Alþýðublaðið - 16.03.1995, Blaðsíða 8

oi-r# IX ** * 4-x
'mtWILL/ II nVIIliUl 111 WEVFILL/
4 - 8 farþega og hjólastólabílar 4 - 8 farþega og hjólastólabílar
5 88 55 22 TiJJT 1IIU UIlHlllII 5 88 55 22
Fimmtudagur 16. mars 1995
43. tölublað - 76. árgangur
Verð í lausasölu kr. 150 m/vsk
Alþýðuflokkurinn -
Jafnaðarmanna-
flokkur íslands
Reykjavík,
Reykjanes,
Evrópa og
Húsavík
• Alþýðuflokkurinn - Jafnaðar-
mannaflokkur Islands - boðar til
opins fundar við kjarabótaverslun-
ina Bónus í Holtagörðum í
Reykjavík, í dag, fimmtudag,
klukkan 14:00. Á fundinn mæta
fímm efstu frambjóðendur jafnað-
armanna í Reykjavík, þau Jón
Baldvin Hannibajsson, Össur
Skarphéðinsson, Ásta B. Þor-
steinsdóttir, Magnús Árni
Magnússon og Hrönn Hrafns-
dóttir. Á fundinum verður meðal
annars gerð grein fyrir beinhörð-
um staðreyndum um kjarabætur
sem íslenskir neytendur fá lóðrétt í
vasann, gangi Island í Evrópusam-
bandið - samtök lýðræðisríkja í
Evrópu. Það sem er sérstæðast við
fundinn (fyrir utan fundarstaðinn)
er að hann verður haldinn í stór-
glæsilegri áróðursmiðstöð á hjól-
um sem Alþýðuflokkurinn mun
taka í notkun við þetta tækifæri og
þeysa um á í kosningabaráttunni til
8. apríl. Seinnipartinn í dag verða
síðan frambjóðendur flokksins í
Reykjavík á opnum fundi í kosn-
ingamiðstöðinni að Hverfisgötu 6
frá klukkan 17:00 til 19:00. Það
eru Herdís Þorvaldsdóttir leikari
og Helgi Daníelsson sem taka á
móti gestum.
• Jafnaðarmenn á Reykjanesi eru
ekki síður í góðri stemmningu en
Reykvíkingamir og halda opinn
fund með kvenframbjóðendum
sínum í Hafnarborg í Hafnarfirði
næstkomandi laugardag, 18. mars,
klukkan 11:30. Ávörp flytja
Rannveig Guðmundsdóttir,
Petrína Baldursdóttir, Elín
Harðardóttir og Þóra Arnórs-
dóttir, efstu konur á lista Alþýðu-
flokksins í Reykjaneskjördæmi.
Fundarstjóri verður Bryndís
Schram. Á boðstólum verður
einnig léttur hádegisverður á 500-
kall, Jóna Einarsdóttir spilar
undir máltíð og söngkvartett tekur
lagið með stæl.
• Ungir jafnaðarmenn halda
áfram baráttu sinni með tmkki og
dýfú og á laugardaginn, 18. mars,
gangast þeir fyrir ráðstefnu um
stöðu smárfkja í nýrri Evrópu, á
Hótel Loftleiðum klukkan 15:00
(þingsal 4). Aðalræðumaður ráð-
stefnunnar er doktor Meinhard
Hilf. Aðrir ræðumenn em Jón
Baldvin Hannibalsson og Þóra
Arnórsdóttir. Fundarstjóri verður
Magnús Árni Magnússon. Einn
af talsmönnum ráðstefnunnar,
Hreinn Hreinsson, sagði í samtali
við Alþýðublaðið í gær að hann
byggist við gríðarlega fróðlegum
og skemmtilegum fundi þar sem
doktor Hilf væri einn virtasti ESB-
sérfræðingur samtímans.
• Frá þýsku sjónarhomi á Evrópu
fæmm við okkur yfir til Norður-
lands eystra - nánar tiltekið Húsa-
víkur þar sem brattir jafnaðarmenn
hyggjast opna kosningaskrifstofu
að Uppsalavegi 8 (neðri hæð),
næstkomandi sunnudag, 19. mars,
klukkan 16:00. Jafnaðarmenn
skora á Þingeyinga að bregða sér á
staðinn og ræða -við frambjóðend-
ur yfir kaffibolla. Opnunartími til
að byija með verður virka daga frá
17:00 til 19:00, um helgar frá
14:00 til 16:00. Síminn er 96-
41121.
• Við endum þetta snöggsoðna
yfirlit yfir athafnir jafnaðarmanna
á næstu dögum á að minna áhuga-
sama á auglýsingar um flokksstarf
er að finna á blaðsíðu 4 í Alþýðu-
blaðinu í dag.
Alþýðuflokkurinn á Vesturlandi gekkstfyrir fjölsóttum fundi um verndun Breiðafjarðar og önnur
umhverfismáh' Stykkishólmi í fyrrakvöld. Alþýðublaðið bregður hér upp svipmyndum af fundinum
og ræðir við Össur Skarphéðinsson umhverfisráðherra um aðalefni fundarins
„ Breiðafjörður er
framtíðarsvæði"
- segir Össur. Nauðsynlegt að sætta sjónarmið
ólíkra atvinnugreina, og þróa ferðaþjónustu án
þess að ganga á náttúruna.
Rétt fyrir slit Alþingis samþykkti
þingheimur í einu hljóði frumvarp
Óssurar Skarphéðinssonar um-
hverfisráðherra um vemd Breiðafjarð-
ar. Tilgangur laganna er að stuðla að
vemdun Breiðafjarðar, einkum lands-
lags, jarðmyndana, lífríkis og menn-
ingarminja. Að sögn Össurar er um að
ræða rammalög, sem eiga að vera
grundvöllur fyrir vemd svæðisins, þar
sem lögð er áhersla á að styrkja at-
vinnulíf, ekki síst vaxandi ferðaþjón-
ustu auk hefðbundinna hlunninda-
nytja, án þess að ganga á náttúruna.
Þessi nýsettu lög voru til umræðu á
fundi Alþýðuflokksins í Vesturlands-
kjördæmi um vemd Breiðaljarðar sem
haldinn var í Stykkishólmi í fyrra-
kvöld. Ásamt umhverfisráðherra tóku
meðal annars til máls á fundinum þau
Gísli S. Einarsson, Sveinn Þór Eh'n-
bergsson, Hóimfríður Sveinsdóttir
og Jón Þór Sturluson sem skipa 1., 2.,
3. og 6. sæti á lista Alþýðuflokksins í
kjördæminu.
Össur sagði að með lögunum væri
hann að fylgja eftir frumkvæði frænda
síns, Friðjóns Þórðarsonar fyrrver-
andi alþingismanns, sem lagði fram
þingsályktunartillögu svipaðs eðlis
1978. Hún dagaði því miður uppi í
skrifborðskúffum kerfisins. Hann
lagði áherslu á, að með lögunum er
undirstaða byggðar í eyjunum, og nytj-
ar þeirra, styrktar. „Það er alls ekki um
það að ræða, að reynt sé að draga vald
ffá heimamönnum suður til Reykja-
víkur, því lögin kveða á um það, að all-
ar ákvarðanir sem verða teknar séu að
frumkvæði sérstakrar Breiðaljarðar-
nefndar, sem heimamenn hafa lög-
bundinn meirihluta í. Ég vænti þess, að
með lögunum um vemd Breiðafjarðar
sé skotið traustum stoðum undir jafnt
hefðbundna hlunnindanýtingu sem
ferðaþjónustu framtíðarinnar, sem
með Hvalfjarðargöngum og vaxandi
straumi erlendra ferðamanna á eftir að
verða mikil lyftistöng fyrir atvinnulíf í
héraði. Sérstök lög um svæðið munu
lyfta því mjög, draga athygli ferða-
manna að því, og þannig efla það sem
ferðamannasvæði til framtíðar. Það er
ljóst að Breiðafjörður er framU'ðar-
svæði.“
Breiðafjörðurinn er ein af gersem-
um Islendinga. Eyjar, sker og boðar
skjóta upp kolli sínum úr úfnum öldum
hafsins, þar sem maður og náttúra hafa
lifað í sérkennilegu nábýli í gegnum
aldimar. Þar þróaðist sérstök byggð í
eyjunum, þar sem báturinn var eyja-
bændunum það sem hesturinn var
bændum á landjörðunum. Mikil
hlunnindi af eggjatöku, fuglaveiðum,
sölvum og reka gerði Breiðafjörðinn
að matarkistu, sem aldrei brást, þegar
hallæri surfu að landsmönnum. Hundr-
uðir manna bjuggu á sínum tíma í eyj-
unum.
í Ferðabók Áma Magnússonar og
Gerður var góður rómur að máli
Gísla S. Einarssonar alþingis-
manns á fundinum í Stykkishólmi.
Hólmfríður Sveinsdóttir skipar 3.
sæti á framboðslista Alþýðu-
flokksins í Vesturlandskjördæmí.
Páls Vídalíns frá 1703 kemur fram að
þá voru 40 eyjajarðir í byggð. Nú eru
einungis 2 byggðar. Landjarðimar
hafa haldist betur í byggð, því næstum
80% þeirra, eða 36, eru enn byggðar.
Náttúran er fjölskrúðug við Breiða-
fjörð. Um 229 háplöntur hafa fundist
þar, eða um helmingur af náttúrulegri
flóru landsins. Ein þessara jurta finnst
Þrír af forystumönnum Alþýðuflokksins í Vesturlandskjördæmi: Jón
Þór Sturluson hagfræðingur, Sveinn Þór Elínbergsson aðstoðarskóla-
stjóri og Gísli S. Einarsson alþingismaður.
Össur Skarphéðinsson: Eitt af því sem ég er sérstaklega stoltur yfir, er
að í lögunum er ákvæði, sem heimilar að setja upp sérstakt setur Nátt-
úrufræðistofnunar við Breiðafjörð, til að sinna rannsóknum á svæðinu.
„Ég vænti þess, að með lögunum um vernd
Breiðafjarðar sé skotið traustum stoðum undir
jafnt hefðbundna hlunnindanýtingu sem ferða-
þjónustu framtíðarinnar, sem með Hvalfjarðar-
göngum og vaxandi straumi erlendra ferða-
manna á eftir að verða mikil lyftistöng fyrir at-
vinnulíf í héraði. Sérstök lög um svæðið munu
lyfta því mjög, draga athygli ferðamanna að því,
og þannig efla það sem ferðamannasvæði til
framtíðar," segir umhverfisráðherra.
hvergi nema á þessum slóðum, en það
erflœðarbúi, auk þess sem önnur sjald-
gæf jurt, villilaukur finnst í Hvallátr-
um. Af dýrum má nefna, að báðar sela-
tegundimar kæpa í Breiðafirði, smá-
hveli á borð við hm'sur, höffunga og
háhyminga sjást þar gjaman, og stpr-
hvelaslóð er djúpt út af Breiðafirði.
En mest áberandi í dýraríkinu við
Breiðafjörð em fuglar. Helmingur
þeirra fugla sem verpa hérlendis er þar
að finna; um 90% af skörfum landsins
búa í firðinum, og helmingur amar-
stofnsins.
En hvað felst í rauninni í lögun-
um? Hvers konar vernd felst í
þeim?
„Breiðafjarðamefndin á að semja
drög að reglugerð fýrir ráðherrann, og
hafa samráð við sveitastjómir á svæð-
inu. Þannig er tryggt, að sjónarmið
heimamanna em í fýrirrúmi. í reglu-
gerðinni á að kveða á um vemdarað-
gerðir sem hún telur nauðsynlegar,
meðal annars vamir gegn hvers konar
mengun ef upp kemur, og um aðgang
ferðamanna að tilteknum stöðum á
svæðinu, sem em viðkvæmir vegna
náttúmfars. Ég nefni til dæmis, að með
Hvalfjarðargöngum styttist leiðin vest-
ur mjög vemlega, og straumur Reyk-
vfkinga og erlendra ferðamanna um
fjörðinn mun stóraukast. Umferð báta
þarafleiðandi, sem fJytja fólkið. Það er
af hinu góða, þvf aukinn ferðamennska
er lyftistöng undir atvinnulífið. En það
kynni að verða nauðsynlegt að setja
reglur um hámarkshraða, einkum yfir
varptímann, og takmarka umferð á
þeim tíma um svæði, þar sem varp
stendur yfir. Með þessu er til dæmis
verið að styrkja hlunnindanytjar æða-
bænda.“
Össur vísaði til orða Friðjóns Þórð-
arsonar frá 1978, um að enginn bráður
háski vofði yfir Breiðafirði, en nauð-
synlegt væri að skapa ramma fýrir að-
gerðir sem þyrfti að grípa til í framtíð-
inni.
,J fyrstu var nokkur óánægja hjá
vinum mínum trillukörlum, sem töldu
allt of mikið hlaðið undir eyjabændur.
Við tókum visst tillit til ábendinga
þeirra við endanlega gerð laganna, en
hins vegar er rétt, að með iögunum er
ekki síst verið að treysta þá fáu eyja-
bændur, sem enn eru eftir. Ég er þeirr-
ar skoðunar, að það eigi að styrkja not
þeirra af eyjunum; ég held að nytjar,
helst hefðbundin búseta, sé besta
vemdin fyrir þær og fjörðinn."
Össur sagði jafnframt, að lögin
kvæðu á um að settar yrði reglur um
vemd menningarsögulegra minja, ekki
síst sjóminja, á svæðinu, sem væm
fjölmargar. „Það er sérstaklega kveðið
á um að vemda beri gömlu byggðina í
Flatey, sem ég_ tel afar þarft. Guð-
mundur P. Ólafsson. Flateyingur
með meiru, á heiður skilinn fýrir góðar
ábendingar um það.“
En hvað með þá gagnrýni, að nú
megi ekki lengur reka nagla eða
setja upp snúrustaura, án þess að
leyfi Breiðafjarðarnefndar eða ráð-
herra komi til?
„Sú gagnrýni er byggð á röngum
forsendum. Það er tekið fram í lögun-
um, að þegar sveitarfélögin gera sínar
skipulagsáætlanir eigi þær að leita um-
sagnar nefndarinnar, og taka tillit til
vemdaráætlunar, sem hún mun láta
gera lýrir svæðið. Öll sveitarfélög em
nú skipulagsskyld samkvæmt lögum.
En þar sem ekki er enn búið að fullgera
skipulag, þar þarf að leita umsagnar
nefndarinnar fýrir mannvirkjagerð og
jarðraski, þangað til skipulagsáætlun
liggur fýrir. Allar framkvæmdir á lög-
býlum em heimilar, nema ef um er að
ræða eitthvað sem gæti leitt til spjalla á
merkum minjum; þá þarf nefndin að fá
þær til umsagnar."
„Eitt af því sem ég er sérstaklega
stoltur yfir, er að í lögunum er.ákvæði,
sem heimilar að setja upp sérstakt set-
ur Náttúmfræðistofnunar við Breiða-
fjörð, til að sinna rannsóknum á svæð-
inu. Þetta er mjög mikilvægt; ekki síst
vegna þess að erlend náttúmvemdar-
samtök hafa tjáð mér, að þau væm úl í
að leggja fram fé til rannsókna á svæð-
inu. Þess má líka geta, að við emm að
fá það í gegn hjá Norðurlandaráði, að
Breiðafjörðurinn verði tekinn inn í
áætlun um rannsókn á mengun sjávar,
og notaður sem einskonar viðmiðunar-
punktur, enda með hreinustu hafsvæð-
um í heimi.“
Nokkurt fjölmenni sótti fund Alþýðuflokksins á Vesturlandi um vernd-
un Breiðafjarðar og önnur umhverfismál í fyrrakvöld. Fundúrinn var
haldinn í veitingahúsinu Knudsen.