Alþýðublaðið - 07.09.1995, Blaðsíða 4

4
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
FIMMTUDAGUR 7. SEPTEMBER 1995
■ Þorvaldur Þorsteinsson myndlistamaður segir Margréti Elísabetu Olafsdótturallt um póstkortin sín.
Kortin skipa verðskuldaðan sess á sýningu Þorvaldar í Gallerí Greip
Dæmigerður (lista)maður
- andvaka og allt
Við ætluðum sko að hafa þetta allt
öðruvísi. En svona endaði þetta. Við
sátum í sófanum hans á efstu hæð í
blokk við Klapparstíginn með útsýni
yfir Esjuna - eða öllu heldur hann
horfði á Esjuna og út í Viðey á meðan
ég rýndi á póstkortin hans við hliðina á
mér í sófanum og hripaði niður á blað
það sem hann hafði um þau að segja.
Póstkortin eru auðvitað partur af sýn-
ingu Þorvaldar Þorsteinssonar sem
núna er hægt að skoða í Gallerí Greip (á
homi Hverfisgötu og Vitastígs) og því
mun hann líka fá að hafa orðið næstum
allan tímann. Þorvaldur tekur póstkortin
fram af handahófi. Eg horfi á þau og
svo segir hann eitthvað. Nema ég komi
með spumingu. Eða athugasemd. En þá
segir hann reyndar eitthvað lika. Orðið
er hans.
Póstkort númer 1
Staða
Þetta er sjálfsmynd sem ég hef sýnt
víða. Var meðal annars á sýningu sem
hét Karlímyndin. Það sem ég er að
reyna að tjá er tilfinningin sem fylgir
því að vita að löppin á mér, eins og hún
er núna, er sú sama og var einu sinni
svona lítil, eins og bamaskórinn innan í
fullorðinsskónum. Hann hallar sér
fram og strýkur yfir ristina: Það er allt
innan í þessari löpp, allt ífá því ég var
pínulítið bam. Af því maðurinn skiptir
ekki um ham. Það er skrýtið að skynja
að ekkert hefur dottið af manni, vita að
þetta er alltaf til staðar. Magnað að upp-
lifa að allt sem hefur verið þama frá
upphafi er allt í einu. Þetta er eins og
tíminn, sem er ekki línulegur heldur
eitt. Eitt hér og nú, allt í einu. Skór inm'
skó. Ein allsheijar babúska.
Póstkort númer 2
Slökkviliðsmaður
með dúkkur
Þorvald-
ur sér á mér
að mér
finnst mynd-
in perraleg.
Hann út-
skýrir það
nánar, segír
mér frá
verki sem
hann vann í
samvinnu
við slökkvi-
liðsmenn í
fyrra. Dúkk-
urnar eru fulltrúar barnanna sem
slökkviliðið hefur bjargað og mun
bjarga í framtíðinni. Og þessi sem er
sótugri en hinar? Það hefiir engum ver-
ið bjargað jafn oft og þessari dúkku.
Hún verður notuð þar til henni hefur
verið alveg bjargað.
Póstkort númer 3
Fimm íslensk lykilsvör
Þetta em skólasvör. Það eina sem sit-
ur eftir af kennslunni í bamaskólanum
effráertalin -----^———
lestrar- og sC. 'H3
skriftar-
kunnáttan.
Ég reyni að
finna spum-
ingamar en
gengur það
illa og verð
að athlœgi á
ritstjóminni
þegar það
spyrst út.

X

Póstkort númer 4
V e r k i ð
var á Lista-
hátíð árið
1990. Þarna
er hefðin,
stöpull og
listaverk, nú-
tímalista-
verk. Annað
element er
h ú s i ð .
Strompurinn
er hluti fyrir
heild. Húsið
gæti verið
grafið í jörðina, verið þarna undir.
Verkið vísar í gamla og nýja tfma og
þótti mjög móralskt á sínum tíma. Það
var spuming um hvort við væmm kom-
in upp úr jörðinni. Hvort við tækjum
bara við sjónvarpsefni utan frá en hírð-
umst sjálf þama niðri og sendum óskilj-
anleg reykmerki út.
Póstkort númer 5
Skóburstunarvél
slökkviliðsmanna
Svo slökkviliðsmenn hafa skóburst-
unarvél? En þeir fara nú varla og
slökkva eld á svona skóm? Nei, en þeir
leggja mikið upp úr því að vera vel til
fara milh eldsvoða. I ljósi þess er eðli-
legt að þeir eigi skóburstunarvél af
bestu gerð. Hvað með lögregluna.
Veistu hvort hún á skóburstunarvél? Eg
veit það ekki. Ég vona bara að það sé
skóburstunarvél á lögreglustöðvum um
allt land. Það ætti að vera hluti af lands-
byggðarstefnunni. Því hvers eiga lög-
reglumenn úti á landi að gjalda ef þeir
geta ekki verið í vel burstuðum skóm?
Póstkort númer 6
Eiginkonur
Þessi rammi var upphaflega notaður í
skrifstofu innstallasjón, var ofan á skrif-
borði ásamt mynd af þremur bömum,
öllum eins. Myndin er prentuð í Taívan
en er engu að síður ótrúlega persónuleg.
Ég féll alveg fyrir henni. Konunni.
Blómin vom greinilega týnd handa ein-
hveijum, hún brosir til mín, er afslöpp-
uð og treystir mér greinilega. Táknin
segja mér það að hún sé ástkona mín...
Þetta er eitt af fýrstu verkunum sem ég
gerði og í flokknum privat/public.
Endalausir kostimir sem við höfum á að
komast yfir eitthvað sem er „okkar val“,
persónuleg eign, en er í rauninni eitt af
einhveiju kraðaki, sem allir em staddir í
. Ég er sjálfur dæmigert fómarlamb. Á
fullt af Wutum sem ég spegla mig í og
tel mjög persónulega sem þeir em í
rauninni alls ekki. Það er erfitt að kom-
ast undan þessu þegar allt er til í svo
mörgum eintökum. Mikið af öllu. Já og
varla hægt að ætlast tíl þess. En ég er að
reyna að gera mér grein fyrir þessu og
vinna með það. Samanber tískumynd-
ina af ítalska karlmanninum sem er á
sýningunni. Myndin segir eins og aðrar
auglýsingamyndir: Svona gætir þú htið
út. En það er sterkt í manninum að vilja
samsama sig. Vera eins og fyrirmyndin.
Þess vegna skar ég einu sinni fimmtíu
Hús
síður út úr tískublaði, stimplaði þær eins
og þær væm selfportrait, sendi þær út
og var þá að segja: Þetta er ég.
Póstkort númer7
Austur-Berlín
Þetta var það eina sem til var á mat-
seðlinum svo ég þáði þetta þó það væri
heili. Ég treysti því bara að nógu langt
væri liðið fiá stríðslokum og þetta væri
bara úr venjulegu svíni.
Póstkort númer8
íslenskir námsmenn
erlendis
Þetta er jólaskreyting fjölskyldunnar
frá námsárunum í Hohandi. Ég hef allt-
af haft gnm um að ég ætti við meðal-
mennsku að stríða en ég sá það ekki
fyrr en þama hvað við emm ofboðslega
dæmigerð. Þetta er hin endanlega stað-
festing á því. Eru verkin sjálfsskoðun?
Þetta er ekki sjálfsskoðun. Ég hef h'tinn
áhuga á sjálfum mér en mikinn áhuga á
fólki. Ég vil uppgötva hið dæmigerða
og leiða af því dæmigerða Wuti. Svo ef
ég er í uppgjöri þá er það til dæmis sem
sá sem hefur farið í gegnum íslenska
skólakerfið, en ekki endilega sem hinn
einstaki Þorvaldur Þorsteinsson aðjjalla
um hvemig hann kom út úr því. Áhug-
inn beimst að algildum sannindum sem
leynast í því sem ég hef gert.
Póstkort númer 9
Opnun
Ég tók þessa mynd þegar komið var
að mér þegar verið var að kynna hsta-
menn á sýningu í Svíþjóð. Það má
greina samúð og meðaumkun en ein-
mitt það er fallegt við þetta. Umburðar-
lyndið sem skín úr svipnum. Og ein-
staka óánœgjusvipur? Myndin gæti
verið mikilvægt sönnunargagn í máli
fyrir sænsku rannsóknalögregluna. Þó
ekki við að upplýsa morðið á Palme
heldur hvarf skúlptúranna minna eftir
sýninguna. Ég hef ekki séð þá aftur.
Póstkort númer 10
Andvaka
Þetta er ljósmynd af skúlptúr. I ein-
um lampanum er 15 kerta pera, í þeim
næsta 25 kerta pera og í þriðja lampan-
um er 70 kerta pera. Það er ákveðin
stigmögnun í birtunni, sem sýnir þijú
móment í andvökunótt. Þetta er sami
lampinn á þremur mismunandi tímum
andvökunætur. Aukin birta gæti verið
hvort sem er umhverfið upplifað sem
aukið áreiti þegar lfður á andvökuna,
eða eins og hausinn á mairni sem Weðst
upp af spennu. Varð hugmyndin til ein-
hverja andvökunóttina? dirfist ég að
spyrja. Ætli hún sé ekki fremur affakst-
ur hugmyndaharðlífis! Annars sé ég
núna að þetta er lykilverk sem ég get
notað til að sannfæra fólk um að ég sé
alvöru listamaður... andvaka og allt!
Póstkort númer 11
Jón Sveinsson - Nonni
Þetta er ljósmynd af málverki. Jú, ég
mála alltaf, stundum. Þegar þarf að
mála mynd. Ég er til dæmis búinn að
mála töluvert á þessu ári, fyrir sýningu r
Hohandi. Það er ekkert tabú fyrir rhér,
að mála. Reyndar er ég ekki hættur að
gera neitt og varla byijaður á nokkru
heldur. Ég málaði þessa þegar ég var í
Myndhsta- og handíðaskólanum ásamt
fjölmörgum öðrum myndum þar sem
helstu fyrirmyndir minnar kynslóðar
koma við sögu. Ég var að skoða fyrir-
myndimar, hetjumar. Þetta vom myndir
af ýmsum, meðal annars Matthíasi
Jochumssyni og Ingibjörgu Þorbergs
sem stjómaði bamaútvarpinu. Þorvald-
ur dáist mikið að henni og heldur um
hana langa lofrœðu. Þetta kom til sem
hluti af því að draga upp mynd af
ákveðnum gildum og ástandi í menn-
ingarsamfélaginu þar sem hvert þessara
stórmenna hefur sínu hlutverki að
gegna. Matthías Jochumsson er fuhtrúi
þversagnanna. Þessi ofsafegni trúmaður
sem efast alltaf. Hann er líka innblásinn
maður sem gerir mistök. Mistækur
snillingur, manWegur og guðdómlegur.
Hann tengist því hæsta og nánast því
lægsta. Nonni er fulltrúi hinnar heil-
brigðu, heilsteyptu manngerðar. Það
nálgast að vera óeðlilegt hvemig hann
skrifar sína æsku sem óbrigðula heild
þar sem allt fellur eins og fh's við rass,
sem er gott að trúa í bland. Þetta er allt-
af spuming um að leita í ólík element
og finna jafnvægi.
Póstkort númer 12
„Þakka þér fyrir þitt
framlag til listarinnar."
Þetta er ein af finnsku valkyrjunum
sem hjálpuðu mér að lesa þakkimar á
markaðstorginu í Kotka í Finnlandi.
Ems og þú sérð hefur hún sett upp sósí-
alrealískan svip. Þorvaldur heldur að
slikur svipur sé emungis á færi Austur-
E v r ó p u
búa, Finna
og kannski
Kínverja.
Vill ekki
að þess sé
getið að
kannski sé
hægt að
f i n n a
svona svip
á þýskum
ljósmynd-
um og
málverk-
um frá fyrri hlut aldarinnar. Svo segir
hann mér að hann hafi fengið sent fullt
af blaðaúrklippum um kvartanir er bár-
ust ffá fólkinu sem vann á markaðstorg-
inu í Kotka og var lítið um þennan
þakkargjörðarlestur gefið. Ég stWg upp
á því að það hafi kannski ekki haft neitt
annað og betra að gera í sumar en agnú-
ast út í lesturinn, sem reyndar var Wuti
af listaverki sem stóð uppi í bænum í
þijá mánuði. Þorvaldur taldi Wns vegar
skýringuna þá að fólk ætti svo erfitt
með að höndla þakklæti og önnur já-
kvæð skilaboð. ■