Alþýðublaðið - 23.03.1993, Blaðsíða 5

Þriðjudagur 23. mars 1993
5
Þingflokkarnir funda um Herjólfsdeiluna
Verða setf lög?
Deiluaðilarfáifrest til l.júnítil að leysa málið, annars vísað til Gerðardóms
Samgönguráðherra hefur látið semja
drög að lögum um bann við verkfalli og
verkbanni áhafnarinnar á Vestmannaeyja-
ferjunni Herjólfi. Þingflokkamir funduðu
um Herjólfsdeiluna í gær og samkvæmt
upplýsingum Alþýðublaðsins em skiptar
skoðanir um setningu laga til þess að stöðva
deiluna í öllum þingflokkum. Það má því
búast við að það skýrist ekki fyrr en síðar í
þessari viku hvort Alþingi samþykkir laga-
setningu.
í frumvarpsdrögum samgönguráðherra
er gert ráð fyrir að sett verði lög á alla
áhafnarmeðlimi Herjólfs og stéttarfélögin
sem að málinu koma fái frest til 1. júní tii
þess að semja um kjör sinna umbjóðenda.
Ef ekki næst samkomulag fyrir þennan tíma
verður Hæstiréttur fenginn til þess að skipa
þriggja manna gerðardóm sem mun úr-
skurða í málinu í síðasta lagi 1. ágúst í sum-
ar. Gerðardómur á að hafa gildandi kjara-
samninga á kaupskipunum til samanburðar
við ákvörðun sína. Það gæti haft í för með
sér launalækkun fyrir ýmsar starfsstéttir á
Herjólfi.
Samkvæmt upplýsingum blaðsins eru
efasemdir hjá einstökum þingmönnum Al-
þýðuflokksins um setningu laga. Menn
vilja helst ekki beita lögum við það að leysa
kjaradeilur og þá eru uppi efasemdir hvort
nauðsynlegt sé að setja lög á alla áhöfnina
vegna þess að stýrimenn séu í verkfalli. Þó
má búast við að meirihluti sé fyrir frum-
varpinu í þingflokknum.
Heimamenn í Vestmannaeyjum leggja
mikla áherslu á að lögum verði beitt og á
kjarasamninga allra stéttafélaga sem aðild
eiga að deilunni. Bæjarstjóm Vestmanna-
eyja hefur sent þingmönnum bréf þess efn-
is. Herjólfur sem er helsta samgöngutæki
Eyjanna, hefur verið úr rekstri í 6 vikur og
því hefur skapast hálfgert neyðarástand á
staðnum.
Nú er farið að bera á þvf að verðlag sé
farið að hækka verulega í verslunum í Vest-
mannaeyjum. I fyrstu tóku kaupmenn ^jálf-
ir á sig aukakostnað vegna vörufluminga til
Eyja, en nú hafa þeir ekki burði til þess
lengur. Þá eru ýmis smáfyrirtæki hætt kom-
in fjárhagslega vegna minnkandi eftir-
spumar eftir þjónustu þeirra.
Stœrstu myndlistar-
verðlaun Evrópu
Sigurður
í Itópi sjö
útnefndra
Sigurður Guðmundsson, myndlist-
armaður, sem lengi hefur alið
manninn í Holiandi, er útnefndur til
Ars Fennica - verðlaunanna í Finn-
landi.
Sjö listamenn frá öllum Norður-
löndunum hafa fengið tilnefningu.
Verðlaununum er nú úthlutað í þriðja
sinn, og í fyrsta skipti eru listamenn ut-
an Finnlands tilnefndir. Stjómamefnd
verðlaunanna segir í fréttatilkynningu
að í raun sé það tilviljun að listamenn
allra Norðurlandanna séu nú tilnefndir,
aðeins sé farið eftir gæðum verkanna,
ekki landafræði eða pólitík norrænnar
samvinnu.
Tveir Finnar og tveir Norðmenn,
Svíi, Dani og íslendingu eru tilnefndir.
Verðlaunaféð er um 2 milljónir
króna, en auk þess verður gefin út bók
um sigurvegarann og efnt til farand-
sýningar á verkum hans í Finnlandi.
Hér er um að ræða stærstu árlegu
myndlistarverðlaunin á Norðurlöndunr
og trúlega í allri Evrópu. Verðlaunin
verða afhent þann 15. aprfl við mikla
athöfn í Helsinki.
Fjögurra daga norræn
kvikmyndaveisla í
Reykjavík
Aðalfundur Flugleiða 18. mars:
Tap fyrir skatta
298 milljónir
-Þetta kom fram í rœðu Harðar Sigurgestssonar, stjórnarformanns Flugleiða, á aðalfundi Flugleiða.
Einnig: „Afkoman á árinu er ekki viðunandi. “
TUnUGU
BESTU KVIK'
Eins og flestum er kunnugt um þá héldu
Flugleiðir aðalfund sinn 18. mars síðastlið-
inn. Mesta athygli á þeim fundi vöktu vita-
skuld tvær ræður: Ræða Sigurðar Helgason-
ar forstjóra Flugleiða, og ræða Harðar Sig-
urgestssonar stjómarformanns Flugleiða.
Greinin hér að neðan er byggð á þessum
tveimur sögulegu ræðum. Sögulegu, vegna
þess að mikill taprekstur varð á rekstri Flug-
leiða á árinu 1992, í annað sinn á undanföm-
um 10 ámm. Hvemig hyggjast forráðamenn
Flugleiða taka á málinu? Jú, með spamaði
og hagræðingu annars vegar og hins vegar
með stórsókn á fjölmörgum sviðum. En
fyrst að „bókhaldinu" sem var inntak ræðu
Sigurðar Helgasonar...
Sú umskipt- —■ -^Mj|
ing hefur orð-
ið á rekstri fé-
lagsins ntiðað
við 1992 að
þrátt fyrir stór-
aukin umsvif
þá minnkuðu
tekjur Flug-
leiða árinu.
Heildartapið á
rekstrinum
eftir skatta var
þannig um
134 milljónir
króna, en það
er þegar tekju-
skattsskuld-
binding félags-
ins frá liðnum
árurn hefur að
hluta verið leyst upp.
Þegar afkoman fyrir skatta er skoðuð
kemur f ljós að tap Flugleiða á árinu 1991 er
heilar 298 milljónir króna en sambærilegur
reikningur sýndi hagnað upp á 257 milljón-
ir króna árið 1991. 4% fjölgun á farþegum
varð á milli ára og er heildarfarþegafjöldinn
fyrir 1992, 807.551. Meðalfargjöld á síðast-
liðnu ári lækkuðu um hvorki meira né
ntinna en 10% í það heila.
Heildarvelta Flugleiða á árinu 1992 var
12.417 milljónir króna. Það er minnkun á
veltu milli ára um því sem næst 5% að raun-
gildi. Eigið fé í árslok 1992 var 4.137 millj-
ónir og eiginfjárhlutfallið var 18%.
Þessi taprekstur leiðir það af sér að breyt-
ing verður gerð á arðgreiðslum til hluthafa í
fyrirtækinu. Þetta er vitaskuld neyðarúrræði
og mun það fela í sér að nú fá hluthafar
greidd 7% í arö af skráðu nafnverði bréf-
anna í árslok vegna ársins 1992.
Undanfarin ár hafa þessar arðgreiðslur
hins vegar ætíð numið 10%. Jafnframt hefur
nafnverð hlutabréfanna sem arðurinn er
Hörður Sigurgestsson,
stjórnarformaður Flug-
leiða.
greiddur af verið hækkað með útgáfu jöfn-
unarbréfa.
Flugleiðir hyggjast hins vegar blása til
stórsóknar gegn taprekstrinum á næstu
12-18 mánuðum og ná fram hagræðingu og
spamaði upp á alls 500 milljónir króna.
Enn fremur hyggjast þeir meðal annars
bæta tíðni í utanlandsfluginu og verja sam-
keppnisstöðuna hér innanlands með öllum
tiltækum ráðum. Þessu lýsa þeir yfir þrátt
fyi ir að staða Flugleiða hér innanlands haft
aldrei verið sterkari. Einnig er fyrirhuguð
sókn inn á nýja markaði og áframhaldandi
sókn inn á Evrópumarkaðinn. Norður- Atl-
antshafsflugið verður þróað enn frekar,
skipulagið á Islandssölu erlendis endur-
skoðað ásamt þátttöku í ferðaþjónustu-
rekstri á íslandi.
Rekstur innanlandsflugsins verður skoð-
aður ásamt öðru því það flug skilaði tapi ár-
ið 1991 upp á 150 milljónir króna og árið
1992 var tapið komið upp í 200 milljónir
króna. Áætlað er að marka nýjar „víglínur"
vegna þess að íslenski markaðurinn sé svo
gött sem fullmettaður.
Varðandi þróun alþjóðlegs flugiðnaðar
var bent á að undanfarin þrjú ár hafi verið
tnestu umbrotaár í alþjóðaflugi frá upphafi.
I árslok 1991 lýstu stjómendur flugfélaga
um allan heim ]dví yfir að árið hefði verið
hrikalegt fyrir flugrekstur.
Ástæðumar fyrir slæmu árferði í flugiðn-
aðinum voru sérstaklega þessar fjórar:
Harðnandi samkeppni, lækkandi flugfar-
gjöld, auknar kostnaðarhækkanir og skatta-
hækkanir. Undir þetta allt saman taka Flug-
leiðamenn.
Sömu aðilar voru svartsýnir um árið
1992. Þær spár gengu eftir því að á árinu
1992 var heildartap flugfélaga innan IATA,
Alþjóðasambands flugfélaga, um 480 rnillj-
arðar króna.
Einn stærsti þátturinn í tapi Flugleiða á
árinu var hlutur sem fáir gátu -séð fyrir.
Breyting varð á gengi gjaldmiðla og töpuðu
Flugleiðir um 1140 milljónum á því en
græddu 182 milljónir á gengisbreytingum
árið 1991.
En Flugleiðir eru stórt og mikið flugfélag,
þótt á íslenskan mælikvarða sé. Fyrir nokkr-
um ámm gerðu Evrópusamtök áætlunar-
flugfélaga samanburð á veltu helstu flugfé-
laga sem hlutfall af veltu þjóðarframleiðslu í
hverju landi. í þeini úttekt kom í ljós að
rekstur Flugleiða var þrisvar sinnum um-
fangsmeiri, sem hlutfall af þjóðarfram-
leiðslu, en nokkurs annars flugfélags.
Síðan sú könnun var gerð hefur mikið
vatn runnið til sjávar og Flugleiðir sífellt
aukist að umfangi, er nema von að einstaka
mjóróma rödd heyrist mjálma um „ítök Kol-
MYNDIRNAR
TIL SÝNIS
Sigurður Helgason, forstjóri, þakkar Kristjönu Millu Tliorsteinsson, fyrir vel unnin störf innan
stjórnar Flugleiða. Oft var samstarflð þó stirt og róstusamt. -A-myndir E.ÓI.
1 kvöld verður sett í fyrsta skipti í Reykja-
vík Norræna kvikmyndahátíðin. Til leiks
em mættir hátt á annað hundrað kvik-
myndasérfræðinga af ýmsu tagi, kvik-
myndagerðarfólk, framleiðendur, bíóstjórar
og blaðamenn sent skrifa um kvikmyndir. Á
hátíðinni keppa 20 norrænar kvikmyndir
auk stuttmynda. Þá gefst mönnum tækifæri
á að sjá rjómann af norrænni kvikmynda-
gerð síðustu 10 árin, myndir sem margar
hverjar hafa öðlast alþjóðlega upphefð.
Hátíðin stendur næstu fjóra daga. Byrjað
verður að sýna myndimar á morgun, mið-
vikudag kl. 13, í Háskólabíói. Sýnt verður
fram á laugardagskvöld og ekki við öðru að
búast en að sýningarvélamar verði orðnar
vel heitar undir lokin.
Meðal mynda sem sýndar verða á morg-
un eru þrjár íslenskar, Böm náttúrunnar,
Hrafninn flýgur og Ingaló.
„guðfaðir Kolkrabbans eða eldklár biss-
nessnuuður"...?
Úr flnnsku myndinni Ást Söru, nútíma ástar-
sögu um stúlku sem hættir til að líta sjálfa sig
augum annarra. Erflöleikar hennar við að
slaka á í unaöi kvnlífsins leiða hana út í öfgar
lauslætis. y
krabbans í íslensku þjóðlífi“? Og hVer er þar
hlutur Harðar Sigurgestssonar? Er hann