Alþýðublaðið - 21.12.1993, Side 4

4 ALÞÝÐUBLAÐIÐ
BÓKAFLÓÐ ALÞÝÐUBLAÐSINS
Þriðjudagur 21. desember 1993
Bókin um Matthías Bjarnason alþingismann og fyrr-
verandi ráðherra hefur vakið mikla athygli. Alþýðu-
blaðið fékk leyfi hjá útgefanda, Bókaútgáfunni Skjald-
borg, til birtingar á stuttum kafla úr bókinni.
F ramþoðsfundir
fynr vestan
Framboðsfundimir fyrir vestan
voru kostulegar samkundur. Þar fór
fram gríðarlegur hanaslagur. Auð-
vitað var ekki jafnmikið um afþrey-
ingu og nú er. Fundimir vom besta
skemmtun sem völ var á og við
skemmtikraftamir reyndum auðvit-
að að standa okkur sem best. Fólk
kom þó ekki bara til að hlusta á
okkur. Framíköll vom fastur liður
og sum þeirra vel undirbúin og ban-
eitruð. Auðvitað var það vinsælt
þegar frambjóðendum varð eitt-
hvað á, en skemmtilegast þótti
þeim, ótuktunum í salnum, þegar
einhver sveitungi þeirra fékk háðu-
lega útreið. Þá ætlaði oft allt um
koll að keyra af hlátri.
Af frambjóðendum í minni tíð
hygg ég að við Hannibal Valdi-
marsson höfum verið einna verstir á
fundunum þá að ég sé ekki að mæla
hinum bót. Næstverstir held ég að
hafi verið Sigurvin Einarsson og
Steingrímur Hermannsson. Sigurð-
ur Bjamason var kurteisari og Þor-
vald skorti kímnigáfu, en hann var
raddsterkur.
Víða vom fundimir slæmir, en
líklega þó hvergi eins voðalegir og
á Suðureyri við Súgandaijörð. Kar-
vel gat verið ansi skemmtilegur.
Hann var einu sinni að halda ræðu í
Súganda.
„Hvar er atvinnumálastefna Al-
þýðuflokksins,“ kailaði þá fram í
Súgfirðingurinn Kjartan Ólafsson,
ritstjóri Þjóðviljans, sem sat alltaf
með einn puttann út í loftið.
Kjartan var ögn til vinstri við Sta-
lín, sögðum við gjaman. Ég held að
það megi fullyrða að Stalín hafi
verið ívið fijálslyndari en Kjartan.
Karvel greip þá eina auða papp-
írsörk af borðinu, hélt henni hátt á
loft og sagði:
„Þetta er atvinnumálastefna AI-
þýðubandalagsins. Héma er hún.
Kjartan er fulltrúi fyrir hana.“
Karvel tók Kjartan svona fund
eftir fund, en Kjartan lét engan bil-
bug á sér finna.
Ég var líka nokkuð stríðinn við
Kjartan Ólafsson. Þegar hann var í
miðri ræðu á fundum kallaði ég
stundum til hans til að stinga upp í
hann: „Hefur Stalfn samþykkt
þetta?“ Aldrei lét Kjartan sér
bregða.
Svo var það landbúnaðarstefnan
hans Steingríms. Það kom fyrir slys
í fylgiskjali með þingsályktunartil-
lögu Framsóknarflokksins sem Há-
kon Sigurgrímsson hafði samið og
sagði fyrir um hversu stórt bú ætti
að vera fyrir hverja minkalæðu og
,,-hluta úr högna.“ Ég nuddaði
Stcingrímur Pálsson.
Steingrími fyrst upp úr þessu í þing-
inu og hélt því svo áfram á fram-
boðsfundum fyrir vestan og spurði
alltaf hvaða hluti af högnanum ætti
að vera í búrinu hjá læðunni. Stein-
grímur var ansi pirraður á mér út af
þessu.
Ég kunni ekkert vel við Sigurvin í
fyrstu, hann var hörkuræðumaður,
bæði sterkur og vígfimur. Hann var
að vísu íjandi skömmóttur, en það
situr víst ekki á mér að hafa orð á
slíku því að ekki lét ég mitt eftir
liggja í þeim efnum. En eftir að við
kynntumst á þingi og þó sérstaklega
á fundum Vestijarðaþingmannanna
þróaðist milli okkar Sigurvins
kunningsskapur og loks einlæg vin-
átta. Mér þótti mjög vænt um Sigur-
vin þó að varla væri hægt að hugsa
sér dýpri gjá en var á milli skoðana
okkar. Mér fannst hann nefnilega
miklu fremur vera sósíalisti en
framsóknarmaður og sagði það oft
við hann. Hann hló bara að mér.
Sigurvin tók þátt í Keflavíkur-
göngu að minnsta kosti einu sinni
eða tvisvar. Svo er það einu sinni
fyrir kosningar að framboðsfundur
er haldinn á Súganda. Þar var fast-
ráðinn fundarstjóri, þó að sú regla
gilti annars staðar að sá flokkurinn
sem byrjaði umræðu mætti ráða
fundarstjóra. En á Suðureyri leyfði
enginn flokkur sér að víkja út frá
þeirri venju að Sturla Jónsson
hreppstjóri skyldi stýra fundum.
Sturla sat framarlega á sviðinu en
við frambjóðendumir hinum meg-
in. Ræðustóllinn var á milli, rétt
innan við Sturlu. Sigurvin hafði
fyrstur orðið og skammaði íhaldið
sundur og saman. Mér fannst ég
verða skjóta á karlskömmina úr því
að hann var búinn að hegða sér
Karvel Pálmason.
Þetta var þegar Sighvatur Björg-
vinsson fór fyrst fram í fyrsta sæti
fyrir kratana, Vilmundur Gylfason í
öðru sæti og Bárður Halldórsson í
þriðja. Fyrir Samtök ftjálslyndra og
vinstri manna vom Karvel Pálma-
son, vinur minn, og Jón Baldvin
Hannibalsson. Allt sumarið höfðu
menn verið að gera tilraunir til að
sameina Alþýðuflokkinn og leggja
Samtökin niður. Gylfí Þ. Gíslason
lagði sig allan fram en allt kom fyr-
ir ekki.
Ég hugsaði með mér að þegar ég
talaði í annarri umferð yrði ég að
reyna að blása lífí í fundinn, svo ég
sagði eitthvað á þá leið að leitt væri
til þess að vita að þeir hefðu komið
í tvennu lagi kratamir, eins og hefði
verið puðað við að sameina þá og
Sighvatur Björgvinsson.
svona.
Ég hóf mál mitt á kurteisislegu
ávarpi til fundarstjóra og fundar-
manna, gerði pínulítið hlé og sagði
svo:
„Og nú er hann kominn til ykkar,
hann Göngumóður á Keflavíkur-
skónum sínum.“
Þá varð hreppstjóranum svo mik-
ið um, af því að hann hafði aldrei
séð þessa Keflavíkurskó, að hann
sneri sér við og horfði á fætuma á
Sigurvin. Salurinn sprakk á stund-
inni.
Síðar koma Sigurvin í pontu og
lyfti þá fætinum og sagði: „Og þetta
kallar Matthías Bjamason Kefla-
víkurskóna."
En þá hló enginn. Ég hafði unnið
þessa lotu.
Fyrir kosningamar 1974 var
óvenjudauft yfir íjölmennum fram-
boðsfundi í Bolungarvík, eitthvert
slen yfír bæði frambjóðendum og
kjósendum.
enginn hefði lagt sig eins fram og
Gylfi Þ. Gíslason, og það við sjálf-
an Hannibal. Ég hélt áfram og sagði
að þetta hefði virst vera að bera ár-
angur, því Gylfi hefði verið kominn
upp í og grátbeðið Hannibal að
snarast upp í til sín.
„Gylfi lyfti sænginni,“ sagði ég,
„og Hannibal var sestur á rúm-
stokkinn. Það var ekkert eftir nema
fara upp í og breiða sængina yfir, en
það undarlega gerðist að Hannibal
sprettur upp og segir Gylfa að hann
fari ekki upp í.“
Svo þagnaði ég og leit yfir salinn
áður en ég bætti við: „Er nokkur hér
inni sem hefur heyrt það fyrr að
hann Hannibal hafi neitað að fara
upp í þegar honum hefur boðist
það?“
Þakið ætlaði að riftia af sam-
komuhúsinu í Bolungarvík. Það var
sama í hvaða flokki fólk stóð, allir
hlógu, og það var ekki að sökum að
spyija að þetta varð með allra íjör-
Matthías Bjarnason samgönguráöhcrra talar
fyrsta samtaliö í sjálfvirka farsímann 4. júlí
1986.
ugustu fundum. Ég varð var við það
að Vilmundur gerði sér mikinn mat
úr þessari sögu og sagði hana á
íjöldanum öllum af klúbbfundum
þar sem hann var fenginn til að tala
næstu árin.
Oft var með okkur indæll maður
sem sat á þingi fyrir Alþýðubanda-
lagið, Steingrímur Pálsson, sím-
stöðvarstjóri á Brú í Hrútafirði. Við
urðum ágætir vinir og ég kom alltaf
við heima hjá honum og Láru, konu
hans, þegar ég átti leið um. Því mið-
ur lést Steingrímur Iangt fyrir aldur
fram.
Það væri synd að segja að við
Hannibal hefðum verið nokkrir vin-
ir eftir allar rimmumar úr bæjarpól-
itíkinni á Isafirði. En þegar við vor-
um búnir að sitja alllangan tíma
saman á þingi fór þetta mjög að
breytast og sambandið milli okkar
varð nokkuð gott. Hannibal og Sól-
veig, þessi ágæta kona hans, komu
alloft í sumarbústaðinn okkar í
Trostansfirði bara til að heimsækja
okkur Kristínu. Við endurguldum
þessar heimsóknir og fómm í Selár-
dal.
Maður hét Sigurður Gíslason og
átti heima á Bfldudal í mörg ár,
mikill sómamaður en sérlundaður
og harður í pólitík, sanntrúaður
sjálfstæðismaður og fór ekkert dult
með að hann fann lítið gott við
hina. Sigurður var hreinskiptinn og
heiðarlegur. Hann var ráðsmaður
úti í Selárdal hjá Hannibal um tíma
og svo sagði hann mér einu sinni frá
því, og var gamli maðurinn þá mjög
hneykslaður, að Bjami Benedikts-
son hefði komið út í Selárdal til
Hannibals sem var þar í sumarfrfi.
„Og hvað heldurðu að Bjami hafi
gert þegar hann steig út úr bflnum?“
spurði Sigurður: „Hann kyssti
Hannibal."
Sigurður gamli var hræðilega
hneykslaður og ég held að Bjami
hafi lækkað mjög í áliti hjá honum
við þennan koss. Hins vegar fór
alltaf vel á með honum og Hanni-
bal.
Hannibal var forseti Alþýðusam-
bands Islands og þá átti forsætisráð-
herra mikil samskipti við hann.
Bjami Ben kunni þá list að hafa
samstarf við aðila vinnumarkaðar-
ins og stofnaði til persónulegra
kynna við þá. Bjarni ávann sér
traust og virðingu manna. Hann
sagði ekki annað en það sem hann
treysti sér til að gera og stóð líka við
öll fyrirheit. Þess vegna smullu
kossar í Selárdal.