Alþýðublaðið - 27.10.1992, Qupperneq 5

Þriðjudaqur 27. október 1992
5
með tryggcm meirihluta?
Þrátt fyrir að saman dragi
nú með þeim Clinton og Bush
virðist eigi að síður fátt geta
komið í veg fyrir að William
Jefferson (Bill) Clinton verði
næsti forseti Bandaríkjanna.
Um helgina birti sjónvarps-
stöðin ABC mjög ítarlega
könnun á fylgi frambjóðend-
anna þriggja eftir fylkjum, og
niðurstaðan varð sú, að
Clinton hefur mjög afgerandi
forystu í 18 fylkjum. Sigur í
þessum fylkjum dygði hon-
um til að fá 261 af 538 kjör-
mönnum, þannig að hann
vantar ekki nema níu kjör-
menn til að ná þeim 270 sem
þarf til að hreppa sigur. En
auk fylkjanna 18 hefur Clint-
on forystu í mörgum öðrum,
og ætti þvf ekki að verða
skotaskuld úr því að ná þeim
níu atkvæðum, sem á vantar.
Bush hefur hins vegar
hvergi afgerandi forystu, og
raunar fann ABC ekki nema
þrjú fylki, þar sem Bush hafði
svolítið forskot á Clinton.
Perot er hins vegar hvergi
með forystu, en er þó í sókn í
nokkrum fyikjum og gæti náð
nokkrum kjörmönnum þegar
upp er staðið.
Til skýringar er rétt að geta
þess, að sérhvert fylki hefur
tiltekinn fjölda kjörmanna,
sem ræðst af fjölda íbúa f
fylkinu. Sá frambjóðandi,
sem hlýtur flest atkvæði í
fylkinu, fær alla kjörmennina.
Það eru síðan kjörmennimir
sem formlega kjósa forset-
ann. Þannig getur það auð-
veldlega gerst, að þó einn
frambjóðandi hafi einungis
nauman meirihluta framyfir
aðra frambjóðendur á lands-
vísu, þá nái hann yfirgnæf-
andi fjölda kjörmanna, svo
fremi sem fylgi hans sé nokk-
uð jafnt yfir öll ríkin. Um
þetta eru raunar fjöldmörg
dæmi.
Repúblikanar örvænta
Augu kjósenda einblína á
efnahagsmál, og þar á forset-
inn undir högg að sækja.
Bush er gerður ábyrgur fyrir
stöðu þjóðarbúsins og vax-
andi atvinnuleysi. Hann á því
erfitt með að fá kjósendur til að taka af-
stöðu til þess sem hann segist vilja gera
á næsta kjörtímabili, - kjósendur vilja
miklu frekar fá skýringar á því sem
hann hefur gert, og þeir eru satt að
segja ekki ánægðir með. Repúblikanar
hafa því reynt á síðustu vikum einsog
þeir geta að draga karakter Clintons inn
í sviðsljósið, en þeir segja hann svo
breyskan, að undir engum kringum-
stæðum sé fært að treysta honum fyrir
forsetaembættinu.
í því sambandi reyndu þeir upphaf-
lega að grafa upp meint ástarsambönd
hans utan hjónabands. Þegar í ljós
kom, að Bush sjálfur lá undir grun um
að hafa átt vingott við aðra en Barböru,
konu sína, var spjótunum beint í aðrar
áttir. Reynt var að tortryggja andóf
Clintons gegn stríðinu í Víetnam, ekki
síst þátt hans (að skipuleggja mótmæli
við breska sendiráðið árin 1969-70,
þegar hann var styrkþegi Rhodes í
Cambridge.
Á þeim tíma fór hann, einsog 60
þúsund aðrir Bandaríkjamenn, í stutta
heimsókn til Moskvu en hluti af námi
Rhodes styrkþega var að heimsækja
eins mörg Evrópulönd og kostur var. í
því skyni var styrkþegum veittur sér-
stakur ferðastyrkur, og tfmi tekinn frá
náminu til ferðalaganna. Repúblikanar
hafa ýjað að því, að í heimsókn Ciint-
ons til Moskvu hafi hann komist í klær
KGB, og þó þeir segi það ekki berum
orðum er erfitt að skilja mál þeirra öðru
vísi en svo, að Clinton hafi verið stjóm-
að af KGB allar götur síðan. Almenn-
ingur í Bandaríkjunum telur þetta hins
vegar hlægilegar ásakanir, og
demókratar telja þær tæpast svara verð-
ar. I tengslum við þetta hafa
repúblikanar haldið því fram, að á
þessum árum hafi andóf Clintons gegn
Víetnamsstyrjöldinni verið svo harka-
legt, að hann hafi jafnvel íhugað að
skipta um ríkisfang. Engin merki hafa
þó fundist um það, og sjálfur neitar
hann því alfarið. Frá þessum tfma eru
einnig til bréf frá Clinton til lærimeist-
ara sinna í Bandaríkjunum, þar sem
hann lætur í ljósi löngun sína til að taka
þátt í stjómmálum í heimalandi sínu.
Formælendur hans hafa því bent á, að
það sé tæpast hægt í fullri alvöru að
halda því fram að maður sem ætli að
leggja fyrir sig stjómmál hyggist byrja
feril sinn með því að afneita ríkisfangi
sínu.
Repúblikanar hafa hins vegar setið
fast við sinn keip, og haldið áfram að
leita að gögnum, sem gætu staðfest
þetta. Þeir notuðu þannig vald sitt yfir
stjómkerfinu til að láta leita sérstaklega
í skjölum sem vörðuðu Clinton í sendi-
ráðum landsins í Osló og Lundúnum.
Einsog við var að búast fannst ekkert.
Nú hafa þeir hins vegar leitað víðar, og
sendu menn á vettvang í Ríkisskjala-
safnið í Maryland. Þar létu þeir sér ekki
nægja að kanna Clinton sjálfan, heldur
líka móður hans, Virginfu Clinton.
Upp úr krafsinu höfðu þeir ekkert
nema eldgamla tilkynningu frá náms-
manninum William Jefferson Clinton
um glatað vegabréf.
Demókratar hafa líkt þessu við
nomaveiðar, og öldmð móðir Clintons
á ekki orð yfir hneykslan sína á vinnu-
brögðum repúblikana. Clinton sjálfur,
sem hingað til hefur gert grín að þess-
um aðferðum andstæðinga sinna,
reiddist heiftarlega yfir tilraunum
þeirra til að draga móður sína inn í mál-
ið, og hefur notað þetta sem enn eina
röksemdina fyrir því, að það sé kominn
tími til að skipta um valdahafa í Wash-
ington.
Perot í sókn
Frammistaða Ross Perot í kappræð-
um forsetaefnanna hefur aukið veg
hans vemlega, ekki síst á meðal óráð-
inna kjósenda. Þetta kom vel í ljós,
þegar ABC stöðin mældi fylgi fram-
bjóðendanna þriggja í hópi 710 kjós-
enda fyrir og eftir síðustu kappræður.
Fyrir viðureign þremenninganna skipt-
ist fylgið þannig í þessum hópi, að 52%
studdu Clinton, aðeins 28% George
Bush, og Perot naut ekki stuðnings
nema 11%. Strax í lok kappræðnanna
jókst hins vegar fylgi Perot um 8%, og
mældist 19%. Nær helmingur aukning-
arinnar, eða 4%, kom frá fylgismönn-
um Clintons, sem dalaði niður í 48%,
en 5% komu úr hópi óráðinna. Bush
stóð hins vegar í stað, í 28%.
Þessi könnun er athyglisverð fyrir
femt: I fyrsta Iagi hversu ffammistaða
Perot jók fylgi hans; f öðm lagi að hann
tók fylgi aðeins frá Bill Clinton; í þriðja
lagi hversu fáir telja sig óráðna; og í
fjórða lagi hve George Bush virðist
eiga litla möguleika á að sækja fylgi til
óráðinna og Clintons.
Allir þessir fjórir þættir hafa raunar
komið ffam í öðmm könnunum. Þær
hafa til dæmis sýnt, að Perot dregur að
jafnaði 2 atkvæði frá Clinton á móti
hverju einu sem kemur frá Bush.
Sömuleiðis telja skoðanakönnuðir slá-
andi, hversu stór hluti virðist búinn að
ákveða afstöðu sína, sem skýrir hví
Bush á svo erfitt með að auka stuðning
við sig.
Nýjar skýringar
Ross Perot nálgast nú óðum sama
fylgi og hann hafði í júlí, þegar hann
dró framboð sitt til baka. Þá hafði hann
um skeið náð meira fylgi f könnunum
en bæði Bush og Clinton, og
mældist um hríð f rúmum
30%. I júlí mátu fjölmiðlar
það svo, að hann hefði grunn-
fylgi upp á áð minnsta kosti
20%, sem myndi fylgja hon-
um, hvað sem á dyndi. Þá
voru jafnframt stórir hópar
kjósenda óráðnir, og ómögu-
legt að meta hversu mikið
fylgi hann gæti marið til sín úr
hinum stóru hópum kjósenda,
sem um þær mundir voru enn
óráðnir. Möguleikar hans
voru því taldir talsverðir. En
einmitt um þær mundir, síðla
júlí, tók Ross Perot hina af-
drifaríku ákvörðun sína um að
draga ffamboð sitt til baka.
Fjölmiðlar töldu ákvörðunina
afdrifaríkt axarskaft, og ásök-
uðu hann um að hafa dregið
stuðningsmenn sína á asna-
eymnum. Jafnvel harðir fylgj-
endur Perot réðust á hann fyr-
ir heigulshátt, og fátt virtist
geta endurreist virðingu hans.
Þegar hann endurvakti svo
ffamboð sitt af miklum krafti {
byrjun október leiddu margir
getum að því að endurfram-
boð Perot væri einungis sett á
svið til að þvo af honum
skræfuorðið.
Nú em allar gömlu ásakan-
imar hins vegar gleymdar.
Vaxandi virðing Perot í kjöl-
far kappræðnanna,hefur líka
orðið til að breyta skýringum
manna á ákvörðun hans frá í
júlí. Nú halda stuðningsmenn
hans því fram, að hann hafi í
rauninni aldrei ætlað að hætta,
en neyðst til að draga sig til
baka um stund til að geta losn-
að með góðu móti við að-
keypta kosningastjóra, sem
hann hafi í grundvallaratrið-
um verið á móti. Hann hafi
viljað reka kosningabaráttuna
með óhefðbundnum hætti
(eins og hann gerir svo sann-
arlega núna) en atvinnumenn-
imir sem hann hafi glæpst á
as að leigja hafi í raun stýrt kosn-
ingabaráttu kappans í gamlan
og úreltan farveg hinna hefð-
bundnu forsetakosninga.
Fátt getur bjargað Bush
Sókn Perot í kjölfar kappt-
ræðnanna er umtalsverð, en
hefur þó ekki nægt til að lyfta honum
yfir Bush. Báðir hinna tveggja fram-
bjóðendanna leggja nú mikið kapp á að
höfða til stuðningsmanna Perot, en
með mismunandi hætti. Bill Clinton og
A1 Gore gæta þess að sýna honum fulla
virðingu, og kosta kapps um að fara
ekki í beinar málefnalegar árásir á
hann. Þeir hrósa honum hins vegar fyr-
ir að hafa átt stóran þátt í að beina at-
hygli kjósendanna að hinum mikla
fjárlagahalla, en segja síðan í fram-
haldi, að einmitt til að koma fram ýms-
um stefnumálum Perots - sem í veiga-
miklum atriðum eru algerlega á skjön
við stefnu Bush og Quayle - sé útslita-
atriði að koma Bush frá. Þessvegna sé
þeim sá kostur vænstur að kjósa
demókrata að þessu sinni.
Tilraunir repúblikana eru örvænting-
arfyllri, enda staða þeirra miklu erfið-
ari. George Bush er í vaxandi mæli far-
inn að dæma Perot harkalega, og segja
að ýmsar hugmyndir hans séu „galn-
ar". Von repúblikana er sú, að Perot
takist að draga stokk kjósenda frá
Clinton, og síðan nái Bush að flytja þá
ffá honum og yfir til sín. Ekkert bendir
hins vegar til að þessi herfræði
repúblikana hafi náð nokkrum árangri,
og fátt virðist nú geta komið George
Bush og Dan Quayle til bjargar.
Össur Skarphéðinsson