Alþýðublaðið - 31.05.1995, Side 8

* *
4 - 8 farþega og hjólastólabílar
5 88SS22
Miövikudagur 31. maí 1995
80. tölublað - 76. árgangur
x. *
4 - 8 farþega og hjólastólabílar
5 83 55 22
Verð í lausasölu kr. 150 m/vsk
■ GATT-frumvarp stjórnarflokkanna er dulbúin ofurtollaleið
Innfluttir kjúklingar á
1.253 krónur
Auk 30% verðtolls verður gríðarlega hár magntollur
lagður á innfluttar landbúnaðarvörur. Jón Baldvin
Hannibalsson segir í samtali við Sæmund
Gudvinsson, að verið sé að svipta neytendur öllum
væntingum um lægra matarverð í kjölfar GATT.
„Vegna harðrar gagnrýni Alþýðu-
flokksins þorðu stjómarliðar ekki að
fara sýnilega ofurtollaleið. Þeir ákváðu
að freista þess að dylja ofurtollana
með því að taka upp annars vegar 30%
toll á innfluttar landbúnaðarvörur og
síðan inagntoll sem er gríðarlega hár í
mörgum tilfellum. Með þessu móti
mun kíló af innfluttum kjúklingi kosta
1.253 krónur út úr búð hér á landi. Það
er verið að svipta neytendur öllum
væntingum um lægra matarverð í kjöl-
far GATT-samningsins,“ sagði Jón
Baldvin Hannibalsson alþingismaður
í gær í viðtali við Alþýðublaðið.
Samkvæmt því sem fram hefur
komið í fréttum að undanfömu um
áform rfkisstjómarinnar um innflutn-
ingstolla á Iandbúnaðarvörur eiga þær
að verða 30 prósent dýrari en innlend-
ar. Jón Baldvin sýnir hins vegar ffam á
að þetta er alrangt og í fmmvarpi til
laga um þetta efni sem lagt var fram á
Alþingi í gær sé í raun verið að fara
ofurtollaleiðina.
„í fylgifrumvörpum GATT-samn-
ingsins sem forsætisráðherra lagði
Slædudagar
listakvenna
Nokkrar framtakssamar lista-
konur standa fyrr Slæðudögum sem
voru opnaðir síðastliðinn laugardag
í listhúsinu Sneglu við Klapparstíg í
Reykjavík. Á sýningunni gefur á að
líta handmálaðar og silkiþrykktar
slæður (engin eins) eftir sex af þeim
fimmtán listakonum sem eru að-
standendur Sneglu: Björk Magnús-
dóttur, Ernu Guðmarsdóttur,
Hrafnhildi Sigurðardóttur, Ingiríði
Óðinsdóttur, Jónu Sigríði Jónsdótt-
ur og Þuríði Dan Jónsdóttur.
Slæðudagar standa til 16. júní og
eru opnir á virkum dögum frá
klukkan 12:00 til 18:00 og á laugar-
dögum frá klukkan 10:00 til 14:00.
Finnskættaðir
viskósþræðir á
Torfunni
Finnska listakonan Ulla-Maja Vik-
man opnar textíl- sýningu í Gallerí
Úmbm á Bemhöftstorfu næstkomandi
fimmtudag, 1. júní, klukkan 17:00.
Verkin á sýningunni eru unnin úr
viskósþráðum, sem listakonan litar í
sterkum litum. í þeim má sjá minni úr
náttúmnni - svosem hreyfingar strá-
anna, Qaðranna og dýraháranna.
Ulla-Maja er alin upp í Norður-
Finnlandi í borginni Rovaniemi, en
vinnur nú að list sinni í Helsinki. Hún
hefur oft verið fulltrúi finnskrar textíl-
listar á erlendum vettvangi og meðal
merkra sýninga sem hún hefur tekið
þátt í er alþjóðlegi tvíæringurinn í
Lausanne árið 1992. Sama ár var hún
valin textíl-listamaður ársins í Finn-
landi og fékk fimmtán ára starfslaun.
Síðastliðna tvo mánuði hefur Ulla-
Maja Vikman dvalið í gestaíbúð
Hafttarborgar í Hafnarfirði.
Sýningin í Úmbm er opin þriðju-
daga til sunnudaga frá klukkan 14:00
til 18:00. Hún stendurtil 21. júní.
fram í bandormi reyna stjómarflokk-
amir af fremsta megni að sigla undir
folsku flaggi og villa um fyrir mönn-
um. Margir hafa skilið ftumvarpið svo
að verð á innfluttum landbúnaðaraf-
urðum verði 30% hærra en innan-
landsverðið, það er að segja að tollar
verði um 30%. Það væm að vísu háir
tollar því meðal rauntollar í íslensku
tollskránni em 3,7% og hæstu tollar
sem finnast em um 30%. Meira að
segja mátti heyra á formanni Neyt-
endasamtakanna, væntanlega áður en
hann hafði náð að lesa frumvörpin, að
hann héldi að hér væri um áfangasigur
að ræða. Þessu fer öllu víðs fjarri,"
sagði Jón Baldvin.
Geturþú nefnt dcemiþar um?
„Þetta er best að skýra með einföldu
dæmi úr tollskránni um innflutning á
kjúklingum. Það er alkunna að verð-
munur á kjúklingum út úr búð í ná-
grannalöndunum og á íslandi er gríð-
arlega mikill. Dæmi em um að kjúk-
lingur fáist á innan við eitt hundrað
krónur kflóið í borgum Evrópusam-
bandsins en Hagkaupsverðið var ný-
lega 667 krónur. Þrefalt til sexfalt verð
er þess vegna ekki óalgengt. Ef eitt
kfló af kjúklingi væri tollafgreitt sam-
kvæmt frumvarpinu yrði smásöluverð-
ið út úr búð með 14% virðisaukaskatti
1.253 krónur, eða tæplega tvöfalt Hag-
kaupsverðið."
Hvernig myndast þetta háa smá-
söluverð?
„Það gerist með þeim hætti að inn-
flutningsverðið, um 100 krónur, tekur
eftirfarandi breytingum: í fyrsta lagi
yrði lagt á 30% verðtollur sem færir
verðið upp í 130 krónur. Því næst
kemur svokallaður magntollur sem er
föst krónutala og er samkvæmt toll-
skránni 603 krónur í þessu tilviki. Þá
er verðið komið í 733 krónur til heild-
sala. Síðan bætist við heildsölu- og
smásöluálagning sem samkvæmt upp-
lýsingum aðila er um 50%, það er að
segja 366 krónur og þá er verðið kom-
ið upp í 1.100 krónur. Þá er eftir 14%
virðisaukaskattur sem færir verðið upp
í 1.253 krónur."
Er þetta heimilt samkvœmt GATT-
samningnum?
„Nú er það svo að hámarkstollur
samkvæmt GATT getur ekki orðið
hærri en 940 krónur þanriig að hér er
sennilega komið upp fyrir tollbind-
ingu, það er að segja upp fyrir sjálfa
ofurtollana, sem er að vísu óheimilt
samkvæmt GATT. Þetta dæmi sýnir
hversu víðsljarri það er að hér sé um
að ræða einhverja sanngjama mála-
miðlun, eða það að verið sé að taka til-
lit til hagsmuna neytenda. Þvert á
móti. Þetta eru ofurtollar sem hafa það
að markmiðið að koma í veg fyrir inn-
flutning og svipta neytendur öllum
væntingum um lægra matvælaverð í
kjölfar GATT. Sennilega verður ekkert
af slíkum innflutningi. Það sem gæti
komið til greina væri innflutningur á
lúxusvörum til dæmis dýrum ostum
sem eingöngu væri þá á færi auðkýf-
inga að kaupa. Það væri svona viðbit
upp í munninn á sælkeraliði."
En eiga þessir tollar ekki að lœkka
jafnt og þétt?
, J>eir tollflokkar sem skipta kannski
mestu máli eru 2. kafli tollskrár um
kjötvörur, 4. kaflinn um unnar afurðir
úr mjólkurhráefrri, 7. kaflinn um græn-
meti og 16. kaflinn um unnar samsett-
ar kjötvörur, eða iðnaðarvörur úr land-
búnaðarhráefnum. Stikkprufur sem
hafa verið teknar sýna að mjög víða fer
tollaálagningin upp undir eða jafhvel
yfir ofurtollana. Hvergi í frumvarpinu
ér að finna ákvæði um stiglækkun
þessara tolla á aðlögunartímanum, sem
átti að vera sex ár og 35% að meðal-
tali. Það er einungis ákvæði um að
lækka tollbindingamar, það er að segja
hámarksheimildimar. Ef tollamir em
undir þeim lækka þeir ekkert, en þó
mega þeir ekki fara umffarn hámarks-
heimildir."
En er ekki skylduinnflutningur á
vissu magni með lœgri tollum?
Jón Baldvin: Þessi niðurstaða hlýtur
fyrir verkalýðshreyfinguna.
„Stjórnarliðar þorðu ekki vegna harðrar gagn-
rýni Alþýðuflokksins og einarðs málflutnings
hans í kosningabaráttunni...að fara sýnilega
ofurtollaleið. Þess vegna hættu þeir á sein-
ustu stundu við að lögfesta ofurtollana en
ákváðu að freista þess að dylja þá í staðinn
með því að taka upp samsetta tolla."
„Ef fólk spyr hvort af innflutningi
landbúnaðarvara geti orðið þá er það
helst spuming hvað varðar þennan lág-
marksmarkaðsaðgang sem er skyldu-
bundin samkvæmt GATT. Hann er
hins vegar aðeins í örlitlum mæh því
það er einungis heimilt að flytja inn
sem svarar 3% markaðshlutdeild eins
og hún var á viðmiðunarárunum 1986-
88. Þetta á síðan að vaxa upp í 5%.
Samkvæmt GATT samningnum átti
þessi innflutningur að vera á lágum
tollum. Tilgangurinn var sá að gefa
neytendum forsmekk og einnig að
setja á stað einhvern hvata til sam-
keppni. Bandaríkin og Kanada hafa til
dæmis stillt þessum tollum lágum, eða
innan við 10%, en samkvæmt frum-
varpinu hér skal hann vera 32% eða
svipað og hæstu tollar sem nú fyrir-
Vígaleg
Djöflaeyjan
i síðasta sinn
Leikfélag Akureyrar hefur haft leik-
sýninguna Djöflaeyjan rís til sýn-
inga í vetur og ekkert lát verið á að-
sókn. Leikhúsin eru nú óðum að
hverfa í sumarhýðið sitt - leikárið er
að renna skeiðið til enda - og svo er
einnig hjá LA. Sýningar á Djöfla-
eynni eru nú að fylla þriðja tuginn
og nú er síðasta sýningarhelgi
framundan. Á myndinni má sjá Sig-
urþór Albert Heimisson vígalegan í
hlutverki Grjóna.
finnast í tollskránni. Þetta þýðir að vör-
ur sem fluttar verða inn á þessum lág-
marksaðgangi verða í flestum tilvikum
dýrari en Hagkaupsverðið er núna. Það
er hægt að finna dæmi um 13-35%
umffarn Hagkaupsverð."
Hvemig er gert ráð fyrir að þessu
lágmarksinnflutningi verði háttað?
„Aðferðin sem viðhöfð er í því máli
er alveg dæmigerð fyrir framsóknar-
kerfið. Svona lítið magn innflutnings
kallar á tollkvóta. Hver á að úthluta
tollkvótum? Samkvæmt lögum um
stjórnarráðið er það auðvitað við-
skiptaráðuneytið sem er ábyrgt fyrir
verslun og viðskiptum. En í forræðis-
deilunni er búið að færa þetta allt í
hendumar á landbúnaðarkerfmu sem
er búið að lýsa því yfir að það ætli sér
að úthluta þessu. Og hveijum ætli þeir
úthluti? Þetta er pólitískt spillingar-
kerfi. Það hefði átt að leita eftir tilboð-
um og fela innflutninginn lægstbjóð-
anda, þannig að það væri þó einhver
von til þess að lága verðið skilaði sér
til neytenda."
Er þetta sem sagt í raun frumvarp
umofurtolla?
, Já, það er það. Ég hef bara nefnt
tvö dæmi en það er ótal margt annað
sem að þessu er að fmna. Kjami máls-
ins er þessi: Stjómarliðar þorðu ekki
vegna harðrar gagnrýni Alþýðuflokks-
ins og einarðs málflutnings hans í
kosningabaráttunni, þar sem vakin var
athygli á þessu máli og hvað væri í
húfi, að fára sýnilega ofurtollaleið.
Þess vegna hættu þeir á seinustu
stundu við að lögfesta ofurtollana en
ákváðu að freista þess að dylja þá í
staðinn með því að taka upp samsetta
tolla. Annars vegar 30% verðtoll en
að vera alvarlegt umhugsunarefni
A-mynd: E.ÓI.
hins vegar magntoll sem er föst krónu-
tala og í mörgum tilfellum gríðarlega
hár. Það er fyrst og ffernst hann sem
hleypir þessu upp og stundum upp yfir
ofurtollaþakið. Þetta reyna þeir að rétt-
læta með því að þama sé verið að jafha
út sveiflur í innflutningsverði. Auðvit-
að em sveiflur en þetta er himinhátt
umfram alla ljarlægðarvemd, það er að
segja flutningskostnað, tryggingar og
álagningu. Þetta virðist hafa farið
ffamhjá fólki.“
Hvert verðurframhald málsins?
„Þetta frumvarp fer auðvitað til
efnahags- og viðskiptanefndar og
verður þar tekið til rækilegrar skoðun-
ar. Þessi niðurstaða stjómarflokkanna
hlýtur að vera alvarlegt umhugsunar-
efni fyrir verkalýðshreyfinguna á ís-
landi. Hún er æ ofan í æ búin að ganga
til kjarasamninga á hófsömum nótum
með þeim formerkjum að hún vilji
leggja sitt af mörkum til að varðveita
þann stöðugleika sem hún átti stóran
þátt í að skapa. Að verðstöðugleikinn
sé mikilvægur. Besta aðferðin til þess
að tryggja aukin kaupmátt launa án
þess að tefla nokkru í tvísýnu með
stöðugleikann er að lækka verð á lífs-
nauðsynjum. GATT-samningurinn og
aðild okkar að Viðskiptastofnuninni
skapaði okkur tækifæri til þess að
leggja inn á þá braut. Rflcisstjómin hef-
ur ákveðið að glutra því tækifæri nið-
ur. Jafhvel þótt hún hefði farið að ráð-
um Alþýðuflokksins, sem voru að
tryggja verðjöfnun og síðan bættist við
fjarlægðarvemdin, hefði innflutta var-
an orðið um 30% dýrari en sú innlenda
í upphafi. Þetta hefði átt að lækka á
sex ámm og hefði tekið fullt tillit til
hagsmuna bænda með tollvemd í upp-
hafi en tekið sanngjamt tillit til hags-
muna neytenda um það að þeir
gætu undir lok tímabilsins nálgast
lækkun í verði. Fyrir svo utan
það hvað samkeppnisáhrifin hefðu
orðið jákvæð bæði fyrir bændur og
vinnslustöðvar, að því tilskildu
að kvótakerfið hefði verið afnumið
eins og Alþýðuflokkurinn leggur til,“
sagði Jón Baldvin Hannibalsson
að lokum. ■