Alþýðublaðið - 28.04.1994, Blaðsíða 4

4 ALÞÝÐUBLAÐIÐ
______________UMFJÖLLUN________________
Norska l>laðið Fiskiirai inn
jón Baklvin Hanniliabstjn iitanríkisráðherra:
Fimmtudagur 28. apríl 1994
Jón Baldvin tjáir sig af miklu meira öryggi og festu en
Jan Henry T. Olsen um hversu góðum sjávarútvegs-
samningi Norðmenn hafa náð. Og menn geta spurt sig
að því hvort hann sé ekki miklu betri en Jan Henry til
þess að markaðssetja samning Norðmanna í Noregi! Á
Islandi er ekki nokkur vafi á að utanríkisráðherrann
er litríkasti stjórnmálamaður landsins. Hann nýtur
þess að vera úti á meðal fólks, talar mikið og er oft
óspar á stór orð. Hann getur bæði sýnt mikla innlifun
samhliða því að vera mjög skemmtilegur. Enginn í
norsku ríkisstjórninni er jafn gamansamur og hann
getur verið eða hefur jafn mikla hæfileika til að koma
á óvart, en segja má þó að stundum væri betra fyrir
Jón Baldvin að vera ekki jafn ákveðinn í ummælum
sínum og hann stundum er.
í FISKAREN, norsku
blaði um sjávarútvegsmál,
8. apríl síðastliðinn, er
myndskreytt opnuviðtal við
utanríkisráðherra Islands,
Jón Baldvin Hannibalsson.
Höfundur er Ketill Falch;
sem kom í kynnisferð til Is-
lands í hópi norrænna
blaðamanna, þar sem þeir
fengu meðal annars blaða-
mannafund með Jóni Bald-
vini í Norræna húsinu. Við-
talið er ítarlegt og á köflum
fjörlegt og á ekki síður er-
indi við íslenska Iesendur
en norska. Alþýðublaðið
birtir því hér lauslega þýð-
ingu á viðtalinu:
Reykjavík. „Kæra Gro,
enn ein gullverðlaun fyrir
Noreg“, skrifaði Jón Baldvin
Hannibalsson utanríkisráð-
herra íslands í skeyti til for-
sætisráðherra Noregs þegar
sjávarútvegslausnin í samn-
ingunum við Evrópusam-
bandið var í höfn. Nafntog-
aðasti jafnaðarmaður á ís-
landi fann ástæðu til að líkja
niðurstöðu sjávarútvegs-
samnings Norðmanna við ár-
angur norskra íþróttamanna á
Ólympíuleikunum í Lille-
hammer. Hvað forsætisráð-
herra Noregs Gro Harlem
Brundtland finnst um þessa
samlíkingu vissi íslenski
utanríkisráðherrann ekki hér
um daginn.
Jón Baldvin er þeirra skoð-
unar að Noregur hafí fengið
sjávarútvegssamning við
Evrópusambandið þar sem
Evrópusambandið hafi gefið
eftir mikilvæg grundvallarat-
riði í sinni fiskveiðistjómun.
Hann segir að eftirgjöf Evr-
ópusambandsins gagnvart
Noregi muni leiða til þess að
sameiginleg fiskveiðistefna
Evrópusambandsins muni
breytast í grundvallaratriðum
miðað við stefnu sambands-
ins nú.
Utanríkisráðherra Islands
lýsir með eftirfarandi hætti
hvers vegna hann er þeirrar
skoðunar að samningur
Norðmanna feli í sér jákvæð-
ar niðurstöður umfram það
sem hann hafði búist við:
Noregur ræður
kvótanum
- Þegar mat er lagt á nið-
urstöður sjávarútvegssamn-
ings Noregs við Evrópusam-
bandið er fyrsta spumingin
eftirfarandi: Hver ber ábyrgð
á úthlutun fiskveiðikvótanna
í framtíðinni? Að forminu til
Evrópusambandið. I raun
munu norsk stjómvöld, í
samráði við norska sérfræð-
inga f sjávarútvegsmálum,
ákveða heildarkvótana í
norskri lögsögu.
- Svo er næsta spuming:
Mun Noregur eftir sem áður
ákveða kvótana sem landið
hefur haft innan eigin lög-
sögu. Svarið er já, segir Jón
Baldvin.
Hann vísar til þess að
Norðmenn fiski rúmlega
95% af öllum fiskveiðikvót-
um innan norskrar lögsögu.
Noregur hafi tvíhliða samn-
inga við nokkur ríki og að
Noregur hafi sarnið um sér-
staka fiskveiðiniðurstöðu í
samningum um Evrópska
efnahagssvæðið (sem fól í sér
framsal á þorskkvóta úl Evr-
ópusambandsins).
Hafa ekki gefið
neitt eftir
- Eftir samningana í Bms-
sel er staðan gjörbreytt.
Norðmenn hafa í reynd ekk-
ert gefið neitt nýtt efúr og
munu áfram fiska um 95% af
heildarveiðikvóta. Noregi
hefur tekist að fá þessa niður-
stöðu á gmndvelli þeirrar
meginstefnu Evrópusam-
bandsins að byggja fiskveið-
ar á „hlutfallslegum stöðug-
leika" en þessi stefna er án
tímamarka og verður þar af
leiðandi áfram við lýði.
- Þriðja spumingin varðar
það hvort Noregur fái einka-
rétt á að fiska innan 12 mílna.
Já, það mun Noregur fá. Og
Evrópusambandið hefur gef-
ið yfirlýsingu um að svo
muni einnig verða eftir árið
2002. Þessi yfirlýsing hefur
mikið pólitískt vægi. Evrópu-
sambandið getur ekki komið
eftir á og sagt nei, við meint-
um þetta ekki.
Norðan við 62.
breiddargráðu
- Svo er það stóra spum-
ingin: Hvað gerist norðan við
62. breiddargráðu? Mun
stjómunarkerfi Noregs fyrir
þetta svæði halda áfram eða
mun Evrópusambandið taka
yfir og breyta fiskveiðistjóm-
uninni?
Jón Baldvin svarar sinni
eigin spumingu með því að
Evrópusambandið taki form-
lega séð yfir fiskveiðistjóm-
unina í allri norskri fiskveiði-
lögsögu. En hann bætir við
að Evrópusambandið hefi
gefið yfirlýsingar um að það
muni miða stjómun sína við
norska stjómunarkerfið. Og
Jón Baldvin undirstrikar að
Evrópusambandið hafi að
þessu leyú gefið mjög eftir
gagnvart gmndvallarreglum
sínum í reynd.
- Fimmta spuming mín,
segir Jón Baldvin, er hvort
Noregur fái tollfrían aðgang
með sjávarafurðir sínar?
Svarið verður já. Noregur fær
100% tollfrían aðgang að
markaðnum strax. Sú stað-
reynd að hugsanlega megi
setja takmarkanir á útflutn-
inginn á 8 tegundum fyrstu
Ijögur árin skipú litlu máli í
því stóra samhengi sem
samningurinn felur í sér.
Borguðu fyrir
ísland
Jón Baldvin spyr hvort
Noregur hafi borgað of mikið
verð fyrir sjávarútvegssamn-
inginn? Hann kemst að þeirri
niðurstöðu að við, Norð-
menn, höfum ekki borgað
neitt miðað við fyrra gildandi
hlutfall heildarkvóta og mið-
að við það, sem við urðum að
greiða fyrir samninginn um
Evrópska efnahagssvæðið. I
þessu sambandi vill hann
þakka Noregi fyrir að hafa
borgað fyrir ísland, að hluta,
við inngöngu í Evrópska
efnahagssvæðið.
- Hafa svo Spánn og
Portúgal náð fram því sem
þau vildu í sambandi við inn-
göngu Norðmanna í Evrópu-
sambandið? Nei, þeir náðu
næstum engu fram, sérstak-
lega miðað við það að kröfur
þeirra voru himinháar í upp-
hafi.
- Og hvað með erlendar
fjárfesúngar í norskum sjáv-
arútvegi? Evrópusambandið
hefur ákveðna grundvallar-
stefnu að þessu leyti en Nor-
egi tókst að fá sérstaka yfir-
lýsingu sem felur í sér að
rétturinn til fjárfesúnga í fisk-
veiðiflotanum er tengdur
norskum hagsmunum og að
það sé mikilvægur þáttur
samningsins, undirstrikar
utanríkisráðherra íslands, Jón
Baldvin Hannibalsson.
- Noregur hefur náð miklu
betri sjávarútvegssamningi
við Evrópusambandið en ég
hefði þorað að trúa að væri
raunhæít, sérstaklega að því
er varðar fiskveiðar. Ef Is-
land hefði samið um aðild í
þetta sinn líka, er ég viss um
að við hefðum náð ennþá
betri niðurstöðu. Eg trúi því
einnig að það muni gerast ef
við setjumst niður og semj-
um við Evrópusambandið.
Þetta segir utanríkisráð-
herra íslands, Jón Baldvin
Hannibalsson. En honum er
fullljóst að Evrópusambandið
mun væntanlega ekki taka
við nýjum umsóknum um að-
ild fyrr en 1996. Fram að
þeim tíma hefur hann hugsað
sér að koma af stað alvarlegri
umræðu um stöðu Islands
gagnvart Evrópusambandinu,
jafnvel þótt hann þyrfti að
standa í því einn. Jón Baldvin
leggur áherslu á að ef þjóðin
kæmist að neikvæðri niður-
stöðu um aðild, þá vissu að
minnsta kosú Islendingar,
hvers vegna þeir hefðu
ákveðið að segja nei.
Jón Baldvin
vill skoða
möguleikann
áaðild
*
Islands að
Evrópu-
sambandinu
ísland er aðili að EES-
samningnum en aðild að Evr-
ópusambandinu hefur ekki
komist á dagskrá enn. ís-
lenskir alþingismenn hafa
aldrei kannað af alvöru hvaða
hag Island kynni að hafa af
fullri aðild. En í síðasta mán-
uði fól ríkisstjómin hópi há-
skólamanna og sérfræðinga á
mismunandi sérsviðum að
kanna allar mögulegar afleið-
ingar þess að Island yrði aðili
að Evrópusambandinu.
Margir Islendingar vilja
meina að nú sé ú'mi úl kom-
inn að stjómvöld taki af al-
vöm á málinu. Talsvert
margir em þeirra skoðunar að
íslenskir stjómmálamenn hafi
sýnt fádæma pólitískan hei-
gulshátt varðandi spuming-
una um aðild að Evrópusam-
bandinu.