Alþýðublaðið - 22.07.1993, Blaðsíða 2

2
Fimmtudagur 22. júlí 1993
MMMBIMD
HVERFISGÖTU 8-10 - REYKJAVÍK - SÍMI 625566
Útgefandi: Alprent hf.
Framkvæmdastjóri: Ámundi Ámundason
Ritstjóri: Sigurður Tómas Björgvinsson
Auglýsingastjóri: Ámundi Ámundason
Setning og umbrot: Hermóður Sigurðsson
Prentun: Oddi hf.
Ritstjórn, auglýsingar og dreifing: 625566
Fax: 629244
Áskriftarverð kr. 1.200 á mánuði. Verð í lausasölu kr. 110
Náttúruvernd
og gjaldtaka
Síðustu vikur hefur athyglisverð umræða vaknað um beitingu
hagstjómartækja á borð við skatta og þjónustugjöld til að vemda
viðkvæmar náttúmperlur. Hugmyndin að baki er tvíþætt; annars
vegar að vemda svæði sem búa yfir viðkvæmu vistkerfí, en hins
vegar að afla fjár til að byggja upp þjónustu á þeim fyrir ferða-
menn, sem í sjálfu sér hefur líka vemdargildi.
Umræða spratt í kjölfarið á skýrslu OECD um umhverfismál á
Islandi, en þar em settar fram róttækar hugmyndir, sem fyrir
mörgum Islendingum em nokkurt nýmæli. I skýrslunni er bent á,
að á síðustu tíu ámm hefur straumur erlendra ferðamanna til ís-
lands þrefaldast, auk þess sem íslendingar sjálfir ferðast í vax-
andi mæli innanlands. Þetta hefur leitt til þess, að álag á við-
kvæmum náttúruperlum, helsta aðdráttarafli landsins gagnvart
ferðafólki, hefur stóraukist. En jafnframt benda skýrsluhöfundar
á þá dapurlegu staðreynd, að fjárveitingarvaldið hefur ekki séð
ástæðu til að veija nægilega miklu fjármagni til viðhalds og eftir-
lits á viðkvæmum svæðum. Þjónusta á mörgum þeirra er nánast
engin og eftirlit allt of lítið.
✓
I framhaldi af þessu leggja sérfræðingar OECD til, að íslensk
stjómvöld auki notkun hagstjómartækja. í hugmyndum þeirra er
meðal annars viðrað, að sérstakir vegatollar verði teknir fyrir um-
ferð inn á miðhálendið, aðgangseyrir fyrir komu í þjóðgarða og
friðlönd, gjöld fyrir tjaldsvæði á þessum stöðum verði jafnframt
aukin og skattlagning verði efld af vélsleðum og fjórhjóladrifn-
um ökutækjum.
Hugmyndimar hafa þegar mætt andstöðu ýmissa sem tengjast
náttúmvemd og ferðaþjónustu. Umhverfisráðherra kveðst hins
vegar vilja íhuga þær fordómalaust og telur að minnsta kosti
einnar messu virði að kanna þær. Hann hefur raunar lýst yfír, að
hann hafi í undirbúningi að gera tilraun með gjaldtöku á tilteknu
svæði, sem hann hefur ekki viljað greina frá að svo stöddu. I
framhaldi af því hvemig sú tilraun tekst til ráðist væntanlega
framhaldið, en engar stórtækar breytingar verði gerðar án víð-
tæks samráðs við hagsmunaaðila.
Erlendis er það alsiða, að menn greiði lítið gjald fyrir komuna í
friðlönd og þjóðgarða. Það virðist hins vegar á fárra vitorði, að
þessi leið hefur einnig verið að ryðja sér til rúms á íslandi. í dag
taka Ferðafélögin gjald fyrir hópferðagesti sem koma í friðlýst
svæði, þar sem hin formlega yfirstjóm er í höndum Náttúm-
vemdarráðs en rekstur og móttaka ferðamanna er í höndum
Ferðafélaganna. Þetta gildir til dæmis um Landmannalaugar og
Herðubreiðarlindir. Þetta er gjald fyrir veitta þjónustu. í Höfða í
Mývatnssveit hefur sveitarstjómin einnig tekið gjald fyrir aðgang
að svæðinu.
Stefna Náttúruvemdarráðs hefur verið sú, að gjald sé ekki tekið
fyrir aðgang að landi, heldur veitta þjónustu. Hún er hins vegar
ekki í andstöðu við tillögur hinna erlendu sérfræðinga, og hófleg-
ar undirtektir umhverfísráðherra. Það er vel hægt að hugsa sér, að
lágt komugjald verði einungis tekið á stöðum, þar sem þjónustu,
svo sem hreinlætisaðstaða og upplýsingar um svæði, er til afnota
íyrir gesti.
Gjald, sem rynni til að byggja upp svæðin, kann þegar upp er
staðið að leiða til þess að svæðin verða meira aðlaðandi til heim-
sókna og auki þess vegna aðsóknina fremur en hitt.
Þetta ættu andstæðingar þessara hugmynda í ferðageiranum að
íhuga.
Hannes Hólmsteinn: Ætlar að skrífa
um heilsuræktarstöðvar í nýja hægrí-
blaðið „þorir að styðja Davíð Odds-
son.“ Tossalisti Hannesar um efni í
hægrablaðið veitir fróðlega innsýn ■
hugarheim mannanna í kríngum for-
sætisráðherra.
Enn um Hannes metsöluhöf-
und
Sæmundur Guðvínsson blaða-
maður skrifar skemmtilega kjall-
aragrein í DV í gær undir fyrir-
sögninni Bókaveita Reykjavíkur.
Öndvert því sem ætla má er Sæ-
mundur ekki að fjalla um Borg-
arbókasafn Reykjavíkur, heldur
stofnun sem hann vill láta setja á
laggirnar. Tilefnið er hin fræga
bókelska hituveitumanna og sér-
ílagi áhugi á verkum Hannesar
Hólmsteins Gissurarsonar. Yfir
til þi'n, Sæmundur:
„Sem kunnugt er greiddi Hita-
veitan Hannesi Hólmsteini hundr-
aðþúsundkall á mánuði í tvö ár fyr-
ir að skrifa bók um Jón Þorláksson.
Borgarsjóður keypti svo 368 eintök
af bókinni og fóm 13 þeirra til
Borgarbókasafnsins svo hinn al-
menni borgari mætti njóta. Hita-
veitan keypti víst 150 eintök. Svo
festi Rafmagnsveitan kaup á hundr-
að eintökum, ein 50 fóm á skrif-
stofu borgarstjóra og 25 til Vatn-
sveitunnar.
Má segja að þar með hafi þessi
fyrirtæki komið sér upp vísi að
góðu bókasafni þótt lesefnið sé að
vísu nokkuð einhæft. Þá má ekki
gleyma því að 30 eintök vom send
skólabókasöfnum óumbeðið og
hefúr sú ráðstöfun eflaust átt sinn
þátt í að lestrarátakið mikla varð að
vemleika.
Það er heldur ekki nóg að skrifa
um einstaklinga sem byggt hafa
borgina. Það þarf líka að skrifa ítar-
lega byggingarsögu ýmissa húsa,
svo sem Perlunnar, þar sem ekkert
verður undan dregið. Þá væri ekki
amalegt að fá byggingarsögu ráð-
hússins á bók. Að sjálfsögðu yrði
mikið um töflur í þeim bókum þar
sem sýnt væri fram á áætlaðan
byggingarkostnað þessara mann-
virkja frá mánuði til mánaðar og ári
til árs, allt fram að lokauppgjöri.
Við bókavinir eigum bjarta lestíð
fyrir höndum ef farið verður að
þessum tillögum mínurn."
Heyr, heyr!
sem þorir að styðja
Alþýðublaðið sagði frá því um
daginn að Friðrik Friðriksson í
AB, kosningastjóri Davíðs Odds-
sonar, og Hannes Hólmsteinn
Gissurarson, umboðsmaður
Davíðs Oddssonar, ætla að stofna
nýtt og bráðferskt hægritímarit.
Þeir félagar gáfu einu sinni út
Frelsið en það fór á hausinn.
Túninn segir rækilega frá nýja
blaðinu enda komust rannsókn-
arblaðamenn Framsóknar-
flokksins í vinnuplögg Hannesar.
Blaðið hans Hannesar verður í
meira lagi djarft, það verður
nefnilega „blaðið sem þorir að
styðja Davíð Oddsson.“ Áreiðan-
lega varpa þau öndinni léttar á
Lynghaganum. En við skulum
líta á tossalista Hannesar um efn-
ishugmyndir. Þar kennir margra
grasa, og veitir fróðlega innsýn í
þann sérkennilega hugarheim
sem Hannes, Friðrik og félagar
þrífast í:
„Guðmundur Ámi Stefánsson -
skuldakóngur og krónprins (farið í
saumana á fjármálum Hafnarfjarð-
ar); Reynslan af stjómum Reagans
og Thatchers (Hannes Hólm-
steinn); Einkavinavæðing Ólafs
Ragnars Grimssonar (Hvíta húsið
fyrir kosningar, gagnagmnnur
Svarts á hvítu, Þormóður rammi
o.fl.); Hvemig spillti Halldór Ás-
grímsson vígstöðu okkar í hvala-
málinu? (Bjöm Bjamason); Stein-
HNIGNUN VELFERÐ ARRIKISIN S?
„Sjö aldursskeið mannsins." íhugum kaldhæðnislega myndskreytingu eftir Chris Duggan í THE EUROPEAN: „Niðurskurðarhnífurinn er notaður isíaukn-
um mœli í vestrœnum ríkjum áframlög til velferðarmála fólksins frá vöggu til grafar. Jafnvel mestu velmegunarríkin eiga í erfiðleikum með að láta enda ná sam-
an.“ Hélt einhver að útþensla og rekstrarörðugleikar í velferðarkerfinu vœri séríslenskt vandamál?
Margir merkir menn hafa byggt
þessa borg fyrir utan Jón Þorláks-
son. Saga þeirra manna er óþrjót-
andi sagnabrunnur og má því búast
við að þetta sé bara forsmekkurinn
að því sem koma skal. Auðvitað em
takmörk fyrir því hvað Hannes
Hólmsteinn kemst yfir að skrifa um
marga borgarsmiði liðinna áratuga
en hann mun áreiðanlega komast
langt á dugnaði sfnum og elju-
semi.“
Bókaveitan
Og þá er það nýja íyrirtækið:
Bókaveita Reykjavíkur. Sæ-
mundur segir:
,J framhaldi af þessu vil ég
leggja til að stofnað verði nýtt fýrir-
tæki á vegum Reykjavíkurborgar
sem nefnt verði Bókaveita Reykja-
vikur. Tilgangur fyrirtækisins verði
að veita fé til bókaskrifa og annast
síðan kaup og dreifingu á þeim
bókum sem skrifaðar em á vegum
Bókaveitunnar. Þetta yrði mikil
lyftistöng íyrir bókaiðnað og borg-
arbúa og myndi bera hróður hennar
um veröld víða.
Ekki ætla ég að gefa mörg ráð
um nánari útfærslu á þessari hug-
mynd enda ekki til þess fær og
raunar óþarfi þar sem borgin hefur
nóg af sérfræðingum á sínum snær-
um. Dettur þó eitt í hug: Hvemig
væri að kanna hver hafi verið fyrsti
sorpbílstjóri höfuðborgarinnar og
skrifa sögu hans? Allavega er eitt á
hreinu og það er að ekki vantar efn-
ið.
Sæmundur Guðvinsson: Hvemig
væri að kanna hver hafi verið fyrsti
sorpbflstjórí borgarinnar og skrifa
sögu hans?
grímur Hermannsson - spilltur
stjómmálamaður (Halldór Hall-
dórsson o.fl.); Viðtal við Magnús
Thoroddsen (upprifjun á brenni-
vínsmálinu); Jón Sigurðsson forseti
- fijálshyggjumaður (Guðmundur
Magnússon); Endurskoðun ís-
landssögunnar (Gísli Gunnarsson).
Auk þess er áformað að hafa ýmsa
fasta dálka, s.s. óvægna fjölmiðla-
gagnrýni, ritdóma, fjörug skoðana-
skipú og sérstaka glæsibíla eins og
Audi, BMW, Mercedes Benz,
Mitsubishi sportbílinn, Mazda
sportbílinn, Nissan NX100 o.s.frv.
Hannes Hólmsteinn hefur í hyggju
að skrifa sjálfur um veitingahús og
heilsuræktarstöðvar."
Ó, veröld ný og góð! Hannes
Hólmsteinn gerir ráð fyrir að
geta selt blaðið í 750 eintökum og
væntir þess að fimm til sex stönd-
ug fyrirtæki greiði 100-200 krón-
ur á mánuði hvert fyrir auglýs-
ingar.
Ein spurning að lokum: Vilja
Hörður Sigurgestsson og Ingi-
mundur í Heklu borga tvöhundr-
uðþúsund kall á mánuði fyrir
áskrift að skoðunum Hannesar?