Alþýðublaðið - 09.11.1995, Page 2

Alþýðublaðið - 09.11.1995, Page 2
2 ALÞÝÐUBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 9. NÓVEMBER 1995 MMMBIMD 21016. tölublað Hverfisgötu 8 -10 Reykjavík Sími 562 5566 Útgefandi Alprent Ritstjóri Hrafn Jökulsson Umbrot Gagarín hf. Prentun ísafoldarprentsmiðjan hf. Ritstjórn, auglýsingar og dreifing Sími 562 5566 Fax 562 9244 Áskriftarverð kr. 1.500 m/vsk á mánuði. ■ Verð í lausasölu kr. 150 m/vsk Kærkomin vítamínsprauta Stækkun álversins í Straumsvík er sannarlega kærkomin vítam- ínsprauta fyrir íslenskt efnahagslíf. Hagvöxtur mun aukast meira á næsta ári en áætlað var, 1700 ársverk verða til vegna fram- kvæmdanna og Landsvirkjun mun ráðast í umfangsmikla upp- byggingu. Margra ára kyrrstaða er rofin í stóriðjumálum, auk þess sem um er að ræða fyrstu verulegu erlendu fjárfestinguna á Islandi í mörg herrans ár. Það var Sighvatur Björgvinsson, þáverandi iðnaðarráðherra, sem í febrúar tók ákvörðun um að íslendingar tækju frumkvæði í viðræðum um stækkun álversins. Sighvatur sagði í viðtali við Al- þýðublaðið í gær: „Ég fagna þessari niðurstöðu um stækkún ál- versins. Þetta sýnir að það var kórrétt séu ákvörðun sem við tók- um í febrúar að íslendingar hefðu frumkvæðið að því að reyna að knýja þessa lausn fram. Þá tók ég þá ákvörðun líka að láta þá menn vinna að þessu sem hafa mesta reynslu í þessum samning- um og eru vel þekktir meðal álmanna, einkum og sér í lagi þeir Jóhannes Nordal og Geir Gunnlaugsson. Núverandi ráðherra hef- ur haldið eftir sömu línum og það hefur borið árangur. Ég er mjög ánægður með það.“ Stækkun álversins felur vonandi ekki í sér að Islendingar þurfi að bíða í áratugi eftir næstu skrefum í uppbyggingu stóriðju á Is- landi. Það er ánægjulegt að heyra ráðherra Framsóknarflokksins lýsa yftr því, að þeir vilji auka erlendar íjárfestingar á íslandi: til skamms tíma máttu þeir herramenn varla heyra á slíkt minnst. Ef íslendingar ætla landi sínu annan hlut á nýrri öld en véra verstöð í Norðurhöfum hljóta menn að vinna markvisst að uppbyggingu í öðrum atvinnugreinum en sjávarútvegi. Sígaunastúlka kemur til Islands Nú er ljóst að rúmenska stúlkan Angelica Olteanu fær landvist á íslandi. Þetta eru ánægjuleg tíðindi en málareksturinn vegna hennar vekur ýmsar spumingar um þær reglur sem Utlendinga- eftirlitinu er gert að fara eftir. Stúlkunni hefði verið vísað þegj- andi og hljóðalaust úr landi ef hún hefði ekki í örvæntingu gripið til sinna ráða. Angelica er sígauni en þeir eru minnihlutahópur í Rúmeníu sem lengi hefur átt undir högg að sækja. Skálkurinn Ceausescu stóð fyrir ofsóknum á hendur þeim og markvisst var unnið að því að uppræta menningu þeirra. í Morgunblaðinu í gær var haft eftir Angelicu að ástandið hefði skánað, en sígaunar væru undir þrýst- ingi í Rúmeníu og væru ekki velkomnir. Þó hefði sitthvað þokast í frjálsræðisátt, og nú væri til dæmis hægt að ferðast frá Rúmeníu - en þá em komnir upp tálmar á Vesturlöndum. Mikil umræða varð í sumar og haust um hraksmánarlega frammistöðu íslendinga í málefnum flóttamanna. Síðan hefur verið lögð fram stefna í þessum málum, og innan tíðar munum við væntanlega taka við 25 flóttamönnum frá Balkanskaga. Það er hinsvegar því miður svo, að fordómar í garð útlendinga virðast rótgrónir hjá allstórum hluta íslendinga. Gegn þeim þarf að vinna markvisst, og í því skyni á að beita skólakerfmu óspart. En fordómamir eru ekki alveg landlægir: Hólmfríður Gísladótt- ir hjá Rauða krossinum sagði að margir hefðu brugðist við þegar fréttist af raunum sígaunastúlkunnar ffá Rúmeníu og viljað greiða götur hennar. Einn ungur maður hefði meira að segja sent henni bónorð í fullri alvöru, til að tryggja landvist hennar. Það var vissulega karlmannlega gert. En betur má ef duga skal. ■ Drepi maður mann er það menning og merking einungis að maður hef- ur látist af manna völdum en ekki af völdum ómennskra afla. Kýli ég á netta nös og skoli niður með vænum slurk af 95% vodka; slæmi mér svo undir sveifina og krumpi bikið svo ég keyri mig og aðra í klessu er það menning eins og hvað annað. Hversdagsrómans á Kjarvalsstöðum Eins konar hversdagsrómantík er yfirskrift samsýningar á Kjarvalsstöð- um, sem Auður Olafsdóttir listfræð- ingur hefur haft veg og vanda af. Hún hefur fengið til liðs við sig sextán hsta- menn af yngri kynslóðinni til að bregða ljósi á viðfangsefni líðandi stundar. Auður einskorðar valið við fólk sem ekki hefur enn haslað sér völl svo heitið geti þótt flest hafi það tekið þátt í listalífinu með sýningahaldi af einhveijum toga. Myndlist | Halldór Björn Runólfsson listfræðingur skrifar Að vera ungur listamaður á Islandi er eflaust undarleg reynsla. Enda þótt íslensk menning sé staðreynd er ís- lenskt menningarlíf alltaf í molum. Hver baslar í sínu homi í þessu einka- vædda samfélagi eins og náunginn væri ekki til. Þegar postular nýfijáls- hyggjunnar fóru að láta að sér kveða undir slagorðum víðtækrar samkeppni tók hinn venjulegi Islendingur kallinu með sama hætti og samvinnukallinu forðum daga. Hann hellti sér út í taum- lausa sérkeppni. Sagt er að pólitískar áherslur breyti litlu um þjóðarsálina. Hið sama gildir um menningarmál. Reyndar er ís- lenska orðið menning fyrir kúltúr full- komið stofnanaskiímsli því að menn- ing merkir ekki neitt umfram mannleg- ar athafnir. Latneska heitið kúltúr merkir ræktun. Það felur í sér þróun og breytingu. Orðið menning lýtur engum slíkum lögmálum. Drepi maður mann er það menning og merking einungis að maður hefur látist af manna völdum en ekki af völdum ómennskra afla. Kýli ég á netta nös og skoli niður með vænum slurk af 95% vodka; slæmi mér svo undir sveifina og krumpi bikið svo ég keyri mig og aðra í klessu er það menning eins og hvað annað. Þannig heyri ég bestu menn fletja út hugtakið menning svo það endar eins og innantómt hundsskinn spýtt út í af- stæða og altæka endaleysu. Sama máli gildir um myndlist, en hún hefur það umfram aðrar listir og vera svo fijáls að tálgi maður spýtu eða baki köku þykir hann jafngóður listamaður og hver annar. „Þú mátt túlka þetta eins og þú vilt,“ er viðkvæði margs meist- arans þegar forvimir eru annars vegar. Það má að vísu segja að Auður hafi valið sýnendur úr rólegri kantinum. Yfirbragðið er vissulega hversdagslegt og rómantískt eins og dagdraumamir við eldhúsvaskinn. En það væri rangt að segja að hvergi örli á snerpu. Lilja Björk Egilsdóttir sprengir til dæmis málverkið úr rammanum og setur með því punktinn við nýja málverkið. Há- vaðinn er að vísu liðinn hjá en tætlum- ar em eftir til marks um vel heppnað skot. Andstætt slíku gosi veltir Þorri Hringsson sér upp úr gamalli og góðri kokkabók eins og snyrtilegasti matar- gerðarmaður. Kyrralífsmyndir hans em fullar af yndislegri nostalgíu eins og reyndar heimilisleg verk Steinunnar Helgu Sigurðardóttur. Valgerður Guð- laugsdóttir er einnig kaldhæðin á sinn þjóðlega og lúmska hátt. Fjallasería hennar á sér ágæta samsvömn í eld- fjallasyrpu Þorbjargar Þorvaldsdóttur. Hlynur Helgason, Pétur Öm Frið- riksson og Finnur Amarson fást allir við enn nærtækari raunvemleik borg- arlífsins. Tilraunir þeirra em þó helsti loðnar og hlédrægar líkt og þeir eigi erfitt með að finna tilfmningalegan flöt á því sem þeir vildu sagt hafa. Eygló Harðardóttir og Hulda Hrönn Ágústs- dóttir ná ef til vill lengra en strákamir með mun einfaldari frásagnarmáta. Hulda Hrönn hefði þó gjarnan mátt leiða lifandi auga úr myndsegulband- inu út fyrir Kjarvalsstaði í staðinn fyrir að gera sér myndbandsspólu að góðu. Eins konar hversdagsrómantík hlýtur að vekja upp ýmsar spumingar svo sem þær: Hvers vegna ekki er gert meira af því að kynna ungu kynslóðina og hvers vegna era slíkar kynningar ekki miklu tíðari? Hvers vegna eru ekki fleiri sýningastjórar fengnir til að stjóma samsýningum? Menningar- og listalíf í eins miklum molum og hið ís- lenska þarf miklu markvissari fram- setningu en nú tíðkast. Sérkeppnin og afstæðishyggjan eru á góðri leið með að gera okkur aftur að afskekktu og inngrónu útskeri. Ef Auður Ólafs- dóttir héldi ekki eins vel utan um sýn- ingardæmið í vestursal Kjarvalsstaða og raun ber vitni væri svona samsýn- ing eins og brotakennd og geimsteina- regn. ■ dagatal 9. nóvember Atburðir dagsins 1148 Ari fróði Þorgilsson sagnaritari lést, um 81 árs. 1794 Skúli Magnússon fógeti lést í Viðey. 1799 Napóleon verður ræðismaður Frakklands og þarmeð hæslráðandi ríkis- ins. 1932 Gúttóslagurinn: hörð átök í Reykjavík þegar bæjar- sljóm fjallaði um lækkun launa í bæjarvinnu. 1938 Kristals- nóttin í Þýskalandi: Fjöldi Gyðinga drepinn, sjöþúsund búðir rændar og 267 bænahús Gyðinga brennd. 1953 Skáldið Dylan Thomas deyr á Chelsea Hotel í New York. 1986 Tveimur hvalbátum sökkl í Reykjavíkurhöfn. Afmælisbörn dagsins Ivan Turgencv 1818, rúss- neskur rilhöfundur. Katherine Hepburn 1909, bandarísk leik- kona, fjórfaldur Óskarsverð- launahafi. Hedy Lamarr 1913, leikkona og þokkagyðja: á sínum tíma álitin fegursta kona heims. Annálsbrot dagsins Fimm bæir austur í Flóa höfðu laskazt í jarðskjálfta. þó ei fólk skaða/.t. Ei heft eg ritað séð um Hekluljalls eldspýting, umbrot, skaða og skennndir á löndum þar í grennd, en mcst skal það hafa skeð þann 10. Sept. sama árs. Fáir bæir skemmzt. Höskuldsstaöaannáll 1766. Orð dagsins Stoðar litt að slœra sig styttast heimsins náðir, maðkur etur mig og þig mold erum við báðir. Páll Vídalín. Málsháttur dagsins Margtöluðum erminnis vant. Eftirmynd dagsins Víst er um það, að þessi saga er greinileg eftirmynd Sturlu [i Vogum eftir Guðmund Haga- lín], hér um bil eins löng, ná- kvæmlega eins villaus og enn- þá verr sögð. Ritdómur Gunnars Benediktsson- ar um skáldsögu Guömundar Daníelssonar, Á bökkum Bola- fljóts, TMM1940. Skák dagsins Pólski meistarinn Rúbenstcin var einn mestur skáksnillingur aldarinnar en ævi hans var um margt harmsaga. Hann hafði fíngerðan stíl og tefldi iðulega líktog væri hann að yrkja ljóð. Sjáum laglega gildru sem hann leggur fyrir Spielman, annan kunnan kappa frá fyrri hluta aldarinnar. Rubenstein hefur hvítt og á leik. Hvítur leikur og vinnur. 1. Ik'5! Hdl+ Anar í gin ljóns- ins. 2. Kh2 Hxcl 3. Bf8! Spi- elman gafst upp: mát er allt í einu óumflýjanlegt.

x

Alþýðublaðið

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Alþýðublaðið
https://timarit.is/publication/2

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.