Alþýðublaðið - 31.08.1995, Blaðsíða 7

FIMMTUDAGUR 31. ÁGÚST 1995
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
7
m e n n i n c
Hlyni svaraö
I lok greinar sinnar segir Hlynur við okkur
„miðaldra myndlistarmenn". Rímið. Já, já. Ég
notast mikið við rím í mínum verkum en ég
læt þau samt aldrei snúast um „rímið sjálft".
Skáldi leyfist seint að yrkja þannig að „rímið
sjálft sé útgangspunktur verksins og um leið
inntak þess". Þar liggur munurinn.
í Alþýðublaðinu á þriðjudaginn
svarar myndlistarmaðurinn Hlynur
Hallsson umkvörtunum mínum, „mið-
aldra myndlistarmanns", frá síðasta
fösmdegi í garð rýmislistar og rýmis-
listamanna. Hann boðar mig einnig
uppí Breiðholt til að skoða sýningu
Pallborðið |
sína sem nú stendur yfir í Menningar-
miðstöðinni í Gerðubergi. Nú er áhugi
minn á gólffh'sunum í Gerðubergi tak-
markaðar; varla 100 króna virði; einn-
ar ferðar með strætisvagni. En þannig
vildi til í gær að ég fékk bflinn lánaðan
hjá mömmu til að skreppa upp á Lyng-
háls og notaði því ferðina í leiðinni.
Sem kollegi myndlistarmannsins tel ég
ekki rétt að fjalla um sýninguna sem
slíka. Hún er sannarlega „óður til sýn-
ingarrýmisins í Gerðubergi", eins og
Hlynur segir sjálfur í sýningarskránni.
Hins vegar tel ég mér leyfilegt að
fjalla um afstöðu listamannsins til
myndlistarinnar. Mér er það hjartans
mál að myndlistin fjalli um eitthvað
annað en sjálfa sig og „rýmið“ sem
hún er sýnd í. En því miður er nú svo
- segir Viðar Eggertsson leik-
hússtjóri í samtali við Guðrúnu
Vilmundardóttur.
„Michael Scott er leikstjóri og
höfundur leikgerðarinnar sem hann
vinnur sérstaklega fyrir Leikfélag
Akureyrar. Hann er að nokkru leyti
tilbúinn með leikgerð en vinnur
einnig að henni með leikurunum á
fyrsta tímabili æfingatímans," sagði
Viðar Eggertsson í samtali við Al-
þýðublaðið.
Fyrir tíu dögum hófust æfingar á
Drakúla eftir Bram Stoker hjá
Leikfélagi Akureyrar. Irski leik-
stjórinn Michael Scott leikstýrir
verkinu og skrifar leikgerðina.
„Ég legg mikið upp úr því í starfi
mínu sem leikhússtjóri að reyna fá
sem flesta aðkomumenn; listamenn
og listræna stjórnendur til þess að
skapa stöðuga þróun, ferli í starf-
inu,“ sagði Viðar. „Það að fá þenn-
an ágæta leikstjóra sem er einn af
athygliverðustu leikstjórum Evrópu
er þáttur í þeirri stefnu.
Eg sá sýningu eftir Michael Scott
í Dublin árið 1984 og hafði sam-
band við hann upp úr því. Það fór
vel á með okkur og við höfðum lík-
ar skoðanir á leikhúsi - höfðum
alla vega gaman af að ræða saman
um leikhús - og það varð til þess
að hann setti upp sýningu hjá mér í
Eggleikhúsinu. Ella hét sýningin og
gerðist í hænsnahúsi.
Ég lærði mikið á þeirri samvinnu
og þegar ég var ráðinn sem leikhús-
stjóri fyrir rúmum tveimur árum,
var það eitt mitt fyrsta verk að hafa
samband við Michael til að reyna
að fá hann til að koma hingað og
.vinna með mínum leikurum, því ég
vissi að það yrði gjöfult. Við erum
búnir að standa í viðræðum í tvö ár
um hvaða verkefni hann gæti tekið
og hvenær; svo small allt saman
núna í haust.
Við vorum með mörg verk í pott-
inum; skoðuðum auðvitað aðallega
írsk verk. írar eiga fjöldann allan af
komið að meirihluti myndhstarmanna
er einmitt dottinn í það far. Þess vegna
fannst mér mál til komið að ýta við
þeim: Með fréttatilkynningu sinni, sem
súmmeraði upp ástandið einkar vel,
gaf Hlynur mér tækifærið.
Hlynur segir í grein sinni að ég saki
sig um að gera sér ekki grein fyrir því
„að búið sé að gera allt í myndlist og
það oft“. Ég var ekki að því. Ég vildi
sýna ífam á að einmitt sú kenning „að
búið sé að gera allt“ hefur hrakið menn
útí það leiðindahom þar sem rýmið eitt
rfldr. Menn em hræddir við að taka á
því sem myndlist hefur alltaf snúist um
(eins og til dæmis ást, kynlíf og dauða)
og snúa sér því að hinu heilaga ,yími“.
Mótsögnin er hins vegar sú að „rýmis-
hugsunin“ hefur lengi ráðið nkjum í
myndlistarakademíum heimsins. Hún
er akademismi okkar tíma. Ferðist
maður um heiminn og líti inn í lista-
skóla í Dijon, Malmö eða Bonn; á öll-
um þessum stöðum sitja ungir Ustnem-
ar og glíma við ,yýmið“, heilaþvegnir
af gömlu rýmismeisturunum, prófess-
orunum sínum. Þess vegna er fyrir
löngu „búið að gera allt“ sem hægt er
að gera með „rýrnið" og engin ástæða
til þess að bæta ,jiýju“ kryddi í þann
ofsoðna klisjupott, og enn síður vegna
þess hve óintressant og sorglega leið-
inlegt viðfangsefnið er: Enginn hefur
lyst á því nema listtengdur sé; íræðing-
ur eða iðkandi. Þetta er sérfræðingahst.
Hlynur bregður Braga Ásgeú-ssyni
fyrir höfuð mér fyrir að ijargviðrast útí
aukinn fjölda útskriðinna „listsjúk-
góðum rithöfundum. Leikstjórinn
hafði mikinn áhuga á Bram Stoker
sem skrifaði söguna um Drakúla
fyrir tæpri öld. Rúmlega 200 kvik-
myndir hafa verið gerðar eftir sög-
unni; en eingöngu þrjár leikgerðir
eru til á prenti. Kvikmyndum hefur
sjaldnast tekist að koma heimspek-
inni sem liggur á bak sögunni til
skila. Drakúla er aðlaðandi sknmsli
sem lifir á blóði, það koma fram
táknmyndir um ótta mannsins við
það sem býr innra með honum... -
í leikgerð Michaels er lögð áhersla
á heimspekilegu hliðina.
Leikmyndateiknarinn er ungur
Iri; Paul McCauley. Sá hefur unn-
ið leikmyndir bæði á Irlandi og í
London. Leikmyndateiknarar vinna
mjög náið með leikstjórum; í for-
vinnunni þegar leikstjórinn er að
undirbúa sýninguna skiptir leik-
mynd og útlit miklu máli, svo það
er nauðsynlegt að þeir eigi greiðan
aðgang hvor að öðrum. Þess vegna
lá í augum uppi að leikmyndateikn-
arinn yrði að vera Iri líka - svo þeir
gætu unnið sína heimavinnu.
Leikstjórinn sér um lýsinguna
ásamt Ingvari Björnssyni ljósa-
manni leikfélagsins og hann sér um
tónlistina; velur hana eða semur.
Þetta er mikill fjöllistamaður. Hann
er vanur svona vinnubrögðum; að
vinna alla þætti sýningarinnar.
Michael er einn af helstu leik-
stjórum á írlandi; 28 ára var hann
orðinn stjórnandi leiklistarhátíðar-
innar í Dublin, sem er stór alþjóð-
leg leiklistarhátíð. Hann er mjög
spennandi; fyrir listafólkið í húsinu
sem vinnur með honum og einnig
væntum við þess að sýningin verði
óvenjuleg og spennandi. Til þess er
leikurinn gerður."
Frumsýningin verður föstudaginn
13. október. Sama dag verður írsk
myndlistarsýning opnuð í Lista-
safninu á Akureyri og þar með
hefst írsk menningarhátíð á
Akureyri. ■
linga“ úr þeim „offramleiðslufabrikk-
um“ sem listaskólar heimsins e_ru
orðnir. Ég veit ekki um Braga, en ég
fagna hveijum nýjum listamanni sem
hefúr eitthvað fram að færa, sem gerir
eitthvað nýtt, sem er á skjön, sem er
óþægilegur, sem er óflokkanlegur, sem
kemur á óvart, sem er frumlegur og
umfram allt persónulegur og lætur
lönd og leið þessa útbreiddu vanhugs-
■ írski ieikstjórinn Michael
Scott er höfundur leikgerðar
Drakúla
„Dæmisaga
umfólksem
missirvöldin"
„I leikgerðinni reyni ég að vera eins
trúr bók Bram Stoker og mér frekast
er unnt,“ sagði leikstjórinn Michael
Scott í samtali við Alþýðublaðið. „Ég
vil halda ritstfl Stokers að eins miklu
leyti og mögulegt er. Ég nota mikið
textann úr bókinni. endurskrifa hann
sem samtöl en reyni að nota sömu
uppbyggingu, sarna orðfæri og Stoker
hefði gert. Það geri ég til þess að varð-
veita samband persóna, sem tilheyra
sitt hvorri stéttinni. Sumar em af yfir-
stétt, fólk sem ber titla, en aðrar eru
lægra settar - og þessar persónur tala
ekki sama málið. Ein söguhetjan er
Hollendingur sem talar vonda ensku.
Það er dáh'tið erfitt að þýða ensku yfir
á íslensku - en vonda íslensku. En
tungumálið skiptir miklu máli.
Þegar Stoker skrifaði bókina færði
hann söguna nær raunveruleikanum
með því að styðjast við ýmsar stað-
reyndir. Jafnvel þegar um fúllkominn
skáldskap var að ræða var hann settur
þannig ffam að fólki fannst það vera
að lesa um eitthvað raunvemlegt. Sag-
an gengur öll út á þá hugmynd að
honum finnst sér ógnað í lok aldarinn-
ar; árið 1900 nálgast. Hann sér heim-
inn fyrir sér breytast, tæknin er að
koma til sögunnar og honum finnst
heimurinn vera að glata raunvemleik-
un sem ,Jcennd“ er í Ustaskólunum og
birtist hvað átakanlegast í „rýmislist-
inni“. Ég segi að hugsun sé ,,kennd“ í
þessum skólum því þannig er nú kom-
ið að enginn önnur ,Jcennsla“ fer þar
fram. „Kennaramir‘“em þeir sem á
sínum tíma bmtu gegn „hefðbundn-
um“ viðhorfum og knúðu firam sín eig-
in, gamlir abstrakt-meistarar og míni-
malískir munkar: Þeir hafa engu að
anum. Fólk er að missa yfirhöndina,
missa stjórn á sér og umhverfinu.
Tæki og iðnbylting em að ná yfirtök-
unum, að komast til valda. Sagan er
því orðin dæmisaga um fólk sem
missir völdin.
Stoker skrifaði sérstaka ritgerð um
það hvemig kyiflíf væri notað í bók-
menntum og leikritun samtímans. Ég
held að á bak við allt saman sé
viktoríönsk hræðsla við kynlíf. Sér-
staklega sú hugmynd að menn vilja en
em hræddir við að skuldbinda sig.
Konur era vamarlausari en karlamir -
það er þess vegna sem Drakúla leggst
aðallega á þær. En svo er það í raun-
inni kona, Mína, sem stendur fyrir því
miðla nema sínum eigin skoðunum, öll
þeirra „þekking" er bundin við eigin
verk: Því hafa þeir ekkert annað „að
gefa“, af þeim er ekkert að læra, þeir
geta ekkert ,Jcennt“ manni vegna þess
að sjálfir kunna þeir ekki annað en það
sem þeir em kunnir fyrir. Þannig hefur
þróast hin mikla og gelda akademía
okkar tíma.
í grein sinni segir Hlynur einnig að
honum þyki „sorglegt að Hallgrími
hafi aðeins þótt „um stund“ að ffétt Al-
þýðublaðsins hafi verið „meðvitaður
brandari af hálfu“„ hans. Aðeins um
stund. Ég verð að yiðurkenna að ég
átta mig ekki alveg á þessari setningu,
nema hann eigi við að ég hafi einmitt
átt að takajietta sem „meðvitaðan
brandara?. Eg vil hins vegar árétta -
hafi Hlynur ekki áttað sig á því stfl-
bragði - að það átti að vera „meðvitað-
ur brandan" af minni hálfu þegar ég
benti á hugsanlegt yrkisefúi myndlistar
sem betri væm en „rýmið sjálft“. Ég
taldi upp nokkrar átakanlegar klisjur,
meðal annars þær (sem áttu að tryggja
föttun) eins og „góð stund við grillið"
og „skemmtilegur dagur í sveitinni".
Meira að segja þessi þemu vekja
manni meiri áhuga en ,rýmið sjálft".
í lok greinar sinnar segir Hlynur við
okkur „miðaldra myndlistarmenn".
Rímið. Já, já. Ég notast mikið við rím í
mínum verkum en ég læt þau samt
aldrei snúast um ,jímið sjálft". Skáldi
leyfist seint að yrkja þannig að , jímið
sjálft sé útgangspunktur verksins og
um leið inntak þess“. Þar Uggur mun-
urinn. ■
Höfundur er rithöfundur
og myndlistarmaður.
að sigur er unninn á Drakúla.
Maður verður að sjá fyrir sér þanka-
ganginn á þessum tíma; núna hugsar
fólk ekki svona, en þannig var það á
túnum Stokers. Hann lýsir því hvemig
karlmönnum þessa tíma fannst þeim
ógnað. Þeim fannst þeim ógnað vegna
þess að þeir þörfnuðust kvennanna en
þeir þurftu stöðugt að vera í hetjuhlut-
verki sterkara kynsins. Maðurinn er
sterkari og konan veikari; þannig var
hugsunarhátturinn á þessum tíma. Við
hugsum ekki svona núna við erum
ekki sammála þessari hugmynd.
Þess vegna er mikilvægt að kynna
fólki hugmyndir Stokers en láta verkið
samt tala til okkar núna.“ ■
fnEndurskoðun á Aðalskipulagi
iJÍReykjavíkur 1990-2010
^Lýst eftir ábendingum
og tillögum.
Á Borgarskipuiagi er hafin éndurskoöun á aðalskipulagi
Reykjavíkur 1990-2010, sem samþykkt var í borgarstjórn
17. okt. 1991 og staðfest af umhverfisráðherra 20. febr.
1992.
Aðalskipulag er stefnumörkun borgarstjórnar varðandi
landnotkun, umferðarkerfi og þróun byggðar næstu tvo
áratugina. Þessi endurskoðun er í samræmi við stefnu-
mörkun borgarstjórnar um að aðalskipulag Reykjavíkur
verði tekið til endurskoðunar í upphafi hvers kjörtímabils,
þ.e. á fjögurra ára fresti.
Eftir áramót verða tillögurnar kynntar almenningi með
ýmsum hætti, s.s. sýningum og kynningarfundum og
óskað eftir ábendingum við þær. Aðaláhersla er lögð á
framtíðarbyggðasvæði og umferðar-, umhverfis- og mið-
bæjarmál.
Allar ábendingar sem borgarbúar og aðrir hagsmunaaðilar
vilja koma til Borgarskipulags nú á frumstigi skipulagsvinn-
unnar eru vel þegnar. Það má gera bréflega eða með því að
hafa beint samband við starfsfólk Borgarskipulags Borgar-
túni 3, í síma 563-2340.
Laus staða
Staða sérfræðings hjá Hagþjónustu landbúnaðarins á
Hvanneyri er laus til umsóknar frá 1. október nk. Háskóla-
menntun í búnaðarhagfræði, hagfræði eða viðskiptafræði
áskilin. Laun samkvæmt launakerfi opinberra starfsmanna.
Farið verður með upplýsingar um umsóknir samkvæmt
ákvæðum laga nr. 38/1954, um réttindi og skyldur opin-
berra starfsmanna og stjórnsýslulaga nr. 37/1993. Umsókn-
ir ásamt upplýsingum um aldur, menntun og fyrri störf,
sendist forstöðumanni fyrir 21. september nk.
■ Leikfélag Akureyrar frumsýnir Drakúla
föstudaginn 13. október
„Drakúla
er aðlaðandi
skrímsli"