Alþýðublaðið - 15.11.1994, Blaðsíða 8

Þriðjudagur 15. nóvember 1994
173.tölublað - 75. árgangur
Verð í lausasölu kr. 150 m/vsk
Alþýðubandalagið í Reykjavík:
„Sama gamla dótið áfram"
Ráðherrann Rannveig „Það mætti mér hlýlegt og já-
kvætt viðmót þegar ég kom til starfa í ráðuneytinu í morgun. Ég er nú
svo lánsöm að þekkja vel málaflokkana sem hér er unnið með, bæði
vegna fyrri starfa minna sem sveitarstjórnarmaður og aðstoðarmaður
ráðherra, en ekki síst sem formaður félagsmálanefndar Alþingis. Ég hef
góð kynni af starfsfólkinu hér og hlakka til þessa ögrandi verkefnis. Ég
lít á pólitísku málin í ráðuneytinu sem samvinnuverkefni okkar jafnað-
armanna þar sem mér er falin verkstjórn og þar sem ég er að taka við af
samherja verður að sjálfsögðu haldið áfram þar sem frá var horfið. Hér
bíða bæði brýn og spennandi verkefni og hér eru erfið mál sem mikil-
vægt er að finna farsæla lausn á. Þó ég haldi áfram þar sem frá var horf-
ið reikna ég með að í mínum störfum gæti eitthvað breyttra áherslna.
Vitaskuld eru þetta ekki draumaaðstæðurnar til að taka við ráðherra-
embætti en það verður ekki á allt kosið og ég er full bjartsýni," sagði
Rannveig Guðmundsdóttir félagsmálaráðherra í stuttu spjalli við Al-
þýðublaðið í gær. Á myndinni má sjá Rannveigu heilsa nýjum einkarit-
ara sínum, Maríu Guðmundsdóttur. A-mynd: E.ÓI.
- segir birtingarmaður um væntanlegan framboðslista Alþýðubandalagsins í Reykjavík. Talið
fullvíst að Guðrún Kr. Óladóttir freisti þess að fella nöfnu sína Helgadóttur úr 2. sæti.
bandalagið, en hann var talinn verða
eitt af helstu trompum Jóhönnu Sig-
urðardóttur í hinum nýja flokki sem
hún hefur boðað. , Já, það er rétt, að
Alþýðubandalagið í Reykjavík hefur
rætt við mig og ég hef sagt, að ég
vilji stuðla að sameiginlegu fram-
boði Jóhönnu, Alþýðubandalagsins
og óflokksbundinna. Ef slikt kæmist
á koppinn þá er ég til viðræðu,“
sagði Ögmundur í gær.
Annar verkalýðsleiðtogi sem
nefndur hefur verið til sögunnar er
Björn Grétar Sveinsson, formaður
Verkamannasambandsins og einn
helsti hvatamaður að stofnun Fram-
sýnar, hins nýja alþýðubandalagsfé-
lags í Reykjavík. Hann sagði í sam-
tali við blaðið í gær: „Ég hef bara
lesið um það í blöðunum að ég sé á
leiðinni í framboð. Ég hef svosem
ekki orðið fyrir óbærilegum þrýst-
ingi.“ Björn Grétar sagði enganveg-
inn „sjálfgefíð“ að hann færi í fram-
boð, þótt hann væri forystumaður í
Framsýn. „Við i' Framsýn eigum
fullt af góðu fólki og ég er mjög önn-
um kafínn maður.“
Heimildir Alþýðublaðsins henna
að Guðrún Kr. Óladóttir varafor-
maður Sóknar hafí fullan hug á að
gefa kost á sér, en í samtali við blað-
ið kom hún af fjöllum þegar hugsan-
legt frantboð hennar var nefnt: „Það
er ekki nokkur maður farinn að ræða
það við mig. Ég hef ekkert hugsað út
í þetta.“
Heimildamaður úr Alþýðubanda-
laginu. sem þekkir vel til, sagði hins-
vegar „öruggt“ að Guðrún Kr. freisti
þess að fella nöfnu sína Helgadóttur
úr öðru sæti listans. Sami heimilda-
maður sagði ennfremur að nafn
Svanhildar Kaaber, fyn"verandi for-
manns Kennarasambandsins, væri
iðulega nefnt. Þetta er reyndar ekki í
fyrsta sinn sem hún hefur verið
nefnd sem mögulegur kandidat á
lista Alþýðubandalagsins.
Innan Birtingar, þarsern er að
finna helstu stuðningsmenn Ólafs
Ragnars Grímssonar í Alþýðubanda-
laginu, er mjög takmarkaður áhugi á
prófkjörinu. „Þetta verður sama
gamla draslið," sagði birtinganuaður
í samtali við Alþýðublaðið í gær.
„Hvað er í pottinum?" Ögmundur íhugar framboð fyrir Alþýðubandalag-
ið - með skilyrðum. A-myndír: E.ÓI.
Hann sagði að ólíklegt væri að Birt-
ing myndi tefla fram þátttakanda í
prófkjörinu.
Annar birtinganuaður tók undir að
lítill áhugi væri á prófkjörinu, og að-
spurður sagði hann að biningarmenn
myndu tæpast standa í mikilli baráttu
fyrir Guðrúnu Helgadóttur. Sam-
kvæmt heimildum Alþýðublaðsins
hefur Ólafur Ragnar Grímsson lagt
að Guðrúnu að draga sig í hlé, en í
samtali við blaðið í gær þvertók hún
fyrir að svo væri: „Nei, það hefur
Svavar: Ungur maður og
óumdeilanlega hæfur,
segir Guðrún Helgadótt-
ir.
Guðrún: Ólafur Ragnar er
alltof greindur til að biðja
mig að hætta.
Björn Grétar: Ekki orðið
fyrir óbærilegum þrýst-
ingi - en útilokar ekki
framboð.
Hyggst freista þess að
fella nöfnu sína: Guðrún
Kr. Óladóttir.
hann ekki gert. Ólafur Ragnar er
greindur rnaður, einsog þú veist, og
honum dytti ekki í hug að biðja mig
um slíkt.“
Guðrún kvaðst fagna því ef Ög-
mundur Jónasson gæfí kost á sér í
prófkjörið. „Ég hef gegnum árin bar-
ist við ýmis stórveldi, svosem einsog
Asmund Stefánsson 1987. Hann
náði síðan því miður ekki kjöri úr
þriðja sætinu.“
Stöðu Svavars Gestssonar sem
oddvita listans í Reykjavík er ekki
verulega ógnað enn sem komið er.
Guðrún Helgadóttir útilokaði hins-
vegar ekki að hún gæfí kost á sér í
fyrsta sætið. „Ég hef verið í fjórða,
þriðja og öðru sæti. Ég á ekkert ann-
að eftir en fyrsta sætið.“ Hún vildi
aftur á móti ekki segja afdráttarlaust
að hún stefndi gegn Svavari og árétt-
aði að hún byði sig ekki fram í
ákveðið sæti. „Svavar er ungiir mað-
ur og óumdeilanlega hæfur. Honum
hefur verið treyst til ýrnissa forystu-
starfa í okkar flokki. Ég vona að við
njótum starfskrafta hans áfram.“
,jif ég er of gömul eða Ijót eða
handónýt að mati félaga minna, þá
kentur það bara í ljós í prófkjörinu.
Ég ætla ekki að lyfta litla fingri í
prófkjörsbaráttu.“ sagði Guðrún
Helgadóttir alþingismaður um yfír-
vofandi uppgjör í prófkjöri Alþýðu-
bandalagsins. Ögmundur Jónasson
formaður BSRB er nú sterklega orð-
aður við framboð fyrir Alþýðu-
Sigurður Tómas Björgvinsson fjallar um kaflaskil í utanríkisstefnu Svía:
Sænskt módel - evrópskur staðall
Það fór eins og flestir höfðu spáð
að ESB-dómínóið frá austri til vest-
urs myndi halda áfram, og á sunnu-
dag lét sænski dómínókubburinn
undan þunga skynseminnar. Aðild
Svía að Evrópusambandinu hefur
lengi verið á dagskrá sænskra stjóm-
mála, því í raun hafa stóru alþjóð-
legu iðnfyrirtækin í Svíþjóð lengi
verið í Evrópusambandinu. Nú hefur
stjómvöldum hins vegar tekist að
sannfæra meirihluta kjósenda um
það að kostirnir við aðild séu fleiri en
gallamir.
Carlson sigrar
Þrátt fyrir hörð átök á milli já-
hópsins og nei-hópsins undanfamar
vikur, þá er málið löngu afgreitt hjá
stjómmálaflokkum landsins. ESB-
aðild hefur verið opinber stefna allra
stærstu stjómmálaflokkanna í nokk-
ur ár. Ymsir telja að það hafí einmitt
verið samstaða og samhljómur
gömlu erkiíjendanna Ingvars Carl-
son og Carls Bildt sem gerði útslagið
í baráttunni um Evrópusambandsað-
ild Svía. Það er ekki á hverjum degi
sem formenn jafnaðarmanna og
íhaldsmanna flytja sömu ræðumar í
Svíþjóð. Niðurstaðan er því að
mörgu leyti sigur fyrir báðar blokk-
irnar, til vinstri og hægri, í Svíþjóð.
Þó er ljóst að Ingvar Carlson forsæt-
isráðherra hefur ástæðu til þess að
gleðjast meira, því kannanir fyrir
þjóðaratkvæðagreiðslu sýndu að
meirihluti kjósenda jafnaðarmanna
var á móti aðild, en samkvæmt könn-
unum sem teknar voru á kjörstöðum
Vinningstölur
laugardaginn:
12. nóv. 1994
VINNINGAR FJÖLDI VINNINGA UPPHÆÐ Á HVERN VINNING
[| 5af 5 0 1.863.139
p>H+4af5 3 107.800
EJ^afö 103 5.416
H 3af 5 3.264 398
Aðaltölur:
BÓNUSTALA:
34
Heildarupphæð þessa viku:
kr. 4.043.459
UPPLÝSINGAR, SlMSVARI 91- 68 15 11
LUKKULÍNA 99 10 00 - TEXTAVARP 451
var meirihluti jafnaðarmanna
hlynntur aðild að Evrópusamband-
inu. Þegar til lengri tíma er litið
koma úrslitin tii að styrkja Carlson
og jafnaðarmannaflokkinn í heild
sinni.
Atvinnan eflist
Fullyrða rná að hin efnahagslegu
rök hafi vegið mjög þungt hjá Svíum
í þessari mikilvægu þjóðaratkvæða-
greiðslu. Landið hefur verið að
ganga í gegnum einhverja mestu
efnahagskreppu síðari tíma. Veru-
legur samdráttur hefur orðið í út-
flutningsiðnaði undanfarin ár og í
dag er um 10 prósenta atvinnuleysi í
Svíþjóð. Skuldir þjóðarinnar hafa
hlaðist upp og ríkið hefur átt í miklu
basli við að láta enda ná saman. Ný
ríkisstjóm jafnaðarmanna hefur
boðað aðhaldsaðgerðir, með til-
heyrandi skattaálögum á almenn-
ing og niðurskurð í velferðarkerf-
inu. I kosningabaráttunni sögðu
þeir við kjósendur að fyrst yrði að
koma atvinnulífinu af stað svo
hægt væri að bæta velferðina á
nýjan leik. Einn mikilvægasti
hlekkurinn í því að endurreisa at-
vinnulífið var aðild að ESB, að
mati jafnaðarmanna. Aðild að
Evrópusambandinu mun bæta
starfsumhverfi fyrirtækja og auka
flæði erlends fjármagns inn í
landið. Sænsk stjómvöld vonast
einnig eftir því að aðild muni
stöðva flótta sænskra fyrirtækja
úr landi, en öll helstu iðnfyrirtæk-
in hafa komið sér upp útibúum í
aðildarlöndum Evrópusambands-
ins á undanförnum ámm og því hafa
fjölmörg störf tapast úr landi.
Sænska módelid?
Það eru auðvitað söguleg tíðindi
að Svíar skuli vera á leiðinni inn í al-
þjóðleg samtök sem meðal annars
byggja á yfírþjóðlegum stofnunum.
Þessi niðurstaðan verður enn merki-
legri þegar hlutleysisstefna Svía er
höfð í huga, því Evrópusambandið
rekur sameiginlega utanríkispólitfk
og stefnir að sameiginlegum stofn-
unum á sviði öryggis- og varnar-
rnála. Svíar hafa því rofið þessa hlut-
leysisstefnu sem verið hefur helsta
einkennið á sænskum utnaríkismál-
um á þessari öld. Að sama skapi hafa
Svíar verið sjálfum sér nægir á öðr-
um sviðum og jafnan talið vera fyrir-
mynd annara þjóða. Menn velta því
fyrir sér hvað verði nú um „sænska
módelið" svokallaða? Munu hinar
yfirþjóðlegu stofnanir Evrópusam-
bandsins steypa hinn „týpíska Sven-
son“ í staðlað Evrópumót eða verða
áhrifín gagnkvæm? Reynsla Dana af
rúmlega tuttugu ára evrópusamstarfi
sýnir að sænska þjóðin þarf engu að
kvíða. Danir hafa svo sannarlega
haft áhrif innan Evrópusambandsins
og ekki er að sjá að þeir séu minna
danskir en þeir voru fyrir tuttugu ár-
um síðan.
Noregur næstur
Ljóst er að með inngöngu Sví-
þjóðar í Evrópusambandið hefur
verið brotið blað í samrunaferlinu f
Evrópu. Evrópusambandið hefur nú
stækkað heilmikið til norðurs og
Ingvar Carlson: Ýmsir telja að það hafi verið samstaða og samhljómur
gömlu erkifjendanna Ingvars Carlson og Carls Bildt sem gerði útslagið í
baráttunni um Evrópusambandsaðild Svía. A-mynd: E.ÓI.
vægi Norðurlandanna er skyndilega
orðið mjög mikið innan sambands-
ins. Þessi rök munu vega mjög þungt
í þeirri hörðu baráttu sem nú stendur
yfír í Noregi, vegna þjóðaratkvæða-
greiðslunnar þar í landi eftir hálfan
mánuð. Norskir ráðamenn telja að
innganga Svía muni ltafa mjög mikil
áhrif í þá ált að Norðmenn muni
samþykkja aðild að Evrópusam-
bandinu. Staðsetningin á Þingi
Norðurlandaráðs sem hefst í Tromsö
í dag, er örugglega ekki tilviljunum
háð. Andstaðan við aðild Noregs að
Evrópusambandinu er sterkust í
Norður-Noregi og því gera norskir
stjómmálamenn sér vonir um að at-
hyglin muni meðal annars beinast að
starfsbræðrum þeirra frá Svíþjóð og
Finnlandi sem nýverið hafa fengið
umboð kjósenda til að ganga í Evr-
ópusambandið. Allir eru sammála
um að slagurinn verður harður í Nor-
egi. Nei-hópurinn hefur haft yfír-
höndina fram að þessu, nema þegar
gengið hefur verið út frá því sem
gefnu að Svíar samþykki aðild. Já-
hópurinn hefur því alla möguleika á
að bæta við sig síðustu vikurnar. Allt
er notað í baráttunni og nú síðustu
dagana hefúr afstaða lslands verið
dreginn inn í ESB-umræðuna í Nor-
egi. Norskir blaðamenn hafa beint
athyglinni að afstöðu Alþýðuflokks-
ins, sem einn flokka hefur lýst því
yfir að Island eigi að sækja um aðild
að Evrópusambandinu, þó ekki væri
nema lil þess að fá fram kosti og
galla aðildar í samningaviðræðum.
Islenskir jafnaðannenn hafa lagt á
það áherslu að Island eigi að sækja
uin aðild óháð því hvort Norðmenn
segja já eða nei í þjóðaratkvæða-
greiðslunni. Þeir hafa bent á þá stað-
reynd að íslendingar geti orðið í for-
svari fyrir sjávanitvegsmálum innan
sambandsins ef þeir verði á undan
Norðmönnum inn í sambandið. Þeg-
ar horft er til „samstarfs" þessara
frændþjóða á sviði sjávarútvegsmála
undanfarin misseri, þá er þessi staða
sú versta sem Norðmenn geta hugs-
að sér.