Alþýðublaðið - 07.01.1997, Blaðsíða 2

B2
JAFNAÐARMAÐURINN
ÞRIÐJUDAGUR 7. JANÚAR 1997
. V " - ' ' .

.
„Skólinn þarf því aö verða áhugamál allra í þjóöfélaginu, ekki aðeins skólayfirvalda, kennara, sveitarstjórna og foreldra."
Hefðbundið skólastarf aðeins
einn þáttur í umhverfi barnanna
Einhver besta gjöf sem bam getur
hlotið eru foreldrar sem hlusta á það
og hjálpa því til að takast á við h'fið og
tilveruna án þess að tekið sé fram fyrir
hendurnar á því. (dr Tomas Gord-
on,1987:xl). Að eiga foreldra sem
reyna að finna sameiginlega lausn á
málefnum með börnum sínum og
unghngum er einnig mikilvægt.
Uppeldisvenjur ganga í arf frá
einni kynslóð til annarrar eins og mál-
tækið staðfestir,; „svo hafast bömin
að sem fyrir þeim er haft.“
Rannsóknir hafa sýnt að eigi hæfi-
leikar fólks að bera ávöxt og fá að
njóta sín við nám og störf verður að
tryggja þeim ákveðin vaxtarskilyrði.
Það er einnig augljóst að hver ein-
staklingur býr yfir hæfileikum sem
enginn annar getur nýtt á sama hátt,
né keypt sér eintak af.
Þess vegna verður að undirbúa
jarðveginn á þann veg að gróska og
fijósemi skili sér í sem bestum þroska
og gæðum ávaxtanna.
Hér er ungu fólki líkt við gróand-
ann í lífríkinu sem það vissulega er
meðal mannfólksins. I skólunum em
það kennaramir sem sjá um aðhlynn-
ingu og fóðrun á meðan krafturinn
sem nýtir sér orkuna til ræktunar og
þroska býr í nemendunum.
Samfélagið er markaðurinn sem af-
Hermann Níelsson
skrifar um íþrótta- tóm-
stunda- og félagsstörf í
grunnskólum.
urðin fer á fyrr eða síðar og skiptir þá
öllu máli að hún sé bæði fersk og holl.
Eftir því sem alúðin og umhyggjan
er meiri fækkar skemmdu eplunum.
Sú staðreynd að einstaklingurinn
þroskast mest bæði líkamlega og fé-
lagslega á fyrstu 20 ámm ævi sinnar
hefur því ríka skírskotun til skólanna,
foreldranna og þjóðfélagsins í heild.
Tilgangur greinarinnar.
Markmiðið er að varpa ljósi á fé-
lagslíf í grunnskólum landsins og
svara spurningunni hvort félagslíf
nemenda sé samkvæmt markmiðum
grunnskólalaga og aðalnámskrár og
hvort félagslítið sem slíkt og áherslur
skólanna hafi breyst og þróast á til-
teknu árabili.
Borin verða saman lagaákvæði
grunnskólalaga frá 1974, 1991 og
1995.
Einnig gerður samanburður á aðal-
námskrám frá árunum 1976 og 1989.
Leitast verður við að svara spum-
ingum um tilgang og markmið félags-
starfs í skólum, mikilvægi þess fyrir
nemendur og hvort skólafólk, skóla-
stjórar, kennarar og annað starfsfólk
skólanna meti slíkt starf á þann hátt
sem væntingar standa til samkvæmt
orðanna hljóðan.
Þá verður sýnt fram á hvaða félags-
starf er í boði í gmnnskólum á íslandi,
hvemig það er skipulagt og því háttað.
Samanburður á lögum.
f 2. gr laga um gmnnskóla frá 1974,
1991 og 1995 em ákvæði lagagreina
laganna samhljóða: „Grunnskólinn
skal veita nemendum tækifæri til að
afla sér þekkingar og leikni og temja
sér vinnubrögð sem stuðli að stöðugri
viðleitni til menntunar og þroska.
Skólastarfið skal því leggja gmndvöll
að sjálfstæðri hugsun nemenda og
þjálfa hæfni þeirra til samstarfs við
aðra.“ Tilvitnun lýkur.
Áherslan er á sjálfstæða hugsun
nemenda og hæfni þeirra til samstarfs
við aðra. Félags- og tómstundastarf í
gmnnskólum vísar sterkt til þessara
áherslna laganna eins og sjá má m.a.
við lestur þessarar ritgerðar.
í 14. gr. grunnskólalaga frá 1995
segir; „Skólasjóri skal a.m.k. tvisvar á
ári boða til sameiginlegs fundar kenn-
araráðs, foreldraráðs og nemendaráðs
til þess að veita upplýsingar um skóla-
starfið og fjalla um málefni þessara
ráða.“ Tilvitnun lýkur.
Þetta er nýtt ákvæði sem ekki er að
finna í lögunum frá 1974 og 1991.
Ákvæðið tryggir að unnið verði skipu-
lega og að allir aðilar sem að málinu
koma vinni saman.
í 17, gr. laga frá 1995, 23, gr. laga
1991 og 22. gr. frá 1974 em efnisat-
riði samhljóða.
Lögin frá ’74 segja þó til um hvem-
ig kjósa skuli til nemendaráðs, að hver
bekkjardeild skuli kjósa einn fulltrúa
og einnig að kjósa skuli formann,
varaformann og ritara.
En í lögunum frá ’91 og ’95 er því
sleppt og í staðinn sett ákvæði um að
nemendaráð hvers skóla skuli setja sér
starfsreglur en ekkert sagt til um
hvemig kosið skuli, hve marga né um
verkaskiptingu stjómar. f öllum laga-
greinunum er ákvæði um að skóla-
stjóri feli einum kennara að aðstoða
nemendaráðin.
19. gr. laga frá 1995, 26 gr. frá
1991 og 25. gr. frá 1974, fjalla allar
um að í skólahúsnæði skuli vera að-
staða fýrir félagsstarfsemi nemenda.
í 34. gr. frá 1995, 52. gr. frá 1991
og 43. gr. frá 1994, er kveðið á um að
í öllum grunnskólum skuli nemendum
gefinn kostur á að taka þátt í tóm-
stunda og félagsstarfi bæði sem liðar í
daglegum störfum skóla og utan
venjulegs skólatfma.
Lögin frá 1995 em með nýtt ákvæði
sem snertir félagslíf nemenda f 31.
grein. Þar segir m.a.; „f hverjum skóla
skal gefa árlega út skólanámskrá"...
og síðar; „hún er starfsáætlun skóla
þar sem m.a. skal gerð grein fyrir
skólatíma, kennsluskipan, markmið-
um og inntaki náms, námsmati, mati á
skólastarfi, slysavömum, félagslífi og
öðru því sem varðar starfsemi skól-
ans.“
Á þessum samanburði laganna hvað