Alþýðublaðið - 01.02.1995, Page 2

2
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
MIÐVIKUDAGUR 1. FEBRÚAR 1995
nmiiiiíMD
20863. tölublað
Hverfisgötu 8 -10 Reykjavík Sími 625566
Útgefandi Alprent
Ritstjórar Hrafn Jökulsson
Sigurður Tómas Björgvinsson
Fréttastjóri Stefán Hrafn Hagalín
Umbrot Gagarín hf.
Prentun Oddi hf.
Ritstjórn, auglýsingar og dreifing
Sími 625566
Fax 629244
Áskriftarverð kr. 1.550 m/vsk á mánuði.
Verð í lausasölu kr. 150 m/vsk
Vantraust
á Þorstein
Fiskveiðar eru mikilvægasta atvinnugrein íslendinga, og
óhætt er að fullyrða, að gegnum þær liggja traustustu stoðir at-
vinnulífs landsmanna. Það er því eðlilegt að menn hafi sterkar
skoðanir á stjómun fiskveiða. Innan allra stjómmálaflokkanna
hafa verið deilur af einhveiju tagi um hvaða leiðir séu bestar til
að stýra veiðunum. Það má heita að einungis innan Alþýðu-
flokksins sé fullkomin samstaða, en flokkurinn hefur lagt meg-
ináherslu á að veiðigjald verði þungamiðja fiskveiðistjómunar,
og taki mið af afkomu greinarinnar.
Innan Sjálfstæðisflokksins hefur Þorsteinn Pálsson, sjávarút-
vegsráðherra, til þessa haft tögl og haldir í stefnumótun um
fiskveiðar. Þó hefur lengi verið vitað, að undir niðri hefur
kraumað óánægja með stefnu Þorsteins, sem er gefið að sök að
vera allt of hallur undir Kristján Ragnarsson, formann LÍÚ,
sem margir halda fram að sé hinn raunverulegi sjávarútvegs-
ráðherra. Þessi óánægja með stefnu Þorsteins hefur einkum
verið bundin við Vestfirðina.
Nú kraumar hins vegar ekki lengur í óánægjupotti Vestfirð-
inga, heldur bullsýður. Allir fjórir efstu menn listans á Vest-
fjörðum hafa nú beitt sér fyrir afdráttarlausri stefnu, sem geng-
ur þvert á allar megináherslur Þorsteins Pálssonar. Stefna þeirra
byggir á sóknarstýringu, sem sjávarútvegsráðherrann hefur ít-
rekað kallað vitlausustu aðferðina til að stjóma veiðunum, og
haft að háði og spotti þá sem fylgja henni. Hina beinskeyttu
stefnumótun Vestfirðinga er því ekki hægt að túlka öðm vísi en
sem bullandi vantraust á ráðherrann úr eigin flokki. Moigun-
blaðið hefur samhliða hellt sér út í stórskotahríð til stuðnings
Vestfirðingum, og alvara málsins speglast ef til vill best í því,
að orð sjálfs forsætisráðherra og formanns Sjálfstæðisflokksins
er erfitt að túlka öðm vísi en hljóðláta ánægju með fmmkvæði
Vestfirðinga.
Hvemig sem niðurstaðan verður í deilunum innan Sjálfstæð-
isflokksins, þá virðist óhjákvæmilegt annað en að minnsta kosti
ein niðurstaða fáist: Verði Sjálfstæðisflokkurinn áffam í ríkis-
stjóm, þá verður Þorsteinn Pálsson ekki ráðherra málaflokks-
ins. Um það næst einfaldlega aldrei sátt úr þessu. Að því leyti
hafa Vestfírðingamir þegar náð áfanga, sem þeir sjálfir telja
mikilvægan.
Það vekur sérstaka athygli, að í tillögum uppreisnarmanna er
í raun tekið undir með meginviðhorfi Alþýðuflokksins um
veiðigjald. Þetta em tímamót í umræðu um sjávarútvegsmál hér
á landi. Að öðm leyti má segja, að hugmyndir Vestfirðinga falli
í sama farvegi og þær skoðanir, sem annar Vestfirðingur, Sig-
hvatur Björgvinsson, hefur haft uppi í gegnum árin. Fyrir Al-
þýðuflokkinn hlýtur það að vera umhugsunarefni, að fram era
komnir mikilvægir stjómmálamenn, sem taka undir gmnnhug-
myndir flokksins um veiðigjald. Það er því ljóst, að framundan
em átakatímar í pólitískri stefnumótun um fiskveiðar, sem
gætu haft áhrif á myndun og samsetningu ríkisstjómar eftir
kosningar.
Greinargerð utanríkisráðuneytis vegna skýrslu Ríkisendurskoðunar
••
Ollum grunsemdum eytt
sem vakti grunsemdir um megna fjár-
málaóreiðu, jafnvel misferli og stórkost-
lega eyðslu umfram fjárheimildir, vegna
starfsemi menningarfulltrúa. Ríkisendur-
skoðun hefur nú lokið athugun sinni og
sent utanríkisráðuneytinu skýrslu sína.
Ljóst er að með henni hefur ofangreind-
um grunsemdum verið eytt.“
Hér fer á eftir í heild greinar-
gerð vegna skýrsiu Ríkisendur-
skoðunar um bókhald og fjárreið-
ur sendiráðs Islands í London.
MiIIifyrirsagnir eru Alþýðublaðs-
ins.
Um mánaðamótín september-
október 1994 kannaði Ríkisendur-
skoðun bókhald og fjárreiður sendi-
ráðs íslands í London. Könnun þessi
var liður í reglubundnum athugunum
stofnunarinnar á fjárreiðum sendi-
ráða. Athugun Ríkisendurskoðunar
beindist einkum að þeim hluta starf-
semi sendiráðsins er varðaði kostnað
vegna starfsemi menningarfulltrúa.
I fjölmiðlum hófst allnokkur um-
ræða sem vakti grunsemdir um
megna fjármálaóreiðu, jafnvel mis-
ferli og stórkostlega eyðslu umfram
fjárheimildir, vegna starfsemi menn-
ingarfulltrúa.
Ríkisendurskoðun hefur nú lokið
athugun sinni og sent utanríkisráðu-
neytinu skýrslu sína. Ljóst er að með
henni hefur ofangreindum grun-
semdum verið eytt.
Skýrslan fjallar um ráðningu og
starfssvið menningarfulltrúa og
starfsumhverfi, fjárheimildir, færslu
bókhalds vegna starfsemi menning-
arfulltrúa, eðli útgjalda og tekna,
heildarkostnað og samanburð við
fjárheinúldir 1991-94 og bókhald
sendiráðsins vegna ársins 1994.
Brautryðjendastarf
Af skýrslunni er Ijóst að með
ráðningu menningarfulltrúa var haf-
ið brautryðjendastarf. Ráðningin
hafði ekki í fór með sér fjölgun
starfsmanna við sendiráð íslands í
London og starfskostnaður menn-
ingarfulltrúa hefur verið lægri en
gerist með sambærilega starfsmenn.
Hins vegar gerir Ríkisendurskoðun
athugasemdir við nokkra þætti máls-
ins og telur að standa hefði mátt bet-
ur að tilhögun og framkvæmd. Að
þvf er varðar meðferð fylgiskjala og
bókhalds, gerir Ríkisendurskoðun
athugasemdir og færir fram ábend-
ingar en telur ekki um misferli að
ræða. Ráðuneytið hefur tekið fullt
mið af ábendingum Ríkisendurskoð-
unar og hefur og mun fylgja þeim
eftir, meðal annars með því að árétta
fyrirmæla- og leiðbeiningaskyldu
forstöðumanns sendiráðsins. Þá telur
Ríkisendurskoðun að á árinu 1994
hafi verið um 2,0 m.kr. ófyrirséð út-
gjöld umfram ljárheimildir að ræða.
Ófyrirséðir þættir ollu
fjárvöntun
í niðurstöðum skýrslunnar eru
Ríkisendurskoðunar teknar saman í
heild sinni. Ráðuneytíð tekur vissu-
lega fúllt mið af þeim til efitírbreytni
en telur jafnframt nauðsynlegt að eft-
irfarandi áherslur og skýringar komi
ffam tíl styrktar hlutlægni málsins:
Við ráðningu menningarfulltrúa
vorið 1991 lagði hann frarn hug-
myndir um markaðssetningu ís-
lenskrar menningar erlendis. Þær
mörkuðu nokkuð starf hans og verk-
efni næstu misseri. Þar sem um
brautryðjendastarf var að ræða var
áætlað að í byijun þyrfti að koma til
fjárveitingar af ráðstöfunarlið ráð-
herra, að hámarki 1,5 m.kr. á ári, auk
íjái'veitingar af ljárlagalið aðalskrif-
stofu utanríkisráðuneytisins. Á árun-
um 1992-93 voru áætlanir gerðar af
yfirstjóm ráðuneytísins í samráði við
menningarfulltrúa. Ráðuneytið
bendir á að f skýrslu Ríkisendur-
skoðunar kemur fram að ráðuneytið
hafi ekki að fúllu nýtt fjárheimildir
aðalskrifstofu á þessu tímabili.
Vegna starfsemi menningarfulltrúa á
árinu 1994 var staðfest áætlun um
íjárheimildir en sökum ófyrirséðra
þátta, þ.e. kröfu leigusala, vegna
stulds á tækjabúnaði, sem er óútkljáð
mál, og sérstakrar ráðstöfunar til
Hamrahlíðarkórsins af heildarfram-
lagi ríkisstjómarinnar, nægja fjár-
heimildir ekki fyrir kosmaði. Ef ekki
hefði komið tíl hinna ófyrirséðu
þátta væri ekki um fjárvöntun að
ræða. Ennfremur skal bent á að unn-
ið er að endurgreiðslu virðisauka-
skatts, sem kynni að bæta verulega
úr fjárhagsstöðu.
Menningarfulltrúi starfaði
á ábyrgð sendiherra
Ekki er um að ræða að menningar-
fulltrúinn hafi leitað beint til ráð-
herra um afgreiðslu einstakra fram-
kvæmdaatriða.
Skýrt kemur fram að menningar-
fulltrúi hafi verið einn af starfsmönn-
um sendiráðsins og starfað þar á
ábyrgð forstöðumanns og undir hans
eftirliti. Ráðuneytið hefur áréttað
fyrirmæla- og leiðbeiningaskyldu
forstöðumanns sendiráðsins.
Ráðuneytið hefur þegar áréttað
gerð áætlunar um verkefni, sem fyr-
irhugað er að ráðast í, ásamt sundur-
liðun kostnaðar.
Um meðferð fylgiskjala er vísað
[tíl] áréttaðrar fyrirmæla- og leið-
beiningaskyldu og hlutverks Ríkis-
bókhalds vegna færslu kostnaðar í
bókhaldi án sundurliðunar.
Aflaði sjálfur rúmlega
7 milljóna
Vegna heildarkostnaðar leggur
ráðuneytið sérstaka áherslu á að
ráðning menningarfulltrúa hafði
ekki í för með sér ljölgun starfs-
manna við sendiráðið og starfskostn-
aður hans er lægri en gerist með
sambærilega starfsmenn. Þá er lögð
áhersla á að kostnaður vegna starf-
semi menningarfulltrúa 1991-94 er
ekki að öllu leyti viðbótarkostnaður
þar sem árlega fellur til kostnaður
vegna menningarkynningar á vegum
sendiráða. Þá má ennfremur nefna
viðburði sem ríkisstjóm tók ákvörð-
un um og veittí Ijárveitingu til eins
og listahátíð og vörusýningar í tílefni
lýðveldisafmælisins og sameigin-
lega norræna listahátíð í Barbican
Center, sem haldnar voru á þessu
tímabili. Áður er nefnt að ekki voru
fjárheimildir aðalskrifstofu að fúllu
nýttar 1991-94. Af niðurstöðutölum
sést að starfs- og búsetukostnaður
menningarfúlltrúa nemur að jafnaði
hvert ár um 5,6 m.kr. og beinn kostn-
aður vegna menningarstarfsemi um
8,6 m.kr. á ári. Sjálfur hefúr menn-
ingarfulltrúi beitt sér fyrir kostnaðar-
hlutdeild og framlögum frá fyrir-
tækjum og einkaaðilum, að Ijárhæð
um 7,1 m.kr., sem ráðuneytínu þykir
lofsvert framtak.
í heild tekist vel til
Það er mat ráðuneytísins að þrátt
fyrir athugasemdir í skýrslu Ríkis-
endurskoðunar, sem fullt tíllit verður
tekið til, hafi vel tekist með það
brautryðjendastarf sem um ræðir á
nefndu tímabili. I því sambandi er
vísað til samantektar um menningar-
viðburði á árinu 1994. í samanburði
við listahátíðir almennt og aðra
menningarstarfsemi verður árangur,
miðað við umfang og kostnað, að
teljast viðunandi að þessu leyti.
Eins og fram kemur í skýrslu Rík-
isendurskoðunar hefur ráðuneytíð
þegar brugðist við með fyrirmælum
til sendiráðsins í London. Þá mun
ráðuneytíð ennfremur árétta leið-
beiningar og fyrirmæli um bókhald
og fjárreiður gagnvart sendiráðum
og fastanefndum íslands. Einnig
mun ráðuneytið í samráði við Ríkis-
endurskoðun og Ríkisbókhald kanna
ífekar á hvem hátt bókhaldsgögnum
og endurskoðun verði best fýrir
komið í sendiráðum og fastanefnd-
um fslands. Jafnframt mun ráðuneyt-
ið kanna á hvem hátt fyrirmæla- og
leiðbeiningaskylda forstöðumanna
sendiráða og fastanefnda er best
framkvæmd.
Dagatal 1,
Atburðir dagsins
1650 René Descartes, „faðir franskr-
ar heimspeki", deyr. 1904 Hannes
Hafstein verður fyrstí ráðherra ís-
lands þegar landið öðlast heima-
stjóm. 1947 Litkvikmynd Óskars
Gíslasonar, Reykjavík vorra daga,
fmmsýnd. 1979 Khomeini æðstíkl-
erkur snýr heim til fran eftir 16 ár í
útlegð. 1981 Gro Harlem Brundtland
verður forsætísráðherra Noregs.
Afmælisbörn dagsins
Valdimar Briem sálmaskáld, 1848.
Páll Árdal skáld, 1857. John Ford
bandarískur kvikmyndaleikari, gerði
meðal annars Stage Coach og How
the West Was Won, 1895. Clark Ga-
ble bandarískur kvikmyndaleikari
og stórsjarmör, 1901.
Annálsbrot dagsins
Ennþá harðindi og manndauði um
allt landið sem fyrirfarandi ár. Fólkið
féll af harðrétti og megurð; það
fannst dautt á milli bæjanna; þar
fylgdi og með slæmur sóttarkvilli,
sem var lífsýki, hvar af sumt fólk al-
deiUs út af dó.
Grímsstaðaannáll, 1757.
Undrabarn dagsins
Ég veit ekki, hvort nokkmm er kunn-
ugt um íslending, sem hafi verið
meira bráðþroska en Hannes Haf-
stein. Á þessum ámm lét hann stund-
um dag eftir dag, rigna yfír okkur
vini sína ljóðum, sem mér fundust
merkilegir viðburðir í bókmenntum
þjóðarinnar - og vom það líka. Ljóð
þessa tvítuga manns hafa orðið
klassísk.
Einar H. Kvaran um Hannes Hafstein.
í dag er 91 ár síðan Hannes varð ráðherra.
Málsháttur dagsins
Sá er ekki alla daga þræll sem einu
sinni er sæll.
Lokaorð dagsins
Ég hætti núna, en ég ætla að brýna
öxina áður en ég geng frá henni,
elskan.
Lokaorð rithöfundarins
e.e. cummings (1894-1962).
Orð dagsins
Þeim, sem lífsins þunga ber
þymum stráða vegi,
verður ljúft að leika sér
litla stund úr degi.
Páll Árdal, afmælisbam dagsins.
Skák dagsins
Judith Polgar er orðin besti skák-
maður Ungveija, og hún kann ýmis-
legt fyrir sér í fléttulistínni. Hún hef-
ur hvítt og á leik gegn fimasterkum
Bareev, og pakkar honum saman í
nokkmm leikjum. Hvað gerir hvítur?
1. Hxg7+! Kxg7 2. Hgl+ Kh8 3.
Rf7+ Kh7 4. Rxh6 Og Bareev gafst
upp enda bjargir bannaðar.