Alþýðublaðið - 15.06.1995, Blaðsíða 7

FIMMTUDAGUR 15. JÚNÍ1995
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
7
um miðnættið... fullkomin hýbýli fyr-
ir taugaáfall"; eða hvaðþá að hún hik-
aði við að hripa hugsanir sínar niður á
blað sem hún hlaut síðar verðlaun fyr-
ir sem besti háskólablaðamaður ársins
hjá Rolling Stone og var farin að
gagnrýna tónhst fýrir New Yorker að-
eins 25 ára að aldri.
Prozac Nation eftir Wurtzel hefúr
beint kastljósinu að dysthymiu (óyndi)
- ólæknandi, tilfinningalega bæklandi
angist - sem gjaman er vel hulin í fari
sjúklinganna.
Óyndissjúklingar geta verið full-
komlega virkir og ótrúlega hæfir ein-
staklingar, vinnandi verðlaun í öllu
sem þeir taka sér fýrir hendur og á
gríðarhröðu khfri upp metorðastiga
þjóðfélagsins, en eru síðan allan tfm-
ann að skipuleggja hvemig þeir geti
nú tryggilegast fyrirfarið sér.
„Ef Prozac hefði ekki komið til sög-
unnar og verið kynnt fýrir mér væri ég
enn að reyna drepa mig og myndi á
endanum takast að ná því marki,“ seg-
ir Elizabeth Wurtzel. Sálfræðingur
hennar í Harvard-háskólanum reyndi
fyrst lyfið á henni eftir að Wurtzel
hafði gleypt ótæpilegt magn af pillum
í leit sinni að hvfldinni löngu.
„Eg var öll gjörsamlega í klessu.
Það eina sem ég hugsaði um var
hvemig ég gæti látið mér líða betur.“
Og að mestu leyti líður hemii vel í
dag, en lyfjatakan er ekki klippt og
skorin lausn; böggull fylgir skamm-
rift: höfuðverkir, óstöðvandi og
sprengikennd kynlffslöngun og svefn-
leysi em algengustu fylgikvillar Proz-
ac.
„Þú labbar bara urn og hefur á til-
finningunni að hömnd þitt sé saman-
sett af álþynnum,“ segir Wurtzel.
„Hefurðu einhvem tfmann prófað örv-
andi lyf? Smá nálastingir skjótast um
allan líkamann þegar þú snertir þig.“
Og þannig atvikaðist það, að
Wurtzel var einnig látin taka inn Des-
erýl, lyf sem vinnur gegn þunglyndi
en slær þig jafnframt út og liþíum
vegna þess að hún er það sem kallað
er „tvíhverf‘. - „Öll þessi lyf sem
maður er látin taka fara afskaplega í
taugamar á manni,“ segir Wurtzel.
„Maður getur auðveldlega eytt mest-
öllum tíma sínum í að vera - rosalega
- uppdópuð."
Viðbrögð í Bandaríkjunum við
sjálfsævisögulegu bókinni Prozac
Nation hafa verið blönduð. „Glæsilega
framkvæmd athugun á sjúklegum
ógeðsheitum," sagði Village Voice',
„Sylvia Plath [bandarísk skáldkona
sem svipti sig lífi 31 ársj - með sjálfs-
traust Madonnu," sagði New York
Times.
Ritstíll Elizabeth Wurtzel - rak-
blaðsbeittur og oft bráðfyndinn - hef-
ur verið hampað gífurlega mikið. En
sökum þess hversu upptekin skáld-
konan er af sjálfri sér hafa ófáir gagn-
rýnendur reytt hár sitt í örvæntingu.
„Það er afar sennilegt að lesendum
langi helst til að fleygja bókinni utam'
næsta vegg,“ sagði einn gagnrýnand-
inn í aðvömnartóni.
En Prozac Nation bærði samtsem
áður viðkvæman streng í hjörtum
stóra-sannleiks-leitandi þjóðar: Wurtz-
el var óvænt færð uppá tó/í-stallinn
goðumkennda af X-kynslóðinni marg-
umtöluðu og eymamerkt sem
(e-hemm!) „rödd hins óánægða
æskufólks".
„Fólk er gagntekið af aðdáun," seg-
ir Wurtzel - sem er með hring í öðmm
nasavængnum, smágerð og þreytulega
föl. „Þetta er alveg stórfúrðulegt. Fólk
segir við mig ’Þetta er saga lífs míns!’
En þegar ég síðan forvitnast um
hverslags líf það hefur að baki þá er
það ekkert líkt mínu lífi. Það er undar-
legt hversu margir halda að nákvæm-
lega þetta hafi gerst hjá þeim þegar
ekkert er fjarri vemleikanum. Annað-
hvort er sannleikur tilfmninganna í
bókinni afskaplega djúpur eða þá að
ritstörf mín em mjög, mjög, mjög
grunnhyggin."
Bókin hefúr þrátt fyrir misjafna
gagnrýni hlotið góðar viðtökur les-
enda í bæði Bandaríkjunum og Bret-
landi og Wurtzel segir ánægjuleg á
svipinn: „Ég gæti eiginlega ekki verið
hamingjusamari í dag.“
Að lokum skal þess getið að
kvikmyndarétturinn að bókinni hefur
þegar verið seldur til Draumaverk-
smiðjunnar á Vesturströndinni og
Drew Barrymore og Sandra
Bullock neita hvor um sig að þær slá-
ist um hlutverk Prozac- stelpunnar
Elizabeth Wurtzel. ■
■ Franska þokkagyðjan Tabatha Cash var þjófur sem barn, fimmtán ára fangelsuð,
sautján ára klámdrottning Evrópu, tvítug fjölmiðlastjarna með eigin spjallþátt
og „alvöru" kvikmyndaleikari. Nú ætlar hún 21 árs nýgift að varpa frá sér öllum frama
og gerast heimavinnandi móðirfjögurra barna
Tabatha Cash er með
kvef sem - að teknu tilliti
til þess að hún er því sem
næst klæðalaus: efnislítill,
svartur bijóstahaldari, og
smotten'snærbuxur ásamt
nær gegnsæjum undirkjól -
sennilega versnar með
hverri mínútunni sem líður.
„Hvað viltu?“ spyr
hranalegur lífvörður henn-
ar, íþróttamannslegur nagli
með tjúguskegg sem liggur
í einu rúmanna í hótelher-
berginu og horfir á knatt-
spymu í sjónvarpinu. Hann
meinar „hvað viltu“ við
kvefmu og réttir Taböthu
lyfjakassa sem virðist inni-
halda bróðurpartinn af
meðalstórum lager apóteks.
„Hvað sem er ekki slæmt
fyrir ófrískar konur," svarar
hún og sýgur uppí nefið
meðan hún skoðar meðölin
full grunsemda.
Þrátt fyrir kvefið og þau
stórkostlega óvæntu tíðindi
að hún sé ófrísk hvikar Ta-
batha Cash hvergi frá því
að vera hrífandi tískudama
framí fmgurgóma. Hún er
með svart hárið bundið
uppí óreiðukennda - en þó
listilega hannaða - heysátu,
augun kolbikasvört, mynd-
arlegt húðflúr á hægri ökkl-
anum og ólívulitað hörund-
ið undirstrikar evrópskt-als-
írskt ættemið. Klæðnaður-
inn - eða skorturinn á hon-
um - er útskýrður af því að
þessi fundur okkar með Ta-
böthu Cash er tímasettur
um leið og ljósmyndatakan
af henni; sem ef til vill -
það kemur seinna í ljós -
verður hennar síðasta á
ferlinum.
Aðeins 21 árs að aldri er
hún enn talin ríkjandi klám-
drottning Evrópu, þaul-
reynd sem slík úr hundrað
til hundraðogfimmtíu kvik-
myndúm (hún veit ekki
sjálf hversu margar þær
eru), en nú sem fjölmiðlapersónuleiki
í meginstraumnum með eigin kvöld-
þátt á einni af stærstu og vinsælustu
útvarpsstöðvum Frakklands: Skyrock.
Sú staðreynd, að þáttur hennar er
samansettur af innhringingum forvit-
inna ungmenna sem þyrstir í fróðleik
um leyndardóma kynlífsins er kald-
hæðni sem sennilega aðekis Frakkar
geta metið til fulls.
Á hverju kvöldi milli klukkan 19:00
og 22:00 gefúr Tabatha þannig heil-
ræði, leiðbeiningar og ffóðleiksmola
til handa hinni stórundarlega illa kyn-
lífsupplýstu ífönsku æsku. („Hvað eru
anal-mök,“ vildi einn hlustenda fá að
vita.) Utvarpsþátturinn rambar á barmi
dónahjals og ruddaskapar.
Hún hefur þannig átt þau skemmti-
legheit til að segja frá persónulegri
kynh'fsupplifun sinni - „Þau koma
mér virkilega til,“ tilkynnti Tabatha
glaðhlakkaleg og átti þá við bijóst sín
eftir fegrunarstækkun - og heilræði
hennar fýrir hina kynferðislega villu-
ráfandi geta oft og tíðum verið býsna
harkaleg. Ungur maður sem hafði
þungar áhyggjur af því að samfarast-
unur unnustu sinnar myndu vekja ná-
grannana fékk til dæmis ráðlegging-
una: „Settu bara koddann yfir hausinn
á henni."
Skyrock-útvarpsstöðin segir að Ta-
batha eigi afar auðvelt með að ná til
unga fólksins og standi því nærri.
„Þau hringja til að spyrja um hluti sem
þau þora ekki fyrir sitt litla líf að ræða
við foreldra sína og vini,“ bætir hún
við í hléi á ljósmyndatökunni.
,JÉg hef mikla reynslu miðað við
það að vera bara 21 árs. Og ég er ekki
dómari, ekki Jesús, bara Tabatha. Og
enginn og ekkert getur hneykslað mig.
Ég hef séð og upplifað svo margt að
ég er algjörlega ónæm fyrir öllu.“
Tabatha segir þessi orð með hálf-
dapuriega blíðlegum afskiptaleysis-
tóni. Saga hennar er frönskum al-
menningi vel kunn, sem hvort eð er
hefur alltaf kosið heldur að goð popp-
menningarinnar hafi stórbrotna og
skuggalega forti'ð. Og fortíð Taböthu
er eins skuggleg og ff amast er unnt.
Hún ólst upp í háreista fátækra-
hverfmu Cité Massy - dágóðri þyrp-
ingu úthverfa-í/öinmu rétt suður af
Parísarborg. Sem unglingsstelpa var
hún þegar farin „að þéna dágóðar fjár-
hæðir“ - einsog hún orðar það á sinn
heillandi hátt - með þjófúaði. Hún
starfaði mestmegnis í neðanjarðaijám-
brautunum og flugvöllunum - en þó
einnig á götunni - þarsem hún rændi
seðlaveskjum og töskum vegfarenda.
Og hún lét ekki þar við sitja því hún
stal einnig fötum og öðrum vörum úr
verslunum.
Aðeins fimmtán ára að aldri var hún
handtekin af yfirvöldum og send til
fjögurra mánaða hvíldardvalar í fang-
elsi fyrir unga afbrotamenn.
„Ég er hinsvegar ekki stolt af því að
hafa verið í fangelsi," segir Tabatha
Cash í dag og vefur undirkjólnum
taugaveiklunarlega fastar um sig. „En
ég er afturámóti afar stolt yfir því að
hafa aldrei verið fómarlamb af neinu
tagi og sé ekki eftir því.“
Það er afskaplega erfitt að andmæla
þessum rökum þrátt fýrir mjúkmælgi
hennar um að vasaþjófnaður og versl-
unarrán hafi verið hennar starfsval
hljómi frekar ósennilega. Málið með
Taböthu er að hún afsakar aldrei
nokkum skapaðan hátt og hvað þá að
hún hafi útskýringar á takteinunum.
Hún segir frá þjófaferli sfnum um
gjörvalla ParísaÁorg á svipaðan hátt
og flestir aðrir segja frá skólagöngu
sinni, háskóladvöl og fýrstu atvinnu-
skrefúnum. Eina réttlæting hennar á
þessu líferni er stórkostlega hvers-
dagsleg: ,JÉg gerði hvað sem er til að
ná mér í þá hluti sem mig langaði í.“
Það var því næstum sjálfsagt mál
og einkar eðlilegt að eftir þjófnaðar-
skeiðið barst til hennar hið ófysilega
tilboð um að skapa sér sess í klám-
heiminum. Þegar besti vinur hennar
var fangelsaður og „ég nennti ekki að
verða mér útúr peninga á eigin spýt-
ur,“ segir Tabatha hress í bragði,
hringdi hún í ljósmyndara nokkum
sem sérhæfði sig í klámmyndatökum.
Hún var þá bara sautján ára, en náði
að verða sér útum fölsuð skilríki svo
hún gæti starfað í friði fýrir skiljan-
lega hnýsnum stjómvöldum. Ári síðar
færði hún sig um set og fór frá klám-
ljósmyndum til klámkvikmynda.
Samkvæmt öllum stöðlum og viðmið-
unum sló hún rækilega í gegn.
„Ég hef frá upphafi verið sú dýrasta
í bransanum," segir hún stolt í bragði.
„Enginn þeirra hafði efni á
að borga mér lýrir heila
mynd þannig að ég kom
bara fram í einu eða tveimur
atriðum í hverri mynd. Af-
gangurinn var myndaður
með einhveijum öðmm
stelpum."
Vitaskuld er einmitt þetta
hluti útskýringarinnar á því
að Tabatha Cash náði að
leika í milh hundrað og
hundraðogfimmtíu myndum
á ferli sem einungis varði í
rúmlega tvö ár. Nákvæm-
lega hversu mikið hún fékk
greitt fyrir þessa þjónustu
sína vill hún ekki greina frá.
Hún brosh lymskulega og
bandar spumingunni frá sér:
„Kaupið var ókey.“
En hverju sem því líður,
að peningahliðin er leýndar-
mál, þá er gerir hún sér full-
komna grein fyrir því hvem-
ig hún þénaði þá. „Ég var
vændiskona,“ segh hún
hreinskilnislega, „og seldi á
mér rassinn."
Umbreyting Taböthu frá
klámmyndadrottningu til
fjölmiðlastjömu hófst í maí-
mánuði á síðasta ári þegar
hún vann Klámpálinann
sem er jafngildi klám-
myndaiðnaðarins við Gull-
pálinann á kvikmyndahátíð-
inni í Cannes. Af einhveij-
um óútskýranlegum ástæð-
um sem enginn skilur upp
né niður í þá notuðu ffönsku
fjölmiðlamir tækifærið og
gerðu úr henni þjóðhetju.
Skömmu síðar veitti sjón-
varpsstöðin Canal Plus Ta-
böthu fyrsta alvöru starf
hennar við kynna kvik-
myndh og eftir það kom út-
varpsþátturinn og loksins
ekta kvikmynd, Rai, sem
fjallar um unga stúlku er býr
í einu úthverfa Parísar og
hefur ríkan metnað til að
komast áffam í h'finu. Tabat-
ha heldur því statt og stöð-
ugt ffam að rnyndin sé ekki
sjálfsævisöguleg.
En ef hún hefúr nú loksins náð að
slá í gegn, ef hún hefúr nú loksins náð
stjömustatus - sem er eiginlega ömggt
miðað við það að þegar hún gengur
efth götum Parísarborgar þarf lífvörð-
ur hennar að halda burtu æstum múg
sem komast vill í tæri við þokkagyðj-
una - þá er athyglisvert að hafa í huga
að hún ætlar að varpa öllum þessum
ffama ffá sér! í enda þessa mánaðar
ætlar hún að hætta með útvarpsþátt-
inn, ekki koma framar í sjónvarps-
þætti, aldrei aftur leika í kvikmynd og
viðtölin og ljósmyndatökumar verða
ekki fleiri.
,Mér líkaði vel við upplifunina,"
segh hún, „en aðeins í fyrsta skipti.
Ein kvikmynd var fullkomið: tvær
væri hörmulegt. Eitt ár í útvarpi var
ffábært: tvö væri hræðilegt. Ég er
hvort sem er ekki sköpuð til að vinna
mér fyrir lifibrauði."
Það sem hún ætlar að gera héðan-
íffá er að einbeita sér að bameignum.
Hún giftist í janúarmánuði síðastliðn-
um (reyndar er þetta annað hjónaband
hennar; já, stundum er erfitt að trúa að
hún er aðeins 21 árs) og ætlar sér að
eignast fjögur böm. Hún ætlar að vera
heimavinnandi og gegn móðurhlut-
verkinu útí ystu æsar.
„Allt annað er hluti af fortíð minni,“
segir Tabatha Cash sátt í bragði. „Ég
mun ekki nokkum tímann gleyma því.
Og ég hef aldrei breyst. Ég er ennþá
Tabatha.“ ■