Alþýðublaðið - 15.11.1994, Blaðsíða 1

Ögmundur Jónasson á leið í framboð fyrir Alþýðubandalagið:
Stefnir í harðan slag um efstu sætin
Guðrún Helgadóttir útilokar ekki að hún reyni að fella Svavar Gestsson úr efsta sætinu.
Útlit er fyrir harða baráttu í opnu
prófkjöri Alþýðubandalagsins fyrir
þingkosningamar í Reykjavík. Hart
virðist sótt að Guðrúnu Helgadóttur
- en hún útilokar hinsvegar ekki að
hún muni freista þess að fella Svavar
Gestsson úr efsta sæti listans. Ög-
mundur Jónasson, sem nefndur hefur
verið sem eitt helsta trornp Jóhönnu
Sigurðardóttur, er nánast örugglega á
leið í framboð fyrir Alþýðubandalag-
ið. Þau þrjú munu væntanlega takast
á um efstu sætin, en líklegt er að
Guðrún Kr. Óladóttir, varaformaður
Sóknar, gefi einnig kost á sér. Heim-
ildamaður sem vel þekkir til innan
Alþýðubandalagsins, sagði hinsveg-
ar að líklega yrði Hildi Jónsdóttur,
ritstjóra Vikublaðsins, teflt fram
gegn Guðrúnu Helgadóttur. Innan
Birtingar er mjög lítill áhugi á próf-
kjörinu og ólíklegt er að frambjóð-
andi komi í prófkjörið úr þeirra röð-
um. - Sjá fréttaskýringu á baksíðu.
Alþýðubandalagið í Kópavogi vill
prófkjör í Reykjanesi:
Valþór íhugar að
fara í framboð
„Ég hef vissulega velt því fyrir
mér að gefa kost á mér í prófkjöri Al-
þýðubandalagsins í Reykjaneskjör-
dæmi, ef það verður prófkjör, líkt og
ijölmargir aðrir. Ég vil að prófkjör
verði haldið og legg til að það fari
fram samkvæmt sömu reglum og í
Reykjavík og á sama tíma í báðum
kjördæmunum,“ sagði Valþór Hlöð-
versson í samtali við blaðið í gær.
Valþórereinn helsti forystumaður
Alþýðubandalagsins í Kópavogi og
hefur leitt bæjannálapólitík flokks-
ins þar.
Hann sagði að Alþýðubandalag
Kópavogs hefði samþykkt á aðal-
fundi sínum í Iok október að beina
þeirri áskorun til stjórnar kjördæmis-
ráðs flokksins að prófkjör verði við-
haft við val á framboðslista fyrir
komandi þingkosningar. Málið væri
til meðferðar hjá stjórninni og yrði
væntanlega afgreitt á fundi kjör-
dæmisráðs sem kæmi saman seinna í
þessum mánuði.
Ólafur Ragnar Grímsson skipaði
1. sæti á lista Alþýðubandalagsins
við síðustu kosningar en í 2. sæti var
Sigríður Jóhannesdóttir úr Keflavík.
Valþór var spurður hvort hann gæfi
kost á sér í 2. sætið en hann sagðist
ekki hafa ákveðið hvort hann gæfi
kost á sér yfirhöfuð.
„Ég hef hins vegar skorað á fólk
að gefa kost á sér við prófkjörið ef af
því verður og hef velt þessu fyrir mér
sjálfur. En þá ekkert endilega í 2.
sætið. Alveg eins í I. sæti, 3. sæti eða
hvaða sæti sem er. Ég veit ekki
hvaða tilhögun verður við val á lista
ef af prólkjöri verður. Stundum er
bara krossað við og krossafjöldinn
ræður. En ég geri mér vonir um að
ákveðið verði að hafa prófkjör í stað
uppstillingar," sagði Valþór Hlöð-
Mengunaróhöpp við ísland:
Tveir þriðju eru af
völdum erlendra skipa
Á síðustu 20 árum hafa tveir
þriðju hlutar mengunaróhappa á
skipaslóð hér við land tengst skip-
um, sem voru undir stjórn er-
lendra skipstjórnarmanna. Alls
hafa orðið 12 slík óhöpp, og 8
vegna skipa, sem voru undir
stjórn útlendinga.
Þetta kom fram í svari umhverf-
isráðherra við fyrirspurn frá Petr-
ínu Baldursdóttur (A) á Alþingi.
Petrína spurði jafnframt, hvort
ekki væri nauðsynlegt í Ijósi þessa
að gera strangari kröfur um leið-
sögn slíkra skipa hér við land. Um-
hverfisráðherra tók undir það, en
benti á að í nýlcga samþykktum
lögum, sem heyra undir sam-
gönguráðuneytið væri það kleift,
ef viðkomandi ráðherra vildi.
Petrína taldi að í ljósi reynsl-
unnar af slysi kúbverska skipsins
Carvik á dögunum, væri nauðsyn-
legt að setja á fót mengunarbóta-
sjóð, sem kostaði hreinsun vegna
slíkra óhappa, ef ekki væri unnt að
krefja tryggingafélög eða aðra um
bætur.
Hún vísaði í dæmið af skipinu
Erik Boye sem strandaði við
Breiðdalsvík fyrir 3 árum, þar
sem sveitarfélagið neyddist til að
leggja út í kostnað, sem ekki tókst
að innheimta.
Umhverfisráðherra upplýsti, að
í frumvarpi sem væntanlega kæmi
til kasta þingsins á næstunni væru
ákvæði um slíkan sjóð.
Orðastaður Jóns H. Jónssonar: Kærkomin bók fyrir þá sem eiga samskipti við íslenska tungu.A-mynd: E.ÓI.
Stórvirki á sviði íslenskrartungu
„Það býr mest í þeim stóru orðum
sem við eigurn yfirleitt ekki erindi
við,“ segir Jón Hilrnar Jónsson mál-
fræðingur, höfundur nýrrar orðabók-
ar sem út kom hjá Máli og menningu
í gær. Jón Hilmar segir að nafn rits-
ins, Orðastaður - orðabók um ís-
lenska málnotkun, feli í sér þríþætta
merkingu. „I fyrsta lagi er útskýrt
hvemig tiltekið orð stendur í um-
hverfi sínu. Þá skírskotar heiti bókar-
innar til orðasambandsins að eiga
orðstað við einhvem, og loks þess að
segja eða yrkja eitthvað í orðastað
einhvers." í bókinni em 11 þúsund
uppflettiorð, og eru þar sýnd um 45
þúsund orðasambönd, um 15 þúsund
notkunardæmi tilgreind og tiltekin
um 100 þúsund samsett orð. I for-
mála að hinu mikla verki sínu vitnar
Jón Hilmar í ljóð Jóns prófessors
Helgasonar, I Ámasafni, þarsem
segir: hvarsem égfletti, við eyru mér
ólguðu og sungu / uppsprettulindir
og niðandi vötn minnar tungu. Þá
segir Jón Hilmar: „Þegar ég hóf að
semja þessa orðabók fannst mér á
vissan hátt sem ég væri að leggja upp
í erfiða langferð. Eins og jafnan við
slíkar aðstæður blandaðist saman til-
hlökkun og kvíði og óvissa um hvort
fararefnin yrðu næg. En áður en ég
vissi af hafði skynjunin breyst og
ferðin orðin að heillandi kynnisferð
um íslenska tungu og íslenskan orða-
forða þar sem ný útsýn blasti við á
hverju leiti. Þannig finnst mér ég
hafa notið áþekkrar reynslu og
skáldið iýsir, og í rauninni lít ég svo
á að það sé mælikvarði á gildi bókar-
innar hvort hún getur miðlað ein-
hverju af þeimi reynslu til lesenda.”
Guðmundur Árni
Stefánsson í viðtali
Alþýðublaðsins:
Velférðar-
málog
ESB-aðild-
arumsókn
- verða meginmálefni
kosningabaráttu Al-
þýðuflokksins.
„Það liggur í augum uppi að minni
hyggju að kjaramál og hagur fjöl-
skyldna í landinu verða meginmálin.
Það hefur reynt á þolrifin hjá launa-
fólki almennt í samdrætti síðustu ára
og það þarf að bæta kjör fólks með
ýmsum hætti. Þá er ég ekki bara að
tala um þá sem eru lægst launaðir
heldur hinn almenna launamann sem
er mjög skuldsettur. Eitt af þeim
málum sem ég var að vinna að í fé-
lagsmálaráðuneytinu og innan míns
flokks er að koma á greiðsluaðlögun
fyrir skuldsettar fjölskyldur. Það þarf
líka að betrumbæta húsnæðislána-
kerfið í þá átt að létta greiðslubyrð-
ina. Sömuleiðis þurfum við að leggja
höfuðáherslu á atvinnumálin því það
er ekki hægt að una því að hér sé at-
vinnuleysi. Það hefur að vísu dregið
úr því og er nú um 3,4% enjtað er of
mikið,“ segir Guðmundur Ámi Stef-
ánsson, alþingismaður og varafor-
maður Alþýðuflokksins, í viðtali við
Alþýðublaðið.
Við þurfum líka að styrkja vel-
ferðarkerfið og ég hef verið að horfa
sérstaklega á hag barnmargra fjöl-
skyldna sem þarf að bæta. Velferðar-
málin í víðum skilningi verða því
stærstu baráttumál okkar f komandi
kosningum.
Utanríkismálin verða einnig mjög
áberandi í umræðunni og þar á ég við
hugsanlega aðildarumsókn okkar að
Evrópusambandinu. Ég vil sjá um-
ræðuna snúast um það hvað aðild að
ESB þýðir í raun og veru fyrir hag ís-
lenskra fjölskyldna. Það þaif að
koma því betur til skila en hingað
til.“ - Sjá blaðsíðu 7.
Jóna Valgerður Kristjánsdóttir, alþingismaður Kvennalistans á Vestfjörðum, ætlar ekki í fram-
boð með Jóhönnu, heldur sitja á framboðslista Kvennalistans:
Kvennalistinn jarðar samfylkingarhugmyndir
- og ætlar að bjóða fram eigin lista í öllum kjördæmum.
Miklar umræður spunnust á ný-
loknum Landsfundi Kvennalistans
um kosti þess og galla að bjóða fram
einar sér í komandi alþingiskosning-
um. Kvennalistinn telur að þar sem
engar samfylkingarhugmyndir eða -
tilboð hafi borist frá öðrum stjórn-
málaöflum og lítill áhugi virðist á
slíku meðal forystumanna annarra
stjórnmálaafla þá beri Kvennalistan-
um, að bjóða fram í eigin nafni í öll-
um kjördæmum. Þar með hafa sam-
fylkingarhugmyndir innan Kvenna-
listans beðið skipbrot - allavega í
bili. Jóna Valgerður Kristjánsdóttir,
alþingismaður Kvennalistans á Vest-
fjörðum, hefur um nokkurt skeið
verið ákafasti talsmaður samfylking-
arhugmynda innan Kvennalistans.
Heimildannenn segja það koma til
vegna þess, að Jóna Valgerður eigi
engan möguleika á að komast aftur
inná þing sem efsta kona framboðs-
listans í kjördæminu. Þar af leiðandi
leiti hún nú allra leiða til að Kvenna-
listinn (allavega á Vestfjörðum)
bjóði fram með öðru stjómmálaafli
eða -öflum. Alþýðublaðið heyrði
hljóðið í Jónu Valgerði í gærmorg-
un:
„Þessar hugmyndir mfnar um
samfylkingu Kvennalistans og ann-
arra samtaka í komandi alþingis-
kosningum fengu heilmikinn hljóm-
grunn á Landsfundinum um helgina.
Ég vil taka það fram, að ég hélt þessu
fram til að skerpa kvennabaráttuna.
Ég hefði viljað setja þetta þannig
fram, að færi Kvennalistinn að at-
huga slfka samfylkingarhugmyndir
þá væri það með þeim skilyrðum, að
okkar stefna hefði mikið vægi í þeirri
samfylkingu og síðan hefðu fram-
boðslistamir meirihluta kvenna og
helst konur sem efstu mer.n fram-
boðslista. Því er ekki að neita að ég
horfði þama til Reykjavíkurlistans
þar sem mér fannst við ná góðum ár-
angri. Kvennalistinn á þar þrjá af átta
borgarfulltrúum. Landsfundur
Kvennalistans taldi hinsvegar heilla-
vænlegra að skerpa kvennabaráttuna
með öðmm hætti; semsagt að bjóða
fram einar sér.
Hvað varðar stöðu mína á Vest-
fjörðum þá eru sögusagnir þess eðlis
að ég hyggist fara í tfamboð fyrir Jó-
hönnu Sigurðardóttur uppspuni einn
og eiga ekki við rök að styðjast. Ég
ætla heldur ekki í sérframboð. Upp-
stillingamefnd Kvennalistans á
Vestfjörðum, sem skipuð var um
rniðjan október, hefur ákveðið að
efstu þrjár f síðustu kosningum verði
einnig efstar í komandi kosningum.
Viðræður em einnig í gangi við aðr-
ar konur sem á þeim lista sátu. Ég
mun sitja á framboðslista Kvenna-
listans á Vestljörðum í komandi al-
þingiskosningum."
Jóna Valgerður: Hugmyndir mínar
um samfylkingu Kvennalistans og
annarra samtaka í komandi alþing-
iskosningum fengu heilmikinn
hijómgrunn á Landsfundinum um
helgina.