Alþýðublaðið - 02.08.1996, Side 2

2
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
FÖSTUDAGUR 2. ÁGÚST 1996
s k o ð a n i r
fLÞVIIURUIIID
21153. tölublað
Hverfisgötu 8-10 Reykjavík Sími 562 5566
Útgefandi Alprent
Ritstjóri Hrafn Jökulsson
Fréttastjóri Jakob Bjarnar Grétarsson
Auglýsingastjóri Ámundi Ámundason
Umbrot Gagarín hf.
Prentun ísafoldarprentsmiöjan hf.
Ritstjórn, auglýsingar og dreifing
Sími 562 5566
Fax 562 9244
Áskriftarverð kr. 1.500 m/vsk á mánuði.
Verð í lausasölu kr. 100 m/vsk
Lítið ríki lognast útaf
Nú hefur náðst samkomulag um að leysa upp örlítið Evrópu-
ríki, sem fæstir hafa að vísu haft hugmynd um að væri til og hef-
ur aldrei ratað á alþjóðleg landakort. Hér er um að ræða Herzeg-
Bosna, ríki Króata í Bosníu-Herzegóvinu. Króatar voru um 17
prósent íbúa í Bosníu þegar skálmöldin hófst þar í landi fyrir
rúmlega fjórum árum. Einkum voru þeir fjölmennir á sumum
svæðum Herzegóvinu og þeir settu Herzeg-Bosna á laggimar þar,
og með höfuðstöðvar í borginni Mostar. Bosrnu- Króatar hafa orð
á sér fyrir að vera hálfu meiri þjóðemissinnar en bræður þeirra í
Króatíu, og er þá langt til jafnað. Hið litla ríki þeirra hlaut enda
aldrei viðurkenningu nema stjómarinnar í Zagreb.
Þegar Serbar í Bosníu létu til skarar skríða í apríl 1992 væntu
flestir þess að múslimar og Króatar tækju höndum saman. Það
gerðu þeir í fyrstu en haustið 1992 hófust blóðugir bardagar Kró-
ata og múslima, og er áætlað að ekki færri en 50 þúsund manns
hafi fynt lífi í stríði þeirra. Þessi styrjöld var mikill harmleikur,
enda varð hún til þess að Serbar styrktu mjög stöðu sína. Króatar
bám mesta ábyrgð á því að bandalagið við múslima fór útum
þúfur: það em alkunn sannindi að kumpánamir Franjo Tudjman
forseti Króatíu og Slobodan Milosevic forseti Serbíu gerðu með
sér samkomulag um að skipta Bosmu milli ríkja sinna. Um síðir
tókst, einkum með alþjóðlegum þfystingi, að fá Króata og músl-
ima í Bosníu til að slíðra vopnin. Sárin em hinsvegar ógróin og
mikil tortryggni er ríkjandi á báða bóga. Þetta kom glöggt í ljós í
síðustu viku þegar kosin var borgarstjóm í Mostar. Múslimar
unnu nauman sigur, og réðu úrslitum atkvæði flóttamanna víðs-
vegar um Evrópu. Króatar vom komnir á fremsta hlunn með að
grípa aftur til vopna, en sendimönnum alþjóðasamfélagsins tókst
að afsfyra því - um sinn að minnsta kosti.
Nú hefúr tilkynnt að múslimar og Króatar hafi náð samkomu-
lagi um að leysa „Herzeg-Bosna“ upp, enda gera friðarsamningar
ekki ráð fyrir sérríki Króata í Bosníu. Þessi ákvörðun mun ekki
tryggja frið milli þessara hópa, en hún er tvímælalaust spor í rétta
átt. Vel þarf hinsvegar að fylgjast með Króötum í Bosníu, einkum
í ljósi þess að þeir bera álíka litla virðingu fyrir samningum og
Serbar. Þjóðemisofstæki hefur því miður náð að gegnsýra samfé-
lag Króata, og draumur þeirra um Stór-Króatíu lifir góðu Kfi.
Þaö er gaman
aö horfa á Ólympíuleikans
Það er gaman að horfa á Ólympíuleik-
ana. Það er jafnvel gaman að horfa á
íslensku keppenduma á Ólympíuleikunu.
Það er að segja þegar þeir eru í mynd. Þó
er eiginlega skemmtilegra að hlusta á
þulinn segjast sjá þá og við gætum - ef
við leggjum hlust við skjáinn - heyrt í
honum pústrana, íslenska fimleikamann-
inum, því hann er þama að gera sína æf-
ingar, aðeins til hliðar við skjáinn, þama
á hestinum, í gluggakistunni.
Vikupiltar
Hallgrímur
Helgason
skrifar
~ jpjptíj
Hann átti reyndar ekki góðan dag.
Þetta var ekki hans dagur. Þetta var
mánudagur. Svo kom þriðjudagur, með
júdó. Það var heldur ekki hans dagur.
Svo kom fimmtudagur...
Það er gaman að lesa um Ólympíu-
leikana. Það er jafnvel gaman að lesa um
íslensku keppenduma á Ólympíuleikun-
um. Badmintónkonan var svo óheppin
að lenda á móti góðum mótheija í fyrstu
umferð. Hún skorðai eitt stig í fyrri
hrinu. (1-15) og tvö í seinni (2-15) sem
Mogginn sagði að „hcfði verið allt önnur
og betri hjá henni". Við-
brögð stúlkunnar voru
þau að hún hefði fremur
kosið að lenda á móti
einhverjum sem hún
hefði getað sigrað.
Óneitanlega hefði það
verið skemmtilegra.
Júdómaðurinn var líka
svo óheppinn að lenda á
móti góðum mótherja.
Slagnum var lokið eftir
45 sekúndur. Viðbrögð
hans vom þau að hóta að
leggja sloppinn á hilluna.
Við vonum að hann sjái
að sér. Slíkt væri skaði
fyrir júdóhreyfinguna í
heild.
Sundmaðurinn var
einnig óánægður með
frammistöðu sína. Hann
kvaðst hafa mætt sterkur
til leiks, æstur í að sigra,
en að lfldndum of æstur.
Fyrir keppni gekk hann
því afsíðis til að róa sig
niður. Hann kvaðst hafa
dottað á startpallinum og síðan dottið í
laugina við skothvellinn hvar hann svo
rankaði við sér þegar bandarískir björg-
unarmenn komu á hann hringnum. Þetta
mun hafa verið í fyrsta sinn í sögu leik-
anna sem sundmanni er bjargað frá
drukknun.
Eftir sundið á föstudag reyndi sund-
konan að útskýra lakan tíma sinn í sam-
tali við DV. Fyrirsögnin var: „Leið ekki
nógu vel í vatninu". Þetta er auðvitað
nokkuð sem við verðum að laga. Ef
sundfólkinu okkur líður illa í vatni er
ekki árangurs að vænta. Kannski væri
ráð fyrir keppendur að væta sig fyrir
keppni með snöggri sturtu eins og kveð-
ur á í reglum sem hanga uppi í sundlaug-
um landsins. Ef hinsvegar um alvarlegri
vamshræðslu er að ræða mun úr vöndu
að ráða. Kemur þurrbúningur e.t.v. hér til
greina? Á hinn bóginn má svo velta því
fyrir sér hvort vamsfælni íslenska sund-
fólksins gæti ekki nýst því. Ætti hún ekki
að hvetja keppandann til að verða fyrstur
uppúr? Að líkindum átti þó landsliðs-
þjálfarinn kollgámna þegar hann sagði að
stúlkan hefði ekki synt nógu hratt. Hér er
kominn athyglisverður punktur sem
sundfólk okkar mætti athuga nánar.
Blaðalesandi saknar þó viðtala við all-
ar okkar góðu eiginkonur sem sendar
vom á leikana. En vart þarf að spyrja af
frammistöðu þeirra. Þeim ,Jíður“ örugg-
lega „vel í vatninu" í hótellauginni og
eiga „góðan dag“ í mollunum í Atlanta
og dotta ekki í kokteilglösin og hóta því
ekki að „leggja sloppinn á hilluna" og
em ekki „langt ffá sfnu besta“ í bólinu.
Ekki verður heldur annað sagt en að
íþróttaþulir okkar hafi staðið sig vel og
það innan vallar sem utan. Samúel Emi
tekst jafnvel að ná fram spennu í jafn
sendna íþrótt og baðstrandablak kvenna,
aðra en þessa sem er í hári keppenda og
þá sem óvænt verður er þær brasilísku
girða sig. Og Jónas Tryggvason hefur
slíkan sannfæringakraft að þegar keppni í
gólfæfíngum stúlkna er lokið er áhorf-
andinn jafnvel nærri því að samþykkja
að rúmenski verðlaunahafmn, þessi fjög-
urra kíló metri, sé „gullfalleg stúlka". Og
ekki em okkar menn við hljóðnemann að
kveinka sér þó illa hannaðar rörsprengjur
springi við eyrað á þeim þegar þeir að
loknum vinnudegi rölta um garða
Ólympíuþorpsins, æðmleysi sem lög-
gæslumenn okkar mættu taka sér til fyrir-
myndar.
Loga Bergmann Eiðsson verður að
virða til verks þó að hann kunni að vera
eilítið lágmæltur og daufeygður þessa
síðustu júlídaga. Hann fékk ekki að fara
til Atlanta heldur varð í stað þess að gera
„íslenska púttinu" grínlaus skil á lands-
mótinu í Eyjum þar sem gylfmgar lands-
ins kepptust við að sýna færni sína í
jressu þjóðlega tilbrigði golfrþróttarinnar.
„íslenska púttið" felst í því að púttað er
ffamhjá holunni í þrígang áður en boltinn
er settur ofan í. Meðal gámnga í hópi
gylfinga er afbrigðið einnig kallað „sunn-
an fjórir, vestan fimm og norðan sex.“
Hinsvegar virðist ekki hggja í augum
uppi hvar Bjami Felixson mun niður-
kominn í þessari keppni. Á meðan hann
agnúast útí bandaríska tökumenn fyrir að
beina sjónum okkar í sífellu að sínu fólki
hefur maður nokkuð sport af því að velta
fyrir sér hvort Bjami sé á sjálfum vellin-
um í Atlanta, í myndveri við Laugaveg,
staddur á Rauða Ljóninu við Eiðistorg,
eða einfaldlega heima í stofu hjá sér við
gamla Blápunktinn. Á köflum virðist
hann sjá meira en við sjáum. Honum
tókst jafnvel að koma auga á Véstein
Hafsteinsson þó kringla hans væri einum
tuttugu metmm ffá því að ná inn á mynd-
flötinn. Á köflum er hinsvegar vafi á því
að hann sjá einu sinni það sem við sjá-
um. Einkum þegar hann er enn að lýsa
5000 metra hlaupinu jx> langstökkvarinn
sé löngu stokkinn í mynd. Á köflum er
svo hreinn vafi á því hvað hann sér yfir-
höfuð. Einkum þegar hann segir: „Og ég
fékk ekki betur séð en að...“ Þessi óvissa
gefur keppninni vissa dulúð sem ekki
minnkar jregar Bjami bregður sér í hlut-
verk „sjáanda" og hefur orð á því að það
sé „stfll yfir Kóreumanninum" í tvennd-
arkeppni í badminton á milli Japana og
Malasa, Þá leiðast manni varla mismæl-
in: „Og þýska kringlukastkonan Ilke
Wyludda var að enda yið að stökkva
69,66metra..." . ■ . • ■
Þessi harð- og stirðmælti sjónvarps-
maður - sem á dögunum vann það affek
að kalla Jessi Jackson „-
Jesse Dagssorí*,, - á þó til
að auka manni spennuna í
dauflegri keppnisatriðum
eins og undanriðlum í 800
metra hlaupi kvenna. Þá er
ekki spurt að leikslokum,
heldur startholum: Hvort
Bjama Felixsyni takist að
þylja nöfn allra keppenda í
þriðja sinn, áður. en skotið
ríður af. . , ■,
- Ég.heíd þó„að Rauða
Ljónið hafi endanlega gef-
ið sér Rauða Spjaldið í
hinni stórkostlegu og há-
dramatísku langstökks-
keppni þar sem Carl Le-
wis bar sigur úr býtum en
heimsmethafinn Mike Po-
well varð að lúta fyrir
meiðslum á ákaflega
harmrænan hátt. Aum-
ingja drengurinn var búinn
að væta sjónvarpssker-
minn tárum sínum í heilar
tíu mínútur fyrir síðasta
stökk sitt, reynandi að laga
löppina með nuddi og æfingum. Hún gaf
sig síðan endanlega í stökkinu. Hann féll
með miklum sársauka í sandgryfjuna og
lá þar hreyfingarlaus nokkra stund þartil
þjálfarar þustu að. Á afar táknrænan hátt
reisti Mike Powell útgrátið andlit sitt í
myndavélina, sársaukasvipurinn ataður
sandi, á meðan Bjarni var enn að þvæla
um að hann ætti „greinilega erfitt með að
sætta sig við tapið".
Þá var næsta víst að Bjami var staddur
í stofunni heima á Birkimelnum og
barnabörnin eitthvað að þvælast fyrir
skerminum.
Við sjónvarp í Hveragerði, 31 júlí
1996. ■
E
a g a t a 1 2 . á fl ú s t
Sannleikurinn lognast útaf
Eitt af öðru falla minnismerki kalda stríðsins. Nú hefur verið
tilkynnt að sjálf Pravda komi ekki framar út. Ekki minni maður
en Lenín átti fmmkvæði að útgáfu blaðsins árið 1912, og víst er
það mjög í anda erkiklerks kommúnismans að hafa valið blaðinu
nafn - en rússneska orðið pravda þýðir sannleikur. í áratugi var
„Sannleikurinn“ boðberi stórfelldra lyga, en blaðið var jafnan les-
ið vandlega af þeim sem reyndu að fylgjast með hræringum í
Kreml. Pravda var málgagn sovéska kommúnistaflokksins uns
Sovétríkin liðu undir lok, en síðan hefur jafnt og þétt hallað und-
an fæti. Að síðustu komst blaðið í eigu grískra milljónamæringa,
og þeir hafa nú afráðið að hætta rekstrinum vegna mikils taps.
Tæpast munu margir sakna „Sannleika“ kommúnismans. ■
Atburðir dagsins
1874 Þjóðhátíð haldin í
Reykjavík og Víðar. Lofsöng-
urinn Ó, Guð vors lands sung-
inn í fyrsta skipti. 1876 Byssu-
maðurinn „Wild Bill“ Hickok
skotinn til bana. 1921 Enrico
Caruso, dáðasti tenórsöngvari
heims, deyr. 1924 Flogið í
fyrsta sinn yfir Atlantshaf til ís-
lands. 1931 Alexander Alek-
hine heimsmeistari f skák kom
til Islands og tefidi fjölteili við
íslenska skákmenn. 1976 Þýski
kvikmyndaleikstjórinn Fritz
Lang deyr. Hann var frægastur
fyrir myndina Metropolis.
1988 Kanadísk flugvél fórst í
aðflugi að Reykjavíkurflug-
velli. Þrír menn létust. 1990 Ir-
akar gera innrás í Kúvæt.
Afmælisbörn dagsins
Sir Arthur Bliss 1891, enskt
tónskáld. James Baldwin
1924, bandarískur rithöfundur.
Peter O’Toole 1932, írskur
leikari.
Annálsbrot dagsins
1 Novembri brann biskupsstof-
an á Hólum og á meðal margs
annars þar inni 6 vetra mær,
dóttir Jóns Þorvaldssonar.
Brann þar inni til þúsund ríkis-
dala.
Mœlifellsannáll 1709.
Harmleikur dagsins
Til eru tvennskonar harmleikir:
annars vegar að fá ekki það
sem hjartað girnist; hinsvegar
að fá það.
George Bernard Shaw.
Málsháttur dagsins
Blótaðu ekki, stóra Sigga.
Konur dagsins
Englendingar líta niður á kon-
ur. Ameríkanar líta upp til
kvenna. Frakkar líta á konur.
Óþekktur höfundur.
Orð dagsins
Fljúgandi e'g sauðinn sá,
sallarann hjá tröllum,
hesta sigla hafinu á,
hoppa skip á fjöllum.
Bjarni Jónsson, Öfugmælavísur.
Skák dagsins
Hvítur er í stórsókn í skák
dagsins og leiðir hana til lykta
með fallegri leikfléttu. Ekstrom
hefur hvítt og á leik gegn Berg-
mann.
Hvítur leikur og vinnur.
1. Dg8+!! Kxg8 2. Re7++ Kf8
3. Rxg6 Skák og mát og góða
helgi!