Alþýðublaðið - 19.10.1993, Qupperneq 2

2 ALÞÝÐUBLAÐIÐ
LEIÐARI RÖKSTÓLAR & ALÞINGI
Þriðjudagur 19. október 1993
MPBMBLJIBÍB
HVERFISGÖTU 8-10 - REYKJAVÍK - SÍMI 625566
Útgefandi: Alprent hf.
Framkvæmdastjóri: Ámundi Ámundason
Ritstjóri: Sigurður Tómas Björgvinsson
Auglýsingastjóri: Ámundi Ámundason
Setning og umbrot: Hermóður Sigurðsson
Prentun: Oddi hf.
Ritstjórn, auglýsingar og dreifing: 625566
Fax: 629244
Áskriftarverð kr. 1.400 á mánuði. Verð í lausasölu kr. 140
RÖKSTÓLfiR
Fiðlukassarnir hafa verið teknir fram
GLÆPONASTRÍÐ LÍKNARMAFÍUNNAR
OG GUÐFÖDUR HÁSKÓLANS
Hóglífí æðstu
embættismanna
Þjóðin hefur að undanfömu verið upplýst um forréttindi
æðstu embættismanna. Þar hefur margt athyglisvert komið
fram eins og hlunnindi forstjóra, risna, tíðni utanlands-
ferða, laxveiðilúxus og sumarleyfishallir opinberra stofn-
ana eins og Landsbankans og Seðlabankans. A tímum
þrenginga í þjóðarbúi, atvinnuleysis og minnkandi kaup-
máttar, verður alþýða landsins orðlaus yfir slíku munaðar-
lífí. Fólkið í landinu spyr sig: Hvemig má það vera að ráða-
menn þjóðarinnar og æðstu embættismenn ríkisins leyfa
sér slíkan munað og láta eftir sér það hóglífí sem myndir
fréttamanna bera vitni um?
Svarið er ofureinfalt: Valdið spillir. Allt vald spillir og því
lengur sem valdið er án aðhalds og án breytinga spillist
það. Valdamenn sem hafa komið sínu fram í gegnum árin
án afskipta fjölmiðla eða afskipta almennings, verða smám
saman spilltari og einangraðri í veldi sínu. Þetta er gömul
saga og ný og hún er sígild í öllum menningarsamfélögum.
Embættismannavaldið á íslandi hefur gengið lengra en
víðar annars staðar á Norðurlöndum í hóglífí, hlunnindum
og sérhagsmunum. Þetta hefur embættisvaldið getað gert í
skjóli samtryggingar flokkanna.
Embættismenn hafa verið sammála um hóglífið og styrkt
hvem annan í sérhagsmunabaráttunni. Að lokum verður
hóglífið og hlunnindin ákveðið markmið í sjálfu sér.
Launakjör æðstu starfsmanna ríkisins em í sjálfu sér eftir-
sóknarverð en munaðurinn, utanlandsferðimar, lúxusjepp-
amir og laxveiðihlunnindin verða aukakryddið á starfs-
ferilinn sem gerir hann áhugaverðan og sértækan. Flokka-
kerfíð veitir því aðgang að sérhagsmunum sem er venju-
legu fólki lokaðir.
Með ámnum hafa þær stofnanir sem undir minnstu eftir-
liti verið og hve lokaðastar Ijölmiðlum, getað byggt upp
einangraðan lúxusheim sem hinn venjulegi borgari getur
aldrei dreymt um að eignast hlutdeild í. Seðlabankinn er
gott dæmi um slíka stofnun, þar sem lokuð einkasöfn bóka
og myndlistar hafa orðið að dýrmætri séreign, lokaðri lús-
ugum almúganum sem engu að síður greiðir fyrir herleg-
heitin.
Embættisyfírstéttin sem byggt hefur þessar lokuðu hallir
sínar er í eðli sínu engu skárri en hin lokaða forréttindastétt
kommúnismans í Austur-Evrópu og fyrmrn Sovétríkjun-
um. íslenska nómenkiatúran hefur skammtað sér forrétt-
indi, hlunnindi og sérkjör sem engin sambærileg embættis-
stétt á nágrannalöndunum hefði dreymt um að leyfa sér.
Hroki hennar og fyrirlitning á venjulegu fólki er ólýsanleg.
Það er tilgangslaust að elta uppi sökudólga fortíðar eða
hefja nornaveiðar innan samtryggingargirðingar stjóm-
málaflaokkanna. Aðalmálið er að stöðva yfírstétt embætt-
isvaldsins nú þegar. Alþingi þarf að krefjast verulegrar
endurskoðunar á hlunnindum, sérkjömm og forréttindum
yfírmanna ríkisstofnana, ríkisbanka og embættisstofnana.
Fólkið í landinu sem greiðir hóglífí embættismannanna, á
þá skýlausu kröfu á hendur Alþingis að það grípi tafarlaust
inn í málið og setji æðstu mönnum ríkisins eðlilegt og hóf-
legt starfsumhverfí og réttlát launakjör opinberra starfs-
manna. Með framferði sínu hafa hinir æðstu embættis-
menn rýrt trúverðugleika sinna stofnana út á við og gert
stjómsýsluna hlægilega og tortryggilega. Því verður að
breyta.
Fjárhættuspil er fíkn
Helstu líknarfélög landsins
komust að þessum einfalda sann-
leika fyrir löngu og höguðu fjársöf-
nun sinni eftir því. Margar virtustu
menntastofnanir landsins, eins og
Háskóli íslands, komust snemma
að sömu niðurstöðu, bættu um
betur og keyptu einkaleyfi hjá rík-
inu til að reka fjárhættuspil fyrir
almenning. Ur þessu ríkisrekna
einkaleyfi spratt einn voldugasti
auðhringur landsins sem gengur
undir nafninu Happdrætti
Háskólans og öll æðri menntun í
landinu byggir á. Þessi auðhringur
er stundum kallaður Guðfaðir
háskólans.
Líkt og allt skipulagt fjárhættus-
pil sem byggir á einokun, þróaðist
snemma sú hefð, að aðrir sem vildu
græða á spilafíkn almennings, urðu
að standa til hlés og vera háðir
duttlungum hins háa
dómsmálaráðuneytis um
undanþágur ffá Háskólanum sem
rak helsta spilavíti landsins úr
Steindórsprenti á Tjamargötunni.
Með öðrum orðum: Þróunin varð
líkt og í Chicago á þriðja
áratugnum. Stærstu mafíósamir
réðu spilavítunum og hinir litlu
vom látnir í firiði uns þeir urðu of
stórir. Þá vom fiðlukassamir teknir
fram.
Ólæsu bömin og
skiptimyntagamblið
Nokkur þjóðnauðsynleg líknar-
félög og hjálparsamtök sáu sér leik
á borði fyrir nokkmm ámm þegar
ljóst var að Háskólinn var eina
löglega einokunarspilavítið í
bænum. Þessi félög, eins og Rauði
Krossinn, SÁÁ og önnur
mannvinasamtök, uppgötvuðu, að
Háskólinn hafði enn ekki sett upp
einhenta bandíta eða spilakassa eins
og skiptimyntagamblið var kallað á
íslensku.
Hið háa dómsmálaráðuneyti gaf
út sameiginlegt leyfi íyrir nokkur
mannvina - og líknarfélög til að
setja upp einhenta bandíta sem
reyndar vom takkavélar og allir
urðu ánægðir. Háskólinn hélt áfram
að reka happdrættisspilavítið á
landsvísu og hin liknarfélögin
fengu að setja upp skiptimyntavélar
út um borg og bí en þó mest í
sjoppum þar sem ólæs böm léku sér
daginn út og inn vegna þess að þau
gátu ekki stafað bannskiltin á
vélunum þar sem stóð að böm
innan 16 ára mættu ekki leika á
vélamar.
Tbnburmenn
fjárhættufyllerísins
Nú hófst gleðitímabil í h'fi
þjóðarinnar. Háskólinn blómstraði
sem aldrei fyrr og kvenprestar, bók-
menntafræðingar úr réttum
Kressum og atvinnulausir
viðskiptafræðingar útskrifðust í
bunum auk þess sem ensím-
rannsóknir og nýefnafræði í
tengslum við atvinnulífið fleygði
fram á við. Spilafíknin blómstraði
einnig og happdrættisþjóðfélagið
fékk útrás á hverjum degi. Við
bættust lottó, happó og víkingalottó
þar sem sterkustu miðlar landsins
vom nýttir til hins ítrasta og
virtustu fréttahaukar landsins
dönsuðu, sýndu skemmtiatriði og
tilkynntu úrslitatölur spilafíklanna.
En eins og allar góðar veislur
enda með timburmönnum, endaði
fjárhættufylleríið með katastrófu.
Alþýðuheimilin urðu brátt vör við
að bömin höfðu stolið
matarpeningunum til að setja í
spilakassa líknarfélaganna,
unglingamir seldu græjumar til að
fjármagna skiptimyntagamblið eða
bmtust inn í sjoppur til að stela
skafmiðum og virtir heimilisfeður
fóm með lífeyrissjóðslánin í lottó-
miða og happaþrennur.
Happdrættisþjóðin var djúpt
sokkin í hrikalega fíkn spila-
mennskiunnar. Nýjar deildir risu á
meðferðarheimilunum, svonefndar
spilafíkndeildir þar sem
spilasjúklingar fengu hliðstæða
hjálp og fíkniefnaneytendur. SÁA
hafði varla við að taka við nýjum
spilafíklum og ágóðinn af spila-
kössum þeirra stóð hvergi undir
daglegum rekstri hinna nýju sjúk-
linga.
Guðfaðirinn ryðst inn
á yfírráðasvæði
líknarmafíunnar
Þessar fféttir glöddu að sjálf-
sögðu spilavítin. Hér var greinilega
feitan gölt að flá í kreppunni.
Því datt Al Capónunum í
Happdrætti Háskólans í hug að
færa út kvíamar og seilast yfir á
yfirráðasvæði líknarmafíunnar.
Með einhvetjum ráðum tókst að
sannfæra dómsmálaráðaherrann
(hér sjá glöggir menn samlíkinguna
við lögreglustjórann í Chicagó á
þriðja áratugnum) um að leyfa ný
og tölvuvædd spilavíti með
bamaútköstumm þar sem
hraðvirkir skiptimyntavítiskassar
gátu gefið milljónavinning.
Yfirvaldið gaf út út leyfi og allt
varð vitlaust.
Fiðlukassarnir
samstundis
teknir fram
Fiðlukassamir vom samstundis
teknir fram. Aðstoðarlandlæknir,
yfirgúrú SÁA og æðstu menn
Rauða krossins kölluðu saman fund
svæðismafíósana. I fyrstu var
ákveðið að kaupa Happdrætti
Háskólans íyrir litlar 100 milljónir
króna. En Capo di tutti Capi -
Höfuð allra höfða - eins og
Guðfaðir maffunnar er kallaður,
neitaði að þiggja mútumar. Það
vom meiri tekjumöguleikar en
skitnar hundrað millur í þessum
potti.
Bflamir vom því ræstir,
mennimir í jakkafötum með
slúthattana og með fiðlukasana
stigu á bflbrettin og aksturinn var
hafinn.
Borgin er orðin of lítil fyrir
Guðfoður háskólans og líknar-
mafíuna.
tfLPÝÐUBLfiÐIÐ fi fiLÞINGI
- HEYRÐU STEINI, SJAÐU! ÞETTA ER FRA OLAFIRAGNARI, HANN LEGGUR TIL
AÐ ÞJÓÐARBÓKHLAÐAN VERÐIGERD AÐ SPILAVÍTI!
Alþýðublaðsmynd / Einar Olason