Alþýðublaðið - 01.12.1995, Blaðsíða 6

FOSTUDAGUR 1. DESEMBER 1995
SJAVARUTVECSIVIAL
Binda ber sameign þjóðarinnar á fiskimiðun-
um í stjómarskrá og taka upp veiðileyfagjald í á-
föngum. Tryggja verður að menn tapi ekki á því
að koma með allan afla að landi. Viðbótarkvóta
næstu ára ber að setja í sem mestum mæli á báta-
flotann til að efla bátaútgerðina og fjölga störf-
um í landi.
Fiskistofinar og aðrar auðlindir verði þjóðar-
eign. Arðurinn af fiskveiðum renni til lands-
manna allra, en ekki fáeinna útgerðaraðila. Fisk-
veiðistjóm tryggi vistvænar veiðar og hag smá-
bátaútgerða. Nýsköpunarsjóður verði myndað-
ur og byggðarlögum sem misst hafa allan eða
nær allan kvóta úthlutað aflaheimildum.
Þjóðareign fiskimiðanna staðfest með veiði-
leyfagjaldi sem tryggi aðgang að miðunum og
veitir arð til eigendanna, þjóðarinnar. Allur fisk-
ur uin markað þannig að fiskvinnsla og byggð-
imar standi jafhfætis og sjómenn fái raunvirðí.
Takmörkuð erlend fjárfesting síðan leyfð í sjáv-
arútvegi. Smábátaútgerð tryggð.
Koma á byggðakvóta. Skipta fiskimiðunum í
gmnn- og djúpsjávarmið og grunnmiðin nýtt af
íbúum nærliggjandi byggðarlaga. Stofhuð verði
samstarfsnefnd sjómanna, útgerðarmanna, fisk-
vinnslufólks og sérfræðinga sem geri tillögur um
stjómun veiða. A gmnnmiðum séu skip sem noti
visthæf veiðarfæri.

Auka þarf samkeppni og afhema kvótakerfið,
sérstaklega í sauðfjárbúskap. Taka þarf upp bú-
setustuðning við bændur og gera starfsloka-
samning við þá sem verst em settir eða vilja
hætta búskap. Við ffamkvæmd GATT-samn-
ingsins þarf að tryggja eðlilega lækkun vömverðs
til neytenda.
Landbúnaður er mikilvægur vegna atvinnu,
búsetu og öryggis í matvælaffamleiðslu og njóti
sannmælis. Hann verði hluti af háþróuðum
matvælaiðnaði og keppi á erlendum mörkuðum
og við innfluttar matvömr. Matvömverð lækki
áffam og neytendur njóti GATT-samninga en
tollar verði áííka og í nágrannalöndum.
Með samningum við bændur o.fl.á að aftengja
beingreiðslur við ffamleiðslumagn og taka upp
„græna“ styrki sem aðstoða við búháttabreyting-
ar og verklok, leggja niður kvótakerfið í áföng-
uin, tryggja samkeppnismarkað og vemd við
niðurgreiddum innflutningi og endurskoða
GATT-tollana. Starf neytenda stutt duglega.
Draga þarf úr miðstýringu og yfirbyggingu
landbúnaðarins og fækka milliliðum. Styðja við
markaðssetningu erlendis fyrir hágæða íslenskar
afurðir. Auka áhrif kvenna á mótun og stjórnun
landbúnaðarins. Beita verðjöfhunargjöldum á
innflutning til að jafna samkeppnisstöðu ís-
lenskra bænda.
EVRÓPUSTEFIVIA
Framtíðarhagsmunir íslands, jafht efhahags-
legir, pólitískir og menningarlegir hagsmunir,
em best tryggðir með aðild að Evrópusamband-
inu, náist um það samningar. Alþýðuflokkurinn
vill því sækja um aðild svo fljótt sem auðið er.
Skilyrði fýrir aðild era full yfirráð þjóðarinnar
yfir auðlindum sjávar.
Innganga í Evrópusambandið þjónar ekki
hagsmunum íslendinga. Alþingi hefur inótað
stefnu varðandi samstarf við ESB sem G-listi
styður. A grandvelli viðskiptahluta EES-samn-
ingsins skal stefht að einfaldari tvíhliða sam-
skiptum. Island taki virkan þátt í uppbyggingu
nýs alþjóðlegs öryggiskerfis í stað þess núver-
andi.
EES-aðild tryggir hagsmuni okkar í Evrópu
næstu ár. Þjóðvaki hafnar bæði óðagoti og ein-
angrunarstefhu gagnvart ESB. Kanna þarf kosti
og galla hugsanlegrar aðildar, fýlgjast með þróun
ESB, meta sérstaklega endurskoðun á sjávarút-
vegsstefiiu sambandsins. Laga atvinnu og efna-
hagslíf að stóraukinni samkeppni.
Breyta EES-samningnum í tvíhliða samning
við Evrópusambandið. Uppbygging og hug-
myndafræði ESB gengur þvert á hugmyndir
Kvennalistans um lýðræði og valddreifingu, ís-
land standi utan ESB en leggjum áherslu á góð
samskipti við ríki Evrópu eins og önnur lönd.
auuiu
ISR
Misvægi atkvæða er misvægi mannréttinda.
Jafha ber kosningaréttinn, óháð búsetu og auka
valfrelsi kjósenda um persónur. Til lengri tíma
er eina leiðin til að ná þessu markmiði sú að gera
landið allt að einu kjördæmi.
Alþýðubandalagið hefur lýst sig reiðubúið til
þess að eiga hlut að því með öðmm stjórnmála-
flokkum að semja um jöfhun atkvæðisréttar.
Stjórnlagaþing endurskoði stjórnarskrá og
jafhi kosningarétt með breyttri kjördæmaskipan.
Efla sveitarfélögin að valdi og tekjum. Þing-
mönnum verði fækkað, bráðabirgðalög afhum-
in, skil skerpt á inilli ffamkvæmda- og löggjafar-
valds, réttur tryggður til þjóðaratkvæðagreiðslu.
Núverandi kerfi jafnar að fullu styrk flokka
eftir atkvæðamagni. Með gildandi kjördæma-
skipan er ekki hægt að jafna vægi atkvæða að
fulíu, kjördæmin verða að hafa fasta tölu fulltrúa.
Huga ber að stækkun kjördæma og jafhffamt að
kjósendur hafi ineiri möguleika á að velja fólk,
t.d. af landslista.
R I ic ■ s m IVI S'W ■ ■—
Draga ber úr afskipmm ríkisins af atvimiulíf-
inu og auka ffjálsræði á sem flestum sviðum.
Hlutverk rikisins er að skapa atvinnulífinu hag-
stæð starfsskilyrði, veita áhættufé til nýsköpunar
og rannsókna og styðja smáfýrirtæki við vöm-
þróun og markaðssetningu.
Rannsóknir OECD hafa sýnt að ríkisumsvif
em minni hér á landi en víðast hvar annars stað-
ar. Að magni til em ríkisumsvif þess vegna ekk-
ertsérstaktvandamál hér en iniklu skiptir hvern-
ig þau em og hvað í þeim felst. Fjölmörgu má
breyta og hagræða.
Almannavaldið setji markaðnum reglur, stilli
strengi atvinnulífsins. Bein þátttaka ríkisins í at-
viimurekstri er ekki heppileg. Velferðarþjónsta
er hins vegar hlutverk ríkis og sveitarfélaga.
Sveitarfélögin á að efla, þau taki við öldrunar-
þjónusm og málefhum fadaðra. Rammafjárlög,
aðhald í ríkisfjármálum og eyða fjárlagahalla.
Við viljum endurskoða tilgang, markmið og
rekstur fýrirtækja og stofnana ríkisins með tilliti
til umfangs og tilvemréttar og hvort tilvera
þeirra þjóni því markmiði sem til var ætiast. For-
gangsraða þarf verkefnum þannig að velferð
bama og fjölskyldna sitji í fýrirrúmi.
Fyrir síðustu kosningar fékk Morgunblaðið alla flokka sem buðu fram til að segja frá stefnu sinni í níu málaflokkum. Hér að ofan er afstaða fjögurra framboða
til fjögurra málaflokka og er þetta unnið upp úr Morgunblaðinu.
Sæmilega skýr stefna
lykilatriði
- nema menn telji lýðrœðið bara snúast um
það hverjir sitji við kjötkatlana, segir Olafur Þ.
Harðarson
Það er greinilegt á þeim
stefhuáherslum flokkanna firá
síðustu kosningum sem segja
yfirhöfuð eitthvað, að víða er
verulegur ágreiningur, eink-
um milli Alþýðuflokks og Al-
þýðubandalags. Stefha ís-
lenskra flokka hefur hins veg-
ar gjaman verið flöktandi og
óljós og mönnum ekki fost í
hendi við t.d. stjómarmynd-
anir. Stefhufesta er því ekki
líkleg til þess að koma í veg
fýrir að margir flokkar geti
sameinast, segir Olafur Þ.
Harðarson, dósent í stjóm-
málafiræði.
- Hættan er hins vegar sú að
stefha slíks flokks yrði eintóm
moðsuða þannig að val kjósenda
um málefni yrði enn minna í
kosningum en nú er. Lýðræði
sem hefur málefhalega merk-
ingu krefst þess að þeir málefna-
kostir sem kjósendum em boðn-
ir í kosningum séu sæmilega
skýrir og innbyrðis ólíkir.
- I kosningarannsókn eftir al-
þingiskosningarnar 1995 röð-
uðu svarendur flokkunum á
hægri-vinstri kvarða, sem náði
frá 0-10. Kjósendur settu Al-
þýðubandalagið lengst til vinstri
(2,1), en síðan Þjóðvaka (3,3) og
Kvennalista (3,5) á svipaðan
stað. Alþýðuflokkur (5,2) og
Framsóknarflokkur (5,7) lentu á
miðjunni en Sjálfstæðisflokkur
lengst til hægri (8,5). Ef stjóm-
arandstöðuflokkamir vilja sam-
einast út firá hægri - vinstri vídd-
inni er auðvitað spurning hvort
Framsóknarflokkurinn eigi ekki
heima þar með.
En þó hægri - vinstri skipting
sé mikilvægasta vídd íslenskra
stjórnmála í augum kjósenda
skiptir fleira máli. Þegar viðhorf
em skoðuð kemur t.d. í ljós, að í
mörgum málum eru það Al-
þýðubandalagsmenn og Fram-
sóknarmenn sem em mest sam-
mála, einkum varðandi Evrópu-
mál, byggðamál og landbúnað-
armál. Ut firá þessu gætu margir
Alþýðubandalagsmenn samein-
ast Framsóknarflokki, ásamt
sumum stuðingsmönnum Þjóð-
vaka og Kvennalista, en hinir
gætu sameinast Alþýðuflokki.
Þannig fengjust hreinni mál-
efnalínur um þetta.
Það er líka umhugsunarefni
fýrir áhugamenn um stóran jafn-
aðarmannaflokk, að í flestum
nágrannalöndum okkar eru
vinstri sósíalistar og græningjar
ekki í jafhaðarmannaflokkunum,
þó þeir styðji gjaman stjórnir
jafnaðarmanna. En málefnaá-
greiningurinn er of mikill til
þess að flokkarnir renni saman.
Auðvelt að ná
stöðu
Lausn ágreiningsefna verðugt
verkefiii fyrir nýjan flokk, segir Svanur
Kristjánsson
Það ætti að vera auðvelt að
ná málefhasamstöðu tun flest
mál og lausn ágreiningsefha
eru verðugt verkefhi fýrir nýj-
an flokk, segir Svanur Krist-
jánsson prófessor um afstöðu
framboðanna til hinna ýmsu
málaflokka og mögulegrar
samstöðu þeirra.
- Af þessum málaflokkum má
ljóst vera að það er ágreiningur
milli flokkanna í þessum tilteknu
málum. En útaf fýrir sig er hann
ekkert meiri milli þeirra en er í
sömu málaflokkum innan Sjálf-
stæðisflokksins. Það er einnig
mikilvægt að horfa til þess hve
þessir flokkar hafa nálgast mikið
í ýmsum málum, t.d. sjávarút-
vegsmálum, eins og fram kom
nýverið. I afstöðunni til veiði-
leyfagjalds er smám saman að
myndast sameiginleg stefha Al-
þýðuflokks, Þjóðvaka og
Kvennalista. Þessir aðilar hafa
verið samhljóma og forysm-
menn í Alþýðubandalaginu hafa
einnig lýst sömu skoðun um
veiðileyfagjaldið.
Eg lít þannig á að ekki eigi að
vera erfitt að ná sameiginlegri
stefhu varðandi ESB, þrátt fýrir
allt. Eg bendi t.d. á áherslurnar
sem Þjóðvald er með í þessum
málaflokki sem menn gætu sam-
einast um.
I landbúnaðar- og neytenda-
málum á einnig að vera hægt að
ná samkomulagi. Það ber ekld
svo mikið á milli, t.d. þegar litið
er á hvemig þessir flokkar hafa
staðið að málum í ríkisstjóm.
Það sem að stendur efhr og
kann að vera erfiðast að taka á er
jöfnun atkvæðisréttar. Hyggilegt
er í því máli að ætlast ekki til þess
að þingmenn einir móti stefnu,
þó ekld væri nema vegna þess að
þeir eru of nátengdir málinu,
persónulegir hagsmunir samofh-
ir lyktum þess.
Þingmenn hafa líka fengið
áratugi til að ná sæmilegri mála-
miðlun, sem hefur ekki tekist.
Það er því komið til kasta ann-
arra að leita lausna. Málið þarf að
taka til ítarlegrar umræðu þar
sem margir aðrir koma að
stefhumótun.
Þegar maður semsagt lítur á
málefnin þá em þau lítdl fýrir-
staða, menn geta náð saman um
flest mál, ef staðfastur áhugi er á
að vinna saman. Það eina sem
stendur útaf snýr að jöfiiun at-
kvæðisréttar, slík mál era alltaf
erfið. En þau era verðugt verk-
efhi fýrir stóran flokk sem gæti
sýnt fram á að ná samkomulagi í
flóknu og erfiðu máli. Ef smá-
flokkatilveran hugnast betur er
hins vegar eflaust lítdll vandi að
gera sér mat úr gömlum og nýj-
um ágreiningsefhum flokkanna.