæðu til að hrekja þá útreikn-
inga sem fram voru lagðir í borg-
arráði um greiðslubyrði vegna fé-
lagslegra íbúða. Að vísu er það
háð ákvörðun hvers og eins sveit-
arfélags að hlutast til um hvernig
verðlagningu er háttað á leigu eða
sölu félagslegra íbúða. Kemur þar
til bæði á hvaða vöxtum viðkom-
andi sveitarfélag vill lána sitt fram-
lag, til hversu langs tíma það lánar
sinn hlut og hversu háan þau
reikna viðhaldskostnað inn í leigu
félagslegra íbúða.
Forkastanleg
vinnubrögð___________________
Upplýsingum þeim sem borgar-
fulltrúar fengu frá skrifstofu hús-
næðisnefndar Reykjavíkur fylgdu
engar útskýringar né komu fram
forsendur fyrir útreikningunum.
Þó kemur fram að reiknað er með
85% láni frá Byggingasjóði ríkis-
ins til kaupleiguíbúða en ekki 90%
eins og gert er ráð fyrir í lögum. Þá
er í engu getið um að við kaup á fé-
lagslegum eignaríbúðum (verka-
mannabústöðum) er miðað við
10% útborgun en engri í kaup-
leigukerfinu. Þá er í engu gerð
grein fyrir rekstrarkostnaði en
hann er hátt reiknaður.
í athugasemdum frá félagsmála-
ráðuneytinu segir m.a: ,,Sem
dæmi má nefna að mánaðarleiga
sem áætluð er fyrir 4ra herbergja
félagslega kaupleiguíbúð er í
greinargerðinni 42.000 á mánuði
en greiðslubyrði lána skv. útreikn-
ingi Húsnæðisstofnunar er 15.000
á mánuði. Samkvæmt þessu virð-
ist mánaðarlegur rekstrarkostnað-
ur þessarar íbúðar vera 27.000 kr."
Það er því ekki gæfulegt ef þeir
aðilar sem vinna að þessum mál-
um og eiga að fást við þau hafa
ekki meiri þekkingu og skilning á
félagslega íbúðakerfinu en raun
ber vitni. Því verður vart trúað að
menn séu í pólitískum sandkassa-
leik í jafnveigamiklum málum og
húsnæðismálin eru.
Forgangsröð
Reykjavikur__________________
Það skiptir miklu máli hvort
kaupleiguíbúðir er almennar eða
félagslegar. Vextir á lánum ríkisins
til félagslegu íbúðanna eru 1% en
til almennu íbúðanna 4,5%. Þá er
90% lán ríkisins til félagslegu íbú-
anna til 50 ára en til þeirra al-
mennu er lánað 70% til 50 ára en
20% til 25 ára. Greiðslubyrðin
verður því umtalsvert hærri í al-
menna kerfinu.
Reykjavík tók þann kostinn að
sækja aðeins um að byggja al-
mennar kaupleiguíbúðir á sama
tíma og mörg sveitarfélög hafa
lagt áherslu á að byggja félagsleg-
ar kaupleiguíbúðir. Væntanlega
hafa stjórnendur Reykjavíkur-
borgar haft einhverja hugmynd
um hvað þeir voru að gera þegar
þeir sóttu um að fá að byggja al-
mennar kaupleiguíbúðir en ekki
félagslegar. Miðað við útreikninga
frá skrifstofu Húsnæðisnefndar
Reykjavíkur sem fram voru lagðir
mætti þó ætla að svo hafi ekki ver-
ið.
Við kaup á félagslegum kaup-
leiguíbúðum er miðað við að
kaupandi sé innan ákveðinna
tekjumarka, þ.e.a.s. geti sýnt fram
að hann standi undir þeirri
greiðslubyrði sem kaupunum fylg-
ir, en jafnframt innan ákveðins
tekjuhámarks. Allir þeir sem upp-
fylla þau skilyrði og fá á þessu ári
úthlutað almennri kaupleiguíbúð
frá Reykjavíkurborg eru því að
borga mun meira fyrir hana en
vera þyrfti ef að borgin hefði einn-
ig sótt um að byggja félagslegar
kaupleiguíbúðir og fengið. Hún
hefur því staðið slælega að hags-
munagæslu íbúa sinna í húsnæðis-
málum.
Vérd félqgslegrq ibúöa
Verð félagslegrar eignaríbúðar
sem kostar 6,5 milljónir er nærri
því sem hér segir: Útborgun á
fyrsta ári meðan beðið er eftir af-
hendingu íbúðar 10% af heildar-
verði, þ.e. kr. 650 þús., eða 44 þús.
á mánuði. Síðan kæmi til um það
bil 15 þús. kr. j>reiðsla á mánuði
næstu 42 árin. I þessu tilviki greið-
ir eigandi íbúðarinnar sjálfur fast-
eignagjöld af íbúð sinni, trygging-
ar og sér um allt viðhald.
Sama íbúð í félagslegri kaup-
leigu myndi þýða um 14 þús. kr. af-
borgun af láni byggingarsjóðs mið-
að við 1,5% vexti. Sé um leigu að
ræða má bæta þar ofan á 3 þús. á
mán. vegna fasteignagjalda, 500
kr. í tryggingar og u.þ.b. 5—10 þús.
í viðhald á mán. miðað við að í
viðhald fari 1—2% af brunabóta-
mati. Leiga gæti því orðið á bilinu
22—27 þús. á mánuði.
Kaupi aðili hins vegar umrædda
íbúð má ætla að greiðslur fyrstu 5
árin yrðu á bilinu 20—25 þús. á
mánuði, meðan greitt er niður
framlag sveitarfélagsins, en vel
undir 15 þús. á mánuði næst 40 ár-
in eða svo. Við kaup færist hins
vegar rekstur og viðhald á eig-
anda íbúðarinnar.
Miðað við sömu forsendur
myndi leiga á almennri kaupleigu
verða á bilinu 38—43 þús. á mán-
uði. Við kaup myndu mánaðar-
greiðslur vera nálægt 43 þús. á
mánuði fyrstu 5 árin en síðan um
16 þús. á mánuði.
Óvissuþættir__________________
Reikningar hér að framan eru
áætlaðir en ættu að vera nærri
lagi. Kemur það til af ýmsum
óvissuþáttum sem í slíkum dæm-
um er að finna og eins er það háð
ákvarðanatöku einstakra sveitar-
félaga til hversu langs tíma og á
hve háum vöxtum þau lána sinn
hlut. Þá fer upphæð við kaup-
samning á kaupleiguíbúð eftir því
hvenær, eða hversu fljótt eftir út-
hlutun, hann er gerður.
Reiknað er með að greiddir séu
sem næst markaðsvextir af fram-
lagi viðkomandi sveitarfélags og
lánað til 5 ára. Sveitarfélögunum
er hins vegar í sjálfsvald sett hvort
þau lengja lánstíma á sínum hluta.
Þá mun greiðslubyrðin minnka
fyrstu árin en standa lengur. Þá
getur viðhaldsliðurinn rokkað
nokkuð til eftir því hversu mikið er
ætlað til viðhalds og hvað af við-
haldi er á hendi leigjenda og hvað
á hendi viðkomandi sveitarfélags.
Af þessu má ljóst vera að þau
kjör sem boðið er upp á í félags-
lega íbúðakerfinu eru til muna
betri en gengur og gerist á al-
mennum markaði. Ekkert er hér
farið út í hvað menn kunna að fá
í vaxtabætur. Almennar kaup-
leiguíbúðir eru talsvert dýrari en
þær félagslegu. Þrátt fyrir hag-
stæð kjör á félagslegum íbúðum
þarf að greiða fyrir þær. Hins veg-
ar er ljóst að einhverjir hópar fólks
ráða ekki við að afla sér húsnæðis
á þeim bestu kjörum sem bjóðast.