Alþýðublaðið - 30.09.1994, Qupperneq 4

4 ALÞÝÐUBLAÐIÐ
TILVERAN
Föstudagur 30. september 1994
ÍSLENSKA EINSÖNGSLAGHD, einstæð
yfírlitssýning í Menningairniðstöðinni Gerðubergi
opnará sunnudaginn. Þama verða sýndarum
200 Ijósmyndiraftónskáldum og fíytjendum
íslenskra einsöngslaga með skýringartextum.
Einnig verða sýndar söngskrár, nótnahandrit,
veggspjöldog aðrir munir sem segja sögu
sönglífs á íslandi frá því um miðja síðustu öld:
Magnað
franrtak
Menningarmiðstöðin Gerðuberg opnar á sunnudaginn yfir-
litssýningu sem ber yfirskriftina „íslenska einsöngslagið“.
Á sýningunni verða um 200 ljósmyndir af tónskáldum og
flytjendum íslenskra einsöngslaga með skýringartextum. Einnig
verða sýndar söngskrár, nótnahandrit, veggspjöld og aðrir munir
sem segja sögu sönglífs á íslandi frá því um miðja síðustu öld. Útbú-
in hefur verið sýningarskrá með um 120 Ijósmyndum og æviágrip-
um tónskálda. Við opnun sýningarinnar sem stendur allt til I. des-
ember flytur Jón Þórarinsson tónskáld erindi og Ólöf Kolbrún
Harðardóttir syngur lög eftir Sveinbjörn Sveinbjörnsson með að-
stoð Jóns Stefánssonar píanóleikara. Einnig verður tónskáldum
boðið að velja sér fyrirfram ákveðin ljóð til að semja við lög sem
frumflutt verða í lok sýningarinnar. Þetta er í fyrsta skipti sem sett er
upp yfirlitssýning sem sérstaklega er helguð íslenska einsöngslaginu.
Sýningin nær yfir mjög áhugavert tímabil í menningarsögu Islend-
inga:
„ Tónlistaríðkun ú Islandi er að vakna til lífsins, kennsla hefst í
nótnalestrí og byrjað er að kenna söng. A sama ti'ma og Island
breytist úr bœndasamfélagi í auðuga fiskveiðiþjóð tekur menningar-
lífið ói sig nýja mynd. Eftirþvísem líðuró 20. öldina dafnar sönglíf-
ið, söngkennsla er þú orðinfastur liður í skólastarfi og listafólkfer
til lítlanda að fullnema sig ísöng og hljóðfœraslœtti. Við eignumst
tónskáld, tónlistarfélög skjóta upp kollinum og tónlistarskólar eru
settir ó stofn... Viðfangsefni yfirlitssýningarinnar í Gerðubergi er að
bregða upp svipmyndum af listafólki sem hefur með hljóðfceraslœtti,
söng og sönglagagerð átt veigamikinn þátt í að móta sönglífá ís-
landifrá tniðri 19. öld. Myndefnið á sýningunni er ekki tæmandi
heldur veitir innsýn í menningarsögulegt viðfangsefhi sem vert vœrt
að kryfja til hlítar, “ segir í tilskrífelsi til blaðsinsfrá Sigrúnu Páls-
dóttur í Gerðubergi.
Undirbúningur að sýningunni hefur staðið í um það bil ár og er
hún ávöxtur Ljóðatónleika Gerðubergs líkt og tónleikamir í Borgar-
leikhúsinu á afmæli Reykjavíkur 18. ágúst síðastliðinn. Þjóðminja-
safnið sér um allar eftirtökur á ljósmyndum og ætlar safnið í fram-
haldi af sýningunni að koma á fót tónlistardeild í ljósmyndadeild
Þjóðminjasafnsins. Á sunnudögum í október og nóvember verður ís-
lenska einsöngslaginu gerð góð skil í Gerðubergi í tengslum við sýn-
inguna. Þama verður hægt að ganga að fyrirlestrum, ljóðasöng og
hljóðfæraleik. Ennfremur sér Sverrir Guðjónsson söngvari um leið-
sögn um sýninguna. Kort: Menningarmiðstöðin Gerðuberg
imrrm
Vinningstölur
28. sept. 1994
J VINNINGAR FJÖLDI VINNINGA UPPHÆÐ Á HVERN VINNING
P 63,6 2 58.745.000
C1 5 af 6 !EÆ+bónus 0 440.077
m 5 af 6 ”Tl 115.258
H 4afe 284 1.936
ri 3 af 6 1Ci+bónus 1.109 213
Aðaltöiur:
V)(Í4)(Í6:
17)(26)(45
BÓNUSTÖLUR
Heildarupphaeð þessa viku:
119.061.892
á Isl.:
1.571.892
UPPLÝSINGAR, SÍMSVARI 91* 68 15 11
LUKKULÍNA 99 10 00 - TEXTAVARP 451
8IHT MEÐ FTRIHVARA UM PRENTVJLLUR
Uinningur I f°r öanmerkur
ÓLAFUR FRIÐRIKSSON (fæddur 1886, dáinn 1964) er fyrir margt löngu orðin ein af
stærstu goðsögnum íslenskra stjómmála. Og það verðskuldað því þetta var maðurinn
sem einna stærstan þátt átti í stofnun Alþýðuflokksins og Alþýðusambands íslands.
Ólafur var einnig ritstjóri Alþýðublaðsins um árabil og bæjarfulltrúi í Reykjavík, ásamt
því að skrifa skáldsögur, smásögur og leikrit. Eftirfarandi viðtal er óneitanlega afar
sérstakt og kemur inná þann hluta ævi Ólafs sem lítið hefur verið fjallað um; dvöl
hans á hæli fyrir fólk með geðræn vandamál. Viðtalið var tekið af H J. sumarið 1983
við HJALTA JÓHANNESSON, starfsmann á KLEPPI:
- Hjalti Jóhannesson,
þú munt um skeið hafa
veríð starfsmaður á
geðveikrahælinu
Kleppi, meðan Ólafur
Friðriksson dvaldist
þar.
„Ég byrjaði að starfa þar
haustið 1960 og vann þar
um árs skeið. Eg verð að
segja eins og er, að mér brá
dálítið að sjá Ólaf Friðriks-
son, þann þekkta og gamla
verkalýðsforingja vera kom-
inn á geðveikrahæli".
- En voru þar ekki
fleiri nafnkunnir menn
sem sjúklingar?
,Úg get nefnt tvo aðra...“
- Tókst fljótlega kunn-
ingsskapur með ykkur
Ólafi?
„Já, og var það út af
rakstrinum. Starfsmenn rök-
uðu hann, sumir heldur
glannalega. Þegar ég rakaði
hann, fór ég varfæmislega
að. Urðum við brátt góðir
vinir‘‘.
- Ólafur hefur þá verið
nokkurn veginn frjáls
ferða sinna?
„Hann var þá enn á lok-
uðu deildinni, en fór síðar á
opnu deildina. í fyrstu hafði
Olafúr verið órólegur. Braut
hann þá 24 smárúður. Áður
en hann kom á hælið, hafði
hann leitað til bandaríska
sendiráðsins, að mér er
sagt“.
- Var Ólafur mikið á
ferli?
„Á morgnana gerði hann
alltaf æfmgar, líklega
Miillersæfmgar, og gekk
síðan talsvert um. Hann lá
ekki uppi í rúmi, gekk frem-
ur um gólf‘.
- Hann hefur líka verið
á gangi kringum sjúkra-
húsið?
,Já, og var ég stundum á
vappi með honum“.
- Um hvað ræddi
hann?
„Hann ræddi nú býsna
margt. Hann lagði fyrir mig
ýmsar þrautir. Hverjar þær
voru man ég nú ekki leng-
ur“.
- Þrautir?
„Ég er að kanna hvað
ungir menn vita nú til dags“,
sagði Ólafur. Ýmislegt bar á
góma. Hann sagði lands-
mönnum hætta til ofáts, en
það yrði mönnum að aldur-
tila. íslensku máli sagði
hann hraka, og bætti því við,
að Sigurður Guðmunds-
son, skólameistari á Akur-
eyri, hefði ekki verið eins
góður íslenskumaður og af
hefði verið látið. Að því
hefði hann vikið meðan
hann var ritstjóri“.
- Rifjaði hann upp þá
daga?
„Örsjaldan og þá meðal
annarra orða. Þegar hann
var ritstjóri Alþýðublaðsins
var hádegisverður hans eitt
rúnstykki og bolli af tei, að
hann sagði“.
- Vék hann stundum
að stjórnmálum?
„Nei, það var sem þau
hefðu verið máð út úr huga
hans. Á tvennt gat hann þó
ekki heyrt minnst án þess að
skipta skapi: Annað var
Rússar, hitt var kjarnorka.“
- Fékkst Ólafur við
náttúruskoðun?
„Ég fór stundum með
honum niður í fjöru, en á því
virtust aðrir starfsmenn ekki
hafa haft áhuga“.
- Athugaði hann mar-
flær?
„Hann velti við steinum,
Ieit undir þá eða tók þá
upp“.
- Fékkst hann við að
skrifa?
„Til þess hafði hann lé-
lega aðstöðu. Hann var byij-
aður að skrifa sitthvað um
náttúrufræði, sem hann ætl-
aði að senda Vikunni. Ég
held að hann hafi ekki lokið
við neitt af því“.
- Las hann mikið?
„Blöðin las hann alveg
upp til agna og bækur las
hann lrka. Eina bók lánaði
ég honum. Um þetta leyti
kom út Gamli maðurinn og
hafið eftir Hemingway.
Hafði hann lesið þá bók áð-
ur á ensku. Sagði hann þýð-
inguna vera afleita. Hann
gat verið dálítið dómharð-
ur“.
- Kynntist hann mörg-
um á hælinu?
„Nei, þegar hann gekk út
með hópnum, talaði hann
ekkert, rölti bara. Minnti
það á þjóðsöguna um Kjar-
val, kunningja hans: Strax
og þriðji maðurinn kom, fór
hann að bulla“.
- Ólafur hefur verið
allvel hress, þegar þú
hættir á spítalanum?
„Já, það var hann“.
- Lét hann síðar raka
af sér skeggið?
„Áður en lauk var hann
nauðrakaður.“
Alþýðubiaðsmynd